27 Δεκεμβρίου 2016

Το Θέμα Σικελίας και η Εξαρχία της Ραβένα


Το βυζαντινό κάστρο του Νικήτα ή του Αγίου Νικήτα του 11ου αι. στην Καλαβρία Ν Ιταλία είναι ένα από τα λίγα παραδείγματα της υψηλής Μεσαίωνικής αρχιτεκτονικής των Ελλήνων στην Καλαβρία, καθώς και ένα από τα λίγα καλά διατηρημένα βυζαντινά τείχη στον κόσμο.
Το όνομα προέρχεται από αυτό του Αγίου Νικήτα, ή από τον Νικήτα Ωορύφα Β' αυτός ήταν Βυζαντινός αξιωματούχος (ναύαρχος) ο οποίος έδρασε κατά τα μέσα του 9ου αιώνα.
Συγκρούστηκε επανειλημμένα με αραβικές ναυτικές δυνάμεις.
Χάρη στις επιτυχίες του τιμήθηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄ με τον τίτλο του Επάρχου Κωνσταντινουπόλεως.
Επί Βασιλείου Α΄ ανήλθε στο αξίωμα του δρουγγαρίου του πλωίμου και ανακηρύχθηκε πατρίκιος. Την περίοδο αυτή του ανατέθηκαν μια σειρά από επιθέσεις εναντίον των θέσεων των Αράβων στη Δύση.
Σε συνεργασία με τον Λουδοβίκο Ε΄ της Γαλλίας ανέλαβε να εκκαθαρίσει την Αδριατική από τη δράση των Αράβων πειρατών και να αποκαταστήσει τη Βυζαντινή παρουσία στην Ιταλία.
Κορυφαία στιγμή στη σταδιοδρομία του ήταν η συντριπτική νίκη του επί των ενωμένων στόλων των εμιράτων της Ταρσού και της Κρήτης, υπό τον εξωμότη Φώτιο .
Το κάστρο είναι ένα από τα λίγα βυζαντινά οχυρωματικά έργα και υποβάλλονται στο έργο της αναστήλωσης και αποκατάστασης.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΜΕΓ. ΕΛΛΑΔΑ
Το Θέμα Σικελίας ήταν θέμα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας των Ελλήνων το οποίο δημιουργήθηκε μεταξύ του

22 Δεκεμβρίου 2016

H Αρετή της Ελευθερίας στην αρχαία Σπάρτη


Όταν, στην πρώτη εκστρατεία των Περσών, ο Δαρείος έστειλε κήρυκες στην Σπάρτη, όπως έκανε και σε όλες τις πόλεις της Ελλάδος, για να ζητήσουν «γην και ύδωρ», οι Λακεδαιμόνιοι τους πέταξαν σε ένα πηγάδι και τους καλούσαν να πάρουν από κει «γην και ύδωρ» και να τα παν στον βασιλιά τους.
Οι Σπαρτιάτες αναζήτησαν στην συνέχεια τους Σπαρτιάτες που θα δέχονταν με την θέληση τους να δώσουν την ζωή τους για την Σπάρτη ως κήρυκες στους Πέρσες ( καθώς προφανώς ανέμεναν πως αυτοί θα είχαν την ίδια τύχη όπως οι Πέρσες κήρυκες στην Σπάρτη)...
Αμέσως δήλωσαν εθελοντές ο Σπερθίας, ο γιος του Ανηρίστου, κι ο Βούλις, ο γιος του Νικολάου, Σπαρτιάτες που κι από την φύση τους ήσαν προικισμένοι με χαρίσματα κι από την πλουσιότερη τάξη της πόλης, ανέλαβαν εθελοντικά να τιμωρηθούν από τον Ξέρξη για την θανάτωση των κηρύκων του Δαρείου στην Σπάρτη.
Έτσι οι Σπαρτιάτες τους έστειλαν στους Πέρσες για να θανατωθούν.
Στην πορεία τους προς τα Σούσα φθάνουν στην αυλή του Υδάρνη. Κι ο Υδάρνης, Πέρσης στην καταγωγή, ήταν διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων στα παραθαλάσσια της Μικράς Ασίας· αυτός τους φιλοξένησε κάνοντάς τους το τραπέζι· και πάνω στο τραπέζι, τους ρώτησε:
"Άνδρες Λακεδαιμόνιοι, γιατί δεν δέχεσθε να γίνετε φίλοι του βασιλιά;
Να, βλέπετε πώς ξέρει ο βασιλιάς να τιμά τους άνδρες που έχουν αρετή, ρίχνοντας μία ματιά σε μένα και την θέση που κατέχω.
Έτσι λοιπόν κι εσείς, αν γίνετε άνθρωποι του βασιλιά (γιατί έχει σχηματίσει την γνώμη πως είσθε άνδρες με αρετή), ο καθένας σας θα μπορούσε να εξουσιάζει μία περιοχή της Ελλάδος που θα του παραχωρούσε ο βασιλιάς".

Η απόκρισή τους ήταν η εξής:
"Υδάρνη, η συμβουλή που μας απευθύνεις στηρίζεται σε μονόπλευρη εμπειρία· γιατί μας συμβουλεύεις για δύο πράγματα, που το ένα τους το δοκίμασες, το άλλο όμως όχι· δηλαδή γνωρίζεις πολύ καλά πώς ζουν οι δούλοι, όμως δεν δοκίμασες έως σήμερα την ελευθερία, τι άραγε να ’ναι, γλυκό η όχι.
Γιατί αν κάποτε την δοκίμαζες, θα μας συμβούλευες να αγωνιζόμαστε γι’ αυτήν όχι μονάχα με δόρατα, αλλά και με πελέκεις (με τσεκούρια)."

Αυτή την απάντηση έδωσαν στον Υδάρνη.
Από κει ανέβηκαν στα Σούσα· κι όταν παρουσιάσθηκαν στον βασιλιά πρώτα πρώτα, ενώ οι σωματοφυλακές του τους πρόσταζαν, ασκώντας βία, να πέσουν και να προσκυνήσουν τον βασιλιά, δεν δέχθηκαν με κανέναν τρόπο να το κάνουν, όσο κι αν εκείνοι τους έσπρωχναν το κεφάλι προς τα κάτω· γιατί, επέμεναν πως ούτε στον νόμο τους είναι γραμμένο να προσκυνούν άνθρωπο ούτε γι’ αυτό ήλθαν (ούτε γαρ σφι εν νόμω είναι άνθρωπον προσκυνέειν ούτε κατά ταύτα ήκειν),
Ηροδότου Ιστορία, βιβλίο 7ο, 136, 5-6
Κι αφού με αγώνα απέφυγαν την προσκύνηση, κατόπιν λένε τα εξής και με το ακόλουθο περίπου περιεχόμενο:
"Βασιλιά των Μήδων, εμάς μας έστειλαν οι Λακεδαιμόνιοι ως αντιστάθμισμα για τους κήρυκές σας που θανατώθηκαν στην Σπάρτη, για να πληρώσουμε εμείς για τον θάνατό τους".
pythiablog.blogspot.gr

6 Δεκεμβρίου 2016

Άρχὴ σοφίας ἡ τῶν ὀνομάτων ἐπίσκεψις. (Αντισθένης)

Η ετυμολογία των λέξεων «Έλλην», «Άνθρωπος», «Ανδρομέδα»

Από Παντολέων Φλωρόπουλος

Το παρακάτω άρθρο αποτελεί συρραφή αποσπασμάτων παλαιότερων άρθρων, η χημική ένωση των οποίων δίνει μια νέα και ακόμα πιο ενδιαφέρουσα διάσταση.
Θ’ αποδείξουμε ότι: Οι λέξεις «Έλλην» και «άνθρωπος» έχουν αρχετυπικά την ίδια ακριβώς σημασία.
Θ’ αποδείξουμε επίσης ότι οι φέροντες τις ιδιότητες «Έλλην» και «άνθρωπος», έλκουν την καταγωγή τους από την Ανδρομέδα.
Θ’ αποδείξουμε ακόμα ότι η λέξη «Έλλην» δεν έχει σχέση με τον τόπο που κατοικεί κάποιος, δεν έχει καμία σχέση με το κράτος του οποίου είναι πολίτης.
Οι λέξεις «Έλλην» και «άνθρωπος» είναι έννοιες ισότιμες της λέξης «θεός», είναι δε υπεράνω των εννοιών που στις μέρες μας είναι αποδεκτές ως δηλωτικές της φυλής, του έθνους, του λαού, εν τέλει του κράτους.
Η προσέγγισή μας είναι καθαρά ετυμολογική. Τίποτε άλλο.
Η λέξη «Έλλην» είναι σύνθετη από το Ελ και το λην. Όπου Ελ είναι ο

4 Δεκεμβρίου 2016

Λελεγία... η αλήθεια που ανατέλλει...

"Ο συγγραφέας και ερευνητής Βασίλειος Βασιλάκος* υποστηρίζει ακράδαντα ότι η πυραμίδα του Ταϋγέτου είναι το κέντρο του κόσμου.
Έρευνες που έγιναν στην Αίγυπτο και στη γεωδαισία των αιγυπτιακών πυραμίδων απέδειξαν ότι η περιοχή της Λακωνίας είναι η γένεση της προϊστορίας του ανθρώπου στη Μεσόγειο [το μέσον της γης].
Από εδώ ξεκίνησε ο προϊστορικός άνθρωπος με πολιτιστικές ιδιότητες και εξαπλώθηκε επάνω στη γη."

Πληθαίνουν οι απόψεις, που θα τεκμηριώσουν την πραγματική θέση της "Εδεμ".
Όλοι γνωρίζουν το τοπικό επίρρημα ¨εδώ", λίγοι όμως τα επιρρήματα της τοπικής Μανιάτικης διαλέκτου "Επά" και "Εδά", που παρέμειναν, ώς φαίνεται αυθεντικά,από την πανάρχαια δωρική.
Το "Επά" (Ε+πα) σημαίνει, την αρχική εγκατάσταση σε επιλεγμένο τόπο.
Το 'Εδά" (Ε+δα) σημαίνει, την εγκατάσταση σε ήδη επιλεγμένο τόπο.
ΠΑ καί ΔΑ, λέξεις τής συλλαβικής Πελασγικής, που όρίζουν νοηματικά η πρώτη την σταθερή εγκατάσταση, (από εδώ και η Πατρίδα), και η δεύτερη την Γή (από εδώ η Δήμητρα Δα-ματερ)
Εδέμ λοιπόν η βιβλική, είναι ευγενές "δάνειο"
ΟΥ ΤΙ ΔΑΝΟΣ

Αναδημοσιεύω λοιπόν το άρθρο, από laconialive.gr  επειδή περιέχει αλήθειες, και περιμένω μέχρι να ολοκληρωθεί το παζλ.

«Οι αινιγματικές σφίγγες της Λακωνίας και η άγνωστη ιστορία των ελληνικών πυραμίδων»


Γράφει ο Νίκος Μπακής
Ποιος θα το φανταζόταν πως μια σφίγγα θα προκαλούσε τόσο μεγάλο σαματά στο διαδίκτυο, λίγες μόνο μέρες πριν την κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση της 25ης Ιανουαρίου;
Αφορμή της όλης ιστορίας στάθηκε μια φωτογραφία την οποία είχα αναρτήσει σε ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης (facebook) και απεικόνιζε ένα κεφάλι αγνώστου ταυτότητος λαξευμένο πάνω σε βράχο, το οποίο είχε καταπληκτική ομοιότητα με κεφάλι αιγυπτιακής σφίγγας.
Και όπως ήταν αναμενόμενο, άναψε φωτιές στο διαδίκτυο μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
Το μυστηριώδες αυτό πρόσωπο βρέθηκε στα Βάτικα Λακωνίας, στο χωριό Βιγκλάφια, κοντά σε θεμέλια αρχαίας πυραμίδας.
Τέτοια παρόμοια ευρήματα, τα οποία αναπαριστούν σφίγγες ή άλλα μυθολογικά τέρατα, έχουν βρεθεί και στον Ταΰγετο.
Ο Ταΰγετος, ως γνωστόν, κρύβει πολλά ανεξήγητα μυστικά.
Ένα από αυτά είναι πως στην κορυφή του υπέροχου αυτού γίγαντα υπάρχει μια τεράστια αινιγματική πυραμίδα, γνωστή από την αρχαιότητα κι ως «Ταλετόν».
Αν παρατηρηθεί προσεκτικά η κορυφή από τη Σπάρτη ή το βόρειο Πάρνωνα, τότε μόνο διαπιστώνεται το τέλειο γεωμετρικό σχήμα μιας πυραμίδας.
Ο συγγραφέας και ερευνητής Βασίλειος Βασιλάκος* υποστηρίζει ακράδαντα ότι η πυραμίδα του Ταϋγέτου είναι το κέντρο του κόσμου.
Έρευνες που έγιναν στην Αίγυπτο και στη γεωδαισία των αιγυπτιακών πυραμίδων απέδειξαν ότι η περιοχή της Λακωνίας είναι η γένεση της προϊστορίας του ανθρώπου στη Μεσόγειο [το μέσον της γης].
Από εδώ ξεκίνησε ο προϊστορικός άνθρωπος με πολιτιστικές ιδιότητες και εξαπλώθηκε επάνω στη γη.

Οι πυραμίδες είναι λοιπόν πετροειδή βουνά στις κορυφές οροσειρών και έχουν καθαρά ηλιακό συμβολισμό.
Πυραμίδα καλείται τμήμα σκιάς το οποίο προέρχεται από το αιχμηρό βουνό ή αιχμηρό γεωμετρικό σχήμα, όταν βέβαια τη σκιά τη δημιουργεί ο ήλιος.
Ετυμολογικά η πυραμίς είναι από το πυρά + οράω-ορώ, δηλαδή βλέπω το φλεγόμενο σώμα του ήλιου.
Αν θέλουμε να μελετήσουμε γιατί έχει πάρει το όνομά του κάποιο χωριό ή τοπωνύμιο, πρέπει να ανατρέξουμε στην ετυμολογία και να βρούμε μετά τον αστρονομικό κώδικα τον οποίο δημιουργεί ηπυραμίδα του Ταϋγέτου με το συγκεκριμένο άστρο, γαλαξία ή νεφέλωμα.
Έτσι εκατοντάδες χωριά της Πελοποννήσου έχουν πάρει το όνομά τους από αστρονομικούς κώδικες οι οποίοι περιστρέφονται γύρω από αυτή την ιερή κορυφή.
Ας πάρουμε για παράδειγμα το φαινόμενο του Άστρους Κυνουρίας.
Μελετώντας λοιπόν προσεκτικά τις κινήσεις των άστρων μπορούμε να ανακαλύψουμε εκτός από την προέλευση της ονομασίας του και την ακριβή χρονολόγησή του.
Προέρχεται από φάσεις τις οποίες δημιούργησε από το 4600 πΧ το άστρο Κύων του Ωρίωνος γύρω από την ιερή αυτή τη κορυφή.
Εκεί όπου παρατηρήθηκε το αστρικό φαινόμενο χτίστηκε το ομώνυμο χωριό κ.ο.κ.
Στις 7 Οκτωβρίου και ώρα 17.05΄, η σκιά της πυραμίδας σχηματίζει το τέλειο γεωμετρικό σχήμα (ισοσκελές τρίγωνο), γνωστή ως «ιερό βέλος».
Εκείνη την ημέρα το ιερό βέλος έχει κατεύθυνση προς τις πυραμίδες της Αιγύπτου και καταλήγει στον ιερό βράχο της Μέκκας, όπου βρίσκεται ο τόπος προσκυνήματος των μουσουλμάνων.
Η πυραμίδα του Ταϋγέτου δίνει επίσης τη δυνατότητα στους ορειβάτες να απολαύσουν ένα μοναδικό υπερθέαμα: την ανατολή του ηλίου.
Ο θεός Ήλιος αναδύεται καθημερινά μέσα από τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου πελάγους και στα νησιά των Κυκλάδων (ο κύκλος που κάνει ο ήλιος από τον Άδη).
Την ημέρα διασχίζει αγέρωχα τον ουρανό μας και λίγο πριν πέσει το σκοτάδι καταδύεται μέσα στα μαγευτικά νερά του Ιονίου, δηλαδή στις Στροφάδες (επιστροφή του ήλιου στον Άδη).
Και τέλος αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο από όλα ήταν όταν πήρα έναν γεωγραφικό χάρτη της Ευρώπης και χάραξα μια γραμμή από βορρά προς ανατολή, έχοντας ως κέντρο την πυραμίδα του Ταϋγέτου.
Διαπίστωσα έκπληκτος πως οι δυο άκρες της νοητής αυτής ευθείας κατέληγαν σε δυο σημεία με κοινή ονομασία.
Οι περιοχές αυτές δεν ήταν άλλες από το Βατικανό (άνω Βάτικα), το ανεξάρτητο παπικό κρατίδιο της Ιταλίας, και τα Βάτικα Λακωνίας (!). Τα συμπεράσματα δικά σας.
Σε πολλούς είναι γνωστό ότι η περιοχή των Βατίκων έχει ένα πλούσιο ιστορικό παρελθόν.
Πολλοί γνωρίζουμε για τη Λακωνική Τρίπολη (Σίδη, Ήτις, Αφροδισιάς), όπου είχε έρθει ο απόγονος του Ηρακλή, ο Βοίας, για να συνενώσει την καινούργια πόλη, τις «Βοιές».
Η περιοχή αυτή είναι προστατευόμενη από το ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000.
Υπάρχει λίμνη όπου ζουν 132 είδη πουλιών, δασική έκταση του σπάνιου θαλασσόκεδρου, κιβωτιόσχημοι και θολωτοί αρχαίοι τάφοι, μοναδικές σμαραγδένιες παραλίες, η βυθισμένη προϊστορική πολιτεία στο Παυλοπέτρι, η επονομαζόμενη και «Λακωνική Ατλαντίδα», το απολιθωμένο δάσος μήκους 25 χλμ.
Εκεί επίσης βρέθηκε και ο περίφημος υπολογιστής των Αντικυθήρων και πάρα πολλά σπήλαια (σπήλαιο της Καστανιάς).
Λίγοι όμως γνώριζαν για τη λεγόμενη πυραμίδα των Βιγκλαφίων.
Μια υπόθεση που ακούστηκε περισσότερο τον τελευταίο καιρό, εξαιτίας της απόφασης του υπουργείου Ανάπτυξης να εγκαταστήσει ρυπογόνο θερμοηλεκτρικό εργοστάσιο της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, απέναντι ακριβώς από την Ελαφόνησο.
Σε μια περίοδο μακράς νηνεμίας της ανθρώπινης βούλησης, η θάλασσα -νιώθοντας λες την περίσταση- πήρε απόφαση από μόνη της, φουρτούνιασε και μετά από 1.640 χρόνια αποκάλυψε δεκάδες ακόμα αρχαίους τάφους και μνημεία, που είχαν να δουν το φως του ήλιου από τον τρομερό σεισμό του 375 μΧ.
Όταν ο Παυσανίας επισκέφθηκε την περιοχή της Ελαφονήσου [μάλλον πεζός, αφού η Ελαφόνησος χωρίστηκε κατά μία εκδοχή από τη στεριά στο μεγάλο σεισμό του 375 μΧ. Κατά άλλη εκδοχή περιγράφοντας από πλοίο που παρέπλεε τις ακτές], περιγράφει στις περιηγήσεις του (Λακωνικά) ότι είδε ναό της Αθηνάς που λέγεται ότι τον είχε χτίσει ο Αγαμέμνονας, καθώς και τον τάφο του Κινάδου, πλοιάρχου του Μενελάου.
Από τις περιηγήσεις του Παυσανία γνωρίζουμε ότι τις πυραμιδοειδείς αυτές κατασκευές τις θεωρούσε ως πολυάνδρια (ομαδικούς τάφους).
Το θέμα των πυραμιδοειδών αυτών κατασκευών στον ελλαδικό χώρο δεν έχει πλήρως φωτιστεί, καθώς άλλοι τα θεωρούν ταφικά μνημεία (όπως ο Παυσανίας).
Μετά την αναφορά αυτή του Παυσανία, για περισσότερα από 1.600 χρόνια το θέμα το σκεπάζει η λήθη.
Ξαναβγαίνει στην επιφάνεια όταν ο αρχαιολόγος William Martin Leake ανακοινώνει ότι το 1806 ανακάλυψε τα ερείπια της πυραμίδας στα Βιγκλάφια, που την ταυτίζει με τον τάφο του Κινάδου, τον οποίον ανέφερε ο Παυσανίας.
Η αναφορά σε πυραμίδες στον ελλαδικό χώρο γίνεται για πρώτη φορά το 1806, έπειτα από τις αναφορές του Leake.
Ως σημαντικότερα πυραμιδοειδή κτίσματα αναφέρονται οι πυραμίδες του Ελληνικού, Δαλαμανάρας και Σικυώνας (Άργους), του Λιγουριού (Επιδαύρου), της Καμπίας (Νέας Επιδαύρου) και των Βιγκλαφίων (Λακωνίας). Ακόμη, η κλιμακωτή πυραμίδα του Αμφείου (Θήβας).
Πυραμίδες ή πυραμιδοειδή κτίσματα στη Λακωνία συναντάμε, επίσης, και στην ομηρική Λακεδαίμονα, δηλαδή στο χωριό Πελλάνα, στο ανακτορικό κέντρο του Μενελάου και της Ωραίας Ελένης.
Οι ιδρυτές της Λακεδαίμονος, οι Μινύες, ήταν πρωτοπόροι στην κατασκευή πυραμίδων σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο και έλκουν την καταγωγή τους από τον Ταΰγετο [Ηρόδοτος: τέταρτο βιβλίον των Ιστοριών].
Οι Μινύες, λοιπόν, ήταν γνωστοί ως οι μεγάλοι τεχνοκράτες της αρχαιότητας και εφευρέτες της παγκόσμιας τεχνολογίας, των γραμμάτων και των τεχνών.
Ετυμολογικά το όνομά τους έβγαινε από την αρχαία ελληνική λέξη «ορυχείο», εξ ου και η λέξη «mine» στα αγγλικά και γερμανικά, «miniera» στα ιταλικά, «mina» στα ισπανικά και πορτογαλικά, «le mien» στα γαλλικά κ.ο.κ.
Είχαν δημιουργήσει μια τεράστια αυτοκρατορία.
Μπορεί να μην είχαν κατακτήσει όλο τον πλανήτη, τον είχαν όμως εκπολιτίσει και επηρεάσει βαθύτατα.
Επομένως οι Μινύες στον Ταΰγετο, πέραν όλων των άλλων (κατασκευαστές εργαλείων) και εκτός της αποστράγγισης της μεγάλης Λίμνης της Λακεδαίμονος, ήταν κυρίως μεταλλουργοί.
Αποδείχθηκε ότι οι Μινύες είχαν μεγάλες γνώσεις αρχιτεκτονικής, και επειδή στον τόπο των ανασκαφών βρέθηκαν αποδείξεις για την ύπαρξη μεγάλων πυραμιδοειδών κτισμάτων, ίσως ο μινυακός πολιτισμός να ήταν υπεύθυνος για την ανοικοδόμηση των πυραμίδων της Αιγύπτου.
Ο επισκέπτης των αρχαίων της Πελλάνας θα βρεθεί μπροστά σε μία αποκάλυψη: οι τάφοι βρίσκονται στο πιο ψηλό σημείο, στην κορυφή της ακρόπολης, σαν να κυριαρχούν στην πόλη και να την προστατεύουν, ενώ το ανάκτορο είναι χαμηλά.
Η Λακεδαίμων είναι φτιαγμένη κατά το πρότυπο των πυραμίδων και αυτή η αντίληψη δεν είναι «ινδοευρωπαϊκή».
Ωστόσο η μεγαλύτερη πυραμίδα που βρέθηκε ποτέ στον ελλαδικό χώρο ήταν του Αμφείου στη Θήβα.
Όμως στην άσημη Θήβα, ακριβώς στο σημείο όπου η αρχαία παράδοση, αλλά και όλες οι γραπτές μαρτυρίες τον τοποθετούσαν, έγινε πριν σαράντα δύο χρόνια από τον αρχαιολόγο – ανασκαφέα κ. Θεόδωρο Γ. Σπυρόπουλο μια κοσμοϊστορικής σημασίας ανακάλυψη, που ωστόσο μένει άγνωστη και παραγκωνισμένη, αν και μπορεί να αλλάξει όλα τα μέχρι σήμερα ιστορικά -και όχι μόνο- δεδομένα. Βρέθηκε ο πανάρχαιος τάφος των Διοσκούρων, Ζήθου και Αμφίονος, πουσύμφωνα με τα ομηρικά έπη ήταν υιοί του Δία και της Αντιόπης και ήταν εκείνοι που πρώτοι έκτισαν την έδρα και τα τείχη της «εφτάπυλης» Θήβας [Οδύσσεια λ 260 – 289].
Γιατί όμως αυτή η ανακάλυψη είναι τόσο σημαντική;
Όχι μόνο επειδή ο επισκέπτης μπορεί σήμερα να αγγίξει πλέον το ίδιο το μνημείο όπου τάφηκαν δύο ήρωες της ελληνικής μυθολογίας.
Πράγμα δηλαδή που σημαίνει ότι αυτοί οι ήρωες όντως έζησαν και μαζί τους διαδραματίστηκαν αληθινά γεγονότα, που κάποιοι μας έχουν συνηθίσει να θεωρούμε ως συμβάντα ενός ομιχλώδους χρόνου, μέσα στον οποίο τοποθετούμε πρόσωπα και καταστάσεις ουσιαστικά ανύπαρκτες ή το πολύ πολύ συμβολικές.
Πέρα όμως από αυτή τη συγκλονιστική επιβεβαίωση, υπάρχει και κάτι άλλο, ακόμη πιο συνταρακτικό.
Ο τύμβος μέσα στον οποίο βρέθηκε ο τάφος των ηρώων αποτελεί το τελευταίο τμήμα, την κορυφή δηλαδή, μιας τεράστιας βαθμιδωτής πυραμίδας, η οποία είναι ολόκληρος ο σημερινός λόφος του Αμφείου.
Και αυτός ο λόφος διατρέχεται από ατελείωτες και ανεξερεύνητες υπόγειες στοές ύψους πέντε μέτρων, σκαμμένες στο βράχο.
Ίσως, ωστόσο, το συνταρακτικότερο να είναι ότι η μεγάλη αυτή ελληνική πυραμίδα μπορεί να χρονολογηθεί με ασφάλεια γύρω στο 2700 πΧ, έχοντας όλες τις προϋποθέσεις να αναδειχθεί σ’ ένα από τα μεγαλύτερα μνημεία του ευρωπαϊκού χώρου.
Πράγμα δηλαδή που σημαίνει ότι είναι σαφώς αρχαιότερη από τη μεγάλη πυραμίδα του Χέοπα, αλλά και από την αρχαιότερη αιγυπτιακή πυραμίδα, αυτή του Ζόζερ.
Με λίγα λόγια, το πυραμιδικό σχήμα είναι ελληνικής επινόησης και από εδώ εξήχθη στην Αίγυπτο, αλλά και σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο.
Βέβαια το θέμα έχει ακόμα μεγαλύτερες προεκτάσεις, αφού αυτό το ίδιο το πυραμιδικό σχήμα προϋποθέτει και σημαίνει προϋπάρχουσες θρησκευτικές, πολιτικές, κοινωνικές και άλλες παρεμφερείς δομές.

(*) Σημείωση
Ευχαριστώ πολύ τον κ. Βασιλάκο, που μου εμπιστεύτηκε το αρχείο του και έδωσε την άδεια να δημοσιεύσω αυτά τα καταπληκτικά προϊστορικά μολύβδινα ειδώλια του Ταϋγέτου, τα οποία βλέπουν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας.

Πηγές:
– ΑΝΟΠΑΙΑ ΑΤΡΑΠΟΣ: «Κεφαλή σφίγγας σε βράχο κοντά σε θεμέλια αρχαίας πυραμίδας στα Βιγκλάφια Λακωνίας».
– ΠΟΡΦΥΡΟΣ ΕΛΛΗΝ: «Η τεράστια σημασία της ανακαλύψεως της ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΥΡΑΜΙΔΑΣ στην Θήβα».



Ο Νίκος Μπακής είναι μέλος της «Ελπίδα Κίνημα Πολιτών» και μέλος του ΔΣ του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου Πολιτισμού & Περιβάλλοντος Δήμου Σπάρτης.


Σχετικές απόψεις μου :
1. Η Αίγιλα του Ταινάρου...σταθμός στό ταξίδι από τόν άλλο κόσμο.
2. Ο παγκόσμιος, ιερός συμβολισμός του "Λ".
3. Γενεαλογία των Λακεδαιμονίων
4. Πύρριχος - Λάας - Οίτυλo
5. Γύθειο - Θεογονία

Επειδή οι σκέψεις, και οι μνήμες μας έχουν την γενεσιουργό αιτία τους όχι μόνο "Εδά", αλλά και "Εκ-ει", εκπορευόμενες για τούς μύστες, από το ΕΙ, το Απολλώνιο 'Έψιλον.
ΟΥ ΤΙ ΔΑΝΟΣ
4/12/2016=16=7

22 Νοεμβρίου 2016

Πατριά Γρηγοράκη (ιστορικά στοιχεία)

Καπετανίες της Μάνης.... (απόσπασμα)
ο κάστρο του Αντώνμπεη Γρηγοράκη στον Αγερανό της Ανατολικής Μάνης
Η καπετανία της Ανατολικής Μάνης, που παραχωρήθηκε αρχικά στον Αντώνιο Καβαλιεράκη Φωκά,
δεν είναι γνωστό μέχρι πότε έμεινε αδιαίρετη στην οικογένειά του.
Περιλάμβανε την επαρχία Φωκά, Τρυγονά, Κολοκυνθίου και Λάγιας, δηλαδή τα χωριά Βαχό, Καρυούπολη*, (την παλιά Καρυούπολη) Τσεροβά, και όλη την Ανατολική Μάνη από το Σκουτάρι και νοτιότερα.
Να σημειωθεί ότι η επαρχία Μαλεβρίου και η περιοχή Αγερανού-Γυθείου ήταν τότε έρημες  κατοίκων.
Ο εποικισμός τους από Μανιάτες έγινε αργότερα.
Καπετάνιος της Ανατολικής Μάνης ορίστηκε ο μεγαλογεννήτης Αντωνάκης Καβαλιεράκης-Φωκάς, ο οποίος κατοικούσε στην Καρυούπολη* (την Παλιά Καρυούπολη, εντοιχισμένη χρονολογία ανέγερσις οικίας Καβαλιερακη στην νέα Καρυούπολη είναι το 1749) της επαρχίας Φωκά ή Φουκά και στο σπίτι του έγινε η συνάντηση των καπετάνιων της Μάνης, κατά την οποία αποφασίστηκε η συνδιαλλαγή με τους Τούρκους.
Το 1718* οι τρεις καπετάνιοι Αντώνιος Καβαλιεράκης Φωκάς, Ξανθός Γιατρός και Γιαννάκης Κουτήφαρης συναντήθηκαν στο μοναστήρι της Τίμιοβας, που βρίσκεται κοντά στο χωριό Γιάννιτσα (Ελαιοχώριο) της Καλαμάτας, για να συζητήσουν τα προβλήματα του τόπου.
Σύμφωνα με την παράδοση ο Ξανθός Γιατρός κάλεσε τον Γιαννάκη Κουτήφαρη, να φάνε μαζί ένα τσαμπί σταφύλι, που κρατούσε ο ίδιος.
Το τσαμπί όμως ήταν στο μισό του μέρος δηλητηριασμένο.
Ο Ξανθός έτρωγε από το καθαρό και ο Γιαννάκης από το φαρμακωμένο, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να πεθάνει.
Το 1769 αναφέρεται ο καπετάν Μανώλης Καβαλιεράκης, αλλά μέρος της καπετανίας της Ανατολικής Μάνης έχουν και οι Γρηγοράκηδες.
Το 1750 βρίσκουμε καπετάνιο στο Σκουτάρι το Δημήτριο Γρηγοράκη, που δεν ζούσε στα Ορλωφικά και ήταν ο πατέρας του Τζανήμπεη Γρηγοράκη.
Ο Τζανήμπεης υπογραφόταν ως Καπετανάκης-Γρηγοράκης, που αποτελούσε τίτλο για τους απογόνους ενός καπετάνιου.
Ο ριμαδόρος της Μάνης Νικήτας Νηφάκης έγραψε για τον Τζανήμπεη-Τζανέτμπεη Γρηγοράκη τους ακόλουθους στίχους: “Το γένος το παππουδικόν λέγεται Γρηγοράκης και πατρική αξία του ήτον Καπετανάκης.”
Μετά το θάνατο του καπετάν Δημητρίου Γρηγοράκη ανέλαβε την καπετανία ο γιος του Γεώργιος, ο οποίος αναφέρεται το 1765 ως καπετάνιος και έχει υπογράψει και αυτός το έγγραφο του 1769 προς την αυτοκρατόρισσα Αικατερίνη Β’ της Ρωσίας.
Το έγγραφο αυτό έχουν ακόμη υπογράψει ο Μιχαήλ Τρουπάκης, ο Πανάγος Χρηστέας καπετάνιος του Ζυγού (Πλάτσας) και ο Μανώλης Καβαλιεράκης, ο διάδοχος του Αντωνίου Καβαλιεράκη-Φωκά.
Οι Γρηγοράκηδες διακρίνονται σε δύο κλάδους, τους Γρηγοριάνους που είναι ο κλάδος του Τζανήμπεη και τους Κουτσογρηγοριάνους που είναι ο κλάδος του Αντώνμπεη Γρηγοράκη.

Η Μάνη στη δεύτερη τουρκοκρατία Δ (1715-1821)
                                   
(θυμάμαι το χωρατό που λέγοταν από τους παλιότερους της οικογένειας, για τον ευφυέστατο μπαρμα τους, τον «μπαρμπα Γρηγόρη». ‘Όταν κάποια στιγμή βρέθηκε σε δύσκολή θέση, διπλωματικότατα ξέφυγε λέγοντας : «Τι μπέης και κουτσουμπέης μου λέτε, ο Γρηγόρης ο Παπαδόθωμας είμαι»)

 Η επέκταση των συνόρων της Μανης ...(απόσπασμα)                                  

Παλαιότερα τα σύνορα της Μάνης έφθαναν στα βορειοανατολικά μέχρι το Σκουτάρι, αλλά επεκτάθηκαν και έφθασαν μέχρι το Κακοσκάλι και τα Τρίνησα.
Πότε όμως ακριβώς έγινε η επέκταση, δεν είναι εξακριβωμένο με βεβαιότητα.
Μία τέτοια σημαντική επέκταση των συνόρων ήταν τότε αναγκαία, για να απορροφηθεί ένα μέρος του υπερπληθυσμού, που ασφυκτιούσε στη Μέσα Μάνη.
Στην κίνηση αυτή κύριο ρόλο διαδραμάτισε η οικογένεια Γρηγοράκη, με αποτέλεσμα ο κλάδος του Τζανήμπεη να εγκατασταθεί στο Μαυροβούνι και το Γύθειο και ο κλάδος του Αντώνμπεη, δηλαδή οι Κουτσογρηγοριάνοι, στο Βαθύ.
Εκτός από τους Γρηγοράκηδες πολλοί ακόμη Μανιάτες, που τους ακολούθησαν στην επιδρομή εναντίον των Τούρκων, κατέλαβαν και αυτοί κτήματα για να εγκατασταθούν στη νεοαποκτηθείσα περιοχή…..

Τη συνδέει δε με την υποχώρηση των Τούρκων μέχρι τα φρούρια του Πασσαβά και της Βαρδούνιας.
Το επεισόδιο του ανασκολοπισμού τού Εξαρχου Γρηγοράκη το συνδέει με υποχώρηση των Τούρκων μέχρι το Κακοσκάλι.
Δεν δεσμεύεται χρονολογικά για κανένα από τα επεισόδια.
Μόνο για τον ανασκολοπισμό γράφει ότι έγινε μετά την αναγόρευση του Τζανέτου Κουτούφαρη (1777) σε μπέη της Μάνης……..

Ο Τάκης Κανδηλώρος τοποθετεί το ίδιο περιστατικό, δηλαδή την επίθεση στο Σκουτάρι, σε άλλο χρόνο και το συνδέει με την επέκταση των συνόρων της Μάνης, κανείς όμως δεν μας δίνει αποδεικτικά στοιχεία του ισχυρισμού του:
“...Εξορμήσαντες λοιπόν περί το 1763 ο Μώρα Βαλεσής και οι Μπαρδουνιώται Τούρκοι επέπεσαν αιφνιδίως επί του Σκουτάρεως. Ο Γρηγοράκης εκάλεσε επειγόντως τους πλησιεστέρους Μανιάτας, συνήφθη δε εις την θέσιν Αγιοπήγαδα μάχη πεισματώδης, καθ’ ην έπεσαν εκατοντάδες Τούρκων, των λοιπών εκδιωχθέντων πέραν του Πασσαβά μέχρι Μπαρδούνιας. Τα πτώματα των φονευθέντων ερρίφθησαν εις τα φρέατα, άτινα έκτοτε ωνομάσθησαν βρωμοπήγαδα...”.
Εάν τα αναγραφόμενα από τον Κανδηλώρο πλησιάζουν την αλήθεια, τότε μπορούμε να υποθέσουμε, ότι οι αναφερόμενες ταραχές που δημιούργησε ο Κουτσογρηγόρης με τον Κουμουνδουράκη ήταν την ίδια χρονιά.
Ο Ανώνυμος υμνογράφος του Τζανήμπεη Γρηγοράκη ισχυρίζεται, ότι η επέκταση των συνόρων της Μάνης έγινε μετά τα Ορλωφικά και τον αφανισμό των Αλβανών (καλοκαίρι 1779), τότε που κλήθηκε ο Εξαρχος Γρηγοράκης με τη συνοδεία του στην Τριπολιτσά, το 1780, για να φιλοξενηθεί από τον Τούρκο Πασά.
Αντί όμως φιλοξενίας αυτόν μεν ανασκολόπισε (παλούκωσε) και τα μέλη της συνοδείας του εκρέμασε.
Του πολέμου εκδίκησης που ακολούθησε ήταν συνέπεια ο φόνος των Τούρκων του κάστρου του Πασσαβά και η επέκταση των συνόρων της Μάνης.
Στον ξεσηκωμό αυτό πήραν μέρος τα ξαδέλφια τού Εξαρχου, ο Δημητράκης κ.ά., που όπως αναφέρει ο Ανώνυμος ήταν ο πατέρας του Τζανήμπεη Γρηγοράκη.
Ο Δ. Αλεξανδράκος, γράφει:
“...Διά τον τραγικόν θάνατον του Εξαρχου, εξ απάντων των χωρίων της Μάνης, πλην δύο, πλήθος συγγενών και φίλων συνέρρευσαν εις την εν Σκουταρίω οικίαν Γρηγοράκη κατά το Πάσχα του 1780, και ενώ ήσαν έτοιμοι ν’ άρξωνται των μοιρολογίων, η μήτηρ του Εξαρχου, ως αρχαία Σπαρτιάτις ωμίλησεν εντόνως:
«ο Εξαρχος δεν έχει ανάγκην θρήνων και μοιρολογίων, αλλ’ εκδικήσεως».
Εκπληκτος η ομήγυρις ήκουσεν την δημηγορίαν διεπυνθάνετο πώς ηδύνατο να μεταβή και λάβη εκδίκησιν εν Τριπόλει τότε η ανδρεία γυνή διακόψασα, έδειξε διά του δακτύλου το απέναντι του Σκουταρίου κείμενον φρούριον του Πασσαβά, το υπό των Τούρκων τότε κατεχόμενον, και υπό εβδομήκοντα Οθωμανικών οικογενειών κατοικούμενον, παραχρήμα πάντες, νέοι και γέροντες, γυναίκες και παίδες ώρμησαν ως λέοντες και μετά πορείαν ολιγωτέραν των δύο ωρών κατέφθασαν, και το μεν φρούριον του Πασσαβά εξ εφόδου εκυρίευσαν, πάντας δε τους εν αυτώ επέρασαν εν στόματι μαχαίρας...”.

16 Νοεμβρίου 2016

SACSAYHUAMAN: Τα Κυκλώπεια τείχη του Περού.

ΑΠΙΣΤΕΥΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ SACSAYHUAMAN ΠΟΥ ΙΣΩΣ ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΔΕΙ
Είναι ίσως ένας από τους πιο απίστευτους αρχαιολογικούς χώρους στο Περού, και πιστεύεται ότι χρονολογείται πριν από τους Ίνκας.
Τα χαρακτηριστικά κατασκευής του Sacsayhuaman με τις κομμένες πέτρες, αιχμηρές ακμές, λείες επιφάνειες και τοίχους μαζί, προκαλούν στους σύγχρονους μηχανικούς θαυμασμό, όταν κοιτάζουν αυτές τις αρχαίες μεγαλιθικές δομές.
Το Sacsayhuaman βρίσκεται σε υψόμετρο 3701 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας στα βόρεια προάστια του Κούσκο στο Περού.
Σύγχρονοι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, τα παλαιότερα τμήματα της αρχαίας αυτής πόλης χτίστηκαν από τους Killke, πριν 1.000 χρόνια, αλλά σύμφωνα με μύθους των Ίνκας χτίστηκαν από τους θεούς που κατέβηκαν από τους ουρανούς.
Η λιθοδομή του Sacsayhuaman είναι πραγματικά απίστευτη, με τεράστια τείχη που αποτελούνται από βράχους πάνω από 50 τόνους που συμπιέζονται μεταξύ τους με έναν ακριβή τρόπο σαν ένα παζλ τέλεια τοποθετημένο.
Εδώ σας παρουσιάζουμε δέκα εκπληκτικές εικόνες των αρχαίων μεγαλιθικών δομών που ίσως δεν έχετε δει ακόμα, σε μια προσπάθεια να βοηθήσουμε ώστε να κατανοήσουμε και να γνωρίσουμε το Sacsayhuaman καλύτερα.
Αυτή η εικόνα είναι εκπληκτική, παρατηρήστε την γωνιά αυτής της κατασκευής, οι ογκόλιθοι φαίνονται λυγισμένοι, αλλά ταιριάζουν άψογα μαζί, και δεν υπάρχει ούτε μία πιθανότητα να περάσει ούτε ένα φύλλο χαρτιού ανάμεσα τους. Αυτό είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα δόμησης της λιθοδομής.
Εδώ έχουμε 13 επίπεδες επιφάνειες που έχουν αποκοπεί εξαιρετικά από την σκληρή πέτρα. Παρατηρήστε την απίστευτη ακρίβεια και λεπτομέρεια, που χρησημοποίησαν χιλιάδες χρόνια πριν.
Παρατηρήστε τα διάφορα σχήματα που συνθέτουν τον τοίχο, πως ταιριάζουν μεταξύ τους
Επιδεικνύοντας τις απίστευτες ικανότητες στην τοιχοποιία. Λείες επιφάνειες ήταν κάτι το οποίο επινοήθηκε από τους αρχαίους χτίστες στο Sacsayhuaman. Η ακρίβεια και η ομαλότητα, εκπληκτικές λεπτομέρειες.
Μια άλλη εικόνα που αποδεικνύει τις λιθόξοες ικανότητες στο Sacsayhuamans στο να διαμορφώνουν αυτές τις τεράστιες πέτρες με ένα μοναδικό τρόπο, δημιουργώντας λυγισμένες γωνίες. Μήπως οι αρχαίοι χτίστες από το Sacsayhuaman είχαν πραγματικά τη δυνατότητα να μαλακώσουν τους βράχους;
Παρατηρήστε πως αυτά τα τεράστια βράχια φαίνεται να έχουν συμπιεστεί μεταξύ τους. Μερικοί λένε ότι φαίνεται να συγχωνεύονται μαζί. Ούτε ένα φύλλο χαρτιού δεν μπορεί να χωρέσει μεταξύ τους. Πώς οι αρχαίοι χτίστες στο Sacsayhuaman πέτυχαν αυτή την ακρίβεια;
Άλλη μία συναρπαστική εικόνα του Sacsayhuaman. Μερικοί από αυτούς τους ογκόλιθους έχουν βάρος πάνω από εκατό τόνους και φαίνεται να βρίσκονται τοποθετημένοι τέλεια. Πώς οι αρχαίοι χτίστες κατάφεραν να τους μεταφέρουν από λατομείο και να τους τοποθετήσουν στη θέσης τους; Θα μπορούσαν οι αρχαίοι μύθοι των Ίνκας να είναι αλήθεια, και να κατασκευάστηκαν από τους Θεούς που ήρθαν από τον ουρανό;
Καταπληκτικό στυλ της κατασκευής που αψηφά τη δική μας μηχανική και κατασκευή των δεξιοτήτων του σήμερα. Παρατηρήστε την ακριβή τοποθέτηση των τειχών, και τα απίστευτα σχήματα. Είναι πραγματικά ένα θαύμα αρχαίας κατασκευής.
Ένας απίστευτος τοίχος που εμφανίζει ένα συνδυασμό μικρότερων ογκόλιθων με πολύ μεγαλύτερους, αλλά η διαφορά είναι πολύ ευχάριστη στο μάτι. με απίστευτη αισθητική.
Ακόμα κι αν μπορούμε να δούμε και να μάθουμε πολλά για αυτή την αρχαία μεγαλιθική περιοχή πιστεύεται ότι είναι προγενέστερη των Ίνκα, και μερικά από τα μυστήρια της εξακολουθούν να κρύβονται σε αυτούς τους τοίχους οι οποίοι έχουν μια μοναδική ιστορία να πουν.
Αναστάσιος Ντίνος

apocalypsejohn.com

19 Οκτωβρίου 2016

Λεωνίδας, ο βασιλιάς που μετέτρεψε μια μάχη σε σύμβολο της παγκόσμιας ιστορίας

Η πολεμική μηχανή που τα έβαλε στις Θερμοπύλες με 10.000 Πέρσες και πέρασε στην αιωνιότητα!

Γιατί έμειναν οι Σπαρτιάτες στις Θερμοπύλες γνωρίζοντας το ανώφελο της αυτοθυσίας τους;
Αυτό είναι το ερώτημα που πλανάται πάνω από τη θρυλική μάχη του Αυγούστου του 480 π.Χ. εδώ και αιώνες.
Ιστορικοί και σχολές σκέψης έχουν αποπειραθεί διάφορες, περισσότερο ή λιγότερο πειστικές, απαντήσεις, όποια κι αν είναι όμως η πολιτική και στρατιωτική ετυμηγορία δεν μειώνει σε τίποτα την αξία της στάσης του Λεωνίδα και τη θυσία τόσο του ίδιου όσο και των αντρών του.
Με όποιον τρόπο και για όποιον -κρυφό ή φανερό- λόγο κι αν το έκανε, δεν παύει να έπραξε ένα χρέος το οποίο θα μπορούσε να είχε αποφύγει.
Ήταν αυτή η ξεκάθαρη επιλογή του που μετράει, αυτή η ηρωική απόφαση που πήρε και έκανε την ελληνική ιστορία να μη χρειάζεται ωραιοποιήσεις και στρογγυλοποιήσεις για να αποδειχθεί πόσο μεγάλη είναι.
«Εκείνων που σκοτώθηκαν στις Θερμοπύλες ένδοξη η τύχη, ωραίος ο θάνατός τους, κι ο τάφος τους βωμός· ανάμνηση τους πρέπει και όχι γόοι κι εγκώμιο είναι γι᾽ αυτούς το μοιρολόι.
Τέτοιος εντάφιος στολισμός ποτέ τη λάμψη δε θα χάσει απ᾽ τον καιρό τον παντοδαμαστή κι ούτε σκουριά ποτέ θα τον σκεπάσει.
Στο μνήμα των αντρείων ετούτο το ιερό η δόξα της Ελλάδας έχει θρονιαστεί το μαρτυρά κι ο βασιλιάς της Σπάρτης ο Λεωνίδας, που αφήνει στολίδι πίσω του αρετής τρανό κι ένα όνομα που αμάραντο θα μείνει», μας λέει ο Σιμωνίδης ο Κείος για τον πολεμικό άθλο που παρά την ήττα, σφραγίστηκε στις συνειδήσεις της οικουμένης ως θρίαμβος της θέλησης και ορόσημο ανδρείας και πατριωτισμού.
«Ποιος από τους μεταγενέστερους», αναρωτιέται ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, «δεν θα ζηλέψει την παλικαριά αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι, καθώς βρέθηκαν στην αρπάγη μιας συντριπτικά υπέρτερης καταστάσεως, σωματικά υπέκυψαν, έμειναν όμως αήττητοι στην ψυχή.
Γι’ αυτό, μόνο αυτοί από όλη την ιστορία αναφέρονται».
Ήττα μεν, αλλά νίκη ηθική, που έδωσε την ψυχή και το κουράγιο στους Έλληνες να συντρίψουν τους Πέρσες στη Σαλαμίνα και τις Πλαταιές και να διώξουν τη θανάσιμη απειλή από τα εδάφη τους.
Γι’ αυτό και ο ιστορικός αντίκτυπος των Θερμοπυλών κατανοήθηκε και τραγουδήθηκε τόσο ήδη από την εποχή του, καθώς η σημασία του ήταν βαρύνουσα για το μέλλον του κοινού των Ελλήνων.
Στους τάφους των νεκρών πολεμιστών χαράχτηκαν εξάλλου τρία επιγράμματα του λυρικού ποιητή Σιμωνίδη του Κείου, ο οποίος ύμνησε και αλλού τη στάση των Λακεδαιμονίων σε κείνη τη μάχη: «Το μαύρο σύννεφο του θανάτου τους βρήκε, όμως αυτοί δεν θα πεθάνουν, αν και νεκροί, αφού η δόξα της αρετής τους επάνω θα τους ανεβάζει από τα δώματα του Άδη».
Οι Θερμοπύλες έγιναν σημείο αναφοράς για τον αρχαιοελληνικό κόσμο, αφού λίγο μετά τη μάχη ανεγέρθηκε ένας πέτρινος λέων, ως υπόμνηση στο όνομα του νεκρού σπαρτιάτη βασιλιά.
Όταν τα λείψανα του Λεωνίδα μεταφέρθηκαν στη Σπάρτη το 440 π.Χ., η ιδιαίτερα τιμητική ταφή του χαρακτηρίστηκε υπερβολική από τον Ηρόδοτο!
Ο άριστος ωστόσο της σπαρτιατικής πολιτείας είχε επαναβεβαιώσει τον ρόλο της Λακεδαιμόνας ως υπερασπιστή της ανεξαρτησίας των Ελλήνων, πριν αναλάβει η Αθήνα ηγετικό ρόλο στον αντιπερσικό αγώνα.
Το παράδειγμα των Θερμοπυλών ήταν εξάλλου τόσο επιβλητικό στη σημασία του ώστε χρησίμευε ως κάλεσμα για ηρωισμό ακόμα και στους αθηναίους ρήτορες.
Ο Λυσίας υπενθύμιζε συνεχώς τη γενναία στάση της Σπάρτης κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων και ο Λυκούργος μιλούσε για τις Θερμοπύλες ως υπόδειγμα ηρωικής αρετής, καλώντας τους Αθηναίους να αντιταχθούν με τον ίδιο τρόπο στη μακεδονική επέκταση προς τα νότια.
Ακόμα και ο Μέγας Αλέξανδρος συνέβαλε στη διαιώνιση της ανάμνησης των Θερμοπυλών, αφού ύστερα από τη νίκη του εναντίον των Περσών στον Γρανικό Ποταμό, έδωσε εντολή να σταλούν στην Αθήνα 300 περσικές πανοπλίες ως λάφυρα (σημειώνοντας πάντως στη γνωστή επιγραφή: «Αλέξανδρος, ο γιος του Φιλίππου, και οι λοιποί Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων»).
Η κατάσταση στον ελλαδικό χώρο ήταν πια ολότελα διαφορετική από το 480 π.Χ., όταν οι Σπαρτιάτες ήταν οι αναγνωρισμένοι ηγέτες των Ελλήνων στην προσπάθεια αναχαίτισης του Ξέρξη. Παρά τις μομφές, οι Σπαρτιάτες δεν ξέχασαν ποτέ τον ήρωά τους και τον άθλο του στις Θερμοπύλες, γι’ αυτό και στα ελληνιστικά χρόνια ανέγειραν ένα ηρώο στην πόλη τους, το Λεωνίδειο, και καθιέρωσαν ετήσιες γιορτές προς τιμήν του («Λεωνίδαια»).
Η θυσία του βασιλιά Λεωνίδα Α’ και των 300 πολεμιστών του έγινε σύμβολο διαχρονικό της πατριωτικής αυτοθυσίας, της άδολης αγάπης για τον τόπο που είναι συνυφασμένη με την ίδια τη ζωή. «Ω ξειν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι», είπε ο Σιμωνίδης και χαράχτηκε στο μνημείο που στήθηκε στις Θερμοπύλες σφραγίζοντας τη μεγαλύτερη σε συμβολική μάχη της ελληνικής αρχαιότητας…
Πρώτα χρόνια
Ο Λεωνίδας Α’ της Σπάρτης γεννιέται περί το 540 π.Χ. ως ένας από τους τέσσερις γιους του Αναξανδρίδα (από τον πρώτο του γάμο).
Η καταγωγή του μάλιστα από τη δυναστεία των Αγιαδών λεγόταν πως κρατούσε από τον Ηρακλή τον ίδιο.
Ο νεαρός υπήρξε ένας από τους ελάχιστους Σπαρτιάτες του βασιλικού οίκου που εκπαιδεύτηκε ως επαγγελματίας στρατιωτικός.
Σε αντίθεση με τους βασιλείς πριν και μετά από αυτόν, ο Λεωνίδας ολοκλήρωσε το πλήρες πρόγραμμα στρατιωτικής κατάρτισης που επιβαλλόταν στους πολίτες της Σπάρτης από την παιδική ηλικία έως και την ενήλικη ζωή και κατόπιν εφ’ όρου ζωής ως έφεδροι.
Ήταν λοιπόν έμπειρος πολεμικά και εξοικειωμένος με τους σχηματισμούς, τις τακτικές μάχης και τον οπλισμό όπως ακριβώς και οι στρατιώτες του.
Ήξερε πώς ήταν ο πόλεμος και τι σκέφτονταν οι άντρες του, όντας ταυτοχρόνως στρατιώτης και διοικητής, κάτι που του έδινε ένα σημαντικό πλεονέκτημα εδώ.
Από την ιστορία της Σπάρτης στην ύστερη αρχαϊκή περίοδο και τις σημαντικές στρατιωτικές εκστρατείες της συνάγουμε ότι ο Λεωνίδας πρέπει να πήρε μέρος σε τουλάχιστον είκοσι εκστρατείες, αποκομίζοντας πολύτιμη εμπειρία στο πεδίο της μάχης.
Μεγάλωσε εξάλλου με το άκουσμα της σπαρτιατικής πανωλεθρίας στην προσπάθειά της να εκθρονίσει τον τύραννο της Σάμου, Πολυκράτη, που τόσο κηλίδωσε το ηθικό των περήφανων Λακεδαιμονίων.
Κάποια χρόνια αργότερα άλλωστε ο ετεροθαλής αδελφός του και βασιλιάς από το 519-489 π.Χ., Κλεομένης Α’, επιδόθηκε σε μια αποτυχημένη εκστρατεία κατά της Αθήνας και μέτρησε άλλη μια ήττα, αυτή τη φορά από το θεσσαλικό ιππικό.
Ο νεαρός Λεωνίδας εμφανίζεται να παίρνει μέρος στην εκστρατεία αυτή ως απλός στρατιώτης ή κατώτερος βαθμοφόρος.
Ο Κλεομένης ανέλαβε όχι λιγότερο από τρεις ακόμα εκστρατείες εναντίον της Αθήνας στα χρόνια που ακολούθησαν, αν και ο Λεωνίδας δεν φαίνεται να παίρνει μέρος στις μικρής έκτασης επιχειρήσεις (ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι πραγματοποιήθηκαν με μικρές δυνάμεις εθελοντών).
Η Πελοποννησιακή Συμμαχία, στην οποία είχε δώσει σάρκα και οστά ο Κλεομένης, του την έφερε όμως στην τέταρτη εισβολή του στην Αττική.
Ο Λεωνίδας ήταν σίγουρα παρών στην εκστρατεία και ανάλογα με την ακριβή ημερομηνία γέννησής του, θα μπορούσε να ήταν ήδη κατώτερος αξιωματικός.
Ήταν βέβαια ετεροθαλής αδελφός του Κλεομένη και δελφίνος του θρόνου, πρέπει να γνώριζε λοιπόν από πρώτο χέρι τις διπλωματικές περιπέτειες της Σπάρτης στην Πελοποννησιακή Συμμαχία.
Η πρώτη πραγματικά μεγάλη στρατιωτική εκστρατεία του Λεωνίδα ήταν ο πόλεμος κατά του Άργους, που κορυφώθηκε με τη δραματική νίκη των Σπαρτιατών στη Σήπεια.
Στην εν λόγω εκστρατεία συμμετείχε το σύνολο του ενεργού σπαρτιατικού στρατού, οπότε η συμμετοχή του Λεωνίδα θεωρείται σίγουρη.
Ο Κλεομένης συνέτριψε τον υπολογίσιμο αντίπαλο, δικάστηκε ωστόσο για προδοσία μετά το πέρας του πολέμου, μιας και δεν κατέλαβε το ανυπεράσπιστο Άργος μετά τη συντριβή του στρατού του.
Ο Λεωνίδας, που μπορεί να είχε παντρευτεί μέχρι τότε μια γυναίκα, αν και δεν είμαστε σίγουροι, νυμφεύεται περί το 490 π.Χ. τη Γοργώ, την πανέξυπνη κόρη του Κλεομένη, ανεβαίνοντας κάποια σκαλιά στην υπόθεση της διαδοχής.
Ο Κλεομένης αθωώθηκε μεν από την κατηγορία της δωροδοκίας, εξορίστηκε όμως και πέθανε τελικά σε φυλακή της Σπάρτης.
Αλλά και ο άλλος αδελφός του Δωριεύς σκοτώθηκε στη Σικελία οδηγώντας μια ομάδα μισθοφόρων, αφήνοντας αυτόν, τον τριτότοκο Λεωνίδα, βασιλιά της Σπάρτης το 488 π.Χ.!
Η επόμενη σημαντική στιγμή στη ζωή του Λεωνίδα ήταν η Μάχη του Μαραθώνα.
Ο Λεωνίδας οδήγησε τους 2.000 Σπαρτιάτες του σε μια δραματική πορεία καλύπτοντας την απόσταση από τη Σπάρτη στην Αθήνα σε λιγότερο από τρεις ημέρες προκειμένου να φτάσει έγκαιρα στον Μαραθώνα, αν και όπως ξέρουμε κατέφτασε μία μέρα μετά την αποφασιστική νίκη Αθηναίων και Πλαταιών.
Κατά τις πηγές, επιθεώρησε το πεδίο της μάχης πλάι στους αθηναίους διοικητές, αποκομίζοντας πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τους Πέρσες, τα όπλα, τις πανοπλίες και την τακτική τους.
Κυρίως όμως διαπίστωσε ότι οι έλληνες οπλίτες μπορούν να αντιπαρατεθούν στο περσικό πεζικό και ιππικό και να προκαλέσουν σημαντικές απώλειες…
Η Μάχη των Θερμοπυλών
Η κύρια πηγή των ελληνο-περσικών πολέμων είναι ο «πατέρας της Ιστορίας» Ηρόδοτος, ο οποίος αμφισβητήθηκε ήδη από την αρχαιότητα, αν και σήμερα οι ιστορικοί τον θεωρούν εν πολλοίς αξιόπιστο, εκτός ίσως από τους αριθμούς που παραθέτει.
Αξιόπιστη πηγή θεωρείται επίσης το ενδέκατο βιβλίο της «Ιστορικής Βιβλιοθήκης» του Διόδωρου του Σικελιώτη (1ος αι. π.Χ.).
Στο έβδομο βιβλίο του «Ηροδότου Ιστορία» λοιπόν, ο μεγάλος ιστορικός μάς λέει:
«Αυτή λοιπόν ήταν η θέση του Ξέρξη και του στρατού του στην Τραχινία της Μηλίδας, ενώ οι Έλληνες είχαν καταλάβει τα στενά που είναι γνωστά στους ντόπιους ως Πύλες, αυτά που οι υπόλοιποι Έλληνες ονομάζουν Θερμοπύλες».
Ο Λεωνίδας ήταν πια ένας από τους δύο βασιλείς (κατά το σύστημα της δυαδικής βασιλείας που ίσχυε στη Σπάρτη), πλάι στον Λεωτυχίδη Β’, και ζήτησε να πάει αυτός να προϋπαντήσει τους Πέρσες στις Πύλες, υπακούοντας στον χρησμό του Μαντείου των Δελφών κατά το ξεκίνημα του πολέμου που ήθελε ότι «Η πόλη της Σπάρτης θα σβηστεί από τον χάρτη ή θα θρηνήσει τον βασιλιά της».
Παρατάσσει 300 Σπαρτιάτες, 700 Θεσπιείς και μερικούς χιλιάδες ακόμα, με σκοπό να δώσει χρόνο στον υπόλοιπο ελληνικό στρατό να οργανωθεί.
Καλεί μάλιστα κοντά του μόνο όσους σπαρτιάτες πολεμιστές είχαν αγόρια, για να μη χαθεί η γενιά τους.
Ο ίδιος μπορεί να πάρει μέρος μιας και μέχρι τότε έχει αποκτήσει με τη Γοργώ τον γιο του Πλείσταρχο, γεγονός που τον καθιστούσε ισότιμο με τους τριακοσίους.
Η Μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ.) διαδέχθηκε αυτή του Μαραθώνα και προηγήθηκε της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας και της τελευταίας νικηφόρας σύγκρουσης στις Πλαταιές.
Ο Ηρόδοτος αριθμεί τον στρατό του Λεωνίδα σε 6.000 άντρες, εκ των οποίων «τριακόσιους πεζούς με βαρύ οπλισμό από τη Σπάρτη».
Ο Διόδωρος τους υπολογίζει σε 7.200.
Διαφωνία υπάρχει και για τους αντιπάλους: πάνω από πέντε εκατομμύρια αναφέρει ο Ηρόδοτος, ενώ γύρω στο ένα εκατομμύριο συν 1.200 επανδρωμένα πλοία τούς περιορίζει ο Διόδωρος.
Ο Ηρόδοτος μας λέει πάντως πως: «τα τμήματα των διάφορων ‘‘ελληνικών εθνών’’ διοικούνταν το καθένα από δικούς του αξιωματικούς, αλλά γενικός διοικητής του στρατού ήταν ο Σπαρτιάτης Λεωνίδας, που απέλαυε και του θαυμασμού όλων.
Οι τριακόσιοι άνδρες που οδήγησε στις Θερμοπύλες διαλέχτηκαν από τον ίδιο κι είχαν όλοι γιους».
Ο Ηρόδοτος μας λέει ότι ο Λεωνίδας ήταν ο προπομπός της ελληνικής δύναμης, περιμένοντας τις ενισχύσεις.
Κάτι που φωτίζει εντελώς διαφορετικά αυτό το πολυθρύλητο «τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι»:
«Ο Λεωνίδας κι οι τριακόσιοι άνδρες του ξεκίνησαν από τη Σπάρτη πριν το κύριο σώμα του στρατού, για να ενθαρρύνουν με την εμφάνισή τους τους άλλους συμμάχους να πολεμήσουν και να τους εμποδίσουν να αυτομολήσουν στον εχθρό, πράγμα που ήταν ικανοί να κάνουν αν έβλεπαν ότι οι Σπαρτιάτες δίσταζαν.
Είχαν σκοπό, όταν θα τελείωναν τα Κάρνεια (αυτή η γιορτή εμπόδιζε τους Σπαρτιάτες να πάνε στο πεδίο της μάχης), να αφήσουν μια φρουρά ασφαλείας στην πόλη και να ξεκινήσουν με όλο το διαθέσιμο στρατό τους.
Τα άλλα συμμαχικά κράτη αποφάσισαν να ενεργήσουν με τον ίδιο τρόπο, αφού την ίδια ακριβώς εποχή έτυχε να γίνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
Κανείς τους δεν περίμενε ότι η μάχη των Θερμοπυλών θα κρινόταν τόσο γρήγορα.
Κι αυτός ήταν ο λόγος που έστειλαν μόνο μια εμπροσθοφυλακή».
Στην προκαταρκτική απαίτηση του Ξέρξη να παραδώσει τα όπλα, ο Λεωνίδας απάντησε το περιβόητο «μολών λαβέ» και γέννησε μια μακρά ελληνική παράδοση αυταπάρνησης και αυτοθυσίας. Ο Πλούταρχος το χαρακτήρισε ως την ενδοξότερη στην ιστορία απάντηση ηγέτη.
Μερίδα ιστορικών αποδίδει την απόφαση του Λεωνίδα να παρατάξει μόνο τους 300 Σπαρτιάτες στα στενά στην εμπειρία που αποκόμισε στον Μαραθώνα, που είχε φτάσει πολύ αργά και το έφερε βαρέως.
Τώρα ήταν αποφασισμένος να «μην έλθει πολύ αργά για δεύτερη φορά», κι έτσι δεν αποκλείεται να μην ήταν αποστολή αυτοκτονίας.
Ο Λεωνίδας δεν είχε εξάλλου κανέναν λόγο να πιστεύει ότι η στρατιωτική δύναμη που είχε μετακινηθεί βόρεια δεν ήταν αρκετή για να κρατήσει το πέρασμα μέχρι η Σπάρτη και οι άλλες πόλεις να ενισχύσουν τις δυνάμεις του, μόλις έληγαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
Όπως είπαμε άλλωστε, δεν είχε μαζί του μόνο 300 άνδρες, αλλά περισσότερους από 6.000 στρατιώτες, στρατεύματα περίοικων δηλαδή, συμμάχους από την Πελοποννησιακή Συμμαχία, καθώς και Θεσπιείς, Φωκείς και Θηβαίους.
Τους οποίους ανέπτυξε στρατηγικά στα στενότατα εκείνη την εποχή περάσματα των Θερμοπυλών.
Από την άλλη, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι ο Λεωνίδας γνώριζε από το Μαντείο των Δελφών ότι η δική του μοίρα είχε σφραγιστεί.
Ήξερε πως θα πεθάνει, αλλά δεν υπήρχε κανένα σημάδι ότι ο θάνατός του θα έρθει σύντομα ή ότι θα ήταν μάταιος. Το μαντείο είχε υποσχεθεί να σώσει τη Σπάρτη αν ένας από τους βασιλιάδες της χανόταν στη μάχη.
Σήμερα έχει αμφισβητηθεί ακόμα και η ικανότητά του στη στρατηγική, λόγω κυρίως της παράλειψής του να τοποθετήσει Σπαρτιάτες στο ορεινό μονοπάτι που κατέληγε στα στενά.
Απέτυχε δηλαδή να εκτιμήσει με ακρίβεια τον κίνδυνο στα πλευρά του στρατού του, τοποθετώντας τους Φωκείς στην κρίσιμη διαδρομή.
Η άποψη αυτή δεν λαμβάνει βέβαια υπόψη της ότι ο Λεωνίδας δεν είχε την πολυτέλεια να διασπάσει την ήδη πολύ μικρή δύναμη των Σπαρτιατών του.
Η ίδια η έκβαση εξάλλου της μάχης κατά τις δύο πρώτες μέρες τον δικαιώνει απόλυτα:
εξουδετέρωσε πλήρως την αριθμητική υπεροχή των Περσών και επέτρεψε σε ένα συγκριτικά μικρό αριθμό υπερασπιστών να συγκρατήσουν τη συντριπτική δύναμη του στρατού του Ξέρξη!
Ακόμα και το περιβόητο ελίτ περσικό τάγμα των Αθανάτων σταμάτησε ο Λακεδαιμόνιος, παρασύροντάς τους σε παγίδα.
Παρά το γεγονός ότι ο Ηρόδοτος δεν αναφέρεται στις ελληνικές απώλειες των δύο πρώτων ημερών, μπορούμε να υποθέσουμε ότι δεν ήταν μεγάλες.
Εξίσου μεγάλο ήταν το κατόρθωμά του να συνενώσει τον ελληνικό συνασπισμό και να τον κάνει να συνεργαστεί άψογα κάτω από τις διαταγές του.
Ο Ηρόδοτος μας λέει ότι οι σύμμαχοι πολέμησαν με βάρδιες, ώστε τα στρατεύματα κάθε πόλης-κράτους να έχουν χρόνο να ξεκουραστούν και να φροντίσουν τους τραυματίες πριν ξαναριχτούν στη μάχη.
Εξίσου εντυπωσιακή ήταν και η αντίδραση του όταν έμαθε όχι μόνο ότι οι Πέρσες είχαν περικυκλώσει τη θέση του, αλλά και ότι οι Φωκείς είχαν οπισθοχωρήσει.
Παρά το απρόσμενο του πλήγματος και την τραγική κατάσταση στην οποία βρέθηκε την τρίτη και τελευταία μέρα της μάχης, όχι μόνο δεν πανικοβλήθηκε αλλά πήρε μια ορθολογική απόφαση:
έστειλε το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής του έξω από το πέρασμα, ώστε να ζήσουν και να πολεμήσουν άλλη μια μέρα, διατηρώντας στις Θερμοπύλες μόνο όσους θεωρούσε απαραίτητους για να καθυστερήσει τους Πέρσες και να διαφύγει ο υπόλοιπος ελληνικός στρατός: 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς.
Ήταν η αγέρωχη στάση του στην τρίτη και εφιαλτική αυτή μέρα που έμοιζε πράγματι αποστολή αυτοκτονίας: περικυκλωμένος, προδομένος και σε κατάσταση απελπιστική, συνέχισε να πολεμά σαν Έλληνας προκαλώντας τρομακτικές απώλειες στον εχθρό και διατηρώντας ταυτόχρονα το ηθικό των αντρών του ακμαίο.
Την ίδια ώρα, αυτοθυσία ήταν και εκ μέρους των στρατιωτών του, οι οποίοι με τον θάνατό τους απέδειξαν την υπέρτατη αφοσίωση τόσο στον ηγέτη όσο και την πατρίδα.
Πλάι τους πέθαναν βέβαια και οι 700 Θεσπιείς του Δημόφιλου, που αρνήθηκαν επίσης να εγκαταλείψουν τον Λεωνίδα, αν και γι’ αυτούς η συλλογική μνήμη δεν έχει επιφυλάξει αντίστοιχες τιμές.
Λένε ότι δεν πέθανε ο Λεωνίδας και οι 300 του στις Θερμοπύλες, αλλά το ηθικό των Περσών ήταν αυτό που χάθηκε οριστικά στο κακοτράχαλο αυτό πέρασμα.
Τι θα γινόταν αν δεν τους πρόδιδε ο Εφιάλτης και δεν τους περικύκλωναν τελικά οι 10.000 Αθάνατοι του Υδάρνη, κανείς δεν μπορεί να πει, η μάχη δεν θα ήταν πάντως τόσο σύντομη, ανατρέποντας το σχέδιο του Λεωνίδα και των υπόλοιπων Ελλήνων.
Όσο για τον Ξέρξη, συνειδητοποίησε ότι είχε πολλούς άντρες στα χέρια του, αλλά ελάχιστους πολεμιστές.
Γι’ αυτό ίσως και μετά τη μάχη διέταξε τους στρατιώτες του να βρουν το νεκρό σώμα του Λεωνίδα και να το αποκεφαλίσουν, πράγμα αρκούντως ασυνήθιστο για τους Πέρσες, που τιμούσαν συνήθως τον εχθρό.
Κάπου σαράντα χρόνια αργότερα, τα λείψανα του λακεδαιμόνιου ήρωα επέστρεψαν στη Σπάρτη για να τιμηθούν όπως τους έπρεπε.
Κανείς από τους συγχρόνους και τους επιγόνους του δεν ξέχασε το λιοντάρι της Σπάρτης που πολέμησε με λύσσα στις Θερμοπύλες, σε αυτή την τριήμερη μάχη-σύμβολο για την παγκόσμια ιστορία…
ΠΗΓΗ

21 Σεπτεμβρίου 2016

Οι Άγνωστες Εκστρατείες του Δωριέα του Λακεδαιμόνιου


Περί το τέλος του 6ου αιώνα π.Χ. ο Αγιάδης Αναξανδρίδας, ένας από τους δύο Σπαρτιάτες βασιλείς, δυσκολευόταν να αποκτήσει τέκνα από την πρώτη σύζυγο του.
Οι Σπαρτιάτες έφοροι του επέβαλλαν να λάβει και δεύτερη σύζυγο προκειμένου να αποκτήσει διάδοχο. Από τη δεύτερη γυναίκα του ο Αναξανδρίδας απέκτησε τον Κλεομένη, ο οποίος έμελε να εξελιχθεί σε έναν από τους ικανότερους Σπαρτιάτες βασιλείς.
Ωστόσο, λίγο μετά τη γέννηση του, η πρώτη γυναίκα του Αναξανδρίδα γέννησε επίσης γιο, τον Δωριέα. Παρότι ο Δωριέας προερχόταν από την πρώτη σύζυγο, ο Κλεομένης διαδέχθηκε τον Αναξανδρίδα ως πρωτότοκος.
Ο Δωριέας, χολωμένος από την ανάληψη της εξουσίας από τον Κλεομένη, οργάνωσε αποικιστική αποστολή προκειμένου να εγκαταλείψει για πάντα τη Σπάρτη (515 π.Χ.).
Η πρώτη επιλογή του ήταν η περιοχή του ποταμού Κίνυπα στη Λιβύη. Οι άνδρες που τον ακολούθησαν αναφέρονται ως «Λακεδαιμόνιοι» και φαίνεται ότι περιελάμβαναν ελάχιστους Σπαρτιάτες πολίτες («ομοίους»).
Όσοι «όμοιοι» τον ακολούθησαν θα ήταν προσωπικοί φίλοι του, μέλη της πολιτικής φατρίας του.
Οι περισσότεροι άνδρες του προέρχονταν από άλλες κατηγορίες Λακεδαιμονίων, κυρίως από υπομείονες (έκπτωτους πολίτες, που μόλις είχαν αρχίσει να αυξάνονται), περιοίκους καθώς και από Πελοποννησίους συμμάχους.
Ένα τμήμα της Λιβύης, η Κυρηναϊκή, είχε ήδη αποικισθεί από αποίκους Λακεδαιμονίων.
Οι Κυρηναίοι προέρχονταν από τη νήσο Θήρα, μία λακωνική αποικία.
Επιπρόσθετα, κοντά στον γειτονικό ποταμό Κίνυπα υπήρχε η πόλη Οία, αναφερόμενη αργότερα ως καρχηδονιακή αποικία.
Ωστόσο η ονομασία της ανήκει σε μία θηραϊκή πόλη και επομένως ίσως ιδρύθηκε από Θηραίους ή Κυρηναίους αποίκους.
Πιθανώς οι Καρχηδόνιοι εκδίωξαν αργότερα τους Έλληνες αποίκους της λιβυκής Οίας, αποικίζοντας την με Φοίνικες.
Οι Κυρηναίοι υποστήριξαν την αποικιστική εκστρατεία του Δωριέα στη Λιβύη για

18 Σεπτεμβρίου 2016

ΛΙΜΕΝΙ

 ∼ ∼ ∼ ∼ Κυματιστό Παραμύθι στο γλαυκό Ονειροδρόμι της Μάνης
Στην τραχιά περιήγηση της δίνης της πέτρας ξεπροβάλλει σαν μετενσάρκωση των επιθυμιών μας ένα βράχινο άλικο αναπόλημα της υγρής φύσης.
Λιμάνι καταφύγιο αλλά και φάρος ακοίμητος της συνείδησης ενεδρεύει τις πειρατικές επελάσεις. Αμόλευτος στρατηλάτης, αρματωμένος με το σκουτάρι του ήλιου ο Πύργος του Πετρόμπεη ατενίζει το γέρμα του Φαέθοντα προπαρασκευαζόμενος για μια νέα επίθεση.
Επίθεση που δεν αντέχουν και οι πιο εξοικειωμένες αισθήσεις.
Στο κέντρο της εικόνας ξεχωρίζει ο Πύργος του Πετρόμπεη
Και μετά η Σελήνη έλκεται από τον ίσκιο της πέτρας. Κουστωδία από ήχους σπαθιών μπροστά στο θαύμα της νυκτερινής αστροφεγγιάς.
Η Θάλασσα επελαύνει με απροσμέτρητους ιριδισμούς, ο ουρανός αντανακλάται στις καρδιές, τα αγριολούλουδα σμιλεύουν τις λίθινες προεκτάσεις της ύπαρξης μας και ο ορίζοντας βαθαίνει στις πλατιές ενατενίσεις των καιρών.
Τα σκιρτοβολήματα της θάλασσας συναντώνται με των βουνών τις αρχέγονες ραβδώσεις. Αυτή η πέτρα ως στήριγμα, όπλο αλλά και θεμέλιο παίρνει τέτοια ομορφιά, όσο κανένα άλλο της φύσης στοιχείο.
... Οι ερειπωμένοι Πύργοι ... το κρυφό παιχνίδι των νεφών ... το ύστατο σημείο συγκίνησης μπροστά στο δέος... το αχοβόλημα των ροών ... η πλήρωση.
ΈΔΡΑ ΚΑΙ ΛΙΜAΝΙ ΤΩΝ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΑIΩΝ
Ήταν έδρα και λιμάνι των Μαυρομιχαλαίων και σύμφωνα με την παράδοση ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης - παππούς του Πετρόμπεη - παντρεύτηκε μια νεράϊδα που συνάντησε σε απόμερη παραλία. Έτσι εξηγούσαν οι ντόπιοι και την εκπληκτική ομορφιά των Μαυρομιχαλαίων που τους θεωρούσαν «νεραϊδογέννητους».
Η «Βαλιβέ» του Χαρεμιού
Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά την Άλωση της Τριπολιτσάς, η «Βαλιβέ» του χαρεμιού - πρώτη στην τάξη και σύζυγος του Χουρσίτ - προτίμησε να παραμείνει σκλάβα των Ελλήνων παρά να απελευθερωθεί, πλημμυρισμένη από παράφορα αισθήματα για το Γεώργιο Μαυρομιχάλη, γιο του Πετρόμπεη.
Ο Γεώργιος φυσικά αρνήθηκε κάτι τέτοιο.
ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙΑ – ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΣΤΟ ΛΙΜΕΝΙ
ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ

Κυρίαρχο το αναστηλωμένο Παλάτι του Πετρόμπεη με τον τετραώροφο Πύργο του και τα τοξωτά ανοίγματα μας διαλαλεί την αίγλη που απέκτησε το Λιμένι, ιδιαίτερα μετά το 1815.
Ο Ναός της Παναγιάς και το εκκλησάκι του Αη Σώστη
Διακρίνουμε τα ερείπια και το καμπαναριό της Παναγιάς, μεταβυζαντινής εποχής. ΝΔ. και παραθαλάσσια, το όμορφο εκκλησάκι του Αη Σώστη με το άγαλμα του Πετρόμπεη.
Ντάπια και Σπήλαιο
Επίσης στο Λιμένι συναντάμε μια ντάπια και σπήλαιο με οχυρώσεις στα βουνά που το περιβάλλουν.
Απήδημα
Νοτιότερα του Αη Σώστη, στο Απήδημα, συναντάμε μια από τις ελάχιστες Παλαιολιθικές θέσεις Παγκοσμίως που παρέμεινε στην επιφάνεια του εδάφους.

του Συγγραφέα – Καθηγητή Δρ. Κωνσταντίνου Σπ. Μέντη

17 Σεπτεμβρίου 2016

Ινδοευρωπαίοι – H Φυλή… Φάντασμα!

Χωρίς ίχνη, χωρίς κανένα μνημείο γραφτό ή οτιδήποτε !!!
Το πρώτο, που πρέπει να αναφερθεί είναι, ότι η Ινδοευρωπαϊκή θεωρία είναι μια καθαρά γλωσσολογική θεωρία, σύμφωνα με την οποία η Σανσκριτική ήταν η κοινή μητέρα όλων των Ευρωπαϊκών γλωσσών ακόμη και την Ελληνικής!
Ο άνθρωπος, που την πρωτοδιετύπωσε, ήταν ένας Βρετανός δικαστής, ο Ουίλλιαμ Τζόουνς, ο οποίος υπηρετούσε στις Βρετανικές κτήσεις στην Ινδία στα τέλη του 18ου αιώνος. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε, λόγω της γλωσσικής συνάφειας ορισμένων λέξεων της Σανσκριτικής με τις Ευρωπαϊκές γλώσσες. Αλλά ο Τζόουνς δεν ήταν παρά ένας ερασιτέχνης γλωσσολόγος…
Ο πραγματικός θεμελιωτής της Ινδοευρωπαϊκής θεωρίας ήταν ο Γερμανός Φραντς Μποπ (1791-1867).
Ο Μποπ ήταν αυτός, ο οποίος μελετώντας το έργο του Τζόουνς το συνέθεσε και το μετεξέλιξε στην λεγόμενη «Ινδογερμανική θεωρία», βάση της οποίας όλοι οι Ευρωπαϊκοί λαοί, πέραν της υποτιθέμενης κοινής γλώσσης, είχαν και κοινή πολιτισμική κοιτίδα αλλά και κοινή καταγωγή!
Σ’ αυτό το σημείο, αξίζει νομίζω να αναφερθεί, ότι για να εξάγει κανείς σωστά συμπεράσματα απ’ την αλληλουχία των γεγονότων, θα πρέπει η κριτική σκέψη να συμπλέει αρμονικά με την εποχή και το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτά διεξάγονται. Το ιστορικό πλαίσιο, στο οποίο έζησε ο Μπομπ περιελάμβανε αρχικά τις ταπεινώσεις της Πρωσσίας στις μάχες της Ιένα και του Άουερστάντ από τον Ναπολέοντα.Οι παραπάνω ήττες και η κατάληψη της Πρωσσίας από τα Γαλλικά στρατεύματα μοιραία οδήγησαν στην αφύπνιση του κοιμώμενου Γερμανικού γίγαντα και του Γερμανικού εθνικισμού.
Με την συντριπτική νίκη εναντίον του Ναπολέοντα στο Βατερλώ το 1815, η Γερμανική υπερηφάνεια κορυφώθηκε και μέσα σ’ αυτό το κλίμα της εθνικής ευφορίας, ο Μπομπ διετύπωσε

11 Σεπτεμβρίου 2016

Λυκούργος (Πλουτάρχου βίοι παράλληλοι)

ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ
Α. Περί του Λυκούργου του νομοθέτου ουδέν εν γένει δύναται να ρηθή αναμφισβήτητον, καθ' όσον και το γένος, και η αποδημία, και ο θάνατος αυτού, και προσέτι τα περί των νόμων και του πολιτεύματος αυτού διαφόρως ιστορούνται. Διότι άλλοι μεν λέγουσιν ότι ήκμασε συγχρόνως μετά του Ιφίτου (277), και μετ' αυτού ότι διέταξε την Ολυμπιακήν ανακωχήν (278). Εκ τούτων είναι και ο φιλόσοφος Αριστοτέλης, ως απόδειξιν προτείνων τον εν Ολυμπία δίσκον (279), εφ' ού σώζεται επιγεγραμμένον και του Λυκούργου τ' όνομα. Οι δ' υπολογίζοντες τους καιρούς εκ των διαδοχών των βασιλέων της Σπάρτης, ως είναι ο Ερατοσθένης (280) και ο Απολλόδωρος (281), λέγουσιν αυτόν ικανά έτη προγενέστερον της πρώτης Ολυμπιάδος (282). Ο δε Τίμαιος (283) υποπτεύει ότι δύο Λυκούργοι υπήρξαν εις την Σπάρτην κατά διαφόρους καιρούς, και ότι και των δύο αι πράξεις απεδόθησαν εις ένα, διά την δόξαν αυτού· ότι δ' ο πρεσβύτερος έζη ουχί μακράν των καιρών του Ομήρου (284), κατά τινας δ' ότι και είδε τον Όμηρον. Και ο Ξενοφών (285) δε δίδει περί της αρχαιότητός του υπόνοιαν, λέγων ότι έζη επί των Ηρακλειδών. Και Ηρακλείδαι μεν ήσαν βεβαίως και οι έσχατοι των βασιλέων της Σπάρτης, εκείνος όμως φαίνεται θέλων Ηρακλείδας να ονομάζη μόνον τους πρώτους εκείνους και εις τον Ηρακλέα πλησιεστάτους. Αλλ' όσον και αν πλανάται ούτως η ιστορία, θα προσπαθήσωμεν να διηγηθώμεν περί του ανδρός, ακολουθούντες εξ όσων εγράφησαν τα έχοντα τας ολιγωτέρας αντιλογίας ή τους αξιοπιστοτέρους μάρτυρας.

Β. Ο Σιμωνίδης τω όντι ο ποιητής (286) λέγει ότι ο Λυκούργος είχε πατέρα ουχί τον Εύνομον, αλλά τον Πρύτανιν· και τον Λυκούργον δε και τον Εύνομον γενεαλογούσιν οι περισσότεροι ουχί κατά τούτον τον τρόπον, αλλά λέγουσιν ότι του Πατροκλέους, υιού του Αριστοδήμου (287) υιός ήτον ο Σόος, του δε Σόου ο Ευρυτίων, τούτου ο Πρύτανις, και τούτου πάλιν ο Εύνομος· του δ' Ευνόμου ο Πολυδέκτης μεν εκ πρώτης γυναικός, νεώτερος δ' ο Λυκούργος εκ της Διωνάσσης. Ως δε διηγείται ο Διευτυχίδας (288), ήτον έκτος μεν από του Πατροκλέους, ενδέκατος δε από του Ηρακλέους. Μεταξύ δε των προγόνων αυτού εθαυμάσθη προ πάντων ο Σόος, διότι κατά τους χρόνους αυτού υπεδούλωσαν οι Σπαρτιάται τους Είλωτας (289), και χώραν απέκτησαν πολλήν, αποκόψαντες αυτήν από των Αρκάδων. Λέγεται δ' ότι ο Σόος, πολιορκούμενος υπό των

6 Σεπτεμβρίου 2016

Η Ελλάδα στην Παλαιολιθική περίοδο


Η Παλαιολιθική εποχή αντιστοιχεί στη γεωλογική περίοδο του Πλειστόκαινου ή εποχή των Παγετώνων και καλύπτει το χρονικό διάστημα από 2 εκατομμύρια μέχρι 12.000 χρόνια περίπου πριν από σήμερα.
Στη διάρκεια της μακράς αυτής περιόδου σημειώθηκαν στην περιοχή του σημερινού ελλαδικού-αιγαιακού χώρου σημαντικές γεωμορφολογικές και κλιματολογικές αλλαγές, οι οποίες ήταν καθοριστικές για την πανίδα, τη χλωρίδα και για την επιβίωση του παλαιολιθικού ανθρώπου στην περιοχή.
Η πρωιμότερη ένδειξη ανθρώπινης παρουσίας στην Ελλάδα είναι το ανθρώπινο κρανίο που βρέθηκε στα Πετράλωνα Χαλκιδικής και ανήκει στον ανθρωπολογικό τύπο του Homo sapiens praesapiens.
Τα μέχρι στιγμής γνωστά ανθρωπολογικά και αρχαιολογικά ευρήματα επιτρέπουν τη διαίρεση της Παλαιολιθικής στην περιοχή του Αιγαίου σε Κατώτερη (350.000-100.000), Μέση (100.000-35.000) και Ανώτερη Παλαιολιθική (35.000-11.000 πριν από σήμερα).
Η κατοίκηση εντοπίζεται σε σπήλαια, βραχοσκεπές και σε υπαίθριες θέσεις. Ελάχιστες είναι μέχρι στιγμής οι θέσεις της Κατώτερης Παλαιολιθικής, ενώ περισσότερα είναι τα στοιχεία για τη Μέση και την Ανώτερη Παλαιολιθική.
Το γεγονός θα πρέπει να αποδοθεί εν μέρει στην έντονη τεκτονική δραστηριότητα στον ελλαδικό χώρο και στις αυξομειώσεις της θαλάσσιας στάθμης του Αιγαίου, που εξαφάνισαν κάθε ίχνος κατοίκησης από κάποιες γεωγραφικές περιοχές.
Παλαιολιθικά ευρήματα από τον ελλαδικό χώρο αναφέρονται για πρώτη φορά το 1867, ενώ οι πρώτες οργανωμένες έρευνες σε παλαιολιθικές θέσεις έγιναν στο διάστημα 1927-31 από τον Αυστριακό Markovits.
Η πρώτη ανασκαφή παλαιολιθικής θέσης πραγματοποιήθηκε το 1942, στο σπήλαιο Σεϊντί Βοιωτίας από το Γερμανό Stampfuss.
Η συστηματική όμως έρευνα της Παλαιολιθικής στην Ελλάδα έγινε στη δεκαετία 1960-1970 από αγγλικές, αμερικανικές και γερμανικές αποστολές στην Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο.
Οι αποστολές αυτές συνέταξαν το χάρτη με τις παλαιολιθικές θέσεις στον ελλαδικό χώρο.
Ο χάρτης αυτός εμπλουτίζεται από τη δεκαετία του 1980 και εξής διαρκώς με νέες θέσεις, που εντοπίζονται σε συστηματικές επιφανειακές έρευνες και ανασκαφές, οι οποίες πραγματοποιούνται από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού.
Στον παρακείμενο χάρτη σημειώνονται με κόκκινο χρώμα οι σημαντικότερες θέσεις για τη μελέτη της Παλαιολιθικής στην Ελλάδα.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το σπήλαιο Θεόπετρα στη Θεσσαλία και το σπήλαιο Φράγχθι Ερμιονίδας, τα οποία κατοικήθηκαν σχεδόν χωρίς διακοπή σε όλες τις φάσεις της Παλαιολιθικής, καθώς επίσης και κατά τη Μεσολιθική περίοδο.
Η Oικονομία στην Παλαιολιθική περίοδο
H ανασύνθεση της παλαιολιθικής οικονομίας στην Eλλάδα βασίζεται κατά κύριο λόγο στη μελέτη της γεωμορφολογίας του χώρου κατά το Πλειστόκαινο, καθώς και στα αρχαιολογικά δεδομένα, τα οποία περιλαμβάνουν λίθινα εργαλεία, οστά ζώων και κατάλοιπα φυτών και καρπών.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι οικονομικές δραστηριότητες του παλαιολιθικού ανθρώπου (400/350.000-11.000 πριν από σήμερα) αποσκοπούσαν στην εξεύρεση τροφής και περιορίζονταν στο κυνήγι ζώων, πτηνών και στη συλλογή γαστερόποδων (σαλιγκαριών), χόρτων και καρπών.
Oι δραστηριότητες αυτές γίνονταν ατομικά ή ομαδικά.
Tο κυνήγι είχε στόχο ένα ή περισσότερα ζώα (αγέλες) και διεξαγόταν στα πυκνά δάση (Ήπειρος, Λακωνία), στις στενές κοιλάδες (κοιλάδα Bοϊδομάτη), σε περάσματα που οδηγούσαν από τα βουνά στις πεδιάδες (Πηγές του Aγγίτη), αλλά και σε παράκτιες πεδιάδες (Ήπειρος, Aργολίδα).
Tα υπολείμματα οστών ζώων από τις βραχοσκεπές Kλειδί και Μποΐλα της Hπείρου δείχνουν ότι οι κυνηγοί γνώριζαν τις εποχιακές μεταναστευτικές συνήθειες των ζώων (π.χ. ελαφιών), και ότι η εμβέλειά τους επεκτεινόταν και στις παράκτιες περιοχές πέρα από την κοιλάδα του ποταμού Βοϊδομάτη.
Παράλληλα, τα υπολείμματα ψαριών και θαλάσσιων γαστερόποδων τεκμηριώνουν τις μεταναστευτικές κινήσεις των κυνηγών-ενοίκων των βραχοσκεπών αυτών κατά το τέλος της Ανώτερης Παλαιολιθικής (15.000-11.000 πριν από σήμερα).
’Aρκτοι, λιοντάρια των σπηλαίων, ρινόκεροι, μαμούθ, άλογα, λύκοι, κυρίως ελαφοειδή και αιγαγροειδή, αλλά και άγριοι ταύροι, χοίροι και όνοι, μικρά θηλαστικά (νυφίτσα, ασβός, κάστορας), τρωκτικά, πτηνά, ψάρια, θαλάσσια και χερσαία γαστερόποδα αναγνωρίστηκαν από τους παλαιοζωολόγους ανάμεσα στα υπολείμματα ζώων, που βρέθηκαν σε σπήλαια και βραχοσκεπές του ελλαδικού χώρου.
Εκτός από τα πυκνόφυτα, κωνοφόρα δάση, η χλωρίδα της εποχής περιλάμβανε, σύμφωνα με τις μελέτες παλαιοβοτανολόγων σε φυτικά κατάλοιπα από τη Θεόπετρα Θεσσαλίας και το Φράγχθι Eρμιονίδας, βελανιδιά, κολλιτσίδα, λιθόσπερμο, βοϊδόγλωσσα, κουφοξυλιά, αγριοαμυγδαλιά, αγριομπίζελο, αγριοτρίφυλλο, φακή, σμέουρο, παπαρούνα, λαθούρι κλπ.
Για το κυνήγι και την επεξεργασία της τροφής (εκδορά και τεμαχισμός) χρησιμοποιούνταν κατά κανόνα λίθινα, αλλά και οστέινα ή κεράτινα εργαλεία.
Yλικά κατάλληλα για την κατασκευή των λίθινων εργαλείων ήταν ο πυριτόλιθος και ο χαλαζίας, που προέρχονταν συνήθως από τη ζώνη δράσης των παλαιολιθικών κυνηγών (π.χ. κροκεάτης λίθος στη Λακωνία).
Eνδείξεις για διακίνηση πρώτων υλών σε μεγάλες αποστάσεις έχουμε από την κοιλάδα του Bοϊδομάτη.
Η πηγή του σκληρού πυριτόλιθου, που προτιμήθηκε από τον εύθραυστο πυριτόλιθο της περιοχής, εντοπίστηκε πέρα από την κοιλάδα.
H λατόμηση αυτής της πρώτης ύλης, θα πρέπει να συνδυαζόταν με τις μεγάλης εμβέλειας κυνηγετικές δραστηριότητες των παλαιολιθικών κυνηγών, που σημειώνονται κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική.
Tέλος, κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική, τεκμηριώνονται για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο οι παρακάτω παραγωγικές δραστηριότητες:
η κατασκευή σκευών από ξύλο και πηλό (Θεόπετρα) και η εξόρυξη κόκκινης ώχρας από κοιτάσματα αιματίτη (Θάσος), προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως χρωστική ύλη ή για να εναποτεθεί σε ανθρώπινες ταφές!
Η Κοινωνία
Tα στοιχεία που αφορούν στην κοινωνική οργάνωση κατά την Παλαιολιθική εποχή είναι περιορισμένα, όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο (400/350.000-11.000 πριν από σήμερα), αλλά σε όλο τον κόσμο.
Θεωρείται ότι οι παλαιολιθικοί άνθρωποι συνδέονταν με δεσμούς συγγένειας και ζούσαν σε ολιγομελείς ομάδες 10 έως 30 ατόμων περίπου.
H διαδικασία κατασκευής λίθινων εργαλείων (εξεύρεση πρώτης ύλης και περαιτέρω επεξεργασία), το ομαδικό κυνήγι άγριων ζώων και η μετέπειτα διαδικασία τεμαχισμού και διατήρησής τους αποτελούν τις πρωιμότερες εκδηλώσεις κοινωνικής συμπεριφοράς και οργάνωσης.
Aπό τη Μέση Παλαιολιθική περίοδο, περίπου από το 120.000 πριν από σήμερα, αυξάνουν οι ενδείξεις συγγένειας και κοινωνικής συμπεριφοράς, όπως διαφαίνεται από ταφές παιδιών, νεαρών γυναικών και ανδρών, που βρέθηκαν σε σπήλαια της Eυρώπης (Γαλλία) και της Aσίας (Παλαιστίνη). Πρόκειται για τις πρώτες ενδείξεις σεβασμού προς τον άνθρωπο και πίστης στη μεταθανάτια ζωή, και αποτελούν πνευματικές εκφράσεις του ανθρώπου του τύπου Νεάντερταλ.
Eίναι χαρακτηριστικό ότι ο ενταφιασμός γίνεται στα σπήλαια και τις βραχοσκεπές, τα βασικά καταφύγια του παλαιολιθικού ανθρώπου, σε λάκκους που ανοίγονται για να δεχθούν αδιακρίτως άνδρες, γυναίκες και παιδιά.
Οι ταφές συνοδεύονται από ταφικές προσφορές (κτερίσματα) της κοινωνικής ομάδας, όπως εργαλεία, κέρατα ζώων ή άνθη.
Σε πολλές περιπτώσεις, το πρόσωπο ή το σώμα του νεκρού στολίζεται με ώχρα, το λεγόμενο "χρυσό" της Παλαιολιθικής.
Aντίστοιχα έθιμα διαπιστώνονται και στις πολυάριθμες ταφές ανθρώπων του Homo sapiens sapiens (σύγχρονου ανθρώπου), που χρονολογούνται στην Ανώτερη Παλαιολιθική (35.000-11.000 πριν από σήμερα).
Tαφές της περιόδου αυτής προέρχονται από το σπήλαιο της Θεόπετρας Θεσσαλίας (14.500 π.Χ.) και πιθανόν και από το Απήδημα Μάνης (30.000 πριν από σήμερα).
Τα ευρήματα αυτά αποτελούν τις πρώτες βεβαιωμένες ενδείξεις σεβασμού και φροντίδας προς τους νεκρούς στον ελλαδικό χώρο.
Mοναδική για την Eλλάδα είναι η ύπαρξη ορυχείου αιματίτη στη Θάσο, όπου, από την Ανώτερη Παλαιολιθική, πραγματοποιούνταν εξόρυξη κόκκινης ώχρας, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως χρωστική ύλη ή για να εναποτεθεί σε ανθρώπινες ταφές!
Tο έργο αυτό απαιτούσε ασφαλώς κοινό προγραμματισμό και συνεργασία της ανθρώπινης ομάδας.
Aπό την προχωρημένη Ανώτερη Παλαιολιθική πληθαίνουν τα στοιχεία στολισμού και κατ΄ επέκταση κοινωνικού συμβολισμού: διάτρητα δόντια αρκούδας και ελαφιού, όστρεα με οπή ανάρτησης.
Τέλος, από την Τελική Παλαιολιθική, διαπιστώνεται, με βάση τη διασπορά των ευρημάτων, μια αυστηρότερη κατανομή δραστηριοτήτων σε σπήλαια και βραχοσκεπές (Κλειδί Hπείρου).
Η διάκριση χώρου συγκέντρωσης της ομάδας και παρασκευής τροφής γύρω από την εστία, ζώνης ανάπαυλας και ύπνου και ζώνης κατασκευής εργαλείων φανερώνει μικρά και ευέλικτα κοινωνικά σχήματα, ικανά να οργανώσουν τη σκληρή τους καθημερινότητα.

Πολιτισμός
Πολιτισμός είναι το σύνολο των πνευματικών επιτευγμάτων του ανθρώπου, τα οποία είτε εκφράζονται με τον προφορικό και τον γραπτό λόγο είτε αποτυπώνονται στην ύλη με διάφορες μορφές.
Οι πνευματικές κατακτήσεις του παλαιολιθικού ανθρώπου ανιχνεύονται αποκλειστικά στα αρχαιολογικά ευρήματα, ακίνητα και κινητά, δηλαδή στους χώρους που κατοίκησε και τάφηκε, και στα αντικείμενα που χρησιμοποίησε (π.χ. εργαλεία).



Στα υλικά αυτά κατάλοιπα καταγράφεται συγχρόνως η μελέτη της φύσης, του κλίματος και της συμπεριφοράς των ζώων, αλλά και οι τρόποι με τους οποίους ο παλαιολιθικός άνθρωπος κατόρθωσε να επιβιώσει στις αντίξοες συνθήκες της εποχής των Παγετώνων.
Η επιλογή προσωρινού καταφύγιου (π.χ. σπήλαιο, κατάλυμα από οστά μαμούθ), η ανακάλυψη της φωτιάς (περίπου 700.000 χρόνια πριν από σήμερα), η επιλογή κατάλληλων πετρωμάτων για την κατασκευή ανθεκτικών όπλων και εργαλείων, η συνεχής βελτίωση των τεχνικών κατασκευής εργαλείων και των κυνηγετικών μεθόδων, ο ενταφιασμός των νεκρών και η τέχνη αποτελούν τα πρωιμότερα επιτεύγματα στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Το έναυσμα για τη δημιουργία της παλαιολιθικής τέχνης έδωσε η ανάγκη του ανθρώπου για επιβίωση.
Έτσι, την πρωιμότερη μορφή τέχνης στον πλανήτη μας, αποτελούν τα εργαλεία και όπλα. Από τον ελλαδικό χώρο προέρχονται πολυάριθμα εργαλεία από λίθο, οστό και κέρατο (χειροπελέκεις, αιχμές βελών, ξέστρα, λεπίδες, βελόνες, σπάτουλες κλπ.).
Από την Τελική Ανώτερη Παλαιολιθική (25.000-11.000 πριν από σήμερα) πληθαίνουν οι ενδείξεις σεβασμού προς το άτομο και ενταφιασμού του (Θεόπετρα), ενώ η εξόρυξη κόκκινης ώχρας στο λατομείο της Θάσου υποδηλώνει τη χρήση της για την κόσμηση του νεκρού. Πολύ πιθανή είναι και η κόσμηση του σώματος εν ζωή, μια και αυτή η πολύτιμη χρωστική ύλη -ο "χρυσός" της Παλαιολιθικής- φυλασσόταν αμέσως μετά την εξόρυξη σε θήκες από ελαφοκέρατα.
Από την ίδια περίοδο χρονολογούνται και τα πρώτα κοσμήματα από δόντια αρκούδας, ελαφιού καθώς και σαλιγκάρια με οπή ανάρτησης, τα οποία αποτελούν στοιχεία κοινωνικού συμβολισμού. Στα δείγματα παλαιολιθικής τέχνης από την Ελλάδα συγκαταλέγεται και οστό ζώου με εννέα εγχάρακτες, παράλληλες γραμμές, το οποίο προέρχεται από το σπήλαιο της Θεόπετρας.
Από το σπήλαιο Σαρακινό του Πηλίου, προέρχονται δύο πλακίδια από σχιστόλιθο με εγχάρακτες παραστάσεις ανθρώπινων μορφών, καλυβών, ζώων (αιγαγροειδούς και ερπετού) και καμακιού.
Από την περιοχή του Πηλίου προέρχεται επίσης και στιλπνό αντικείμενο με εγχάρακτη παράσταση άγριου αλόγου.
Μνημεία παλαιολιθικής τέχνης, όπως βραχογραφίες και μικροπλαστική, όμοια με εκείνα της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης δεν έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής στην Ελλάδα.


πηγή
ellinikoarxeio.com