Η αρχαία Ασίνη όπως μαρτυρούν αρχαιολογικά ευρήματα στη γη και στη θάλασσα

Θαλάσσιο λιμάνι 2.000 ετών κάτω από την στάθμη της θάλασσας εντόπισαν τους προηγούμενους μήνες οι αρχαιολόγοι στην Ασίνη Αργολίδας. Η θέση αυτη βρίσκεται κοντά στο σημερινό Τολό. Η ανασκαφή αποκαλύπτει στρατηγικό κόμβο εμπορίου και άμυνας στη Μεσόγειο. Η ανασκαφή πραγματοποιήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με Σουηδούς ερευνητές- έχει αρχίζει από το 2022- αποκαλύπτοντας θεμελιώσεις από τεράστιες πέτρες κάτω από τον βυθό, οι οποίες μαρτυρούν προηγμένη τεχνολογία λιμενικών κατασκευών.
Η αρχαιολογική σημασία της περιοχής είναι γνωστή από τον ποροηγούμενο αιώνα: Η αρχαιολογική έρευνα στην Αρχαία Ασίνη άρχισε το 1922 από τη Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή και συνεχίστηκε μέχρι το 1930, με σημαντικές ανακαλύψεις στην ακρόπολη και στο μυκηναϊκό νεκροταφείο. Από το 1970 και εξής, οι ανασκαφές συνεχίζονται από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία σε συνεργασία με το Σουηδικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Πρόσφατα, πραγματοποιήθηκε ενάλια αρχαιολογική έρευνα κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Ασίνης, ανατολικά του Τολού, αποκαλύπτοντας κτιριακές δομές κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Αντικείμενα και χρονολόγηση: Από τη Μυκηναϊκή εποχή έως τη Ρωμαϊκή περίοδο
Τα ευρήματα περιλαμβάνουν άγκυρες, κεραμικά και εργαλεία που βρίσκονται υπό ανάλυση. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το λιμάνι μπορεί να χρονολογείται από τη Μυκηναϊκή εποχή (1600–1100 π.Χ.) ή να έχει χρησιμοποιηθεί συνεχώς κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο, υπογραμμίζοντας τον μακροχρόνιο ρόλο της Ασίνης στο περιφερειακό εμπόριο.
Η Ασίνη ως στρατηγικός κόμβος της Μεσογείου
Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η Ασίνη δεν ήταν απλώς ένας τοπικός οικισμός αλλά ένας στρατηγικός σύνδεσμος στο ευρύτερο μεσογειακό δίκτυο. Η ανακάλυψη προσφέρει απτά αποδεικτικά στοιχεία της ναυτικής και εμπορικής της σημασίας, ενισχύοντας την ιστορική της ταυτότητα.
Αναφορές στην Ιλιάδα και η γεωγραφική σημασία του Τολού
Η τοποθεσία του λιμανιού, κοντά στο σημερινό χωριό Τολό στην Πελοπόννησο, επιβεβαιώνει αρχαία κείμενα που περιγράφουν την Ασίνη ως σημαντικό ναυτικό κέντρο. Η πόλη αναφέρεται στην Ιλιάδα του Ομήρου ως σύμμαχος στον Τρωικό Πόλεμο και άνθισε μέσα από αιώνες μεταβαλλόμενων δυνάμεων.
Εμπόριο και άμυνα: Διπλός ρόλος του λιμανιού
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το βυθισμένο λιμάνι λειτουργούσε τόσο ως εμπορικός σταθμός για αγαθά όπως ελαιόλαδο, κρασί και μέταλλα, όσο και ως στρατιωτικό φυλάκιο που διασφάλιζε τις θαλάσσιες οδούς του Αιγαίου.
Επόμενα βήματα: Χαρτογράφηση και νέες ανακαλύψεις
Οι περαιτέρω ανασκαφές θα επικεντρωθούν στη χαρτογράφηση της περιοχής και στην αποκάλυψη περισσότερων δομών. Οι αρχαιολόγοι ελπίζουν ότι η ανακάλυψη θα αναδιαμορφώσει την κατανόηση της μεσογειακής ναυτικής ιστορίας και της εξέλιξης των ελληνικών ναυτικών δυνατοτήτων.

Τι γνωρίζουμε για την Ασίνη
Η Ασίνη, όπως την αναφέρει και ο Όμηρος, διαθέτει μια εντυπωσιακή ακρόπολη χτισμένη σε τριγωνικό βραχώδη λόφο που εφάπτεται με τη θάλασσα. Στην περιοχή έχουν εντοπιστεί οικισμοί από την Πρωτοελλαδική έως και την Ελληνιστική εποχή, καθώς και αντίστοιχα νεκροταφεία. Ιδιαίτερη σημασία έχει η μυκηναϊκή νεκρόπολη της «Μπαρμπούνας». Τα τείχη της ακρόπολης χρονολογούνται στον 3ο αιώνα π.Χ., ενώ η περιοχή κατοικήθηκε και κατά τη βυζαντινή εποχή.
Η ανθρώπινη παρουσία στην Ασίνη αρχίζει από την 5η χιλιετία π.Χ., όπως δείχνουν νεολιθικά όστρακα. Κατά την Πρωτοελλαδική και Μεσοελλαδική περίοδο, αναπτύχθηκε οικιστική δραστηριότητα στην Κάτω Πόλη και στην Ακρόπολη. Οι Σουηδοί αρχαιολόγοι του 20ού αιώνα αποκάλυψαν ένα πολύπλοκο μωσαϊκό κατοίκησης που καλύπτει πάνω από 3.000 χρόνια ιστορίας.Ο Στράβων επίσης καταγράφει την Ασίνη ως μία από τις πόλεις της Λακωνίας στη θαλάσσια διαδρομή του από το ακρωτήριο Ταίναρο μέχρι τον Μαλέα
Σύμφωνα με τον Παυσανία, οι κάτοικοι της Ασίνης συμμάχησαν με τους Σπαρτιάτες στον πόλεμο εναντίον των Αργείων τον 8ο αιώνα π.Χ. Όταν οι Σπαρτιάτες αποσύρθηκαν, οι Αργείοι κατέστρεψαν ολοσχερώς την πόλη. Οι επιζώντες Ασίνιοι εγκατέλειψαν την περιοχή και ίδρυσαν νέα πόλη, πιθανόν με τη βοήθεια των Σπαρτιατών. Ενδεικτικό είναι πως ο Κυριάκος από την Ανκόνα, περιηγητής του 15ου αιώνα, επισκέφθηκε την περιοχή και σημείωσε ελάχιστα ερείπια, όπως λουτρά που οι ντόπιοι ονόμαζαν «camaras».

Πηγές: odysseus.culture.gr/, www.argolisculture.gr/, greekcitytimes.com/, www.parapolitika.gr

culturelovers.gr 

Η παραπανω υπόθεση έχει δημοσιοποιηθεί και από εμένα στην βικιπεδια στο λήμα Ασινη.

Είναι υπόθεση, διότι η ιστορική αναφορά αναφέρει ότι επιβηβαστηκαν στα πλοια και εγκατελειψαν την περιοχή. Λογικά σκεπτόμενοι λοιπόν υποθέτουμε πως ζήτησαν καταφύγιο στους συμμάχους τους Σπαρτιατες. Επιπλέον στην ευρύτερη παραλιακή περιοχή από Γυθειο μεχρι Σκουτάρι αναφερεται ιστορικά το ονομα Ασίνη. Εκτός αυτού στο παλαιο ημερολόγιο αναφέρεται η αναφερόταν η μητρόπολη Ασίνης,

Τέλος στην παραλιακή περιοχή Αγια Βαρβάρα εχουν προκύψει ανδείξειςγια τα αναφερόμενα.

"Καμάρες" ονομάζεται και σήμερα η παραλιακή περιοχή νοτιότερα από το Βαθύ. Αυτή η περιοχή αποτελούσε το λιμάνι τής Λαας, και καταβυθίστικε στον μεγάλυτερο σεισμό της Μεσογείου το 365μ.χ.

Περισσοτερα για την Λαας εδώ

Γ.Παπαδοθωμάκος

Μάνη Ιστορία - Η προϊστορική και πρωτοϊστορική Μάνη

https://kariopoliskontostavlifokades.blogspot.com/2010/11/blog-post_15.html

ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Τα ίχνη του προϊστορικού ανθρώπου χάνονται στα βάθη των αιώνων. Βέβαιο είναι ότι η ανθρώπινη ύπαρξη συναντάται στη Μάνη κατά την διάρκεια του Πλειστόκαινου.

ΣΠΗΛΑΙΑ ΔΙΡΟΥ
Παλαιολιθικά ευρήματα στο προϊστορικό σπήλαιο ''Αλεπότρυπα'' στο Διρό μας παρέχουν σημαντικές ενδείξεις ότι κατά την πρώιμη φάση του Ανώτερου Πλειστόκαινου εμφανίζεται ο τύπος του Νεάντερταλ στη Μάνη (πριν 100.000-40000 χρόνια). Ο Άνθρωπος του Νεάντερταλ με το μεγάλο κεφάλι τα διογκωμένα οφρυακά τόξα, τον κοντό λαιμό και το περίεργο βάδισμα, χρησιμοποιεί ξέστρες, φολίδες, και ξύλινα ακόντια και εμφανίζεται από το τέλος της Τρίτης Μεσοπαγετώδους ή από την αρχή της τελευταίας Παγετώδους περιόδου

https://kariopoliskontostavlifokades.blogspot.com/2010/11/blog-post_15.html

 O HOMO SAPIENS
Οστά και κρανία ανθρώπων, λίθινα εργαλεία κ.α. που βρέθηκαν στο σπήλαιο της Αλεπότρυπας Διρού μαρτυρούν την εμφάνιση του Έμφρονος ή Σύγχρονου Ανθρώπου 

( Homo Sapiens Diluvialis ) στη Μάνη κατά την Νεότερη Παλαιολιθική Εποχή πριν 25.000-8.000 χρόνια (και μετά από 15.000 από την εξαφάνιση του Νεάντερταλ).

ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΡΕΟΠΟΛΗ
Σημαντική Παλαιολιθική θέση εντοπίστηκε στο Απήδημα της Αρεόπολης. Στη σπηλιά "ΚΑΛΑΜΑΚΙΑ'', πιο κάτω από την Αρεόπολη και εγγύτερα προς το Λιμένι, συναντάμε μια από τις ελάχιστες παλαιολιθικές θέσεις παγκοσμίως που παρέμεινε στην επιφάνεια του εδάφους.

Παλαιολιθικά ευρήματα μας πείθουν ότι η Μάνη διέθετε πλούσια βλάστηση πριν από 200.000 χρόνια. Κρανίο που βρέθηκε στην παραθαλάσσια περιοχή της Αρεόπολης χρονολογείται πριν από 150.000 χρόνια. Έτσι η Μάνη, στην περιοχή της Αρεόπολης, φαίνεται να ψηλαφίζει και τα αρχέγονα βήματα του Homo Erectus (Όρθιου Ανθρώπου).

Η αρχέγονη Μάνη με τις δαιδαλώδεις σπηλαιολογικές διατομές, προσέφερε ένα θαυμάσιο κατάλυμμα στον προϊστορικό άνθρωπο των σπηλαίων και σήμερα μας παρέχει μια τεράστια πρόκληση για συστηματική επιστημονική έρευνα που μπορεί να οδηγήσει στα ίχνη του αρχάνθρωπου ακόμη και στον αχανή χώρο του Μέσου Πλειστόκαινου, να καταστήσει τη Μάνη πανάρχαιη κοιτίδα της ανθρώπινης εξέλιξης και να προκαλέσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον.

https://kariopoliskontostavlifokades.blogspot.com/2010/11/blog-post_15.html

ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Αδιάλειπτη η παρουσία του ανθρώπινου γένους στη Μάνη και διαχρονική η πορεία της πολιτιστικής εξέλιξης του σ' αυτή, δε μπορούσε να μην παρουσιάζει και αρκετές νεολιθικές εγκαταστάσεις στη χερσόνησο του Ταϋγέτου. Ως γνωστόν την περίοδο αυτή ο άνθρωπος χρησιμοποιεί μικρά λίθινα αντικείμενα όπως αξίνες, άγκιστρα ή πόρπες και σμίλες, εργαλεία σύνθετα από μικρά κομμάτια πυριτόλιθου ή οψιανού και ασχολείται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και ελάχιστα με την θάλασσα. Κατοικούσαν σε οργανωμένους μόνιμους οικισμούς, χρησιμοποιούσαν νεολιθική πλαστική, κατασκεύαζαν οικίες από φθαρτά υλικά, διέθεταν δάπεδα από άμμο ή πηλό και κομμάτια πήλινων αγγείων, που καλούνται όστρακα. Τέτοια παρουσιάζονται άφθονα στις θέσεις που κατοίκησαν.
Νεολιθικοί οικισμοί στη Μάνη
Αρκετές νεολιθικές εγκαταστάσεις που κατοικήθηκαν το 8.000-3.000 π.Χ. παρατηρήθηκαν
σε περιοχές της Μάνης όπως στο Γύθειο ( Κρανάη), στα Σπήλαια Διρού, στις Θαλάμες, στην Καρδαμύλη, στη Ζαρνάτα, στους Δολούς, στον Κάμπο, μεταξύ Παλαιόχωρας και Αλμυρού, στα Πηγάδια,στη Σβίνα (μεταξύ Πλάτσας και Κουτηφαρίου) και στην πόλη Ταίναρος. ( Αναλυτικά στοιχεία στο Κεφάλαιο ''Ο Γύρος της Μάνης'' ).
Οι Λέλεγες κάτοικοι της Μάνης
Οι Λέλεγες, Μεσογειακό υπόστρωμα, που μιλούσαν την ίδια γλώσσα με τους Χάττι (κατοίκους της Μ. Ασίας) κατοίκησαν την Μανιάτικη περιοχή. Οι Αρχαίες Ελληνικές παραδόσεις μνημονεύουν, συχνότατα τους Λέλεγες μαζί με τους Πελασγούς ως Προελληνικούς λαούς, ενώ η Λακωνική παράδοση, όπως αναφέρει ο Παυσανίας, θεωρεί τους Λέλεγες αυτόχθονες (ντόπιους).

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( 3.000 - 1.100 π. Χ. )
Πρωτοελλαδικός Πολιτισμός (3.000 - 1.900 π. Χ. )
Είναι παράλληλος χρονικά με τον Πρωτοκυκλαδικό και τον Πρωτομινωϊκό Πολιτισμό.

Στη διάδοση του ''νέου πολιτισμού'', ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο,πρωταρχικός πρέπει να ήταν ο ρόλος των Κυκλάδων και της Κρήτης, ενώ τις ''Πύλες'' εισόδου του στην Πελ/σο φαίνεται να αποτέλεσαν οι νότιες ακτές της Λακωνίας και ειδικότερα η Μάνη, η Μονεμβάσια και η Ελαφόνησος.

Ο χαλκοκρατικός πολιτισμός κυριάρχησε και στη Μάνη όπου πλέον συναντάμε την παραγωγή των αρδευομένων εκτάσεων, το ανταλλακτικό εμπόριο και την επέκταση του, την κατεργασία του μετάλλου, το λίθινο θεμέλιο των σπιτιών, την κοινωνική οργάνωση κ.α.
Πρωτοελλαδικοί οικισμοί στη Μάνη
Εμφανίζονται στις περιοχές Πεζούλια (Β. του Γυθείου), στον Κότρωνα, στα Λεύκτρα, στην Καρδαμύλη, στην Ζαρνάτα και στους Δολούς.
Μέση Χαλκοκρατία ( 1.900 - 1.600 π.Χ. )
Στο Μεσοελλαδικό Πολιτισμό τα οικήματα κτίζονται με κύριο δωμάτιο και μικρό θάλαμο και είναι κυρίως αψιδωτά, οι νεκροί ενταφιάζονται σε στενές τάφρους μικρού βάθους, οι οποίες σκεπάζονται με πλίνθους ή πλάκες, σε στάση συνεσταλμένη με εναποθέσεις δώρων και η θρησκεία είναι ανεικονική. Στο εμπόριο κυριαρχεί η επικοινωνία με Κυκλάδες και Κρήτη.
Η Μάνη και ιδιαίτερα η περιοχή του Γυθείου-που καλύπτει και τις τρεις φάσεις της εποχής του χαλκού-αποτελεί το ένα από τα δύο μεγαλύτερα κέντρα στην Ηπειρωτική Ελλάδα που επικοινωνεί με τη Μινωική Κρήτη το 2.000-1.400 π.Χ.
Μεσοελλαδικοί οικισμοί στη Μάνη
Εμφανίζονται στις περιοχές Πεζούλια του Γυθείου, στα Λεύκτρα,και στα Πηγάδια.
Υστεροελλαδική ή Μυκηναϊκή εποχή ( 1.600 - 1.100 π. Χ. )
Αποτελεί μια από τις λαμπρότερες εποχές του Πελ/κού αλλά και του Ελληνικού Πολιτισμού. Δημιουργείται οργανωμένη κοινωνική, πολιτική, οικονομική και θρησκευτική ζωή, αναπτύσσεται η οικιστική αρχιτεκτονική, ανθεί το εμπόριο και αναπτύσσονται οι τάξεις των βιοτεχνών, καθιερώνονται ψυχαγωγικά παιχνίδια, αθλοπαιδιές, χορευτικές επιδείξεις και εξελίσσεται η τεχνική της μεταλλοτεχνίας.
Ο Λαμπρός Πολιτισμός των Μυκηναίων φαίνεται να έχει πολιτιστικό του πρόγονο τα σωζόμενα σε πολλά σημεία της σημερινής Μάνης Προελληνικά Μεγαλιθικά τείχη.
Οι Αχαιοί στη Μάνη
Στις αρχές της Μυκηναϊκής περιόδου εγκαταστάθηκαν στη Μάνη οι Αχαιοί, που σύμφωνα με την παράδοση, προερχόταν από τη Θεσσαλία, τη Βοιωτία και την Αργολίδα.

ΜΙΝΥΕΣ
Οι Μινύες, που σύμφωνα με μια θεωρία συγγενεύουν με τους κατοίκους της Μινωϊκής Κρήτης, κατοίκησαν στη Λακωνία και μετανάστευσαν βόρεια της Τριφυλίας, όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος. Η παρουσία τους όμως στη Λακωνία και κατ' επέκταση στη Μάνη, δεν φαίνεται να τεκμηριώνεται ιστορικά, διότι ο Ηρόδοτος στηρίχτηκε σε μη αξιόπιστη Σπαρτιατική πηγή.
Μυκηναϊκοί οικισμοί στη Μάνη
Παρατηρούνται στις περιοχές Κρανάη του Γυθείου, Πεζούλια (βόρεια του Γυθείου), Μαυροβούνι, Λας - στην περιοχή του Πασσαβά - στις Θαλάμες, στα Λεύκτρα, στην Καρδαμύλη, στον Κάμπο, στο Παλαιοχώρι, στα Πηγάδια, στα Σωτηριάνικα, στο Οίτυλο, στην Ανω Πούλα, στην Πέφνο, στη Σβίνα, ενώ η ''Ακρα Ταινάρου'' ήταν σπουδαίος τόπος λατρείας.
Οι Ομηρικές Πόλεις της Μάνης
Ο Όμηρος κατά την περίοδο του Τρωϊκού Πολέμου αναφέρει τις εξής οκτώ πόλεις στην περιοχή της Μάνης: Ενόπη/ Γερήνια, Καρδαμύλη, Οίτυλος, Μέσση, Λας, Ασίνη, Κρανάη, Αυγειαί/ Αιγιαί ( Ιλιάδα Β΄ 581-585, Ι 149-152, 291-293 ).
Χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω Ομηρικά αποσπάσματα για τη Μάνη:
«Οι δ' είχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν/ φάρίν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην Βρυσειάς τ' ενέμοντο και Αυγειάς Ερατεινάς/.... οί τε Λάαν είχον η δ' Οίτυλον αμφενέμοντο των οι αδελφέος ήρχε, βοήν αγαθός Μενέλαος..».
Οι Μανιάτες στον Τρωϊκό πόλεμο το 1194 - 184 π. Χ.
Ενεργό συμμετοχή είχαν κατά την αρχαιότητα οι κάτοικοι της σημ. περιοχής της Μάνης στην κοσμοϊστορική Τρωϊκή εκστρατεία (που συντάραξε τον Αρχαίο κόσμο αλλά γαλούχησε με το θρύλο της και τις επόμενες γενιές) όπως καταδεικνύουν και οι στίχοι Β 581-585 της Ιλιάδας που αναφέρονται στο κατάλογο των νηών και μνημονεύουν την Μέσσην, Λάαν και Οίτυλον.
Το ιερό Ελλήνιον της Μάνης όπου αποφασίστηκε ο Τρωϊκός Πόλεμος
Ο Παυσανίας μας πληροφορεί ότι σύμφωνα με την Λακωνική πράδοση η Τρωϊκή εκστρατεία και τα σχέδιά της αποφασίστηκαν στο Ιερό Ελλήνιον που βρισκόταν στη περιοχή της Μέσα Μάνης.

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ ΚΥΡΙΕΥΟΥΝ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΛΑΚΩΝΙΑ ΤΟ 1125 π.Χ.
Από ένα επιχώριο φύλο που είχε επικεφαλής το γένος των Ηρακλειδών, σχηματίσθηκαν οι Δωριείς στην Κεντρική Ελλάδα. Αποτελούνταν από Μακεδόνες, Ηπειρώτες και διάφορα άλλα στοιχεία, ξεκίνησαν από την ιστορική Δωρίδα, 32.000 περίπου άτομα και μέσω του Ρίου ήλθαν στην πεδιάδα του Άργους, στην Κεντρική Μεσσηνία και στην Κεντρική Λακωνία όπου κατέλαβαν την περιοχή, χωρίς αντίσταση, υπό την αρχηγία του Αριστόδημου. Αχαιοί και Αρκάδες της Λακωνίας και της Αργολίδας διέφυγαν τότε προς την Λέσβο, την Τένεδο, την Κρήτη, την Παμφυλία και την Κύπρο.

ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ ΚΥΡΙΕΥΟΥΝ ΤΗ ΜΑΝΗ ΤΟΝ Η' ΑΙΩΝΑ
Οι Σπαρτιάτες, αφού κυρίευσαν τις Αχαϊκές πόλεις των Αμυκλών, της Φάριδος και των Γερονθρών, στράφηκαν προς τη Μεσσηνιακή πλευρά του Ταϋγέτου και κυρίευσαν την Δενθελιάτιδα που αποτελούσε πέρασμα προς τη Μεσσηνία. Στη συνέχεια με την κατάληψη του Έλους, το 746 π.Χ. υπό τον βασιλέα Τήλεκλο, ολοκλήρωσαν την κυριαρχία τους προς την κοιλάδα του Ευρώτα και στράφηκαν πλέον εναντίον της Μάνης την οποίαν και κυρίευσαν στα μέσα του Η' αιώνος π.Χ. και έκαναν επίνειό τους το Γύθειο.

ΟΙ ΜΑΝΙΑΤΕΣ ΠΕΡΙΟΙΚΟΙ ΚΑΙ ΕΙΛΩΤΕΣ ΤΩΝ ΣΠΑΡΤΙΑΤΩΝ
Με την ολοκλήρωση της κυριαρχίας των Σπαρτιατών στην περιοχή, επεβλήθη καθεστώς περιοίκων (κυρίως στους κατοίκους της Μέσα Μάνης) και ειλώτων στους κατοίκους του Ταϋγέτου.

Οι Σπαρτιάτες ταπείνωναν τους Είλωτες και τους υποχρέωναν να φορούν σκούφια από το δέρμα σκύλου και να δέχονται ραπίσματα, ακόμη και όταν δεν έφταιγαν, για να θυμούνται τη καταγωγή τους. 

Στη συνέχεια οι Σπαρτιάτες κυρίευσαν τη Μεσσηνία με τους γνωστούς Μεσσηνιακούς πολέμους.

Η ΣΠΑΡΤΗ ΑΠΟΚΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ''ΠΟΛΗΣ - ΚΡΑΤΟΥΣ''
Θεσμικές μεταρρυθμίσεις όπως: διαίρεση των πολιτών στις τρεις φυλές των Δωριέων ( Υλλείς, Πάμφυλοι, Δυμάνες ), χωρισμός κατά κώμες, συγκρότηση της Γερουσίας από 30 μέλη, η λειτουργία της εκκλησίας του Δήμου, το σώμα των πέντε εφόρων κ.α. προσέδωσαν στη Σπάρτη το χαρακτήρα της «Πόλης- Κράτους».

Ο ΘΕΟΓΝΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΤΟΥ ΤΑΫΓΕΤΟΥ
Ήταν τόσο φημισμένη η περιοχή του Ταϋγέτου για το εξαίρετο κρασί της, ώστε ο Σπαρτιάτης ποιητής Θέογνις, που παρέμεινε στη Σπάρτη το 560-546 π.Χ. να το υμνήσει στα ποιήματά του.

Ο ποιητής Θέογνις μαζί με τον ποιητή Στησίχορο, ήσαν οι πιο γνωστοί ποιητές της Σπάρτης την περίοδο αυτή.
Η εκστρατεία του Παυσανία στην Κύπρο και στο Βυζάντιο από το Γύθειο το 478 π.Χ.
Ο Παυσανίας με 20 Πελοποννησιακά πλοία ξεκίνησε από τα νεώρια του Γυθείου και ενώθηκε στα Ν. των Κυκλάδων και της Κρήτης με 30 Αθηναϊκά πλοία που διοικούσε ο Αριστείδης. Ήταν η τελευταία φορά που κινήθηκε σε κοινή επιχείρηση η Πανελλήνια συμμαχία με πρωτοβουλία του Παυσανία και είχε αρκετές επιτυχίες εναντίον των Περσών. Κατηγορήθηκε όμως ο Παυσανίας για «Μηδισμό» κι’ ανακλήθηκε στη Σπάρτη, όπου είχε οικτρό τέλος.

ΤΟ ''ΑΠΟ ΤΑΙΝΑΡΟΥ ΑΓΟΣ'' ΤΙΜΩΡΕΙ ΤΟΥΣ ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ ΜΕ ΣΕΙΣΜΟ ΚΑΙ 20.000 ΝΕΚΡΟΥΣ ΤΟ 464 π.Χ.
Το 469 π.Χ. άρχισε η μεγάλη επανάσταση των ειλώτων που κράτησε 10 ολόκληρα χρόνια.

Το 464 π.Χ. η επανάσταση γενικεύθηκε, όταν ένας πρωτοφανής σε ένταση σεισμός για τη Σπάρτη σκόρπισε το θάνατο σε πάνω από 20.000 Λακεδαιμόνιους. Τότε οι είλωτες επιτέθηκαν εναντίον της Σπάρτης, η οποία σώθηκε χάριν της ψυχραιμίας του νεαρού βασιλιά Αρχιδάμου που αστραπιαία επάνδρωσε με όπλα τους επιζήσαντες.
Το ιερό του Ταιναρίου Ποσειδώνος ήταν φημισμένο άσυλο
Ο Παυσανίας μας πληροφορεί ότι ο Κοσμοσείστης θεός Ποσειδώνας επέβαλε αυτήν τη συμφορά στους Σπαρτιάτες διότι απέσπασαν βίαια από τον βωμό του στο Ταίναρο, είλωτες καταδικασμένους σε θάνατο, που είχαν φθάσει εκεί ως ικέτες. Ακόμη και οι κορυφές του Ταϋγέτου σχίστηκαν τότε, ενώ οι Αθηναίοι θεωρούσαν τους Σπαρτιάτες ως μολυσμένους από ''Το Ταινάρου άγος''.
Ο Τολμίδης κυριεύει το Γύθειο και καίει τα νεώρια των Σπαρτιατών το 456 π.Χ.
Μετά τη μάχη της Τανάγρας το 457π.Χ. και την επικράτηση των Σπαρτιατών στη μάχη αυτή, οι Αθηναίοι ανέλαβαν επιθετική πρωτοβουλία με κύρια πολεμική μονάδα το στόλο.

Ο στρατηγός των Αθηναίων Τολμίδης, αφού συγκέντρωσε 4000 οπλίτες, ξεκίνησε από το λιμάνι του Πειραιά και κυρίευσε τις Βοιές -σημ. Νεάπολη- τα Κύθηρα και τη Μεθώνη.

Αποχώρησε όμως με την εμφάνιση του στρατού των Λακεδαιμονίων και επέστρεψε στο Λακωνικό κόλπο όπου και κυρίευσε το Γύθειο, επίνειο των Λακεδαιμονίων, έκαψε τα νεώρια και δήωσε την περιοχή.

Ο ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Την πρωτοφανή ακμή του κλασσικού Ελληνισμού που ονομάζεται «Χρυσός αιώνας» ακολούθησε η μεγάλη κρίση του Πελοποννησιακού πολέμου, που κράτησε 27 χρόνια (431-404 π.Χ.).

Ο πόλεμος αυτός ξεπέρασε σε έκταση και σε ένταση όλους τους προηγούμενους πολέμους μεταξύ των Ελλήνων. Δύο ηγεμονικές πόλεις, η Σπάρτη και η Αθήνα, με σαφή πολιτική και πολιτιστική αντίθεση, συγκρούστηκαν στον πόλεμο αυτό. Η πρωταρχική αιτία αυτού του πολέμου βρίσκεται στον Αθηναϊκό επεκτατισμό. Αφορμές, για την κήρυξη του πολέμου, στάθηκαν τα γεγονότα της Κέρκυρας, της Ποτίδαιας και του Αθηναϊκού ψηφίσματος για τους Μεγαρείς.

ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟ 431 Π.Χ.
Οι Πελοποννήσιοι και οι Βοιωτοί με αρχηγό τον Αρχίδαμο εισέβαλαν στο Θριάσιο Πεδίο και στην Ελευσίνα και στη συνέχεια κατέλαβαν τις Αχαρνές. Οι Αθηναίοι με 100 τριήρεις επιτέθηκαν στην Επίδαυρο Λιμηρά, στα Βάτικα και στις Ν.Δ. ακτές της Μάνης και κατευθύνθηκαν στη Μεθώνη.
Θαλάσσια επιχείρηση των Σπαρτιατών από το Γύθειο στη Ζάκυνθο το 430 π.Χ.
Την Άνοιξη του 430 π.Χ. οι Σπαρτιάτες με τους συμμάχους τους εισέβαλαν για δεύτερη φορά στην Αττική. Το καλοκαίρι του ιδίου έτους 1000 Λακεδαιμόνιοι οπλίτες υπό την αρχηγία του Κνήμου, επιβιβάστηκαν στο Γύθειο σε 100 τριήρεις και επιτέθηκαν εναντίον της Ζακύνθου, χωρίς όμως να πετύχουν τη συνθηκολόγηση των Ζακυνθίων που ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων.

Ο ΝΙΚΙΑΣ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΣΙΝΗ ΤΟ 424 Π. Χ.
Ο Νικίας και οι συστράτηγοί του, Νικόστρατος και Αυτοκλής, με 2000 οπλίτες, 60 πλοία, λίγο ιππικό και συμμάχους τους Μιλησίους απέπλευσαν από τον Πειραιά και κυρίευσαν τα Κύθηρα μέσα Ιουνίου του 424 π.Χ. Στη συνέχεια λεηλάτησαν τις δυτικές ακτές της επαρχίας Επ. Λιμηράς και επιτέθηκαν εναντίον της Ασίνης (σημ. Σκουτάρι).
Ο Γύλιππος εφορμά από το Γύθειο στη Σικελία το 414 π.Χ.
Το Μάϊο του 414 π.Χ. οι Αθηναίοι άρχισαν την επίθεση εναντίον των Συρακουσών.

Ο Σπαρτιάτης στρατηγός Γύλιππος στρατολόγησε ναύτες για 12 τριήρεις, απέπλευσε από το Γύθειο μέσω Λευκάδας, και Κάτω Ιταλίας, έφθασε στη Σικελία και με την βοήθεια των ντόπιων έσωσε τις Συρακούσες και έφερε σε δεινή θέση τους Αθηναίους.
Εξόρμηση Λακεδαιμονίων από τη Λα και κατάληψη της Ερέτριας το 412/411 π.Χ.
Ύστερα από την ήττα των Αθηναίων από τους Λακεδαιμόνιους στη Σικελία το 413 π.Χ. οι Λακεδαιμόνιοι οργάνωσαν στόλο 42 πλοίων στη Λα, περιοχή κοντά στον Πασσαβά, με στόχο την αποστασία της Εύβοιας από τους Αθηναίους. Η κίνηση προκάλεσε τον θάνατο του Φρυνίχου επειδή διαπραγματευόταν ειρήνη με τους Λακεδαιμόνιους.

Τέλος σε ναυμαχία που έγινε στην Ερέτρια, ο Αγησανδρίδας νίκησε τον Αθηναίο Θυμοχάρη κυριεύοντας 22 πλοία και προκαλώντας σε αποστασία την Εύβοια, πράγμα που προκάλεσε την πτώση των 400 στην Αθήνα.
Η εκστρατεία του Λυσσάνδρου από το Γύθειο το 407 π.Χ.
Ο ικανός Ναύαρχος της Σπάρτης Λύσσανδρος το 407 π.Χ. απέπλευσε από το Γύθειο και κατευθύνθηκε στη Ρόδο, Μίλητο και Έφεσο. Την άνοιξη του 406 π.Χ. συγκρούστηκε με τους Αθηναίους στο Νότιο και τους νίκησε.
Η τελευταία εκστρατεία του Πελ/κού πολέμου από το Γύθειο το 405 π.Χ.
Μετά την άφιξη του Λυσσάνδρου στην Έφεσο επακολούθησε στους Αιγός Ποταμούς η καταστροφή του Αθηναϊκού στόλου, πράγμα που επιτάχυνε την παράδοση της Αθήνας στους Λακεδαιμόνιους το 404 π.Χ. Έτσι η Μάνη με τη λήξη του πολέμου ανήκει στην παράταξη των νικητών.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟ ΠΟΛΕΜΟ
Οι Αρκάδες κυριεύουν την Ασίνη το 396 π.Χ.
Το 396 π.Χ. οι Αρκάδες επιτέθηκαν εναντίον της Ασίνης και αφού εξόντωσαν την Σπαρτιατική φρουρά την κυρίευσαν.
Ο Νικόλοχος εκστρατεύει από το Γύθειο το 375 π.Χ.
Την άνοιξη του 375 π.Χ. Αθηναϊκός στόλος από 60 τριήρεις με αρχηγό τον Τιμόθεο, γιο του Κόνωνος, έπλευσε στο Ιόνιο. Οι Λακεδαιμόνιοι έστειλαν, από το Γύθειο, 55 πλοία εναντίον του με αρχηγό το Νικόλοχο.
Εξόρμηση του Μνάσιππου από το Γύθειο προς την Κέρκυρα το 373 π.Χ.
Αντιδρώντας σε ενέργειες του Αθηναίου στρατηγού Τιμόθεου, οι Ζακύνθιοι ολιγαρχικοί ζήτησαν την επέμβαση των Λακεδαιμονίων. Από τα δύο εκστρατευτικά σώματα που στάλθηκαν το μεν ένα, του Αριστοκράτη, με 25 πλοία απέτυχε, ενώ το δεύτερο του Μνάσιππου που εκστράτευσε το 373 π.Χ. με 60-65 πλοία απέκλεισε την Κέρκυρα, αλλά εξαιτίας του θανάτου του Μνάσιππου και της αποστολής του Αθηναίου Ιφικράτη η επιχείρηση των Λακεδαιμονίων στο Ιόνιο απέτυχε.

ΟΙ ΒΟΙΩΤΟΙ ΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΟ ΓΥΘΕΙΟ
Ύστερα από τη μάχη των Λεύκτρων το 371 π.Χ. τα στρατεύματα του αντισπαρτιατικού συνασπισμού εξεστράτευσαν στην Πελοπόννησο το 370 με 369 π.Χ. Χωρίς επίθεση στη Σπάρτη, τα στρατεύματα προχώρησαν νοτιότερα προβαίνοντας σε πυρπολήσεις και δηώσεις.

Στο ιερό του Ποσειδώνος Γαιαόχου δόθηκε μάχη Βοιωτών- Λακεδαιμονίων (Αμύκλες) ενώ στο ναύσταθμο του Γυθείου για τρεις μέρες βαλλόταν το τείχος της πόλης. Στη συνέχεια ο συνασπισμός κατευθύνθηκε από τη Λακωνία στην Αρκαδία. Μετά την επιστροφή τους ο Επαμεινώνδας θεωρήθηκε υπόλογος για τις δηώσεις στη Λακωνία αλλά απέφυγε την καταδίκη με το ευφυολόγημα να αναγραφεί η απόφαση, σε περίπτωση θανατικής καταδίκης σε επιτάφια στήλη.
Συνάντηση Κνωσσίων πρέσβεων με Φάλαικο στο Ταίναρο το 346 π.Χ.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Διόδωρου το Ταίναρο χρησιμοποιήθηκε ως τόπος συγκέντρωσης 8.000 μισθοφορικών στρατευμάτων με στόχο την ενίσχυση των Κνωσσίων στον ενδοκρητικό πόλεμο.

Ο ηγέτης των Φωκαίων Φάλαικος συνεργαζόμενος με τους Κνωσσίους κατέλαβε στην Κρήτη την αποικία των Λακεδαιμονίων Λύκτο, σύμφωνα με τον Πολύβιο.

Η Λύκτος επανακτήθηκε από τους Σπαρτιάτες το 343 π.Χ. ενώ ο Φάλαικος σκοτώθηκε στην πολιορκία της Κυδωνίας.

Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΕΙΣΒΑΛΛΕΙ ΣΤΟ ΓΥΘΕΙΟ ΤΟ 338 π.Χ.
Ο Φίλιππος μετά τη μάχη στη Χαιρώνεια, νικητής και κυρίαρχος πλέον εισέβαλε στην Πελ/σο. Κατέλαβε την Κόρινθο και αφού έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους υπόλοιπους Πελ/σίους επιτέθηκε εναντίον της Λακωνίας, οι δυνάμεις της οποίας κάλυψαν τη Σπάρτη.

Ο Φίλιππος λεηλάτησε την κοιλάδα του Ευρώτα και έφθασε μέχρι το Γύθειο, το οποίο και λεηλάτησε. Η Μάνη το 336 π.Χ. μετά το συνέδριο της Κορίνθου, ανήκε στα Ουδέτερα Ελληνικά Κράτη, όπως και η υπόλοιπη Λακωνία, η Ελαφόνησος, τα Κύθηρα και η Κρήτη.

Η ΜΑΝΗ ΚΕΝΤΡΟ ΣΤΡΑΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΙΣΘΟΦΟΡΩΝ
Η Μάνη και ιδιαίτερα η περιοχή του Ταινάρου, αποτέλεσε τον σπουδαιότερο χώρο συγκέντρωσης και στρατολόγησης μισθοφόρων κατά την εκστρατευτική περίοδο του Μ. Αλεξάνδρου. Σ' αυτό συνετέλεσαν η γεωγραφική της θέση που την καθιστούσε σταυροδρόμι των Ωκεανοπόρων, η οχυρά φυσική της διάταξη και η αντιμακεδονική πολιτική των Λακεδαιμονίων. Ήδη μετά την μάχη της Ισσού το 333 π.Χ. αρκετοί Έλληνες μισθοφόροι που πολέμησαν με το Δαρείο, κατέφυγαν στη Μάνη.
Ο Αγησίλαος εξορμεί από τη Μάνη προς την Κρήτη με Περσικά πλοία
Προσπαθώντας να αποκόψει τις δυνάμεις του Μ. Αλέξανδρου στην Ασία ο Μέμνων ο Ρόδιος, αρχηγός των ναυτικών δυνάμεων των Περσών με 300 πλοία κατέλαβε διαδοχικά τη Χίο, πόλεις της Μυτιλήνης, και καλλιέργησε σχέσεις με τη Σπάρτη αποσκοπώντας στην κατάληψη των Στενών. Η ορμητικότητά του ανησύχησε τον Αλέξανδρο. Μετά τον αιφνίδιο θάνατό του, το έργο συνέχισαν ο Πέρσης Αυτοφραδάτης και ο ανηψιός του Φαρνάβαζος που κατέλαβαν εξ' ολοκλήρου τη Μυτιλήνη, την Τένεδο και τέλος στράφηκαν εναντίον των Κυκλάδων. Στη Σίφνο έγινε συνάντηση των Περσών με το βασιλιά των Λακεδαιμονίων Άγι Γ' και αποστολή του Αγησίλαου στο Ταίναρο ύστερα από ενίσχυση 10 Περσικών πλοίων και 30 ταλάντων, παρά το γεγονός ότι είχε αναγγελθεί η πανωλεθρία του Δαρείου το 333 π.Χ. στην Ισσό. Σύμφωνα με πληροφορίες του Διόδωρου ο Αγησίλαος πλέοντας διά μέσου Ταινάρου στην Κρήτη κυρίεψε τις περισσότερες πόλεις της Κρήτης και τις έστρεψε εναντίον του Αλέξανδρου. Δυστυχώς το εγχείρημα του Άγιδος απέτυχε αφού το 331 π.Χ. σκοτώθηκε στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας σε σύγκρουση του με το Μακεδόνα Αντίπατρο.
Μισθοφόροι από το Ταίναρο νικούν τους Κυρηναίους το 322 π.Χ.
Το 322 π.Χ., ένα χρόνο μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, ο Λακεδαιμόνιος Θίβρων επιτέθηκε στις Ελληνικές πόλεις της Κυρηναϊκής (Κυρήνη, Βάρκη, Ευεσπερίδες) με τις οποίες είχε συνάψει συνθήκη φιλίας ο Αλέξανδρος ύστερα από την επίσκεψη του στην όαση Σίβα 331 π.Χ. Η επίθεση οδήγησε σε καταστροφή του στρατού του Θίβρωνος από τους Λιβύους. Όμως η ενίσχυση του από 2500 μισθοφόρους από το Ταίναρο οδήγησε σε ήττα των Κυρηναίων και Λιβύων (30000 στρατιώτες).

Η επέλαση του Θίβρωνα σταμάτησε στην Κυρήνη όπου η παρέμβαση του Πτολεμαίου οδήγησε στη σύλληψη του Θίβρωνος και στην προσάρτηση της Κυρήνης και των γειτονικών πόλεων στην Αίγυπτο το 322 π.Χ.

Η ΜΑΝΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ
Η Μάνη στα ανεξάρτητα Ελληνικά Κράτη το 303 π.Χ.
Ήδη από το 303 π.Χ. που είχαν διαμορφωθεί τα περισσότερα βασίλεια των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου, η Μάνη ανήκε στα ανεξάρτητα Ελληνικά κράτη. Το 290 π.Χ. μεγάλο τμήμα της Πελοποννήσου, της Κεντρικής Ελλάδας της Μακεδονίας και των νησιών υπαγόταν στη βασιλεία του Δημήτριου του Πολιορκητή.
Η Μάνη στην Αιτωλική Συμπολιτεία τα τέλη του 3 ου αι. π.Χ.
Ήδη προς τα τέλη του 3ου αι. π.Χ. η Μάνη ανήκε στην Αιτωλική Συμπολιτεία, όπως και ολόκληρη η Δ. Πελοπόννησος, ενώ σχεδόν ολόκληρη η Α.Πελοπόννησος ανήκε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία.

Το 228 π.Χ. οι δύο συμπολιτείες οδηγούνται σε σύγκρουση λόγω της επεκτατικής πολιτικής της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Στις συγκρούσεις αυτές συμμετείχαν και Μανιάτες.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΝΗ
Το 243 π.Χ. ο βασιλιάς της Σπάρτης Άγις ο Δ' πρότεινε μέσω του εφόρου Λυσσάνδρου, να χαριστούν τα χρέη και να γίνει αναδιανομή της γης από τη χαράδρα της Πελλήνης προς τον Ταΰγετο, το Μαλέα και τη Σελλασία, να διαιρεθεί η γη σε 4500 κλήρους και η υπόλοιπη γη που ήταν έξω από τα σύνορα αυτά σε 15000 κλήρους οι οποίοι θα εδίδοντο σε ικανούς προς στράτευση περίοικους. Το 241 π.Χ. όμως η Γερουσία τον καταδίκασε σε θάνατο.

Το έργο του ολοκλήρωσε το 226 π.Χ. ο Κλεομένης Γ΄ ο οποίος έκανε αναδασμό της γης, αύξησε σε 4000 τον αριθμό των Σπαρτιατών με την παραχώρηση πολιτικών δικαιωμάτων στους περιοίκους, έκανε παραγραφή χρεών και αντικατέστησε τους πέντε εφόρους με έξι ''πατρονόμους'' προσθέτοντας και μία νέα κώμη στη Σπάρτη, τη Νεάπολη. Έτσι αρκετοί Μανιάτες που ήταν Περίοικοι, έγιναν Σπαρτιάτες πολίτες και αργότερα αρκετοί Είλωτες Μανιάτες έγιναν Ελεύθεροι.

Ο βασιλιάς Κλεομένης διαφεύγει από το Γύθειο προς την Αλεξάνδρεια το 222 π.Χ.
Ο βασιλιάς της Σπάρτης Κλεομένης Γ' είχε αρκετές επιτυχίες απέναντι στην Αχαϊκή Συμπολιτεία η οποία απειλείτο με κατάρρευση. Τότε συνήγε συμμαχία με τους Μακεδόνες και τους κάλεσε προς βοήθεια. Ο βασιλιάς των Μακεδόνων Αντίγονος Δώσων με 28.800 άνδρες (οι μισοί σχεδόν ήταν Μακεδόνες ) νίκησε, μετά από σκληρή μάχη στη θέση Σελλασία, τον Κλεομένη Γ' που διέθετε 20000 άνδρες-κυρίως μισθοφόρους- και κατέλαβε τη Σπάρτη για πρώτη φορά στην μακραίωνη ιστορία της.

Ο βασιλιάς της Σπάρτης Κλεομένης Γ' με λίγους ιππείς και μέσω της Σπάρτης, έφθασε στο Γύθειο, όπου τον περίμενε πλοίο στην περίπτωση που θα ηττάτο και διέφυγε προς την Αλεξάνδρεια.

Εκεί αντί για φιλοξενούμενος, βρέθηκε αιχμάλωτος του Πτολεμαίου Δ΄ Φιλοπάτορος και για να επιστρέψει στην Ελλάδα επιχείρησε εξέγερση εναντίον του, απέτυχε και αυτοκτόνησε για να μην συλληφθεί, το 219 π.Χ.

Ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ Ε΄ ΛΕΗΛΑΤΕΙ ΤΗ ΜΑΝΗ
Μετά τη μάχη της Σελλασίας, η πόλη των Σπαρτιατών εντάχθηκε αναγκαστικά στην ''Κοινή Συμμαχία''. Ακολούθησε όμως πραξικόπημα στη Σπάρτη και το 219 π.Χ. οι Σπαρτιάτες κήρυξαν τον πόλεμο κατά των Αχαιών. Το χειμώνα του 219/8 π.Χ. ο Φίλιππος Ε' με 6000 άνδρες, κυρίως Μακεδόνες, έφθασε στην Πελοπόννησο, νίκησε τους Ηλείους, έγινε δεκτός στην Τριφυλία και εισέβαλε στην Αιτωλία την οποία και λεηλάτησε. Επιχείρησε αιφνιδιαστικά επίθεση στη Σπάρτη, χωρίς όμως αποτέλεσμα και λεηλάτησε την κοιλάδα του Ευρώτα και την περιοχή της Μάνης μέχρι το Ταίναρο.

Κατά την επιστροφή του από τη Μάνη, δέχθηκε την επίθεση του βασιλιά της Σπάρτης Λυκούργου, ο Φίλιππος όμως τον ανάγκασε να επιστρέψει πίσω στη Σπάρτη. (Όταν ο Φίλιππος ο Ε΄ εισέβαλε στην Λακωνική το 220-217π.χ ένα τμήμα του στρατού των Μακεδόνων, αποσπάστηκε και λεηλατούσε τα παράλια μέχρι που κατατροπώθηκαν από τους Λάους. Προφορικές μαρτυρίες κανουν λόγο για ταφικό τύμβο των πεσόντων Λααων. (ου τι δανος)δείτε σχετική ανάρτηση)

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΑΒΙ - ΤΌ ΚΟΙΝΟ ΤΩΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ ΚΑΙ Η ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ
Το 207 π.Χ. το βασιλιά της Σπάρτης Μαχανίδα διαδέχθηκε ο Νάβις που ίσως καταγόταν από το βασιλικό γένος των Ευρυποντιδών. Παρά τη σκληρή του στάση προς τους αντιπάλους του και τις επικκρίσεις των ιστορικών (Πολύβιου και Τίτου Λίβιου), υπήρξε κοινωνικός αναμορφωτής και συνεχιστής του ριζοσπαστικού προγράμματος του Άγιδος και του Κλεομένους.

Εξόντωσε την Σπαρτιάτικη αριστοκρατία, προέβη σε αναδασμό της γης, χειραφέτησε και στρατολόγησε πολλούς είλωτες, χάρισε τα χρέη προς τους τοκογλύφους, αποκατέστησε περίοικους κ.α. και έγινε το ίνδαλμα και ο λαϊκός ήρωας, όχι μόνον για τους καταπιεσμένους της Λακωνίας, αλλά για ολόκληρη την Πελοπόννησο και για ευρύτερες ακόμη περιοχές της Ελλάδας.

Φυσικά τη δύναμή του αυτή ο Νάβις την εκμεταλλεύτηκε πολιτικά.

Έτσι οργάνωσε το στόλο του στη Μάνη, επέκτεινε την επιρροή του ως τις Κρητικές ακτές και το 204 π.Χ. άρχισε εχθροπραξίες εναντίον των Αχαιών.

Η ΜΑΝΗ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΩΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ ΤΌ 195 π.Χ.
Οι κοινωνικές μεταρρυθμίσεις όμως του Νάβι, έχουν ιδιαίτερη σημασία και για την περιοχή της Μάνης. Εδώ κατέφυγαν αρκετοί καταδιωκόμενοι εύποροι Σπαρτιάτες επιλέγοντας ιδιαίτερα τις αναπτυγμένες παραλιακές πόλεις της Μάνης όπως Γύθειο, Λας κ.α.

Η Μάνη πλέον αρχίζει να αυτονομείται πολιτικά, διοικητικά και οικονομικά από τη Σπάρτη.

Αρχίζει πλέον να δημιουργείται η αυτόνομη ομοσπονδία των
'Ανεξάρτητων πόλεων της Νότιας Λακωνικής'' που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως ''Κοινό των Λακεδαιμονίων''. Όπως αναφέρει και ο Α. Κουτσιλιέρης στην ''Ιστορία της Μάνης'' με ''τη δημιουργία του Κοινού αρχίζει περίοδος τοπικής ιστορίας της Χερσονήσου του Ταινάρου'' .

Ο ΡΩΜΑΙΟΣ ΦΛΑΜΙΝΙΝΟΣ ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΟ ΓΥΘΕΙΟ ΤΟ 195 π.Χ.
Ο αρχηγός του Ρωμαϊκού στρατού Τίτος Κόϊντιος Φλαμινίνος μετά τη λαμπρή νίκη που πέτυχε το 197 π.Χ. στη μάχη των Κυνός Κεφαλών απέναντι στο βασιλιά των Μακεδόνων Φίλιππο Ε΄, άρχισε να αναλαμβάνει κυρίαρχο ρόλο στα Ελληνικά δρώμενα. Με αφορμή την κατοχή του Άργους από το βασιλιά της Σπάρτης Νάβι, έστρεψε τα πυρά εναντίον του. Με 50000 άνδρες περίπου (εκ των οποίων 11000 ήσαν Αχαιοί, 1500 Μακεδόνες υπό την αρχηγία του Φιλίππου, 400 ιππείς Θεσσαλοί και εξόριστοι Σπαρτιάτες με επικεφαλής τον εξόριστο βασιλιά της Σπάρτης Αγησίπολη) απέτυχε να καταλάβει το Άργος και πολιόρκησε το Νάβι στη Σπάρτη, χωρίς όμως επιτυχία παρά τις πολλαπλάσιες δυνάμεις του. Τότε ο Φλαμινίνος σκέφθηκε να αποκόψει το Νάβι από τις πηγές ανεφοδιασμού του και ιδιαίτερα από την επαφή που είχε με τους Κρήτες πειρατές, καταλαμβάνοντας τις παραλιακές πόλεις της Μάνης. Το κύριο βάρος του το έριξε στη πολιορκία του Γυθείου.

Ήδη στις ακτές της Λακωνίας βρίσκονταν 40 πλοία με τον Λεύκιο Φλαμινίνο (αδελφό του Τίτου), 18 πλοία Ροδίων και ο Ευμένης της Περγάμου με ισχυρό στόλο. Αρχίζουν αμέσως επιχειρήσεις πολιορκίας του Γυθείου οι οποίες εστέφθησαν με επιτυχία, με την κατάληψη του σημαντικού αυτού λιμανιού της Λακωνικής. Ο Νάβις, μόλις πληροφορήθηκε την παράδοση του Γυθείου, επιδίωξε διαπραγματεύσεις συνθηκολόγησης με το Φλαμινίνο.

Ο Ρωμαίος ανθύπατος, πιεζόμενος και από τους Έλληνες συμμάχους του, επέβαλε βαρύτατους όρους στο Νάβι, μεταξύ των άλλων και την εγκατάλειψη των παραλιακών πόλεων της Μάνης, στις οποίες αργότερα εγκατέστησε τους εξόριστους Σπαρτιάτες .

Η πόλη του Γυθείου τιμά τον Τίτο Φλαμινίνο
Ο Τίτος Φλαμινίνος, για πρώτη φορά, ανακήρυξε ελεύθερη την πόλη του Γυθείου, γι' αυτό και οι κάτοικοι της πόλης τον δέχθηκαν ως ευεργέτη και σωτήρα τους και τον τίμησαν με ειδικές τελετές, στις οποίες πρωτοστάτησαν οι Σπαρτιάτες ευγενείς.

Στήθηκε στο Γύθειο ανδριάντας του και στο βάθρο του υπήρχε η εξής επιγραφή: ''Τίτον Τίτου Κοΐνκτιον στραταγόν, ύπατον Ρωμαίων, ο δάμος ο γυθεατών, τον αυτού ευεργέτην''.

Το 194 π.Χ. οι Ρωμαίοι εκκένωσαν την Ελλάδα.

Ο ΝΑΒΙΣ ΠΟΛΙΟΡΚΕΙ ΤΟ ΓΥΘΕΙΟ ΤΟ 193 π.Χ.
Οι Αιτωλοί προσπάθησαν να συσπειρώσουν τους Έλληνες εναντίον των Ρωμαίων, αλλά μόνο ο Νάβις ανταποκρίθηκε και το καλοκαίρι του 193 π.Χ. έσπευσε να ανακτήσει τις παράλιες πόλεις της Λακωνικής και άρχισε να πολιορκεί το Γύθειο. Οι Αχαιοί, που είχαν την επιστασία των πόλεων αυτών ενίσχυσαν τη φρουρά του Γυθείου και ζήτησαν την επέμβαση της Ρώμης.

Η Σύγκλητος ανησύχησε έντονα, όταν έφθασε η είδηση ότι ο Νάβις παραβίασε τις συνθήκες και πολιόρκησε το Γύθειο και έστειλε τον στρατηγό Αύλο Ατίλιο Σερανό με στόλο να ενισχύσει τους Αχαιούς, φοβούμενη δε επίθεση του Αντίοχου ενίσχυσε και την άμυνα των Σικελικών πόλεών της.

Ο Νάβις όμως έκανε ασφυκτική την πολιορκία του Γυθείου και άρχισε να διενεργεί επιδρομές στην Αχαϊκή ύπαιθρο. Τότε η Αχαϊκή Συμπολιτεία στη Σικυώνα αποφάσισε τον Φεβρουάριο του 192 π.Χ. την «κήρυξη του πολέμου», χωρίς να περιμένει τις Ρωμαϊκές ενισχύσεις.

Πρώτη της ενέργεια ήταν να ενισχύσει τη φρουρά του Γυθείου. Η επιχείρηση όμως αυτή, κατέληξε σε οικτρή αποτυχία και ο Αχαϊκός στόλος τράπηκε σε φυγή και κατέφυγε στην Πάτρα. Λόγω της σοβαρότητας των περιστάσεων, συγκλήθηκε Πολεμικό Συμβούλιο στην Τεγέα από εκπροσώπους Ηπειρωτών και Ακαρνάνων και αποφασίσθηκε η εισβολή στη Λακωνία για να εγκαταλείψει ο Νάβις τη στενή πολιορκία του Γυθείου. Ωστόσο, την επομένη της εισβολής των, ο Νάβις κυρίευσε το Γύθειο, αρχές του 192 π.Χ. Αναγκάστηκε όμως να έλθει στο «στρατόπεδο του Πύρρου» στο όρος Βαρβοσθένη για να αντιμετωπίσει τους εχθρούς από τους οποίους νικήθηκε και έτσι κλείστηκε στη Σπάρτη.

Οι αντίπαλοι για ένα μήνα (Μάρτιο του 192 π.Χ.) λεηλάτησαν την ύπαιθρο της Λακωνικής.

Ο Ρωμαϊκός στόλος του Αύλου Ατίλιου, με τη βοήθεια ίσως των Περγαμηνών, ανακατέλαβε το Γύθειο. Τα πράγματα όμως ήταν αρκετά τεταμένα και ο Φλαμινίνος προσπάθησε να πείσει τους Αχαιούς να συνάψουν ανακωχή με το Νάβι, πράγμα το οποίο τελικά και απεδέχθησαν.

Ο Νάβις κάλεσε στη Σπάρτη 1000 Αιτωλούς υπό τον Αλεξαμενό για ενίσχυση, αυτοί όμως τον δολοφόνησαν ύπουλα και οι Σπαρτιάτες τους εξόντωσαν.

Επωφελήθηκε όμως ο Φιλοποίμην και με τη βοήθεια μετριοπαθών Σπαρτιατών προσάρτησε τη Σπάρτη στην Αχαϊκή Συμπολιτεία.
Επίθεση στη Λα (σημ. Πασσαβά) το 189 π.Χ. γίνεται αφορμή να κατεδαφισθούν τα «Θρυλικά» τείχη της Σπάρτης
Με την προσάρτηση της Μεσσηνίας και Ήλιδος και με την επιρροή της στη Λακωνία, η Αχαϊκή Συμπολιτεία είχε επιβληθεί σ’ όλη την Πελοπόννησο. Η Σπάρτη όμως εξακολουθούσε να αποτελεί το «αγκάθι» της Συμπολιτείας. Ο επικείμενος επαναπατρισμός των εξόριστων (από το Νάβι ) ευγενών Σπαρτιατών, ήταν το γεγονός που «έριξε το λάδι στη φωτιά».

Οι πολιτικοί τους αντίπαλοι (που αποτελούσαν την πλειοψηφία) μαζί με τους ομήρους Σπαρτιάτες (οπαδούς του Νάβι) που επέστρεψαν από τη Ρώμη, επιτέθηκαν εναντίον της παραλιακής πόλης της Μάνης, Λα, όπου είχαν εγκατασταθεί εξόριστοι ευγενείς Σπαρτιάτες.

Η επιχείρηση αυτή έλαβε χώρα το φθινόπωρο του 189 π.Χ. και παρότι απέτυχε, προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στους εξόριστους Σπαρτιάτες που κάλεσαν σε βοήθεια την Αχαϊκή Συμπολιτεία.

Ο Φιλοποίμην που δέσποζε στο πολιτικό προσκήνιο της Συμπολιτείας, αξίωσε από τους Σπαρτιάτες να παραδώσουν τους πρωταίτιους που ευθύνονταν για την επίθεση στη Λα.

Οι Σπαρτιάτες, δεν αρνήθηκαν απλά να συμμορφωθούν, αλλά σκότωσαν και 30 οπαδούς του Φιλοποίμενος και εξόριστους Σπαρτιάτες και διακήρυξαν την αποχώρησή τους από την Αχαϊκή Συμπολιτεία. Λόγω της εκρύθμου καταστάσεως το θέμα έφθασε μέχρι τη Σύγκλητο της Ρώμης.

Η απάντηση της Ρώμης ήταν διφορούμενη και ο Φιλοποίμην, ερμηνεύοντας ότι του δίνει ελευθερία κινήσεων, συγκέντρωσε τα Αχαϊκά στρατεύματα στο Κομπάσιο (σύνορα της Λακωνίας) και παρέλαβε από τους Σπαρτιάτες 80 πρωταίτιους για την επίθεση στη Λα, τους οποίους και σκότωσε.

Σκληρή όμως υπήρξε και η τιμωρία της Σπάρτης.

Οι οπαδοί της αποστασίας εξορίστηκαν, οι παλιοί πολιτικοί εξόριστοι αποκαταστάθηκαν, η νομοθεσία του Λυκούργου αντικαταστάθηκε με Αχαϊκούς νόμους και θεσμούς και τα Θρυλικά τείχη της Σπάρτης ισοπεδώθηκαν την άνοιξη του 188π.Χ.

Στον έναστρο Ιστορικό Ουρανό της Λακωνικής, ωχρό θα προβάλλει στο εξής το λαμπερό αστέρι της Σπάρτης.
Το 183π.Χ. όμως οι Μεσσήνιοι ξεσηκώθηκαν απέναντι στην Αχαϊκή Συμπολιτεία, νίκησαν και σκότωσαν τον Φιλοποίμενα (η είδηση συντάραξε τους Αχαιούς) και ανακηρύχθηκαν ανεξάρτητες πόλεις οι: Αβία, Θουρία και Φαραί.
Η Μάνη στην Αχαϊκή Συμπολιτεία το 167 π.Χ.
Μετά το τέλος του Γ΄ Μακεδονικού πολέμου που είχε σαν αποτέλεσμα την κατάλυση της βασιλείας στη Μακεδονία, η Μάνη παρέμεινε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία όπως και ολόκληρη η Πελοπόννησος.

www.manipedia.com

Τι έδειξε η γενετική μελέτη για τους Έλληνες που είναι από τη Μάνη;

Οι Μανιάτες, σύμφωνα με γενετική μελέτη του 2017, παρουσιάζουν το χαμηλότερο ποσοστό σλαβικής πρόσμιξης στην Πελοπόννησο.

Συντάκτης: Γρηγόρης Κεντητός

Η Μάνη υπήρξε για αιώνες ένας τόπος απομονωμένος, προστατευμένος από τη γεωμορφολογία του Ταΰγετου και την αδυσώπητη προσήλωση των κατοίκων της στην ανεξαρτησία. Αυτή η απομόνωση δεν άφησε μόνο πολιτιστικά ή ιστορικά ίχνη. Το 2017, μια γενετική μελέτη με τίτλο «Genetics of the Peloponnesean populations and the theory of extinction of the medieval Peloponnesean Greeks» αποκάλυψε ότι οι Μανιάτες έχουν εντυπωσιακές ιδιαιτερότητες και στο DNA τους.
Η μελέτη έδειξε πως οι Μανιάτες μοιράζονται κατά μέσο όρο 0,25% του γονιδιώματός τους (ή περίπου 35-36 cM) μέσω τμημάτων IBD (identical by descent), ένδειξη κοινής καταγωγής. Το ποσοστό αυτό είναι εντυπωσιακό, καθώς το 95% των συμμετεχόντων Μανιατών είχαν τουλάχιστον ένα κοινό γονιδιακό τμήμα με άλλον Μανιάτη. Τα ευρήματα αυτά δείχνουν όχι μόνο ισχυρούς γενετικούς δεσμούς εντός της Μάνης αλλά και τη μακρόχρονη απομόνωση του πληθυσμού της.
Η ανάλυση PCA και ADMIXTURE ανέδειξε τους Μανιάτες ως έναν πληθυσμό σαφώς διακριτό από τους άλλους Πελοποννήσιους, τους ηπειρωτικούς και νησιωτικούς Έλληνες αλλά και τους Μικρασιάτες. Το στοιχείο αυτό γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον, καθώς η γενετική τους συγγένεια παρουσιάζει μερική επικάλυψη με τους Νότιους Ιταλούς και Σικελούς, περιοχές στις οποίες, όπως έχουν δείξει άλλες μελέτες, επιβίωσαν ισχυρά στοιχεία αρχαίας ελληνικής καταγωγής.
Το πιο εντυπωσιακό όμως ήταν η καταγραφή της εξαιρετικά χαμηλής σλαβικής γενετικής πρόσμιξης στους Μανιάτες. Η Μέσα Μάνη, ειδικά, καταγράφει ποσοστά που κυμαίνονται από μόλις 0,7% έως 1,6%. Συγκριτικά, οι περιοχές της Έξω Μάνης και της Κάτω Μάνης φέρουν μεγαλύτερη αλλά ακόμη σχετικά περιορισμένη σλαβική επιρροή (4,9%-8,6% και 5,7%-10,9% αντίστοιχα). Αυτά τα ποσοστά είναι πέντε έως οκτώ φορές χαμηλότερα από τον μέσο όρο των υπόλοιπων Πελοποννησίων, που φτάνει έως και το 14,4%.
Η μελέτη αναδεικνύει την περιοχή της Μάνης ως μια γενετική κιβωτό της αρχαίας Ελλάδας. Σε αντίθεση με άλλους πληθυσμούς που δέχθηκαν ισχυρές προσμείξεις στο πέρασμα των αιώνων, οι Μανιάτες φαίνεται να διατήρησαν πολλά από τα γενετικά τους χαρακτηριστικά αναλλοίωτα. Το φαινόμενο της «γενετικής απομόνωσης λόγω απόστασης» ενισχύει την ερμηνεία αυτή, καθώς η γεωγραφική δυσκολία πρόσβασης συνέβαλε στο να περιοριστούν οι γενετικές επιμειξίες με ξένους πληθυσμούς.
Η γενετική υπογραφή των Μανιατών, σύμφωνα με τους ερευνητές, φανερώνει μια σύνδεση με πληθυσμούς που κατοικούσαν τη νότια Πελοπόννησο ήδη από την αρχαιότητα. Παράλληλα, ενισχύει τη θεωρία ότι η Μάνη κατοικήθηκε από Δωριείς, όπως υποστήριζε και ο Ηρόδοτος. Σε αυτό συμφωνούν και τα γλωσσικά στοιχεία που διασώζονται στην περιοχή, καθώς πολλές λέξεις και ιδιώματα έχουν αρχαιοελληνική ρίζα.
Αυτή η μελέτη δεν αποτελεί απλώς μια επιστημονική ανάλυση. Είναι μια γέφυρα που ενώνει το παρελθόν με το παρόν, μια απόδειξη ότι η ιστορία των Μανιατών δεν γράφεται μόνο σε πέτρινους πύργους και πολεμικά τραγούδια, αλλά και στα ίδια τους τα κύτταρα.

sportime.gr/

 Φαίνεται πώς έχουν μεγάλη δόση αληθείας οι τοποθετήσεις μου. Σμειωτέον ότι έχουν διατυπωθεί σε προηγούμενο χρόνο από την δημοσίευση της μελέτης, τον Μάρτιο του 2008. Συγκεκριμένα οτι οι Εζερίτες και οι Μελιγγοι δεν ήταν Σλάβικα φύλλα αλλα αυτόχθωνες 

Εδώ σύνδεσμος από το ιστολόγιο.

https://sites.google.com/site/gpapadothomakos/istoria?authuser=0

Εδώ η παράθεση από αναδημοσίευση, στο bolg μου Καρυούπολις 

https://kariopoliskontostavlifokades.blogspot.com/2021/02/blog-post.html

"Σύμφωνα με νεώτερες μελέτες, η θεωρία περί ειρηνικής εισβολής Σλάβων αρχίζει και κλονίζεται. Βέβαια μετακινήσεις πληθυσμών υπάρχουν αλλά όχι σε τόσο μεγάλο ποσοστό ώστε να επηρεάσουν την ομοιογένεια της περιοχής. Τά φύλλα που μετοίκησαν περισσότερο μοιάζουν με Βλάχους Αρβανίτες ή Βλαχοαρβανίτες, δηλαδή πρόκειται περί ελληνικών φύλλων ορεσίβιων, που πιεσμένοι από την επέκταση τών βορείων, και ειδικότερα τών Βουλγάρων αναζήτησαν νοτιότερα βοσκοτόπια.

Οί Εζερίτες και οι Μελλιγοί δεν ήταν άλλοι από τούς απογόνους τών Ελευθερολακώνων που αναζήτησαν ώς συνήθως τήν σωτηρία και την επιβίωση τούς στίς ορεινές πλαγιές του Ταυγέτου οι Μελιγγοί, και στην ελώδη πεδιάδα του Έλους οι Εζερίτες. Τα ονόματα πήραν από τα χαρακτηριστικά τών περιοχών που κατοικούσαν, οί μέν από το Μήλιγξ, που σημαίνει κρόταφος, πλαγιά βουνού, και οι δέ από τίς προσχώσεις τού ποταμού Ευρώτα (έζω+ροή)."

Με εκτίμηση

ΠΑΠΑΔΟΘΩΜΑΚΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ

Περιστατικό Πειρατείας ανοιχτά της Μάνης το 1581

Του Γιάννη Μιχαλακάκου

εκπαιδευτικού

Eπίθεση ευρωπαικών γαλέρων σε Τουρκικό καραμουσάλι τον 16ο αιώνα

Ο 16ος αιώνας υπήρξε μια κρίσιμη περίοδος για την Ανατολική Μεσόγειο, καθώς οι δυνάμεις της περιοχής συγκρούστηκαν και διαπραγματεύτηκαν για τον έλεγχο εμπορικών οδών, εδαφών και στρατηγικών πόρων. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία βρισκόταν στο απόγειο της δύναμής της, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην περιοχή, ενώ οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Ισπανία και η Βενετία, προσπαθούσαν να περιορίσουν την επιρροή της.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπό την ηγεσία του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς (1520-1566), εδραίωσε την κυριαρχία της στην Ανατολική Μεσόγειο. Μέσω στρατιωτικών επιτυχιών και διπλωματικών συμφωνιών, οι Οθωμανοί κατέλαβαν καίρια σημεία, όπως η Ρόδος (1522), η Κύπρος (1571), και ενίσχυσαν την παρουσία τους στη Βόρεια Αφρική. Η ναυμαχία της Πρέβεζας το 1538 αποτέλεσε σημαντικό ορόσημο, εδραιώνοντας την οθωμανική κυριαρχία στη θάλασσα (Hess, 1970).
Οι Οθωμανοί χρησιμοποίησαν την Ανατολική Μεσόγειο ως βάση για περαιτέρω επεκτατικές κινήσεις, ενώ ανέπτυξαν ένα δίκτυο εμπορίου που εξυπηρετούσε τις ανάγκες της αυτοκρατορίας. Η στρατηγική τοποθεσία περιοχών όπως η Κωνσταντινούπολη επέτρεψε στους Οθωμανούς να ελέγχουν τους διαδρόμους μεταξύ Ανατολής και Δύσης (Imber, 2002).
Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις
Η Ισπανία και η Βενετία ήταν οι κύριοι αντίπαλοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Βενετία, ως εμπορική δημοκρατία, είχε έντονο ενδιαφέρον για τη διατήρηση των εμπορικών οδών και των λιμανιών της. Οι συγκρούσεις μεταξύ Βενετίας και Οθωμανών, όπως ο Τέταρτος Βενετοτουρκικός Πόλεμος (1570-1573), είχαν τεράστιες επιπτώσεις για την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή (Setton, 1984).
Η ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 ήταν καθοριστική. Παρότι οι χριστιανικές δυνάμεις, υπό την Ιερή Συμμαχία, πέτυχαν σημαντική νίκη εναντίον του οθωμανικού στόλου, η νίκη αυτή δεν άλλαξε δραστικά την κυριαρχία των Οθωμανών στην Ανατολική Μεσόγειο (Crowley, 2008).
Θρησκευτικές και πολιτισμικές συγκρούσεις
Ο 16ος αιώνας χαρακτηρίστηκε από έντονες θρησκευτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών, οι οποίες αντικατόπτριζαν την ευρύτερη σύγκρουση πολιτισμών. Οι Οθωμανοί χρησιμοποιούσαν τη θρησκεία ως εργαλείο ενοποίησης των κατακτημένων λαών, ενώ οι χριστιανικές δυνάμεις παρουσίαζαν τους πολέμους ως ιερές σταυροφορίες (Finkel, 2006).
Παρά τις συγκρούσεις, η Ανατολική Μεσόγειος υπήρξε και χώρος ανταλλαγής πολιτιστικών και οικονομικών ιδεών. Οι εμπορικοί δρόμοι που διέσχιζαν τη Μεσόγειο συνέδεαν τη Δυτική Ευρώπη με την Ανατολή, ενισχύοντας την αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών λαών και θρησκειών (Braudel, 1995).
Συμπερασματικά η πολιτική κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο κατά τον 16ο αιώνα ήταν αποτέλεσμα σύνθετων γεωπολιτικών, θρησκευτικών και οικονομικών παραγόντων. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατάφερε να κυριαρχήσει στην περιοχή, αλλά οι ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Βενετία και η Ισπανία, αντιστάθηκαν με σθένος. Οι συγκρούσεις αυτές, αν και συχνά βίαιες, διαμόρφωσαν τη γεωπολιτική πραγματικότητα της Ανατολικής Μεσογείου για τους επόμενους αιώνες.
Μέσα σε αυτό το σύνθετο γεωπολιτικό πλαίσιο ακλούθησαν και τα παρακάτω γεγονότα τα οποία έλαβαν χώρα στα τέλη του 1581. Τρεις Ισπανικές γαλέρες οι οποίες βρίσκονταν μεταξύ Μάνης και Κυθήρων είχαν επιδοθεί σε επιθέσεις (κούρσους) εναντίον Τουρκικών μικρών εμπορικών πλοίων τα οποία ονομάζονταν καραμουσαλί. Το περιστατικό που περιγράφεται στα παρακάτω έγγραφα αναφέρεται στην επίθεση των γαλέρων αυτών σε ένα τουρκικό πλοίο ωστόσο οι ίδιες γαλέρες είχαν επιτεθεί σε άλλα τρία 20 ημέρες πριν (Πλουμίδης ΓΣ, 2000).

ΕΓΓΡΑΦΟ 1ο (Μετάφραση από Ιταλικά)

Το παρακάτω έγγραφο το αποστέλλει ο Βενετός Προβλεπτής των Κυθήρων στον Βαίλο (πρέσβη) της Βενετίας στην Κωνσταντινούπολη προκειμένου να τον ενημερώσει για τα γενόμενα στο στενό του Κάβο Μαλέα. Ο Προβλεπτής του τονίζει την άγνοια του για την ύπαρξη και δράση των Ισπανών στον θαλάσσιο χώρο της νότιας Πελοποννήσου.

«Εξοχότατε και εξαιρετικά αξιοσέβαστε κύριε,
Κατά τις περασμένες ημέρες, κατά την επίσκεψή μας στο νησί, όπως είναι το σύνηθες, επισκεφθήκαμε επίσης τον Άγιο Νικόλαο στον Αυλέμονα, όπως προβλέπεται. Εκεί βρήκαμε μια γαλέρα γαλλική και δύο τουρκικά καραμουσάλια. Το ένα ήταν μικρό, συνήθως χρησιμοποιούμενο για τη μεταφορά σιτηρών στα Χανιά, ενώ το άλλο ήταν μεγάλο και ερχόταν από την Κορώνη φορτωμένο με λάδι για την Κωνσταντινούπολη. Καθώς δεν έφεραν πιστοποιητικό υγείας, δεν τους επιτρέψαμε να κάνουν στάση και συνεχίσαμε το ταξίδι μας για να ολοκληρώσουμε την επιθεώρησή μας.
Δύο ημέρες μετά, τα εν λόγω καραμουσάλια αναχώρησαν τη νύχτα από το λιμάνι του Αγίου Νικολάου όπου βρίσκονταν. Στη συνέχεια, εμφανίστηκαν τρεις γαλέρες σε αυτά τα νερά, τις οποίες δεν γνωρίζαμε ποιας προέλευσης ήταν. Σε απόσταση περίπου 15 μιλίων από το νησί, κοντά στο Καομάλιο, οι γαλέρες κατέλαβαν τα καραμουσάλια. Οι Τούρκοι που βρίσκονταν στο μεγάλο καραμουσάλι διέφυγαν με τη βάρκα τους προς το Καομάλιο.
Σχετικά με αυτό, σήμερα λάβαμε επιστολή, ημερομηνίας 11 τρέχοντος μηνός, από τον καδή της Μονεμβασιάς, στην οποία παραπονείται ότι, ενώ γνωρίζαμε για τις γαλέρες, δεν προειδοποιήσαμε τα καραμουσάλια και, εξαιτίας αυτού, οι γαλέρες έφυγαν από το νησί μας και προέβησαν στην εν λόγω αιχμαλωσία. Αυτό όμως είναι αντίθετο με την αλήθεια, διότι το περιστατικό συνέβη όπως περιγράφεται παραπάνω και όχι διαφορετικά. Εμείς δεν φέρουμε καμία ευθύνη καθώς δεν γνωρίζαμε τίποτα.
Για αυτό, ενημέρωσα επίσης τους εξοχότατους άρχοντες της Κρήτης. Θέλησα, επίσης, να ενημερώσω την Εξοχότητά σας, ώστε αν προκύψει οτιδήποτε σχετικό με το γεγονός αυτό, όπως συνέβη, να γνωρίζετε σχετικά.

Από τα Κύθηρα, 13 Οκτωβρίου 1581
Γερόνιμο Καπέλλο, Προβλεπτής και Καπετάνιος

Στην πίσω όψη: Προς τον εξοχότατο κύριο Πάολο Κονταρίνι, Μπαΐλο στην Κωνσταντινούπολη.

ΕΓΓΡΑΦΟ 2ο (Μετάφραση από Ιταλικά)

Για το ίδιο περιστατικό ένα μήνα μετά περίπου από τα γεγονότα ο Τούρκος Καδής (δικαστής) της Μονεμβασιάς απευθυνόμενος στον Βενετό Προβλεπτή των Κυθήρων διερωτάται για την πραγματική εξέλιξη των γεγονότων προκειμένου να δώσει και εκείνος αναλυτική αναφορά στην Κωνσταντινούπολη.

«Μεγαλοπρεπέστατε, εξοχότατε, σοφότατε και υπερλαμπρότατε κύριε Προβλεπτά και Καστελάνο του νησιού των Κυθήρων, χαιρετισμούς με κάθε οφειλόμενη και αρμόζουσα ευλάβεια.
Η παρούσα επιστολή μου είναι για να σας ενημερώσω ότι προσήλθαν ενώπιόν μου, ενώ καθόμουν στον τόπο που μου αρμόζει… μερικοί μουσουλμάνοι, εν μέρει από την Κορώνη, εν μέρει από την Κωνσταντινούπολη και άλλοι από διάφορα μέρη. Αυτοί δήλωσαν ότι ταξίδευαν με ένα καραμουσάλι που φόρτωναν στην Κορώνη με λάδι και άλλα αγαθά για να κατευθυνθούν στην Κωνσταντινούπολη. Λόγω κακοκαιρίας, ήρθαν στο λιμάνι σας, που ονομάζεται Αυλέμονας, και ότι η Εξοχότητά σας εισήλθε στο καραμουσάλι και τους είπε ότι πριν από 20 ημέρες τρεις ισπανικές γαλέρες είχαν αιχμαλωτίσει μερικά τουρκικά καραμουσάλια, αλλά προς το παρόν είχαν φύγει και δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας.
Με βάση τα λόγια της Εξοχότητάς σας, αυτοί αναχώρησαν τη νύχτα για να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Όμως το πρωί, όταν οι εν λόγω γαλέρες βγήκαν από το νησί σας, κατέλαβαν το καραμουσάλι με το φορτίο του. Εκείνοι εισήλθαν στη βάρκα τους, διέφυγαν και έφτασαν εδώ. Μου ζήτησαν μια επιστολή για να την παραδώσουν στην Πύλη του ευτυχέστατου Μεγάλου Κυρίου, που να είναι πολλά τα χρόνια του. Δεν ήθελα να τους δώσω τέτοια επιστολή, όπως ισχυρίστηκαν, καθώς είμαστε γείτονες. Τους είπα ότι θα γράψω στην Εξοχότητά σας για να μάθω την αλήθεια για το πώς έχουν τα πράγματα και ότι τότε δεν θα διστάσω να πω την αλήθεια. Γράφω, λοιπόν, για αυτόν τον λόγο στην Εξοχότητά σας, για να μάθω από εσάς την αλήθεια, καθώς φαίνεται ότι οι γαλέρες αυτές έβγαιναν από τον τόπο σας και αιχμαλώτισαν τα πλοία, όπως έκαναν με τέσσερα καραμουσάλια, ένα από τα οποία ανήκε στον γιο του Καπιγλίμπαση, ο οποίος κατευθυνόταν στην Αραβία για να καλέσει τους Πασάδες στον γάμο του Γαληνότατου Κυρίου.
Τώρα είναι ανάγκη να δώσουμε αναφορά για αυτό το καραμουσάλι, όπως μας ζητήθηκε. Εάν γνωρίζατε εκ των προτέρων ότι οι κουρσάροι βρίσκονταν στον τόπο σας και δεν μας το αναφέρατε, αν τους δώσατε προμήθειες ή αν δεν γνωρίζατε πώς εξελίχθηκαν τα γεγονότα ή τι έκαναν και αν οι γαλέρες βρίσκονταν εκεί, δώστε μας πληροφορίες με τις επιστολές σας. Έτσι θα μπορέσουμε κι εμείς να γράψουμε την αλήθεια.
Αναμένουμε την απάντηση της Εξοχότητάς σας με αυτή τη βάρκα, καθώς αυτοί οι άνθρωποι βρίσκονται εδώ για να παραλάβουν την επιστολή. Τίποτε άλλο, να είναι πολλά τα χρόνια σας.
Ο Μεγάλος Καδής της Μονεμβασιάς και της πρώην Μάνης».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελεί η προσπάθεια με διπλωματικό τρόπο του Τούρκου Καδή να μάθει τι έχει συμβεί στην πραγματικότητα χωρίς να προσβάλει ή να έρθει σε αντιπαράθεση με τον Βενετό Προβλεπτή των Κυθήρων. Ο όρος «γείτονες» που χρησιμοποιεί στο έγγραφο του αναγνωρίζει την έννοια του συνόρου και φυσικά των εμπορικών, πολιτικών και κοινωνικών συναλλαγών που την περίοδο εκείνη δεν ήθελε καμιά από τις δύο δυνάμεις να διαρραγούν. Παράλληλα τον ενημερώνει ότι απευθύνεται σε εκείνον για να μάθει την αλήθεια πριν απυθυνθεί στον Σουλτάνο.
Τέλος ενδιαφέρον παρουσιάζει η υπογραφή του Τούρκου Καδή με τον όρο «της πρώην Μάνης». Πιθανότατα με την φράση αυτή δηλώνει ότι η Μάνη έστω και «θεωρητικά» υπαγόταν νομικά στην επαρχία της Μονεμβασιάς την περίοδο εκείνη καθώς στην περιοχή της δεν υφίστατο πρακτικά Τουρκική εξουσία στις οικονομικές ή κοινωνικές συναλλαγές ή αντιδικίες των κατοίκων σύμφωνα με τον Ισλαμικό νόμο. Παράλληλα δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι μόλις μια δεκαετία πριν μέχρι τον Ιούλιο του 1570 το κάστρο του Πόρτο Κάγιο λειτουργούσε κανονικά έχοντας ενεργή τουρκική φρουρά με τον ανάλογο Αγά. Είναι πιθανό τότε να είχε οριστεί και ο ανάλογος Καδής που εν τέλει τέθηκε στην Μονεμβασιά μετά την κατάληψη του κάστρου από τους Μανιάτες και Βενετούς. (Τσικνάκη, 2012).

Σημειώσεις 

Ο καδής είναι ιεροδίκης που δικάζει με βάση το θρησκευτικό νόμο (σαρία), ενώ ασκεί επίσης εξωδικαστικές λειτουργίες, όπως η διαμεσολάβηση, η κηδεμονία επί ορφανών και ανηλίκων, καθώς και η εποπτεία και ο έλεγχος των δημοσίων έργων. Η λέξη «καδής» προέρχεται από ένα αραβικό ρήμα που σημαίνει να «κρίνει» ή να «αποφασίσει».
Καραμουσάλι s. m. [από το τουρκ. qarāmussāl, μέσω το γρ. mod.]. – Είδος ιστιοφόρου, για φορτίο, που χαρακτηρίζεται από ψηλό κάστρο πρύμνης, που χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι από τον 13ο έως 17ο αιώνα.

Χάρτης των Κυθήρων του 1574. Διακρίνεται το λιμάνι του Αγίου Νικολάου και η Ελαφόνησος. Ενδιαφέρον αποτελεί ότι σε διάφορους χάρτες της εποχής αναγράφεται λάθος ο Κάβο Μαλέας ως κάβος της Μάνης.

Πηγές

• Braudel, F. (1995). The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II (Vol. 1). HarperCollins.
• Crowley, R. (2008). Empires of the Sea: The Siege of Malta, the Battle of Lepanto, and the Contest for the Center of the World. Random House.
• Finkel, C. (2006). Osman’s Dream: The History of the Ottoman Empire. Basic Books.
• Hess, A. C. (1970). «The Evolution of the Ottoman Seaborne Empire in the Age of the Oceanic Discoveries, 1453-1525.» The American Historical Review, 75(7), 1892-1919.
• Imber, C. (2002). The Ottoman Empire, 1300-1650: The Structure of Power. Palgrave Macmillan.
• Setton, K. M. (1984). The Papacy and the Levant (1204-1571), Volume IV: The Sixteenth Century. The American Philosophical Society.
• Πλουμίδης ΓΣ. (2000). Περιστατικά Πειρατικής Λείας τέλη 16ου αιώνα, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
• Τσικνάκη Γ. Κ. (2012). Το φρούριο του πόρτο Κάγιο στην Μάνη, Λακωνικαί Σπουδαί, τόμος 20, Αθήνα.
• Biblioteca Riccardiana, Ricc. 1978, ERASMO MAGNO DA VELLETRI, Imprese delle galere toscane, Sec. XVI fine-XVII inizi (1597-1616), Assalto ad un caramussale turco, c. 129r, http://www.istitutodatini.it/biblio/images/it/riccard/1978/dida/129r.htm
• B. Hallaq, Wael (2009). An Introduction to Islamic law. Oxford University Press. σελίδες 175–6. ISBN 9780521678735
• Online Dictionary, Institute of the Italian Encyclopedia founded by Giovanni Treccani, caramussale, https://www.treccani.it/vocabolario/caramussale/
• https://nwcartographic.com/products/greece-cerigo

https://maniatika.