 |
| Γριές και νέες άπασες προστρέχουν στο κλάμα πριν την κηδεία (πηγή MAnivoice) |
Προσφάτως δημοσιεύτηκε άρθρο σε ξένα και ελληνικά μέσα καθώς και σε πλήθος μέσων κοινωνικής δικτύωσης που περιγράφουν τα μοιρολόγια της Μάνης με διαστρεβλωμένο και αλλοιωμένο τρόπο. Το άρθρο αυτό αναδημοσιεύτηκε και πήρε εκτεταμένες διαστάσεις. Για τον λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμο να δημοσιεύσουμε Επιστολή Διαμαρτυρίας που συντάχθηκε από κάποιους Λάκωνες μελετητές προκειμένου να αποκατασταθεί η αλήθεια. Η επιστολή εστάλη σε διάφορα ΜΜΕ εδώ δημοσεύουμε αυτή που είχε αποδέκτη το «Βήμα».
Αξιότιμοι κ. συντάκτες της εφημερίδας
«ΤΟ ΒΗΜΑ»
Σε πρόσφατο άρθρο της εφημερίδας σας στις 18-11-2020, με τίτλο «Εκεί που το γυναικείο μοιρολόι είναι επάγγελμα» (Σάρα Χουτσάλ, επιμέλεια Δ. Κυρανούδη) και με επίκληση σε αυτό κυρίως φωτογραφικού υλικού και απόψεων για το θέμα της φωτογράφου κ. Ιωάννας Σακελλαράκη, περιέχονται – κατά την άποψη μας – εσφαλμένες πληροφορίες και ανακρίβειες.
Πιο συγκεκριμένα και μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά στο άρθρο σας, ότι τάχα στη Μάνη οι θρηνούσες γυναίκες πληρώνονταν και ότι παρίσταντο με αυτό το σκοπό στις κηδείες, ακόμα και άγνωστων σε αυτές προσώπων. Μάλιστα,αναφέρεται στο άρθρο σας ο υποτιμητικός για την περίσταση όρος «επάγγελμα».
Κατόπιν αυτών και προς αποκατάσταση της πραγματικότητας, θα θέλαμε να σας επισημάνουμε συνοπτικά τα εξής :
-Το μανιάτικο μοιρολόι ήταν αποτέλεσμα οικογενειακού πόνου και όχι κάποιας θρηνητικής επαγγελματικής (επί πληρωμή) υπηρεσίας, όπως εσφαλμένα και χωρίς τεκμηρίωση συνάγεται από το άρθρο σας.
-Για τους παλαιούς Μανιάτες το μοιρολόι ήταν ιερό καθήκον και όχι μεροκάματο.
-Αποτελεί σίγουρα απώλεια και μας προκαλεί λύπη, που παλαιοί Μανιάτες ακαδημαϊκοί, έχοντες ασχοληθεί με το μοιρολόι (Δ. Βαγιακάκος, Α Κουτσιλιέρης, Σ. Κουγέαςκ.ά), δεν είναι πια στην ζωή, με αποτέλεσμα ο καθένας να γράφει ότι επιθυμεί για το θέμα αυτό αβίαστα και χωρίς επιστημονική ή απλή κριτική. Ωστόσο υπάρχουν άλλοι σύγχρονοι μας, με σημαντικότατες μελέτες και συλλογές για το θέμα, όπως ο Κ. Κάσσης, ο Δ. Κατσουλάκος και ο Ε. Αλεξάκης, στους οποίους θα μπορούσατε να ανατρέξετε προτού ασχοληθείτε με το Μανιάτικο μοιρολόι.
-Προς επίρρωση των προαναφερθέντων σας παραθέτουμε ενδεικτική βιβλιογραφία:
Αλεξάκης Ε. «τα γένη και οι οικογένειες στην παραδοσιακή κοινωνία της Μάνης», Αθήνα 1980
Καλλιδώνη Πάνου. «Μανιάτικα Μοιρολόγια, ο θρύλος της Μάνης», Πειραιάς 1972
Πασαγιάννη Κ. «Μανιάτικα Μοιρολόγια και τραγούδια», Αθήνα 1928
Βαγιακάκου Δ. «Μέσα Μάνη: Ο τόπος, οι βυζαντινοί ναοί, οι πύργοι και το μοιρολόι», Παρνασσός , τεύχος .Θ, No.4, 1967, σελίδες 568-586
Κουγέα Σ. «Τραγούδια του Κάτω κόσμου, Μοιρολόγια της Μεσσηνιακής Μάνης», συλλογή ετών 1901 – 1904, Αθήνα 2000
Κάσση Κ. «Μοιρολόγια της Μέσα Μάνης», Αθήνα 1979
Κατσουλάκου Δ «Η νότια κοίλη Λακεδαίμων και τα μοιρολόγια της», εκδόσεις Πατάκη Αθήνα 2002
Κουτσιλιέρη Α. «Μανιάτικα Μελετήματα, ιστορικά – λαογραφικά – γλωσσικά», εκδόσεις Ιδιωτική, Αθήνα 1979
Ωστόσο πέραν των παραπάνω αναγνωρισμένων στο θέμα ακαδημαϊκών ο απλός κόσμος της Μάνης γνωρίζει επαρκώς την προφορική και την λαϊκή μας παράδοση.
Παρακαλούμε λοιπόν να δημοσιεύσετε αυτήν την σύντομη παρέμβαση μας επί του άρθρου σας, (άρθρου) που πιστεύουμε ότι χρήζει διόρθωσης.
(Σημείωση : Λόγω της εκτεταμένης ήδη αναπαραγωγής του άρθρου σας σε πολλά μέσα μεγάλης αναγνωσιμότητας, κρίναμε και εμείς σκόπιμο να δημοσιοποιήσουμε παράλληλα και ευρύτερα την παρούσα παρέμβαση μας για την καλύτερη ενημέρωση του κοινού).
Με εκτίμηση,
Γιάννης Μιχαλακάκος καθηγητής Οικιακής Οικονομίας Mcs Cultural Management
Νικόλαος Καλκάνης δικηγόρος
Γεώργιος Μουσούλης φιλόλογος
Δημήτρης Μαριόλης δικηγόρος – εθνολόγος ιστορικός
Γεώργιος Δημακόγιαννης εκδότης
