7 Απριλίου 2012

ΑΔΩΝΙΑ - Θάνατος και Ανάσταση της Φύσης και του Ανθρώπου

John William Waterhouse: The Awakening of Adonis - 1900
Ο Άδωνις είναι ένας ηλιακός ήρωας που λατρεύτηκε σαν θεός στη αρχαία Ιωνία, στη Φοινίκη, στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Κάθε χρόνο πέθαινε και την άνοιξη ανασταινόταν, μαζί με τη φύση που την ίδια εποχή αναγεννιόταν.
Αλλά απ' ότι φαίνεται δεν ήταν ο μοναδικός. Την ίδια τύχη είχαν οι Ινδοί θεοί Κρίσνα και Βούδας Σακία, οι εσταυρωμένοι: Ιησούς ο Ναζωραίος, Ταμμούζ της Συρίας, Βιτόμπα του Τελιγκονέζε, Ιάω του Νεπάλ, Χεσούς των Κελτών Δρυιδών, Κετσακοάλτ του Μεξικό, Κουιρίνους της Ρώμης, ο Θούλις της Αιγύπτου, ο Ίντρα του Θιβέτ, ο Άττις της Φρυγίας, ο Κρίτε της Χαλδαίας, ο Μπάλι της ασιατικής Ορίσσα, ο Μίθρα της Περσίας, ο Έλληνας εσταυρωμένος Προμηθέας και ας μην ξεχνάμε τον Ιδαίο Δία της Κρήτης που κάθε χρόνο γιορταζόταν ο θάνατος και η ανάστασή του στα Κρητικά μυστήρια και τέλος τον Διόνυσο που πεθαίνει σαν Διόνυσος Ζαγρέας για να αναστηθεί σαν Διόνυσος Ελευθερέας, σωτήρας και ελευθερωτής των ώριμων ψυχών.
Πρόκειται λοιπόν για τον ίδιο μύθο που διατρέχει την παγκόσμια ιστορία καλυμμένος με διαφορετικά ονόματα.
Σε ότι αφορά τον Άδωνι ο μύθος μας παραδίδει τα εξής:
Ο Κινύρας βασιλιάς της Κύπρου, όταν κάποτε η κόρη του έφτασε σε ηλικία γάμου την ρώτησε ποιόν άντρα επιθυμεί να νυμφευθεί. Όμως η Μύρρα, «τιμωρημένη» απ' τη θεά Αφροδίτη για κάποιο ατόπημά της, είχε ήδη νιώσει στην καρδιά της άνομο έρωτα για τον ίδιο της τον πατέρα. Με τη βοήθεια της παραμάνας της μέθυσε τον Κινύρα και τον παρέσυρε στην ερωτική της κλίνη για δώδεκα ολόκληρες μέρες και νύχτες. Όταν ο Κινύρας συνήλθε από τη μέθη και συνειδητοποίησε την ανίερη ένωση με την ίδια του την κόρη, κυνήγησε τη Μύρρα για να τη σκοτώσει. Η Μύρρα έτρεξε μακριά για να γλυτώσει απ' το σπαθί του πατέρα της και κατέφυγε στα όρη. Εκεί η Αφροδίτη της δίνει τη λύτρωση μεταμορφώνοντάς τη στο φυτό σμύρνα. Όμως μέσα στα σπλάχνα της σάλευε ο καρπός της άνομης ένωσης με τον πατέρα της. Όταν το σπαθί την άγγιξε, ο κορμός του δέντρου άνοιξε στα δυο και ξεπετάχτηκε από μέσα ο Άδωνις, ενώ τα δάκρυα της Μύρρας μεταμορφώθηκαν σε μύρο ευωδιαστό.
Η Αφροδίτη έσπευσε να σώσει το μωρό και το παρέδωσε στις Νύμφες για να το αναθρέψουν.
Στη συνέχεια το παρέδωσε μέσα σε Λάρνακα (εξ ου το όνομα της πόλης Λάρνακα της Κύπρου) στη Θεά Περσεφόνη για να ολοκληρώσει την ανατροφή του, με τη συμφωνία να της το παραδώσει όταν θα γινόταν δεκαοχτώ χρονών. Όταν η Περσεφόνη άνοιξε τη Λάρνακα θαμπώθηκε απ' το κάλλος και τη λάμψη του βρέφους και μυστικά αποφάσισε πως δεν θα τηρήσει τη συμφωνία.
Ο Άδωνις καθώς μεγάλωνε γινόταν όλο και πιο φωτεινός και πανέμορφος. Η Αφροδίτη ερωτεύτηκε το κάλλος του και ο λαμπερός Άδωνις λάτρεψε παράφορα την όμορφη θεά. Αλλά η Περσεφόνη αρνήθηκε να της τον δώσει πίσω και οι δύο θεές κατέληξαν στον πατέρα Δία για να λύσει τη διαφορά τους. Εκείνος έδωσε εντολή να μένει τέσσερις μήνες το χρόνο ο Άδωνις κοντά στην Περσεφόνη, τέσσερις μήνες κοντά στην Αφροδίτη και τους υπόλοιπους τέσσερις να διαθέτει το χρόνο του όπως επιθυμεί. Ο Άδωνις επέλεξε τους τέσσερις αυτούς μήνες να τους διαθέσει στην Αφροδίτη και στο θεϊκό ερωτά τους.
Οι δυο θεϊκοί εραστές ζούσαν τον περίλαμπρο έρωτά τους μέσα στα δάση μέχρι την αποφράδα εκείνη μέρα που ο αβροκόμης Άδωνις έπεσε νεκρός στη διάρκεια ενός κυνηγιού από το δάγκωμα κάποιου κάπρου. Από το αίμα που κύλησε απ' την πληγή του φύτρωσαν στη Μάνα Γη κόκκινα ρόδα και παπαρούνες.
Η Αφροδίτη έκλαψε και θρήνησε πικρά το νεαρό εραστή της. Απ' τα δάκρυά της ξεπήδησαν οι ανεμώνες. Με άφατο πόνο παρακάλεσε την Περσεφόνη να επιτρέψει στον Άδωνι να ανεβαίνει έξι μήνες στη γη. Η Περσεφόνη συμφώνησε κι από τότε ο Άδωνις έξι μήνες το χρόνο βρίσκεται στον Άδη και έξι μήνες κοντά στην αγαπημένη του, λυτρωμένος απ' το φάσμα του θανάτου.
Σε ανάμνηση του θανάτου και της ανάστασης του Άδωνι τελούνταν ετήσιες εορτές καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας. Οι γιορτές αυτές ήταν αλλού διήμερες, αλλού τριήμερες και σε κάποιες πόλεις εφταήμερες.
Οι πρώτες μέρες της γιορτής ήταν ημέρες πένθους και είχαν το όνομα «Αφανισμός».
Λυσίκομες και γυμνόποδες γυναίκες περιέφεραν ομοίωμα του θεού, τελούσαν νεκρική τελετή και προσέφεραν στον αγαπημένο νεκρό, γλυκά από μέλι και λάδι, έρωτες και αγγεία όπου μερικές μέρες πριν είχαν σπείρει φακή, σιτάρι, κριθάρι, κεχρί και μαρούλια, τους επονομαζόμενους «Κήπους Αδώνιδος». Οι «κήποι» μετά το πέρας των δρώμενων τοποθετούνταν στις στέγες των σπιτιών, όπου αναπτύσσονταν γοργά με τη βοήθεια του ηλιακού φωτός. Καθ' όλη τη διάρκεια της πομπής έψαλλαν πένθιμους ύμνους τα λεγόμενα «αδωνίδια» με συνοδεία γίγγρας (είδος αυλού).
Σπουδαίο δείγμα του τρόπου που θρηνούνταν ο Άδωνις, είναι ο «Επιτάφιος Αδώνιδος» του Βίωνος του Σμυρναίου, ένας θρήνος ηλικίας εικοσιενός αιώνων.
Στη συνέχεια οι γυναίκες πετούσαν το ομοίωμα του θεού σε λίμνες, πηγές ή ποτάμια. Μετά το πέρας των ημερών του θρήνου, γιόρταζαν την ανάσταση του θεού με ευωχία και οινοποσία, μέσα σε γενικό κλίμα χαράς. Οι αναστάσιμες ημέρες είχαν το όνομα «Εύρεσις».
Τα Αδώνια επιβιώνουν μέχρι τις μέρες μας στο θρήνο της Μ. Παρασκευής, στην Αναστάσιμη ακολουθία και σε όλα τα έθιμα που ο χριστιανισμός θέλησε να μας πείσει πως είναι δικά του: αναστάσιμα κεριά, κόκκινα αβγά (ορφικό σύμβολο), κουλούρια, σμύρνα που οι μάγοι πρόσφεραν στον Ιησού κλπ.
Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στην Ορφική παράδοση και τον αποσυμβολισμό που επιχειρείται μέσα απ' αυτή στα μυστήρια του Αδώνιδος, στα μυστήρια του θανάτου και της Ανάστασης.
Σύμφωνα με την Ορφική θεολογία, η περίοδος του χειμερινού ηλιοστασίου είναι η εποχή της γέννησης του Διονύσου Ζαγρέως, του ελευθερωτή των ανθρωπίνων ψυχών από τον Άδη. Μετά την χειμερινή τροπή ετελείτο η δεύτερη μύηση των Ορφικών (η πρώτη μύηση όπου αποκαλύπτονταν στον μυούμενο τα μυστικά της μάνας Γης, ετελείτο μετά την Φθινοπωρινή Ισημερία).
Ο χρόνος από τη δεύτερη μύηση μέχρι την Εαρινή ισημερία ήταν, κατά τους Ορφικούς, η περίοδος που έπρεπε ο μυούμενος να εκδηλώσει το σπόρο της Ορφικής ιδεολογίας, που είχε ριφθεί στην διάνοιά του.
Η Εαρινή ισημερία του ήλιου, κατά την οποία κυρίως ετελούντο και τα Αδώνια, συμβολίζει το θάνατο των παθών της τιτανικής φύσης της ανθρώπινης ψυχής και την πνευματική της αναγέννηση. Τότε ετελείτο η Τρίτη μύηση στα ορφικά μυστήρια. Οι Ορφικοί συμβόλιζαν την εαρινή ισημερία με το θάνατο (μεταμόρφωση) του Διόνυσου Ζαγρέως και την εκ νέου γέννησή του απ' τη φύση του Διός, ως Διονύσου του Άνθιου. Αυτός στην πορεία μεταμορφώνεται στο Διόνυσο τον Ελευθερέα, το σωτήρα και ελευθερωτή των ανθρώπινων ψυχών από τον Άδη της υλικής τους φύσης.
Είναι αυτή η θαυμάσια θέαση του κόσμου απ' την ορφική θεολογία, η γεμάτη ελπίδα και προσδοκία για πνευματική αναγέννηση των ανθρωπίνων ψυχών που τρέφονται στα ιερά νάματα της ελληνικής μυστηριακής παράδοσης, που μας δονεί στα κατάβαθα του είναι, καθώς καλά γνωρίζουμε πως υπάρχει δρόμος σωτηρίας. Ο δρόμος της επιστροφής στον μυστηριακό ορίζοντα που κατείχαμε και απωλέσαμε μαζί με την αλήθεια.

Ρέα Καραγιάννη

Βιβλιογραφία
Βίωνος: Επιτάφιος Αδώνιδος
Πλούταρχου: Βίοι Παράλληλοι, Νικίας
Στυλιανού Τάκα: Πυθαγόρειος Εσωτερισμός
Γ. Γρηγορομιχελάκη: Δεκαπέντε Εσταυρωμένοι και Αναστημένοι Σωτήρες
Γ. Σιέττου: Αδώνια Μυστήρια

Πύλη Ιασωνος
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

30 Μαρτίου 2012

ΖΕΥΣ ή ΔΙΑΣ ;


(Ανάλυση Ονομασίας)
Το όνομα του Θεού δεν είναι “Ζεύς” – “Δίας” αλλά “Ζεύς” – “Ζήν”

Toυ Παναγιώτη Γουλέτα, (6/1/2011)
Ζεύς: Ὁ θεός. Κορνοῦτος ἐν τῷ περὶ Ἑλληνικῆς θεολογίας φησὶν, ὅτι ψυχή ἐστι τοῦ παντὸς κόσμου, παρὰ τὸ ζωὴ καὶ αἰτία εἶναι τοῖς ζῶσι τοῦ ζῆν• καὶ διὰ τοῦτο βασιλεὺς λέγεται τῶν ὅλων, ὡς καὶ ἐν ἡμῖν ἡ ψυχή. ῍Η ὅτι ἔζησε μόνος τῶν τοῦ Κρόνου παίδων, καὶ οὐ κατεπόθη. ῍Η ἀπὸ τοῦ ζῆν καὶ τοῦ ἄω• τὸ γὰρ ζωοποιόν ἐστι πνεῦμα. ῍Η παρὰ τὸ ΖΑ καὶ τὸ αὔω, τὸ βοῶ, ὁ μεγάλως αὔων. ῍Η παρὰ τὸ δέος• φοβερὸς γάρ. ῍Η παρὰ τὸ δεύω, τὸ βρέχω, δεύσω, Δεὺς καὶ Ζεύς• ὑέτιος γὰρ ὁ θεός. ῍Η παρὰ τὴν ζέσιν• θερμότατος γὰρ ὁ ἀήρ. ῍Η παρὰ τὸ ζέω, Ζεὺς, ὡς τρέω Τρεὺς, καὶ Ἀτρεύς. Σημαίνει δὲ τέσσαρα• τὸν θεὸν, ἢ τὸν οὐρανὸν, ὡς τὸ, Ζεὺς δ᾽ ἐπεὶ οὖν Τρῶας• σημαίνει καὶ τὸν Ποσειδῶνα, ὡς τὸ, Ζεὺς δὲ κατὰ πόντον ἐτάραξεν σημαίνει καὶ τὸν καταχθόνιον θεὸν, ὡς τὸ, Ζεύς τε καταχθόνιος. Ὁ Πλούτων, Ἰλιάδος ι. σημαίνει καὶ τὸν ἥλιον, ἵκετ᾽ αἰθέρα καὶ Διὸς αὐγάς. Διός• ὁ κανών• δύο κανόνες εἰσὶν οἱ μαχόμενοι• ὁ μὲν εἷς λέγει, ὅτι πᾶν ὄνομα μονοσύλλαβον ὀξύτονον μακροκατάληκτον εἰς λῆγον διὰ καθαροῦ τοῦ ΟΣ κλινόμενον τὸν χρόνον τῆς εὐθείας φυλάττει καὶ ἐν τῇ γενικῇ• οἷον, δμὼς, δμωός• θὼς, θωός• καὶ ὤφειλεν εἶναι Ζεὺς, Ζευός• ὁ δὲ ἕτερος λέγει, ὅτι τὰ εἰς «εὺς» διὰ τοῦ «έοσ» κλίνονται• καὶ ὤφειλεν εἶναι Ζεὺς, Ζέος. Τῶν οὖν δύο κανόνων μαχομένων, εἰσῆλθεν ἡ τῶν Βοιωτῶν διάλεκτος, καὶ ἐγένετο Ζεὺς Διός.
(Βλ., Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό στο λήμμα «Ζευς»)

Δίας: Παρὰ τὴν Διὸς γενικὴν, Δίας. ῍Η εἷς τῶν Πελοπιδῶν. Γίνεται παρὰ τὸ Δέος, Δεΐας• καὶ ἐν συναλοιφῇ, Δείας, διὰ τῆς ΕΙ διφθόγγου• ὁ δέος ἐμποιῶν. (Βλ., Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό στο λήμμα «Δίας»)
Δεύς: Ζεύς . (Βλ., Λεξικό Ησύχιου στο λήμμα «Δεύς»)
Ζάν: Ζεύς . (Βλ., Λεξικό Ησύχιου στο λήμμα «Ζάν»)
Δία: αιτιατική του Ζεύς, έναντι του μη χρησιμοποιούμενου Δίς.
(Βλ., Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης των Pappe-Passow-Κουμανούδη στο λήμμα «Δία»)
Ζήν: Ζεύς, γενική Ζηνός, δοτική Ζηνί, αιτιατική Ζήνα, αν και σπανίως του Δίός, Διί, Δία. Οι δε Δωριείς έλεγαν Ζαν, Ζανός κλπ .
(Βλ., Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης των Pappe-Passow-Κουμανούδη στο λήμμα «Ζήν»)
Ζεύς: γενική Διός, δοτική Διί (ή Δί στον Πίνδαρο) αιτιατική Δία, κλητική Ζεύ. Ποιητικώς δε Ζηνός, δωρική Ζανός με δοτική Ζηνί, αιτιατική Ζήνα.
(Βλ., Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσης των Pappe-Passow-Κουμανούδη στο λήμμα «Ζεύς»)
Ζεύς: κλητική Ζεύ, αι δε πλάγιαι πτώσεις σχηματίζονται το μεν εκ του αχρησιμοποιήτου Δίς, γενική Διός, δοτική Διί, αιτιατική Δία• το δε εκ του ομοίως αχρησιμοποιήτου Ζήν, γενική Ζηνός, δοτική Ζηνί, αιτιατική Ζήνα.
(Βλ., Ομηρικό Λεξικό Ι. Πανταζίδη στο λήμμα «Ζεύς», πρώτη έκδοση 1880, επανέκδοση 1999)

[...] το όνομα του Διός: Ζεύς, Διός, Διί, Δία. Ζήν, Ζηνός, Ζηνί, Ζήνα. – Τον ονομάζουν Δία, δι’ ου τα πάντα εγένετο, και Ζήνα διότι εχάρισε το ζην. Ονομάζεται ακόμη Ζάν, Ζής, Ζάς, Δίς, Δάν, Δήν, Τήν, Τάν, Σάν, Σδεύς, Δεύς (εξ ου δεύω=βρέχω). Μία επιγραφή της Κρήτης τον αναγράφει και ως Ττήνα και μία άλλη ως Ζήνα Βιδάταν (=Ζήνα Ιδαίον) εκ του όρους Ίδη της Κρήτης, όπου εγεννήθη: Ίδη, Fίδη, Βίδη.
(Βλ., Άννα Τζιροπούλου-Ευσταθίου «Ο εν τηι Λέξει Λόγος» σελ. 623, εκδ. Γεωργιάδη)

Επίσης ο Σωκράτης στον Κρατύλο λέει: ” ἀτεχνῶς γάρ ἐστιν οἷον λόγος τὸ τοῦ Διὸς ὄνομα, διελόντες δὲ αὐτὸ διχῇ οἱ μὲν τῷ ἑτέρῳ μέρει, οἱ δὲ τῷ ἑτέρῳ χρώμεθα— οἱ μὲν γὰρ “Ζῆνα,” οἱ δὲ “Δία” καλοῦσιν—συντιθέμενα δ᾽ εἰς ἓν δηλοῖ τὴν φύσιν τοῦ θεοῦ, ὃ δὴ προσήκειν φαμὲν ὀνόματι οἵῳ τε εἶναι ἀπεργάζεσθαι. οὐ γὰρ ἔστιν ἡμῖν καὶ τοῖς ἄλλοις πᾶσιν ὅστις ἐστὶν αἴτιος μᾶλλον τοῦ ζῆν ἢ ὁ ἄρχων τε καὶ βασιλεὺς τῶν πάντων. συμβαίνει οὖν ὀρθῶς ὀνομάζεσθαι οὗτος ὁ θεὸς εἶναι, δι ὃν ζῆν ἀεὶ πᾶσι τοῖς ζῶσιν ὑπάρχει• διείληπται δὲ δίχα, ὥσπερ λέγω, ἓν ὂν τὸ ὄνομα, τῷ “Διὶ” καὶ τῷ “Ζηνί.“. (Βλ., Πλάτων “Κρατύλος” 396.a.2 – 396.b.3)

Δηλαδή:
“Διότι, πράγματι, το όνομα του θεού (Διός) είναι λόγος ακέραιος, τον οποίο έρχονται οι άνθρωποι και τον διχοτομούν και, αφού τον διχοτομήσουν, άλλοι μεν χρησιμοποιούν το ένα μέρος, άλλοι δε το άλλο – γι’ αυτό άλλοι μεν τον αποκαλούν “Ζήνα“, άλλοι δε “Δία” – μέρη πάντως, που, αν ενωθούν, δηλώνουν αμέσως τη φύση του θεού, φανερώνοντας δηλαδή ό,τι ακριβώς προσηκεί στο όνομα να μπορεί να επιτελεί και να απεργάζεται με μία λέξη: να κάνει. Διότι αίτιος του ζην του δικού μας και του ζην όλων των άλλων όντων δεν είναι δυνατόν να’ ναι αλλος κανείς, πλην ο άρχων και ο βασιλιάς των πάντων, ο άρχων και ο βασιλιάς του σύμπαντος κόσμου. Ορθότατα, λοιπόν, ονομάζεται όπως ονομάζεται ο θεός αυτός, στον οποίο οφείλουν αιωνίως το ζην τους όλα τα ζωντανά όντα. Το δε όνομα του, ενώ είταν ένα, ενιαίο και ακέραιο, έχει διχοτομηθεί, έχει διαιρεθεί, όπως είπα, σε δύο ονόματα: στο “Δία” και στο “Ζήνα”.

Απόδοση από τις εκδόσεις Πόλις.
“Τὸν ποιητὴν καὶ πατέρα τοῦδε τοῦ παντὸς ἔθος ἦν τοῖς Πυθαγορείοις τῷ τοῦ Διὸς καὶ Ζηνὸς ὀνόματι σεμνύνειν. δι’ ὃν γὰρ τὸ εἶναι καὶ τὸ ζῇν τοῖς πᾶσιν ὑπάρχει, τοῦτον δίκαιον ἀπὸ τῆς ἐνεργείας ὀνομάζεσθαι“. (Βλ., Ιεροκλής “Υπόμνημα εις τα Χρυσά Έπη των Πυθαγορειών, 25″) .
Δηλαδή:
“Ήταν συνήθεια των Πυθαγορείων να εξυμνούν τον δημιουργό και πατέρα τούτου του σύμπαντος με το όνομα του Διός και Ζηνός. Διότι αυτός λόγω του οποίου τα πάντα αποκτούν “είναι”=ύπαρξη και ζωή, είναι δίκαιο να ονομάζεται από αυτή την ενέργειά του”.

"Εἷς δὲ ὢν πολυώνυμός ἐστι, κατονομαζόμενος τοῖς πά θεσι πᾶσιν ἅπερ αὐτὸς νεοχμοῖ. Καλοῦμεν γὰρ αὐτὸν καὶ Ζῆνα καὶ Δία, παραλλήλως χρώμενοι τοῖς ὀνόμασιν, ὡς κἂν εἰ λέγοιμεν δι᾽ ὃν ζῶμεν."
(Βλ., Αριστοτέλης «Περί Κόσμου» 401a.12-15)
Δηλαδή:
Ένας είναι (ο θεός) αλλά έχει πολλά ονόματα, και κατανομάζεται από τις καταστάσεις που ο ίδιος δημιουργεί. Τον καλούμε και Ζήνα και Δία, χρησιμοποιώντας παράλληλα τα ονόματα, σαν να λέμε “δι’ ον ζώμεν” (αυτός δια του οποίου ζούμε).
Από αυτά εδώ διαπιστώνουμε ότι είναι Ζευς (Ζαν), Διός, Διί, Δία, Ζευ και Ζην, Ζηνός, Ζηνί, Ζήνα.
Αν κάποιος δει, όσα κείμενα φυσικά μπορέσει, θα διαπιστώσει ότι η λέξη “Δίας” δεν βρίσκεται σε ονομαστική κλίση. Όταν είναι ονομαστική, χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγω το Ζευς ή το Ζην.
Το σημαντικό όμως δεν είναι εν τέλει πως γράφεται, αλλά αυτό που λέει ο Πλάτων, ότι το όνομα δεν είναι διαφορετικό, αλλά «ἓν ὂν τὸ ὄνομα», του Διός – Ζηνός!

Πηγή: eleysis69.wordpress.com
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

19 Φεβρουαρίου 2012

Η θεώρηση των Ελλήνων για τον θάνατο

Ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός απ' το άλλο, 
δηλαδή της ψυχής απ' το σώμα.
ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Γοργίας, 524Β)
'' Ο θάνατος τυγχάνει ων, ως εμοί δοκεί, ουδέν άλλο ή δυοίν πραγμάτοιν διάλυσις, 
της ψυχής και του σώματος απ' αλλήλου. '' 
                                                   
`Οταν επέρχεται ο θάνατος στον άνθρωπο, το μεν θνητό μέρος αυτού, καθώς φαίνεται, πεθαίνει, 
το δε αθάνατο, η ψυχή, σηκώνεται και φεύγει σώο και άφθαρτο.
ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Φαίδων, 10Ε)
'' Επιόντος άρα θανάτου επί τον άνθρωπον, το μεν θνητόν, ως έοικεν, αυτού αποθνήσκει, 
το δ' αθάνατον, σώον και αδιάφθορον, οίχεται απιόν. ''
                                                    
Ωραία πραγματικά απόκρυφη διδασκαλία μας δόθηκε απ' τους θεούς, ότι δηλαδή ο θάνατος, 
όχι μόνο δεν είναι κακό (επιζήμιο) για τους ανθρώπους, αλλ' αντίθετα είναι ωφέλιμο πράγμα.
Επιτάφιο επίγραμμα ιεροφάντη (Εφημερίδα Αρχαιολόγων 1883,σελ.81)
'' Η καλόν εκ μακάρων μυστήριον, ου μόνον είναι τον θάνατον θνητοίς ου κακόν, αλλ' αγαθόν. '' 
                                                    
Ο, τι πεθαίνει δε χάνεται, αλλά μένει μέσα στη φύση.
ΜΑΡΚΟΥ ΑΥΡΗΛΙΟΥ(Τα εις Εαυτόν Η,ιη)
'' `Εξω του κόσμου το αποθανόν ου πίπτει. '' 
                                                    
Τίποτα δε διαφέρει ο θάνατος απ' τη ζωή.
ΘΑΛΗΣ (Διογ.Λαερτ.Βιοι Φιλοσ.Ι,35)
'' Ουδέν έφη τον θάνατον διαφέρειν του ζην. '' 
                                                    
Ο θάνατος τότε θα έλθει, όποτε οι Μοίρες ορίσουν.
ΚΑΛΛΙΝΟΣ (Ανθολ.Στοβαίου ΝΑ,19)
'' Θάνατος τότ' έσσεται οπότε κεν δη Μοίραι επικλώσωσι. ''
                                                    
Ο ύπνος και ο θάνατος είναι δίδυμα αδέλφια.
ΟΜΗΡΟΣ (Ιλιάς,Π,672)
'' Ύπνω και θανάτω διδυμάοσιν . '' 
                                                    
Η ένωση της ψυχής με το σώμα δεν είναι με κανένα τρόπο ανώτερη απ' το χωρισμό τους.
ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Νόμοι,828D).
'' Κοινωνία γαρ ψυχή και σώματι διαλύσεως ουκ έστιν η κρείττον. ''
                                                    
`Οποιος απ' τους ανθρώπους φοβάται πολύ το θάνατο, γεννήθηκε μωρός. Η έννοια του θανάτου, ανήκει στη Μοίρα. 
`Οταν έλθει ο καιρός, ακόμα και στ' ανάκτορα του Δία αν καταφύγεις, είναι αδύνατο να τον αποφύγεις.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ (Ανθολ.Στοβ.ΡΙΗ,12)
'' `Οστις δε θνητών θάνατον ορρωδεί λίαν, μωρός πέφυκε· τη τύχη μέλει τάδε·
όταν δ' ο καιρός του θανείν ελθών τύχη, ουδ' αν προς αυλάς Ζηνός εκφύγει μολών. '' 
                                                    
Πρέπει ν' ακολουθήσουμε την άποψη του Αναξαγόρα, εξ' αιτίας της οποίας αναφώνησε, 
όταν πέθανε το παιδί του: "`Ηξερα ότι γέννησα θνητό".
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ (Ηθικά,474D).
'' `Εξεστι γαρ την Αναξαγόρου διάθεσιν, αφ' ης επί τη τελευτή του παιδός ανεφώνησεν, 
"`Ηδειν θνητόν γεννήσας". ''
                                                    
Πένθησε με μέτρο τους γνωστούς σου. Γιατί δεν έχουν πεθάνει, 
αλλά τον ίδιο δρόμο που όλοι αναγκαστικά θα περάσουμε, αυτοί τον πήραν πρώτοι.
ΑΝΤΙΦΑΝΗΣ (Ανθολ.Στοβ.ΡΚΔ,27).
'' Πενθείν δε μετρίως τους προσήκοντας φίλους, ου γαρ τεθνάσιν, αλλά την αυτήν οδόν, 
ην πάσιν ελθείν έστ' αναγκαίως έχον, προεληλύθασιν. '' 
                                                    
Το θάνατο κανένας δε πρέπει να φοβάται, εκτός αν είναι εντελώς ανόητος και δειλός. 
Την αδικία όμως πρέπει να φοβάται. Γιατί, αν η ψυχή φτάσει στον `Αδη με το βάρος των χειροτέρων αδικημάτων, θα είναι γι' αυτήν η μεγαλύτερη απ' όλες τις συμφορές.
ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Γοργίας,522Ε).
'' Αυτό μεν το αποθνήσκειν ουδείς φοβείται, όστις μη παντάπασιν αλόγιστός τε και άνανδρος εστί, το δε αδικείν φοβείται. πολλών γαρ αδικημάτων γέμοντα την ψυχήν εις `Αιδου αφικέσθαι πάντων έσχατον κακών εστίν. '' 
                                                    
Τους ανθρώπους ταράζουν όχι οι καταστάσεις που περνούν, αλλά οι ιδέες που έχουν γι' αυτές. Ο θάνατος δεν είναι κάτι φοβερό, γιατί τότε θα ήταν και για το Σωκράτη. Το θάνατο τον κάνει φοβερό η ιδέα ότι είναι φοβερός.
ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ (Εγχειρίδιο,V).
'' Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα, οίον ο θάνατος ουδέν δεινόν, επεί Σωκράτη αν εφαίνετο· αλλά το δόγμα το περί του θανάτου διότι δεινόν, εκείνο το δεινόν έστιν. '' 
                                                    
Να μη πεις για οποιοδήποτε πράγμα ότι το "έχασα", αλλά ότι, το "απέδωσα". Πέθανε το παιδί σου; Απεδόθη. Πέθανε η γυναίκα σου; Απεδόθη. Σου κλέψανε τη περιουσία σου; Μα κι' αυτή απεδόθη. Όσο σου δίνεται να το έχεις, φρόντιζέ το, ως κάτι ξένο, όπως οι περαστικοί το ξενοδοχείο.
ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ (Εγχειρίδιο,ΧΙ).
'' Μηδέποτε επί μηδενός είπεις ότι "Απώλεσα αυτό", αλλ' ότι "Απέδωκα". Το παιδίον απέθανεν; απεδόθη. Η γυνή απέθανεν; απεδόθη. Το χωρίον αφηρέθην; Ουκούν και τούτο απεδόθη... μέχρι δ' αν διδώ ως αλλοτρίου αυτού επιμελού, ως του πανδοχείου οι παριόντες. ''

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

11 Φεβρουαρίου 2012

Ομήρου Οδύσεια - Ντοκιμαντέρ BBC

Ο Simon Armitage βάζει πλώρη και ακολουθεί όσο το δυνατόν πιστότερα την ομηρική διαδρομή του γνωστότερου ήρωα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας... του Οδυσσέα.
Ξεκινώντας απ' την υποτιθέμενη τοποθεσία της Τροίας και με ποιητική διάθεση, ο Άρμιτατζ εξετάζει ενδελεχώς την πολυσχιδή προσωπικότητα ενός απ' τους πιο αμφιλεγόμενους ήρωες της ιστορίας.
Ένα σπουδαίο ντοκιμαντέρ που καταφέρνει μέσα στα πλαίσια περιορισμένου χρόνου να μας ταξιδέψει στην όμορφη μεσόγειο, με συχνές στάσεις αυτές του Οδυσσέα.
Όμορφη αφήγηση, ακόμα ομορφότερη σκηνοθεσία και εξαιρετική παραγωγή.
Ένα αρκετά αξιόλογο ντοκιμαντέρ.

BBC Gods and Monsters - Homer's Odyssey (2010) (ελληνικοί υπότιτλοι)
Διάρκεια 1 ώρα
Για να εμφανιστούν οι Ελληνικοί υπότιτλοι, πατήστε το κουμπί "CC"

Ελληνικό Αρχείο

25 Δεκεμβρίου 2011

Μιά Προσευχή.


Να σαι τ’ αστέρι του ουρανού, να διώχνεις το σκοτάδι
Η φεγγαρόφωτη νυχτιά, το  φως πέρα απ τον άδη.
Να σαι η φλόγα στην ψυχή, της Παναγιάς το δάκρυ.
Να γίνεσαι εικόνισμα, στης μοναξιας την άκρη.
Να σαι της Πίνδου κορυφή, του Ιονίου αγέρας.
Να αγναντεύεις, να σκορπάς της λογικής το τέρας.
Να σαι στην πλώρη άνεμος στην πρύμνη νηνεμία,
Να μείνεις στην ψυχούλα μας παντοτινή λατρεία.
Να σαι βοριάς στο Τάλετον, και στο Διρό δρεπάνι.
Να λιώνεις τις ψυχρές καρδιές, πρωτομαγιάς στεφάνι.
Να σαι κυκλάμινο μικρό, ξανθό, σαν τ’ αντικρίζω.
Να γέρνω στην αγκάλη σου γλυκά και να μυρίζω.
Να σαι τσακάλι στον Σαγγιά, και πέρδικα στην Μάνη.
Να παίρνω απ την ανάσα σου την γεύση απ το λιβάνι.
Να σαι της μάνας το φιλί, το βλέμμα του πατέρα.
Το χαμογέλιο του μωρού, ο ήλιος την ημέρα.
Να σαι το χάδι του έρωτα, και της ψυχής το νάμα.
Να σ έχω πάντα στόλισμα, να είμαστε αντάμα.
Να σαι Αυγουστιάτικη ματιά, να λιώνουμε τα χιόνια.
Το πάλεψες, και κέρδισες την θέση σου αιώνια

Να σαι πολλά, κι αμέτρητα, να σαι τα πάντα …όλα.

Γη, ουρανός, και θάλασσα, του Λιμενιου Λαλούδα.
Να σαι για πάντα Άνοιξη γλυκειά μου πεταλούδα.

Γρηγόρης Παπαδοθώμακος
Χριστούγεννα 2011