Καποδίστριας εναντίον κουρσάρων

Τι θα συνέβαινε αν προσπαθούσε κάποιος να συνδέσει ιστορικά περιστατικά ή φαινόμενα, τα οποία εκ πρώτης όψεως δεν έχουν καμία απολύτως σχέση μεταξύ τους;
Τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια λ.χ. με την άφιξη των πρώτων Ελλήνων στην Αυστραλία, τη δεκαετία του 1810, ή τον θρησκευτικό πόλεμο ανάμεσα σε χριστιανούς και μουσουλμάνους τον 16ο αιώνα με τα πρώιμα βήματα του καπιταλισμού;
Τραβώντας μια νοητή γραμμή ανάμεσα στις μακρινές κουκκίδες, θα αντιληφθεί ότι ο κοινός παρονομαστής είναι η ύπαρξη της πειρατείας και του κούρσου.
Αυτό μας εξηγεί, σε μια συναρπαστική αφήγηση, η καθηγήτρια της Ναυτιλιακής Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τζελίνα Χαρλαύτη, η οποία είναι επικεφαλής της επιστημονικής επιτροπής του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου Περιήγησης και Χαρτογράφησης του Ελληνικού Χώρου, με τίτλο «Κουρσάροι και Πειρατές στην Ανατολική Μεσόγειο, 15ος-19ος αι.» του Sylvia Ioannou Foundation, που θα πραγματοποιηθεί στις 17-19 Οκτωβρίου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
«Παρόλο που η πειρατεία και ο κούρσος έχουν προξενήσει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία 200 χρόνια στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία και ιστορία, δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς στην ελληνική ιστοριογραφία», τονίζει η καθηγήτρια στην «Κ». «Τούτο οφείλεται στα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο ιστορικός στην τεκμηρίωση, καθώς κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα όπου δρούσαν οι κουρσάροι, η σημερινή ελληνική επικράτεια ήταν κάτω από την οθωμανική ή ενετική κυριαρχία».
Το λειοδικείο
«Αλλος ένας λόγος που δεν υπάρχει επαρκής επιστημονική έρευνα είναι ότι ο κούρσος και η πειρατεία είναι θέματα ταμπού στην Ελλάδα», συνεχίζει η κ. Χαρλαύτη.
«Εχει αποσιωπηθεί ότι εμείς οι Ελληνες ήμασταν εξαιρετικοί κουρσάροι όχι μόνο των δυτικοευρωπαϊκών δυνάμεων αλλά και συχνά μάλιστα στην υπηρεσία των Οθωμανών.
Υπήρχαν επίσης πειρατές που ήταν ταυτόχρονα και ήρωες του 1821.
Αναφέρομαι στη θαυμάσια, αλλά όχι γνωστή στο ευρύτερο κοινό, μελέτη της Δέσποινας Θέμελη-Κατηφόρη για τις πειρατικές λείες στη διάρκεια της Επανάστασης.
Η ερευνήτρια βρήκε στοιχεία σε ένα αρχείο το οποίο αφορά το λειοδικείο που θεσμοθέτησε ο Καποδίστριας, όταν ανέλαβε καθήκοντα κυβερνήτη.
Εκεί αναφέρει ότι οι Μαυρομιχαλαίοι, που είχαν άδεια κούρσου από την επαναστατική κυβέρνηση εναντίον των εχθρικών οθωμανικών πλοίων, ασκούσαν πειρατεία και εναντίον φιλικά προσκείμενων δυτικοευρωπαϊκών πλοίων.
Το λειοδικείο του Καποδίστρια επέβαλε υψηλή ποινή για την πειρατική δράση της οικογένειας.
Ο φόνος του Καποδίστρια είναι το κύκνειο άσμα της παλαιάς τάξης πραγμάτων και της μανιάτικης πειρατείας», υπογραμμίζει στην «Κ».
Και η Μάνη;
«Αποτελεί ξεχωριστό τόπο για την ιστορία της πειρατείας.
Τα πλοία, που προσπαθούσαν να καβατζάρουν τον Κάβο Ματαπά ή τον Κάβο Μαλιά με τρικυμία, αναγκάζονταν ιδιαίτερα τα βράδια που δεν είχαν οι ναυτικοί ορατότητα, καθώς δεν υπήρχαν φάροι, να κινηθούν σε κόλπους κοντά στα πόδια της Πελοποννήσου.
Στη Μάνη άνθησε μια διάσημη ληστοπειρατική κοινότητα, της οποίας τα μέλη διέθεταν βάρκες και έκαναν ρεσάλτα στα αραγμένα πλοία.
Συχνά σκότωναν όλο το πλήρωμα.
Στόχος ήταν να πάρουν το φορτίο και το πλοίο.
Παράλληλα η περιοχή ήταν και κέντρο εκποίησης λειών».
«Γύρω στα 1530, μετά την κατάκτηση της Ρόδου από τους Οθωμανούς, οι Ιωαννίτες Ιππότες πηγαίνουν στη Μάλτα.
Πρόκειται για τους δευτερότοκους, τριτότοκους υιούς Ευρωπαίων ευγενών που δεν έχουν γη. Γίνονται επισήμως οι χριστιανοί κουρσάροι της Μεσογείου εφόσον αποκτούν διαρκή άδεια να χτυπούν τους μουσουλμάνους στη θάλασσα.
Η απάντηση των Οθωμανών έρχεται τον 16ο αιώνα επί Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς με τον διαβόητο Μπαρμπαρόσα, με καταγωγή από τη Λέσβο και Ελληνίδα μητέρα.
Θεωρείται σήμερα από τους Τούρκους μεγάλος ήρωας και ναύαρχος, κατάφερε να κατακτήσει τα εδάφη της Μπαρμπαριάς για λογαριασμό των Οθωμανών και να οργανώσει τον οθωμανικό στόλο.

Τα κράτη αυτά στην ακτογραμμή και την ενδοχώρα της Βορείου Αφρικής (εκεί όπου σήμερα είναι η Αλγερία, η Τυνησία και η Λιβύη) προσαρτήθηκαν στην αυτοκρατορία αλλά διατηρούσαν και μια ανεξαρτησία.
Οι ναυτικοί που ζούσαν εκεί είχαν την άδεια από το οθωμανικό κράτος να ασκούν κούρσο στα χριστιανικά πλοία σε ένα διαρκές τζιχάντ κατά των απίστων».
Καπιταλιστική επιχείρηση
«Εχουμε στη Μεσόγειο και καταδρομείς από τον Βορρά», εξηγεί η καθηγήτρια του Ιονίου Πανεπιστημίου. «Πρόκειται για Βρετανούς, Ολλανδούς κ.ά., που έρχονταν για εμπόριο αλλά είχαν και άδεια καταδρομής να κουρσεύουν εχθρικά πλοία. Μπορεί κανείς να πει ότι η καταδρομή είναι μια πρώιμη μορφή καπιταλιστικής επιχείρησης. Στο Whitby, μια μικρή παραθαλάσσια κωμόπολη στη Βορειοανατολική Αγγλία για παράδειγμα (από όπου ξεκίνησε και τις ναυτιλιακές του δραστηριότητες ο Κάπτεν Κουκ), οι κάτοικοι μάζευαν χρήματα και εξόπλιζαν δυο-τρία καράβια.
Ο στόχος ήταν να γυρίσουν οι καταδρομείς με άλλα πλοία και τα φορτία τους ως λεία και να μοιραστούν τα κέρδη με τους επενδυτές-κατοίκους.
Υπάρχουν μάλιστα στοιχεία για μερτικό που πήγαινε στο κράτος!».
Στην... Αυστραλία
Η διαρκής εμπλοκή με τη θάλασσα έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην εθνική αφύπνιση, μιας και οι Έλληνες κουρσάροι χτυπούσαν οθωμανικά πλοία τη δεκαετία του 1810.
Τότε έγινε και ένα περιστατικό που δεν είναι γνωστό: Ελληνες πειρατές έκαναν ρεσάλτο σε αγγλικό πλοίο στα ανοιχτά της Κρήτης.
Οι δράστες συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε βρετανικές φυλακές απ’ όπου μεταφέρθηκαν στην Αυστραλία ως έποικοι.
Οι οκτώ από τους δέκα Έλληνες κατάφεραν με γράμματα και παρακάλια να γυρίσουν πίσω!

ΠΗΓΉ
Μαργαρίτας Πουρναρά
Καποδίστριας εναντίον Κουρσάρων, εφημερίδα Καθημερινή 15/10/2014

maniatika

Η Οικογένεια στη Μάνη και οι ξακουστές Πατριές

ΟΥ ΤΙ ΔΑΝΟΣ

Kατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας στη Μάνη δεν υπήρχε μια ενιαία διοικητική αρχή, που να ασκεί εκτελεστική εξουσία.Μόνο τα τελευταία 45 χρόνια με το θεσμό της ηγεμονίας, δηλαδή, την παρουσία Μανιάτη Μπέη, υπήρξε υποτυπώδης αρχή.
Χωρίς αμφιβολία η Μάνη αποτελούσε μια αναρχοκρατούμενη κοινωνία,που οι θεωρητικοί του αναρχισμού θα έπρεπε ιδιαίτερα να μελετήσουν.
Σημαντικές διαφορές στη Διοίκηση υπήρχαν μεταξύ της νοτιότερης και βορειότερης Μάνης.
Στην τελευταία διατηρήθηκαν οι καπετανίες της περιόδου της Ενετοκρατίας 1685-1715, που ασκούσαν κάποιο έλεγχο στις ανθρώπινες πράξεις.
Σε κανένα μέρος της Μάνης δεν υπήρχαν αποδεκτοί γραπτοί κανόνες άσκησης εξουσίας.
Ίσχυε γενικά το δίκαιο του ισχυρότερου, ο δε τοπικός καπετάνιος φρόντιζε να διατηρεί μια εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των αντιμαχομένων οικογενειών και σπάνια επενέβαινε υπέρ της μιας ή της άλλης .
Ισχύς του καπετάνιου ήταν η αναγνώριση και η ανοχή από τους πολλούς.

Κοίτα.Φώτο τραβηγμένη από τη Νόμια.Γ.Βουρλίτης Εικονοβίβλος.Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη.

Αφού δεν ίσχυαν νόμοι και δεν υπήρχε εκτελεστική εξουσία, όλοι οι εξ αίματος συγγενείς παρέμεναν ενωμένοι, ώστε κάθε οικογένεια να αποτελεί μια ιδιαίτερη κοινωνική μονάδα.
Τα δίκαια κάθε μέλους υπεράσπιζε το σύνολον των συγγενών.
Οι πράξεις ενός εκάστου μέλους αντανακλούσαν σε όλη την οικογένεια, η οποία ήταν συνολικά υπεύθυνη για κάθε ενέργεια των μελών της.
Η οικογένεια αυτοδιοικείτο από το γέροντα που ήταν ο αρχηγός της και απολάμβανε το σεβασμό και την υπακοή όλων των μελών.
Όταν η οικογένεια είχε πολλούς κλάδους, αναδείκνυε κάθε ένας από αυτούς το γέροντα του και το σύνολο των γερόντων της πατριάς συγκροτούσε συμβούλιο, τη γεροντική.
Ο γέροντας που είχε την πρωτοκαθεδρία μεταξύ των ομοίων του στην οικογένεια ονομαζόταν πρωτόγερος.
Στην γεροντική αποφασίζονταν οι φιλίες και οι αντιπαλότητες με τις άλλες οικογένειες, οι γάμοι των νέων της γενιάς και εκλέγονταν οι νέοι συμπέθεροι.
Η γεροντική αποφάσιζε για το “δικιωμό”, δηλαδή την έναρξη της αντεκδίκησης, την “τρέβα”, που ήταν ένα είδος ανακωχής , ή τη συμφιλίωση των οικογενειών.
Φιλικές μεταξύ τους οικογένειες, που τους συνέδεαν συγγένειες από γάμους ή κουμπαριές, ήταν ενωμένες σε“συντροφίες”.Μερικές φορές ένας πόλεμος μεταξύ δύο οικογενειών γενικεύονταν στις συντροφίες.

Οίτυλο. Φώτο Κωνσταντίνου Μάνου

Φαίνεται ότι στα χρόνια της πρώτης τουρκοκρατίας υπήρξαν δυο μεγάλες συντροφίες.
Οι κεφαλές τους ζούσαν στο Οίτυλο και ήταν οι πατριές των Γιατρών-Μεδίκων και των Στεφανόπουλων.
Το 1612 ο Θεόδωρος Στεφανόπουλος έγραψε χαρακτηριστικά σε επιστολή του “Σας γράφω μαζί με τους αδελφούς μου, συγγενείς μου και όλους τους συντρόφους μας….”.
Όταν το 1670 χτίστηκαν από τους Τούρκους τα κάστρα της Κελεφάς και της Ζαρνάτας, μετανάστευσαν πολλοί Μανιάτες και σχηματίστηκαν δύο κυρίως ρεύματα, ένα για τη συντροφία των Γιατρών-Μεδίκων που εγκαταστάθηκε στην Τοσκάνη της Ιταλίας και ένα δεύτερο των Στεφανόπουλων που πήγε στην Κορσική.
Στα επόμενα χρόνια περιορίστηκε ο ρόλος των πατριών του Οιτύλου.
Από έγγραφα που υπάρχουν της πρώτης τουρκοκρατίας (1460-1685) οι πιο σημαντικές πατριές μετά τους Γιατρούς-Μέδικους και τους Στεφανόπουλους ήταν των Κοσμάδων στη Βάθεια, των Κοντοστβλών στον Κούνο , Δρυ και Καρυούπολη, των Νίκλων στην Κοίτα και τα γύρω χωριά , του Φωκά, του Μαλεβρή και του Τριγονά στις ομώνυμες περιοχές, του Αλευρά στο Οίτυλο, του Κατήφαρη στο Ζυγό, του Πούβαλου στη Ζαρνάτα κ.α.

Γερολιμένας.Φώτο Κωνσταντίνου Μάνου

Κάθε οικογένεια για να αυξήσει την επιρροή της φρόντιζε να δημιουργεί“συντρόφους” από μικρότερες οικογένειες.
Άλλοτε δέχονταν νύφες και γαμπρούς από άλλες οικογένειες και άλλοτε έστελναν σε άλλους τόπους γαμπρούς και νύφες και μερικές φορές σχηματίζονταν“παροικίες” των μεγάλων οικογενειών.
Όταν μια οικογένεια είχε διαφορές με κάποια γειτονική της, καλούσε εμπειροπόλεμα μέλη μιας μεγάλης γενιάς να εγκατασταθούν κοντά της και τους παραχωρούσε κτήματα.
Αυτό διευκόλυνε το δημογραφικό πρόβλημα των μεγάλων οικογενειών της Μάνης.
Αναφέρεται ότι οι Γιατροί-Μέδικοι από το Οίτυλο εγκαταστάθηκαν στη Μηλιά και από αυτούς κατάγονται οι Κυβέλοι, οι Ξανθάκηδες, οι Ιατροί κ.α. Στη Λάγια έζησε ο γιατρός Παπαδάκης και οι Δεκουλιάνοι που θεωρούνται ότι προέρχονται από τους Γιατρούς του Οιτύλου.
Ακόμη είναι πιθανόν ότι την ίδια καταγωγή έχουν και οι Γιατράκηδες που ήταν εγκατεστημένοι στα Γιατραίϊκα των Τσερίων της Έξω Μάνης.
Όταν η συγγένεια απομακρυνόταν επειδή τα συμφέροντα των κλάδων της πατριάς συγκρούονταν , συνήθως για λόγους δημογραφικούς , ήταν δυνατόν η οικογένεια να διασπαστεί και να αρχίσουν τα μεταξύ τους φονικά.
Ο Άγγλος περιηγητής Leake, που επισκέφθηκε τη Μάνη το 1805, πληροφορήθηκε ότι στη Βάθεια , που κατοικούσε η οικογένεια Κοσμά, δύο κλάδοι της άρχισαν τον μεταξύ τους μακροχρόνιο πόλεμο και σε διάστημα 40 ετών είχαν σκοτωθεί 100 άτομα, που σημαίνει ότι κανείς από τους άνδρες του τόπου δεν γέρασε για να πεθάνει από το φυσικό θάνατο των γερατειών.

Ο Πύργος των Φωκάδων στην Καρυούπολη.Φώτο Γ.Βουρλιώτης. Εικονοβίβλος.Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη.

Στη δεύτερη τουρκοκρατία, οι οικογένειες που έμειναν ήταν από τους Γιατριάνους-Μέδικους οι Ραζελιάνοι, οι Τζαχουτιάνοι και οι Κακασαγγιάνοι.
Από τους Στεφανοπουλιάνους προήλθαν οι Στεφανιάνοι, οι Φάλτσοι και οι Νοβακιάνοι.
Στην Κοίτα οι Νικλιάνοι διατήρησαν την ενότητα τους και μετά την απελευθέρωση, και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να επιβληθούν στη Μέσα Μάνη.Ισχυρότερες οικογένειες ήταν οι Μαυρομιχαλαίοι , που λέγεται ότι και αυτοί είναι κλάδος των Γιατρών-Μεδίκων του Οιτύλου, οι Γρηγοράκηδες, οι Φωκάδες-Καβαλιεράκηδες-Κοσονιάνοι, οι Τρουπάκηδες-Μούρτζινοι που θεωρούνται ότι προέρχονται από τους Παλαιολόγους.
Από τους Κουτηφαριάνους προέκυψαν , εκτός από τους ομώνυμους , οι Χρηστέοι, οι Καπετανάκηδες, οι Κουμουνδουράκηδες κ.α, οι Κυβέλοι που προέρχονται από τους Γιατριάνους του Οιτύλου, οι Δουράκηδες, οι Βενετσάκηδες κ.α.

Και κάτι τελευταίο:
Αποτελεί πλάνη να διακρίνονται οι Μανιάτες στους “ευγενείς”, που δήθεν ήταν οι Νικλιάνοι και στους κοινούς θνητούς τους “αχαμνόμερους”, στους οποίους ανήκαν όλοι οι άλλοι.
Στην πραγματικότητα ήταν οι “σοϊλήδες” ή “μεγαλογενήτες” , που ανήκαν σε μεγάλες πατριές και είχαν μεγάλη ισχύ και μεταξύ των σοϊλήδων ήταν και οι Νικλιάνοι.
Οι τελευταίοι διατήρησαν την ενότητα τους και μετά την απελευθέρωση και έτσι μονοπώλησαν, κατά κάποιο τρόπο , την ισχύ στον τόπο τους.
Όσοι δυσκολεύονται να απορρίψουν την λαθεμένη πληροφορία που επικρατεί πολλά χρόνια, μπορούν να αναλογισθούν ότι κανείς από τους Μπέηδες της Μάνης δεν ήταν Νικλιάνος.
Ακόμη ότι στην επανάσταση του 1821 διαδραμάτισαν δευτερεύοντα ρόλο ή τουλάχιστον δεν διακρίθηκαν σε σημαντικές θέσεις συγκριτικά με τους άλλους Μανιάτες οπλαρχηγούς.
Κατά την επανάσταση οι τρεις μεγάλες πατριές ήταν οι Μαυρομιχαλαίοι, οι Γρηγοράκηδες και οι Τρουπάκηδες-Μούρτζινοι και ακολουθούσαν πολλά ακόμη ονόματα μέχρι να φθάσουμε στους Νικλιάνους.
Τέλος μετά την απελευθέρωση δεν διεκδίκησαν διακεκριμένες θέσεις στην πολιτική ή στη στρατιωτική ιεραρχία και περιορίστηκαν στα δημαρχιακά αξιώματα.

Όμορφη Μάνη

Εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης

Το όνομα δε Λέλεξ προέρχεται από την Ελληνική ρίζα λεγ- που δηλώνει την εκφορά λόγου, την ομιλία.
Ο Λέλεξ ή οι Λέλεγες στο σύνολό τους, μπορούμε να υποθέσουμε ότι διέθεταν μεγάλη ικανότητα στο λόγο ή ασχολήθηκαν με τη γλώσσσα συστηματικά.

Μάταιο το θάψιμο της Λάας, το μαρτυρούν από ψηλά...

Ποιοί ήσαν οι Πελασγοί

inout.gr

Την προϊστορική εποχή-πολύ πιο πριν από εκείνη των γνωστών Ελληνικών φυλών (Ίωνες, Αχαιοί, Δωριείς, Αιολείς κλπ), όπως μας πληροφορούν πολλοί αρχαίοι συγγραφείς, στον χώρο της Μεσογειακής λεκάνης κατοικούσαν οι Πελασγοί καθώς και οι Λέλεγες με τους Κάρες που ήσαν και αυτοί πελασγικά φύλα.
Συγκεκριμένα οι Πελασγοί ήσαν ένας πανάρχαιος πολυπληθής λαός «διακυμαινόμενος καθ’ άπασαν έκτασιν ουχί μόνον της Ελλάδος, αλλά και της Ιλλυρίας, Ιταλίας, των πλησιοχώρων αυτής τόπων, της Μ. Ασίας, των νήσων του Αιγαίου κπλ», όπως μαθαίνουμε από την Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, λήμμα «Πελασγοί».
Ο λαός αυτός ήτο τόσον ανήσυχος και τόσο συχνά μετακινείτο, ώστε από μεν τον Αριστοφάνη (Όρνιθες) ονομάζονται «Πελαργοί» (μεταναστευτικά πτηνά), από δε τον Πλάτωνα (Φαίδων) χαρακτηρίζονται «βάτραχοι» (μεταπηδούν εδώ κι εκεί).
Επίσης είναι βέβαιο ότι γνώριζαν πολύ καλά την ναυσιπλοα (Ο Ευσέβιος τους παρουσιάζει ως θαλασσοκράτορες).
Ειδικώς οι Αρκαδοπελασγοί – το σημαντικότερο, το πολυπληθέστερο, αλλά και το αρχαιότερο πελασγικό φύλο – μετανάστευσε σε πολλά μέρη της Μεσογείου και του Ευξείνου Πόντου. Εκαυχώντο οι ίδιοι μάλιστα ότι ήσαν οι μόνοι που επέζησαν μετά τον κατακλυσμό και ότι από αυτούς ξαναδημιουργήθηκε το ανθρώπινο γένος (την άποψη αυτή συμμερίζονται επιφανείς ιστορικοί της αρχαιότητος από τον Ηρόδοτο ως τον Θουκυδίδη και τον Ξενοφώντα.
Πολλοί πάλι Έλληνες (Όμηρος, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Παυσανίας, Στράβων, Διόδωρος, Πλούταρχος κ.α.) αναφέρουν αποικίες Αρκαδοπελασγών στην Ιταλία (Οίτρωνες, Τυρρηνοί, Πευκέστες), την Κρήτη, την Λιβύη, την Μ. Ασία, τον Πόντο (Τραπεζούς), την Κύπρο, την Ρόδο, την Λευκάδα, την Ζάκυνθο, την Θεσσαλία, την Ήπειρο, την Τροία, την Λήμνο, την Ίβρο.
Επίσης Κρήτες πελασγοί και αιγαιοπελασγοί έφθασαν στη Μέση Ανατολή και εγκαταστάθησαν εκεί. Από αυτούς κατάγεται ο γνωστός λαός των Φιλισταίων: Πελασγοί=Πελεσέτ=Φιλισταίοι και τελικώς Πελεσάτι/Παλεσάτι=Παλαιστίνιοι.
Αργότερα οι Φιλισταίοι αναμείχθηκαν με το αραβικό στοιχείο.
Οι Πελασγοί δημιούργησαν έναν ξεχωριστό πολιτισμό, ενώ ορισμένοι τους θεωρούν και εφευρέτες της γραφής. Είναι γνωστά και τα πελασγικά «κυκλώπεια» ή «Λελέγεια τείχη».

[Παρέκβαση: Εδώ πρέπει να πούμε πως οι Λέλεγες, οι οποίοι θεωρούνται μαζί με τους Πελασγούς από τους αρχαιοτέρους κατοίκους της Ελλάδος, ταυτίζονται με τους Πελασγούς.
Η ταύτιση αυτή έχει επιβιώσει στη συνείδηση των Ελλήνων, οι οποίοι, όπως παρατηρεί η Άννα Δημητρίου στο βιβλίο της «ΠΕΛΑΣΓΟΙ», ονομάζουν τα πουλιά Πελαργούς (δηλ. Πελασγούς) και Λέλεκες (δηλ. Λέλεγες).
Ο Ηρόδοτος τους εξομοιώνει με τους Κάρες (κατά τον Φίλιππο εκ Συαγγέλων, οι Λέλεγες ήσαν οι πρώτοι κάτοικοι της Καρίας.
Υποτάχθηκαν όμως στους Κάρες και έγιναν δούλοι τους). Σημαντικότερα κέντρα Λελέγων αναφέρονται στην Μ. Ασία, Κυκλάδες, Αιτωλία, Ακαρνανία, Λοκρίδα και προπάντων στην Λακεδαίμονα, η οποία μάλιστα λεγόταν και Λελεγία και οι εκεί Λέλεγες κάτοικοι λογίζονταν αυτόχθονες. Μεγάλο επίσης κέντρο τους υπήρξαν τα Μέγαρα στα οποία έφθασαν κατά μια παράδοση από την Αίγυπτο, αλλά κατά νεότερες από τη Λοκρίδα.
Ήρωας τους ήταν ο Λέλεξ, για τον οποίον άλλοι ισχυρίζονται ότι ήτο αυτόχθων Λάκων, που ανέθρεψε τον Ευρώτα, κατ’ άλλους δε αυτόχθων της Λευκάδος, ο οποίος είχε υιό τον Τηλεβόα, κατά δε τον Παυσανία (Αττικά) ήταν υιός του Ποσειδώνος και της Λιβύης, κόρης του Επάφου (δηλ. Ελληνικής καταγωγής) και ήρθε από την Αίγυπτο (προφανώς από Ελληνική αποικία).
Πάντως τα ονόματα των Λελέγων που έχουν διασωθεί μέσα από την παράδοση είναι Ελληνικά
Ο Παυσανίας αναφέρει ορισμένα από αυτά (Ι,39,6 και ΙV,36,1 και ΙV,1,2):
Υιός του Λέλεγος (του Μεγαρέως) ήτο ο Κλήσων, ο οποίος είχε υιό τον Πύλα (κτίστη της Πύλου) και ο Πύλας είχε υιό τον Σκίρωνα. Κόρες του Κλήσσωνος ήσαν η Κλησσώ και η Ταυρόπολις. Επίσης ο Λάκων Λέλεξ είχε υιούς τον Μύλη και τον Πολυκάονα
Ο Όμηρος αναφέρει τους Λέλεγες ως συμμάχους των (Ελλήνων) Τρώων έχοντας ως βασιλέα τον Άλτι.
Το όνομα δε Λέλεξ προέρχεται από την Ελληνική ρίζα λεγ- που δηλώνει την εκφορά λόγου, την ομιλία.
Ο Λέλεξ ή οι Λέλεγες στο σύνολό τους, μπορούμε να υποθέσουμε ότι διέθεταν μεγάλη ικανότητα στο λόγο ή ασχολήθηκαν με τη γλώσσσα συστηματικά.
Ο Στράβων εικάζει για την ετυμολογία του ονόματος ότι η λέξη σχετίζεται με το λέγω=συλλέγω (μια από τις σημασίες του λέγω) διότι από παλιά ήσαν «σύλλεκτοι και μιγάδες».]

Στην ηπειρωτική Ελλάδα, οι Πελασγοί κατοικούσαν στο «πελασγικόν Άργος», δηλαδή την πεδινή Θεσσαλία, με πόλη την Λάρισσα, καθώς και την Ήπειρο, ενώ κύριο Θεό τους είχαν τον Δία, τον κατόπιν Δωδωναίο, όπως λέει ο Όμηρος: «Ζευ άνα, Δωδωναίε Πελασγικέ, τηλόθι, νέων» (Ιλ. ΙΙ 233). Επίσης είχαν διασπαρεί στην Θράκη, την Εύβοια, την Αττική (πελασγικά τείχη της Ακροπόλεως που έχτισαν οι Κραναοί), την Αργολίδα με πόλη πάλι την Λάρισσα, την Πελοπόννησο και δη την Αρκαδία και Αχαϊα. Πολλές περιοχές μάλιστα από τους κατοίκους τους Πελασγούς ονομάστηκαν «Πελασγία», όπως η Αρκαδία, η Λάρισσα, η νήσος Δήλος, η νήσος Λέσβος, αλλά και ολόκληρη η ηπειρωτική Ελλάς με την Πελοπόννησο.
fourakis-kea.com
Αποδείξεις περί των αυτοχθόνων Πελασγών....
Ήν γάρ και το των Πελασγών γένος Ελληνικόν εκ Πελοποννήσου αρχαίον…

Το κορινθιακό κράνος της άγνωστης πόλεως Τέμεσας!

Σχέση με τον Οδυσσέα!
Αναφορά για βρικόλακα!
Γράφει ο συγγραφέας κ. Γιώργος Λεκάκης,www.lekakis.com

Η πόλις Τέμεσα (1) / Τέμησσα (Temesa) / Τέμψα (2) (Tempsa) στο Βρέττιο (Βρούτιο) της Δυτικής Ιταλίας ήταν μια παναρχαιοτάτη ανεξάρτητη ελληνική πόλις, που αναφέρεται ακόμη και από τον Όμηρο («Οδ.», 6,84) καταρρίπτοντας το παραμύθι ότι ο αποικισμός της Ιταλίας από τους Έλληνες πρωτο-έγινε από Χαλκιδείς και Κυμαίους, μόλις τον 8ο αι. π.Χ.
Ήταν η πρώτη πόλις της Βρεττίας, μετά τον ποταμό Λάο.
Ήταν εξόχως οινοπαραγωγός και χαλκοπαραγωγός πόλη. (3)
Ιδρύθηκε από τους Αύσονες, γενάρχης των οποίων ήταν ο Αύσων, ο υιός του Οδυσσέως (ή του Ιταλού) και της Κίρκης (ή της Καλυψούς)!
Ήδη από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. επανεκτίσθη από τους Αιτωλούς, κατελθόντων υπό τον Θόαντα.
Προς την πόλι εταξίδευσε για εμπορικούς λόγους ο Μέντης, γιος του βασιλέως των Ταφίων, και φίλου του Οδυσσέως, Αγχιάλου.
«Πως είμαι γιος του Αγχίαλου πέτομαι του καστροπολεμάρχου.
Μέντη με λεν, κι οι καραβόχαροι Ταφιώτες μ’ έχουν ρήγα.
Εδώ έχω φτάσει με τους συντρόφους στο πλοίο μου.
Ταξιδεύω για τόπο αλλόγλωσσο, την Τέμεσα, στο πέλαο το κρασάτο,
στραφταλιστό να δώσω σίδερο, χαλκό να πάρω πίσω». (4)
Φαίνεται, λοιπόν, πως οι Ταφίοι Επτανήσιοι (οι Μεγανησιώτες) (5) είχαν ήδη
στενούς εμπορικούς δεσμούς με την «άγνωστη» κρασοπόλη της ιταλικής χερσονήσου…
Στην πόλι υπήρχε τέμενος υπέρ του Αλύβα, (6) ήρωας εκ των συντρόφων του Οδυσσέως.
Αυτός εξελθών μετά των συντρόφων του στην πόλι εμέθυσε κι εβίασε μια παρθένο, γι’ αυτό και λιθοβολήθηκε από τους κατοίκους.
«Βρικολάκιασε», όμως, και περιερχόταν την χώρα, έβλαπτε τους ανθρώπους και επέφερε καταστροφές. Η Πυθία συμβούλευσε να του ιδρύσουν τέμενος προς εξιλασμό του και κατ’ έτος να του προσφέρουν την ωραιοτέρα παρθένο, για να ικανοποιεί τις ερωτικές του ανάγκες.
Σάτυροι ιερείς του τεμένους δια του χρησμού εκμεταλλεύονταν την ευπιστία των κατοίκων. Αυτό έμεινε γνωστό ως το «Τέμενος του Αλύβα» ή απλώς «του Ήρωος». Τον φόρο αυτό έπαυσε ο ολυμπιονίκης Εύθυμος, ο οποίος εφόνευσε τον βρυκόλακα και έλαβε σύζυγο την παρθένο.
Η πόλις υπήχθη στην Σύβαρι και εν συνεχεία στον Κρότωνα (και, ίσως, για ένα χρονικό διάστημα, στους Λοκρούς).
Την κατέκτησαν οι Βρέττιοι, τους οποίους με την σειρά τους, εκακοποίησε ο Αννίβας (216-202 π.Χ.) και εν συνεχεία οι Ρωμαίοι ίδρυσαν στην θέση αυτή αποικία (195 π.Χ).
Η πόλις κατελήφθη και υπό του Σπάρτακου.
Η πραγματική θέση της πόλεως δεν έχει βρεθεί ποτέ!
Άλλοι λένε ότι έκειτο στο άνω μέρος του Κόλπου της Αγ. Ευφημίας, άλλοι στο Torre di Nocere και άλλοι στο Torre Tavano.
Το πρώτο της νόμισμα ήταν ένα έγκοιλο, που κυκλοφόρησε σε συνδυασμό με τον Κρότωνα. (Σήμερα είναι πολύ σπάνιο). Αλλά η πόλις είναι γνωστή και από ένα άλλο νόμισμα που εξέδωσε, έναν ασημένιο στατήρα, περίπου το 450 π.Χ. (βάρους 8 γραμμ., διαμέτρου 19,1 χλστ.).
Εικονίζει ένα τρίποδο με πόδια που απολήγουν σε πόδια λιονταριού, με τρεις λαβές-δακτυλίδια και με δύο διπλές έλικες.
Εκατέρωθεν του τρίποδος υπάρχει από μια κνημίδα. Στην β΄ όψι, γράφει «ΤΕΜ» (και έτσι μαρτυράται η πόλις) και εικονίζεται κορινθιακό κράνος.
Ο διάσημος Γερμανός αντιγραφέας-πλαστογράφος, C. W. Becker (1772-1830)
έκανε ένα πολύ καλό αντίγραφο αυτού του νομισματικού τύπου, το 1828.
Οι μήτρες του έγιναν στα τέλη του 1827.
Αλλά έκανε λάθος στις λαβές (εικόνιζε μόνο μια λαβή στο κέντρο).
1 Μ’ αυτό το όνομα είναι γνωστή και μια άλλη πόλις, αλλά της Κύπρου, έχουσα άφθονα μεταλλεία χαλκού.
2 Βλ. Στρ. στ,255.
3 Βλ. Πλίν. “H.N.”14,8.
4 «Μέντης Αγχιάλοιο δαίφρονος εύχομαι είναι υιός, ατάρ Ταφίοισι φιληρέτμοισιν ανάσσω. νυν δ’ ώδε ξυν νηί κατήλυθον ηδ’ ετάροισιν πλέων επί οίνοπα πόντον επ’ αλλοθρόους ανθρώπους, ες Τεμέσην μετά χαλκόν, άγω δ’ αίθωνα σίδηρον» - βλ. Οδ. α,180-184.
5 Βλ. Γ. Λεκάκη «Αρχαία πρόσωπα και τοπωνύμια του Μεγανησίου», στην εφημ. «Ενημέρωση», 11.9.2005.
6 ή Αλίβας ή Λύκας.
Η πόλις υπήχθη στην Σύβαρι και εν συνεχεία στον Κρότωνα (και, ίσως, για ένα χρονικό διάστημα, στους Λοκρούς). (7)
Την κατέκτησαν οι Βρέττιοι, τους οποίους με την σειρά τους, εκακοποίησε ο Αννίβας (216-202 π.Χ.) και εν συνεχεία οι Ρωμαίοι ίδρυσαν στην θέση αυτή αποικία (195 π.Χ). Η πόλις κατελήφθη και υπό του Σπάρτακου.
Η πραγματική θέση της πόλεως δεν έχει βρεθεί ποτέ! Άλλοι λένε ότι έκειτο στο άνω μέρος του Κόλπου της Αγ. Ευφημίας, άλλοι στο Torre di Nocere (8) και άλλοι στο Torre Tavano.
Το πρώτο της νόμισμα ήταν ένα έγκοιλο, που κυκλοφόρησε σε συνδυασμό με τον Κρότωνα. (Σήμερα είναι πολύ σπάνιο). Αλλά η πόλις είναι γνωστή και από ένα άλλο νόμισμα που εξέδωσε, έναν ασημένιο στατήρα, περίπου το 450 π.Χ. (βάρους 8 γραμμ., διαμέτρου 19,1 χλστ.). Εικονίζει ένα τρίποδο με πόδια που απολήγουν σε πόδια λιονταριού, με τρεις λαβές-δακτυλίδια και με δύο διπλές έλικες. Εκατέρωθεν του τρίποδος υπάρχει από μια κνημίδα. Στην β΄ όψι, γράφει «ΤΕΜ»
(και έτσι μαρτυράται η πόλις) και εικονίζεται κορινθιακό κράνος. (9)
Ο διάσημος Γερμανός αντιγραφέας-πλαστογράφος, C. W. Becker (1772-1830) έκανε ένα πολύ καλό αντίγραφο αυτού του νομισματικού τύπου, το 1828.
Οι μήτρες του έγιναν στα τέλη του 1827. Αλλά έκανε λάθος στις λαβές (εικόνιζε μόνο μια λαβή στο κέντρο). (10)

7 Βλ. IACP, 72.
8 Βλ. Cosselin.
9 Βλ. Βασιλεία, 234, Garrucci pl. Cxvi, 27. Jameson 464.
10 Βλ. HN III, Garrucci, F. Carelli, 1812 και C. Cavedoni «Francisci Carellii Numorum italiae Veteris Tabulas CCII», Λειψία, 1850, σελ III και 97, και pl CLXXVI.

Pan Kartsonakis
kartson.blogspot.gr