Η περίφημη επιστολή των Μανιατών...

...στον Φραγκίσκο Μοροζίνι το 1684 για τα κάστρα Κελεφά και Ζαρνάτα.

Φραγκίσκος Μοροζίνι

Σημαντική στιγμή στην ιστορία των Μανιατών κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπήρξε η περίφημη επιστολή τους προς τον Φαργκίσκο Μοροζίνι, αρχιστράτηγο των Βενετών, με την οποία ζητούσαν την προμήθεια πολυβόλων και κανονιών προκειμένου να γκρεμίσουν τα κάστρα Κελεφά και Ζαρνάτα τα οποία ανεγέρθηκαν από τους Τούρκους ,προκειμένου να ελέγχουν τις θαλάσσιες διόδους.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
Παρά την συνθήκη μεταξύ Βενετών και Τούρκων μετά την άλωση της Κρήτης (1667), οι Βενετοί φέροντας βαρέως την απώλεια της μεγαλονήσου αποφάσισαν την συμμαχία κατά των Τούρκων με τον Πάπα, αυτοκράτορα της Γερμανίας και του Βασιλέως της Πολωνίας.
Αυτό σήμαινε αυτόματα ότι η συνθηκολόγηση υπήρξε μόνο στα χαρτιά.
Το 1684 κηρύχθηκε νέος πόλεμος και ο διορισθείς αρχιστράτηγος Φραγκίσκος Μοροζίνι κατέλαβε για λογαριασμό των Βενετών την Λευκάδα και την Πρέβεζα, ενώ παράλληλα δημιουργούσε στρατό για την μεγάλη εκστρατεία στην Πελοπόννησο έναντι των Τούρκων.
Στην αντίπερα όχθη οι Τούρκοι γνωρίζοντας τα σχέδια του Μοροζίνι αλλά και τον φιλοπόλεμο χαρακτήρα των Μανιατών, επιδίωξαν την αποφυγή κατά το πλείστον σύμπραξις Μανιατών-Βενετών προσπαθώντας να τους υποτάξουν, έχοντας δημιουργήσει τα κάστρα Κελεφά και Ζαρνάτας, τα οποία βρίσκονταν σε στρατηγικές θέσεις και από τα οποία έλεγχαν όλες τις κινήσεις των Μανιατών.
Οι Μανιάτες γνωρίζοντας ότι ελέγχονται στρατηγικά από τους Τούρκους και μη μπορώντας να γκρεμίσουν τα τουρκικά κάστρα καθώς δεν είχαν στην διάθεση τους πυροβολικό , ζήτησαν την βοήθειατου ιδίου του Μαροζίνη ως αντάλλαγμα των υπηρεσιών τους στην μάχη της Κρήτης.
Για τον σκοπό αυτό δεκαμελής αντιπροσωπεία εξουσιοδοτημένη από όλους τους καπεταναίους της Μάνης παρουσιάσθηκε στις 20 Οκρωβρίου 1684 στα Επτάνησα κομίζοντας επιστολή προς τον Μαροζίνι.
Η αντιπροσωπεία πρωτίστως πήγε στην Ζάκυνθο όπου συναντήθηκε με τον αποικήσαντα εκ Μάνης , Νικόλαο Δοξαρά και ο τελευταίος με τους επιστήθιους φίλους ευγενείς Ζακυνθίους Παύλο Μακρή και Θεόδωρο Βούλτσον πήγαν στην Αγία Μαύραν της Λευκάδας όπου παρέδωσαν με απόλυτη ασφάλεια στον ευρισκόμενο εκεί Φραγκίσκο Μοροζίνι την παρακάτω επιστολή:

Εκλαμπρότατε και Εξοχώτατε
Καπιτάν Γενεράλη της γαληνοτάτης Αριστοκρατίας.

Με μεγαλώτατον σέβας των Ενετών πέφτομεν είς τα πόδια σου.
Ημείς οι ταπεινότατοι δούλοι σου, ήγουν τα υπογραφόμενα χωρία της Μάνης, επίσκοποι, προεστοί, γέροντες και νέοι, άνδρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, και προσκυνούμεν την εξοχώτητα σου φιλούντες το δίκαιον και άγιον σου φόρεμα.
Παρακαλούμεν τον κύριον ημών Ιησούν Χριστόν και την Παναγίαν Παρθένον να δίνει εις την αυθεντίαν σου υγείαν και ευτυχίαν και νίκην αιωνίως εναντίον των εχθρών σου.
Από τους απερασμένους χρόνους όπου εκυρίευσεν ο Οθωμανός το βασίλειον της Κρήτης και έπειτα εγύρισε νικητής, αποφάσισε ακόμη να χαλάσει και ημάς.
Μην ημπορώντας όμως να το κάμη τον επροσκυνήσαμεν και του ετάξαμεν να του πληρώνωμεν το χαράτσι.
Και αυτός δια να μας έχει εις την υποταγήν του ηθέλησε και έφτιανε ένα κάστρο εις τον λιμένα του Βοιτύλου. Αγκαλά να έφτιασε και ένα άλλο εις την Ζαρνάτα, οπου είναι το τέλος του τόπου μας.
Και έχοντας αυτά τα δύο κάστρα μας έφερε εις την εξουσίαν του, ως και τους άλλους κατοίκους του Μωρέως, θέλει τώρα να μας καταχαλάσει όλως διόλου.
Διά τούτο ερχόμεθα όλοι ταπεινοί και γονατίζομεν εμπροστά σου, και εξαιρέτως ημείς όπου είμεθα γείτονες του κάστρου Βοιτύλου και κατοικούμεν είς τον Κελεφάν, Βλάχαν, Τζίμοβαν, Κρυονέρι, Καρυόπολιν, Λαγγάδαν, Ίζιναν, Κουτήφαρι. Νομίκι και Πλάτσαν, και όλα τα άλλα χωρία, όσα είναι είς τα περίγυρα της χώρας, και σε παρακαλούμεν να έλθης ακόμη και είς ημάς, και να κάμης την μεγάλην σου ελεημοσύνην, την ώραν όπου θα απεράση η μεγάλη αρμάδα σου, να αράξη εις τον λιμένα του Βοιτύλου.
Και τότε όλοι ημείς οι επίλοιποι της Μάνης είμεθα έτοιμοι να σε δεχθούμε, και να σε προσκυνήσουμε καθώς πρέπει εις την μεγάλην σου αξίαν και δύναμιν.
Και εάν όλαις οι δυνάμες μας δεν αξίζουν τίποτα, η αγάπη και το σέβας θα είναι έξοχα να δουλεύσουν ένα υποκείμενον τόσον αξιώτατον καθώς είναι η εκλαμπρότης σου.
Διατί με το μέσον το εδικόν σου και την μεγάλην σου αξίαν και φρόνησιν ελπίζομεν να απολαύσωμεν την ποθουμένην και τελευταίαν ελευθερίαν μας.
Και αυτό το κάστρον μας θα μείνη είς αιώνιον κυριότητα του γαληνοτάτου Πρίντσιπα.
Κρατώντας δε αυτό το κάστρον του Βοιτύλου όλοι ημείς οι άλλοι κάτοικοι της Μάνης υποσχόμεθα να μείνωμεν παντοτινώς ως υποκείμενοι εις τον Πρίντσιπα, και να τελειώσωμεν την ζωήν μας από κάτου εις τα ενδοξότατα φλάμπουρα του αγίου Ευαγγελιστού Μάρκου.
Ενθυμηθήτε , εκλαμπρότατε, αυθέντα, τους όρκους και την σύβασιν, όπου εσυμφωνήσαμεν μεταξύ μας. Και επειδή εις εκείνον τον καιρό δεν εμπορέσαμεν, τώρα σας παρακαλούμεν να μη μας λησμονήσετε, και να μη σου είναι ενοχλητική και πειρακτική αυτή η ταπεινή γραφή μας, δια να καταφρονήσης την παρακαλεσίν μας, και να μη πορευθής και έλθης είς τα μέρη μας.
Είς την Ζάκυνθον κατοικεί ένας άνθρωπος εδικός μας ονομαζόμενος Νικόλαος Δοξαράς, πιστός εις την γαληνήν Αριστοκρατίαν, και πολύ αγαπητός εις ημάς.
Και αυτόν να μας αποστείλης, ο οποίος με έναν άλλον φίλον του ομοίως φρόνιμον να έλθη με μίαν φελούκαν κρυφά εδώ, δια να ομιλήσωμεν προσωπικώς και να βάλωμεν τας συμφωνίας μας είς καλήν θέσιν και αρμονίαν, όπως έχωμεν την πάσαν ευκολίαν, και να μη κοινολογηθώσι και ομολογηθώσι τα πράγματα, όπου πρέπει να φυλάγωνται τόσο μυστικά.
Επαρακαλέσαμεν ακόμη τους αρχιεπισκόπους μας, και τον κύριον Θεόδωρον Βούλτσον, τον οποίον έχομεν επιτροπόν μας εις τούτους τους καιρούς και είς ταύτας τας ημέρας να απογραφθώσι δι όλους ημάς.
Τέλος δε δεόμεθα του επουρανίου Θεού να σου είναι πάντοτε βοηθός και να σε υψώση είς τον μεγάλον θρόνο της γαληνοτάτης ρεπούπλικας της Βενετίας.

Μάνη 1684 Αυγούστου 3

Ταπεινώς

Ο ταπεινώτατος επίσκοπος Μάνης με την θέλησιν των άνω ειρημένων χωρίων μαρτυρώ το παρόν.
Ο ταπεινώτατος επίσκοπος Ιωακείμ με την θέλησιν του χωρίου μαρτυρώ το παρόν.

{Πρόκειται γιά τόν επίσκοπο Καρυουπόλεως(παλιάς)}
Ο Θεόδωρος Βούλτσος δούλος της εκλαμπρότητος σας μαρτυρώ το παρόν.

Πηγή: Απ.Β.Δασκαλάκη (Η Μάνη και η Οθωμανική Αυτοκρατορία 1453-1821)[σελ.90-91]
Φώτο Απ.Β.Δασκαλάκη.

Όμορφη Μάνη

Κεφαλή σφίγγας σε βράχο κοντά σε θεμέλια αρχαίας πυραμίδας στα Βιγκλάφια Λακωνίας

Η ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΩΝ ΒΙΓΚΛΑΦΙΩΝ
Σε πολλούς είναι γνωστό ότι η περιοχή μας έχει ένα πλούσιο ιστορικό παρελθόν.
Πολλοί γνωρίζουμε για την Λακωνική Τρίπολη, Σίδη _ Ήτις – Αφροδισιάς,
που ήλθε ο απόγονος του Ηρακλή Βοίας να συνενώσει στην καινούργια πόλη «Βοιές».
Επίσης πολλοί γνωρίζουμε για την βυθισμένη προϊστορική πολιτεία στο «Παυλοπέτρι», την επονομαζόμενη και Λακωνική Ατλαντίδα.
Λίγοι όμως γνώριζαν για την λεγόμενη πυραμίδα των Βιγκλαφίων.
Μία υπόθεση που ακούστηκε περισσότερο τον τελευταίο καιρό, εξαιτίας της επικείμενης εγκατάστασης της ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας στην περιοχή.
Ας επιχειρήσουμε όμως να δούμε το θέμα, με όσες πληροφορίες διαθέτουμε.

Λαξευμένη προϊστορική κεφαλή σφίγγας σε βράχο κοντά σε θεμέλια αρχαίας πυραμίδας
στα Βιγκλάφια Λακωνίας.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΗΣ

Όταν ο Παυσανίας επισκέφθηκε την περιοχή της Ελαφονήσου, μάλλον πεζός αφού η Ελαφόνησος χωρίστηκε κατά μία εκδοχή από τη στεριά στο μεγάλο σεισμό του 375 μ.χ, κατά άλλη εκδοχή περιγράφοντας από πλοίο που παρέπλεε τις ακτές, περιγράφει στις περιηγήσεις του ότι στην περιοχή είδε ναό της Αθηνάς που λέγεται ότι τον είχε χτίσει ο Αγαμέμνονας, καθώς και τον τάφο του Κινάδου που ήταν πλοίαρχος του Μενελάου.
Από τις περιηγήσεις του Παυσανία γνωρίζουμε ότι τις πυραμιδοειδείς αυτές κατασκευές τις θεωρούσε ως πολυάνδρια (ομαδικούς τάφους).
Το θέμα των πυραμιδοειδών αυτών κατασκευών στον ελλαδικό χώρο, δεν έχει πλήρως φωτιστεί καθώς άλλοι τα θεωρούν ταφικά μνημεία όπως ο Παυσανίας, άλλοι τα θεωρούν λατρευτικούς χώρους, άλλοι οχυρωματικά έργα, και άλλοι ότι μπορούσαν να έχουν περισσότερες της μίας από τις παραπάνω ιδιότητες.
Μετά την αναφορά αυτή του Παυσανία, για περισσότερα από 1600 χρόνια το θέμα το σκεπάζει η λήθη.
Ξαναβγαίνει στην επιφάνεια όταν ο αρχαιολόγος Leake ανακοινώνει ότι το 1806  (κατά άλλους το 1831) ανακάλυψε τα ερείπια της πυραμίδας στα Βιγκλάφια, που την ταυτίζει με τον τάφο του Κινάδου που ανέφερε ο Παυσανίας.

Προφανώς η εκτίμηση αυτή είναι εσφαλμένη καθώς μία τέτοια μεγαλοπρεπής κατασκευή δεν θα αναλογούσε σαν ταφικό μνημείο σε έναν πλοίαρχο.

Μετά την αναφορά αυτή του Leake περνούν και πάλι 160 περίπου χρόνια
όπου την περιοχή επισκέφθηκαν το 1961 οι αρχαιολόγοι Waterhouse και Simpson, οι οποίοι αναφέρθηκαν στην πυραμίδα του Leake, καθώς και σε προϊστορικά ευρήματα, επίσης και σε κεραμική του 4ου π.χ αιώνα που βρήκαν.
Ωστόσο εκφράζονται αμφιβολίες αν οι παραπάνω ερευνητές επισκέφθηκαν την πυραμίδα, ή αναφέρονται σε αυτήν βάσει άλλων αναφορών.
Αντίθετα το 1975 την επισκέπτεται ο αρχαιολόγος Vischer, ο οποίος και την αναφέρει στο βιβλίο του.
Στη διάρκεια των ετών 1982 – 1983 το πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνια, και το πανεπιστήμιο Alberta του Καναδά, στα πλαίσια κοινού ερευνητικού προγράμματος μελετούν επισταμένως τις πυραμίδες της Αργολίδας, και αυτή των Βιγκλαφίων.
Επικεφαλής του προγράμματος είναι ο Αμερικανός καθηγητής W. Pritchett, και η Καναδή Helena Fracchia.
Με αφορμή τις δημοσιεύσεις της Fracchia το 1985, αργότερα θα επισκεφθούν την περιοχή και άλλοι ερευνητές.
Οι αναφορές του Παυσανία αποτελούν την «προϊστορία» της υπόθεσης των πυραμίδων ή ακριβέστερα των πυραμιδοειδών κατασκευών.
Η αναφορά σε πυραμίδες στον ελλαδικό χώρο γίνεται για πρώτη φορά το 1806, έπειτα από τις αναφορές του Leake.
Ως σημαντικότερα πυραμιδοειδή κτίσματα αναφέρονται:

• Η πυραμίδα του Ελληνικού (Άργους)
• Η πυραμίδα του Λυγουριού (Επίδαυρος)
• Η πυραμίδα της Δαλαμανάρας (Άργους)
• Η πυραμίδα της Καμπίας (Νέα Επίδαυρος)
• Η πυραμίδα της Σικυώνας (Άργους)
• Η κλιμακωτή πυραμίδα του Αμφείου (Θήβας)
• Η πυραμίδα των Βιγκλαφίων (Λακωνίας).

Με αφορμή την προβολή του θέματος, η Ακαδημία Αθηνών προέβη σε χρονολόγηση δύο πυραμίδων με τη χρησιμοποίηση της μεθόδου της θερμοφωταύγειας.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μεθόδου η πυραμίδα του Ελληνικού χρονολογήθηκε το 2720 π.χ η δε του Λυγουριού το 2100 π.χ .
Η πυραμίδα στα Βιγκλάφια είναι μία κατασκευή με διαστάσεις 17,50χ16 μ.
Το οικοδομικό της υλικό έχει λεηλατηθεί και έχει χρησιμοποιηθεί για το χτίσιμο παραπλήσιων μαντριών και αποθηκών, όμως στο μεγαλύτερο του μέρος σχεδόν διασώζεται.

Είναι η μεγαλύτερη κατασκευή σε σχέση με τις υπόλοιπες στην Ελλάδα, με εξαίρεση την πυραμίδα του Αμφείου, αφού οι διαστάσεις της είναι μεγαλύτερες και από την πυραμίδα του Ελληνικού που οι διαστάσεις της είναι 14,70χ8,61μ.
Γύρω από τα θεμέλια της κατασκευής υπάρχει βαθιά τάφρος από τις τρεις πλευρές, ενώ δεν έχει από την πλευρά που βρίσκεται προς το γκρεμό.
Σε κάποιο σημείο της τάφρου υπάρχουν εγκοπές που μαρτυρούν την χρησιμοποίηση μετακινούμενης γέφυρας.
Αυτό δείχνει ένα καθαρά οχυρωματικό χαρακτήρα της κατασκευής, που δεν τον συναντούμε σε άλλες κατασκευές, και συνιστά μία ιδιαιτερότητα.
Η κεραμική που έχει αναφερθεί είναι του 4ου – 5ου π.χ αιώνα, αλλά αν λάβουμε υπόψη μας ότι η τάφρος είναι αρκετά μπαζωμένη, δεν αποκλείεται
σε βαθύτερα στρώματα να υπάρχει και προγενέστερων εποχών.
Από τη νότια πλευρά του γκρεμού έχουν αποκολληθεί μεγάλοι βράχοι, γεγονός που δεν αποκλείει το ενδεχόμενο η πυραμίδα να προστατευόταν με τάφρο και από την νότια πλευρά.
Η εκσκαφή της τάφρου μαρτυρεί τον οχυρωματικό χαρακτήρα του έργου, παράλληλα όμως αποτελεί και λατομείο από το οποίο έχουν λατομηθεί οι μεγάλοι ορθογώνιοι και τετράγωνοι ογκόλιθοι της λιθοδομής.
Είναι βέβαιο ότι οι υποθέσεις αυτές δεν έχουν πλήρως διερευνηθεί, και συστηματικές έρευνες θα απέδιδαν ενδεχομένως περισσότερα αποτελέσματα.
kastamonitis
paraxeno.com

Με αρωγό μόνο τον Κάρνειο Απόλλωνα, φωτίζεται η Λάας….

Φωτογραφία αρχείου

....και το φώς το οποίο αναμφισβήτητα  κυριαρχεί στην ζωή μας, με κάνει να αισθάνομαι συγκρατημένα ευτυχής για την απάντηση από την προϊσταμένη της Εφορείας αρχαιοτήτων Σπάρτης κα Ευαγγελία Πάντου.

Μια χρήσιμη ανασκόπηση των γεγονότων Λακωνικά.

Η Ανησυχία μου ξεκίνησε όταν έμαθα ότι σχεδιάστηκε η βελτίωση του οδικού δικτύου Γυθείου-Αρεόπλης-Γερολιμένα, και η επίμαχη παράκαμψη στην περιοχή του Πασσαβά, θα κάλυπτε μεγάλο και σημαντικό  τμήμα της περιοχής όπου άκμασε η αρχαία πόλις Λάας (που σημαίνει και φώς), καθώς και την κρήνη «Γαλακώ».

Άρρηκτα συνδεδεμένος με τις αρχαίες καταβολές και τις ρίζες της φυλής μου, αναζήτησα τρόπο, και αρωγή για την ανάδειξη της αρχαιολογικής αξίας της περιοχής, την οποία ερασιτεχνικά είχα σκιαγραφήσει .

Οφείλω να ευχαριστήσω τον καλό φίλο, και αδελφό τον Γεώργιο Δεμοιράκο, μια κυριολεκτικά «καλή καρδιά», γιατί ήταν ο μόνος που βοήθησε ανιδιοτελώς, κάνοντας πολύ περισσότερα από εμένα, αντιμετωπίζοντας και την κοντόφθαλμη ιδεοληψία των ντόπιων, που δυστυχώς απείχαν μακράν από το να μας βοηθήσουν.

Οι δύο μας  μόνοι,  με τις δυνατότητες που είχαμε, θέσαμε κύριο σκοπό την διαφάνεια των δραστηριοτήτων.

Με παρέμβαση στην κεντρική υπηρεσίαπροστασίας αρχαιοτήτων.

Με αναρτήσεις, γιακοινοποίηση του θέματος.

Κάπου στον δρόμο, συναντήσαμε και τον Νίκο  Καλαποθαράκο εκδότη του  ManiVoice, και μέλος του κόμματος των Οικολόγων πράσινων, πρώην υποψήφιο βουλευτή.

Με τα δικά του όπλα βοήθησε και αυτός,  τις δικές μας «ντουφεκιές»

Το θέμα μας σήμερα είναι πρώτο προς συζήτηση, στο περιφερειακό συμβούλιο Πελοποννήσου, μετά από επερώτηση της περιφερειακής συμβούλου Δήμητρας Λυμπεροπούλου.

Το σημαντικό για μένα είναι πώς :

Ευρέθει τάφος της πρώιμης εποχής σιδήρου 1050 π.χ. έως 7^ος αιώνας π.χ.

Όπως αναφέρεται μεταξύ άλλων στην απαντητική επιστολή από την κα Ευαγγελία Πάντου.

Το πρώτο βήμα έγινε, με την ανάδειξη της αρχαιολογικής αξίας του χώρου.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σπάρτης, δίνει το έναυσμα για περαιτέρω έρευνα.

Τώρα είναι πλέον αρμόδια και υπεύθυνη  για την ανασκαφή την  μελέτη και την ανάδειξη,  η Κεντρική Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Προσωπικά πιστεύω πώς, τα ευρήματα είναι η κορυφή του παγόβουνου, που πιθανόν να αλλάξει την ιστορία.

Γ.ΠΑΠΑΔΟΘΩΜΑΚΟΣ

Με την παράκαμψη του Πασσαβά το ΠΕΣΥΠ της Δευτέρας.

ΤΡΙΠΟΛΗ. Τη Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου πρόκειται να πραγματοποιηθεί

στις 15.00, στο «Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Τρίπολης»

τακτική συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Πελοποννήσου

με θέματα ημερήσιας διάταξης.
Πρώτο θέμα η επερώτηση της Σύμβουλου κ. Λυμπεροπούλου :
Η επερώτησή μας αφορά το θέμα των έργων

του οδικού δικτύου Γυθείου – Αρεοπόλεως

στην περιοχή Πασσαβά Λακωνίας.

notospress.gr

Καποδίστριας εναντίον κουρσάρων

Τι θα συνέβαινε αν προσπαθούσε κάποιος να συνδέσει ιστορικά περιστατικά ή φαινόμενα, τα οποία εκ πρώτης όψεως δεν έχουν καμία απολύτως σχέση μεταξύ τους;
Τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια λ.χ. με την άφιξη των πρώτων Ελλήνων στην Αυστραλία, τη δεκαετία του 1810, ή τον θρησκευτικό πόλεμο ανάμεσα σε χριστιανούς και μουσουλμάνους τον 16ο αιώνα με τα πρώιμα βήματα του καπιταλισμού;
Τραβώντας μια νοητή γραμμή ανάμεσα στις μακρινές κουκκίδες, θα αντιληφθεί ότι ο κοινός παρονομαστής είναι η ύπαρξη της πειρατείας και του κούρσου.
Αυτό μας εξηγεί, σε μια συναρπαστική αφήγηση, η καθηγήτρια της Ναυτιλιακής Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τζελίνα Χαρλαύτη, η οποία είναι επικεφαλής της επιστημονικής επιτροπής του 2ου Διεθνούς Συνεδρίου Περιήγησης και Χαρτογράφησης του Ελληνικού Χώρου, με τίτλο «Κουρσάροι και Πειρατές στην Ανατολική Μεσόγειο, 15ος-19ος αι.» του Sylvia Ioannou Foundation, που θα πραγματοποιηθεί στις 17-19 Οκτωβρίου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
«Παρόλο που η πειρατεία και ο κούρσος έχουν προξενήσει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία 200 χρόνια στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία και ιστορία, δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς στην ελληνική ιστοριογραφία», τονίζει η καθηγήτρια στην «Κ». «Τούτο οφείλεται στα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο ιστορικός στην τεκμηρίωση, καθώς κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα όπου δρούσαν οι κουρσάροι, η σημερινή ελληνική επικράτεια ήταν κάτω από την οθωμανική ή ενετική κυριαρχία».
Το λειοδικείο
«Αλλος ένας λόγος που δεν υπάρχει επαρκής επιστημονική έρευνα είναι ότι ο κούρσος και η πειρατεία είναι θέματα ταμπού στην Ελλάδα», συνεχίζει η κ. Χαρλαύτη.
«Εχει αποσιωπηθεί ότι εμείς οι Ελληνες ήμασταν εξαιρετικοί κουρσάροι όχι μόνο των δυτικοευρωπαϊκών δυνάμεων αλλά και συχνά μάλιστα στην υπηρεσία των Οθωμανών.
Υπήρχαν επίσης πειρατές που ήταν ταυτόχρονα και ήρωες του 1821.
Αναφέρομαι στη θαυμάσια, αλλά όχι γνωστή στο ευρύτερο κοινό, μελέτη της Δέσποινας Θέμελη-Κατηφόρη για τις πειρατικές λείες στη διάρκεια της Επανάστασης.
Η ερευνήτρια βρήκε στοιχεία σε ένα αρχείο το οποίο αφορά το λειοδικείο που θεσμοθέτησε ο Καποδίστριας, όταν ανέλαβε καθήκοντα κυβερνήτη.
Εκεί αναφέρει ότι οι Μαυρομιχαλαίοι, που είχαν άδεια κούρσου από την επαναστατική κυβέρνηση εναντίον των εχθρικών οθωμανικών πλοίων, ασκούσαν πειρατεία και εναντίον φιλικά προσκείμενων δυτικοευρωπαϊκών πλοίων.
Το λειοδικείο του Καποδίστρια επέβαλε υψηλή ποινή για την πειρατική δράση της οικογένειας.
Ο φόνος του Καποδίστρια είναι το κύκνειο άσμα της παλαιάς τάξης πραγμάτων και της μανιάτικης πειρατείας», υπογραμμίζει στην «Κ».
Και η Μάνη;
«Αποτελεί ξεχωριστό τόπο για την ιστορία της πειρατείας.
Τα πλοία, που προσπαθούσαν να καβατζάρουν τον Κάβο Ματαπά ή τον Κάβο Μαλιά με τρικυμία, αναγκάζονταν ιδιαίτερα τα βράδια που δεν είχαν οι ναυτικοί ορατότητα, καθώς δεν υπήρχαν φάροι, να κινηθούν σε κόλπους κοντά στα πόδια της Πελοποννήσου.
Στη Μάνη άνθησε μια διάσημη ληστοπειρατική κοινότητα, της οποίας τα μέλη διέθεταν βάρκες και έκαναν ρεσάλτα στα αραγμένα πλοία.
Συχνά σκότωναν όλο το πλήρωμα.
Στόχος ήταν να πάρουν το φορτίο και το πλοίο.
Παράλληλα η περιοχή ήταν και κέντρο εκποίησης λειών».
«Γύρω στα 1530, μετά την κατάκτηση της Ρόδου από τους Οθωμανούς, οι Ιωαννίτες Ιππότες πηγαίνουν στη Μάλτα.
Πρόκειται για τους δευτερότοκους, τριτότοκους υιούς Ευρωπαίων ευγενών που δεν έχουν γη. Γίνονται επισήμως οι χριστιανοί κουρσάροι της Μεσογείου εφόσον αποκτούν διαρκή άδεια να χτυπούν τους μουσουλμάνους στη θάλασσα.
Η απάντηση των Οθωμανών έρχεται τον 16ο αιώνα επί Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς με τον διαβόητο Μπαρμπαρόσα, με καταγωγή από τη Λέσβο και Ελληνίδα μητέρα.
Θεωρείται σήμερα από τους Τούρκους μεγάλος ήρωας και ναύαρχος, κατάφερε να κατακτήσει τα εδάφη της Μπαρμπαριάς για λογαριασμό των Οθωμανών και να οργανώσει τον οθωμανικό στόλο.

Τα κράτη αυτά στην ακτογραμμή και την ενδοχώρα της Βορείου Αφρικής (εκεί όπου σήμερα είναι η Αλγερία, η Τυνησία και η Λιβύη) προσαρτήθηκαν στην αυτοκρατορία αλλά διατηρούσαν και μια ανεξαρτησία.
Οι ναυτικοί που ζούσαν εκεί είχαν την άδεια από το οθωμανικό κράτος να ασκούν κούρσο στα χριστιανικά πλοία σε ένα διαρκές τζιχάντ κατά των απίστων».
Καπιταλιστική επιχείρηση
«Εχουμε στη Μεσόγειο και καταδρομείς από τον Βορρά», εξηγεί η καθηγήτρια του Ιονίου Πανεπιστημίου. «Πρόκειται για Βρετανούς, Ολλανδούς κ.ά., που έρχονταν για εμπόριο αλλά είχαν και άδεια καταδρομής να κουρσεύουν εχθρικά πλοία. Μπορεί κανείς να πει ότι η καταδρομή είναι μια πρώιμη μορφή καπιταλιστικής επιχείρησης. Στο Whitby, μια μικρή παραθαλάσσια κωμόπολη στη Βορειοανατολική Αγγλία για παράδειγμα (από όπου ξεκίνησε και τις ναυτιλιακές του δραστηριότητες ο Κάπτεν Κουκ), οι κάτοικοι μάζευαν χρήματα και εξόπλιζαν δυο-τρία καράβια.
Ο στόχος ήταν να γυρίσουν οι καταδρομείς με άλλα πλοία και τα φορτία τους ως λεία και να μοιραστούν τα κέρδη με τους επενδυτές-κατοίκους.
Υπάρχουν μάλιστα στοιχεία για μερτικό που πήγαινε στο κράτος!».
Στην... Αυστραλία
Η διαρκής εμπλοκή με τη θάλασσα έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην εθνική αφύπνιση, μιας και οι Έλληνες κουρσάροι χτυπούσαν οθωμανικά πλοία τη δεκαετία του 1810.
Τότε έγινε και ένα περιστατικό που δεν είναι γνωστό: Ελληνες πειρατές έκαναν ρεσάλτο σε αγγλικό πλοίο στα ανοιχτά της Κρήτης.
Οι δράστες συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε βρετανικές φυλακές απ’ όπου μεταφέρθηκαν στην Αυστραλία ως έποικοι.
Οι οκτώ από τους δέκα Έλληνες κατάφεραν με γράμματα και παρακάλια να γυρίσουν πίσω!

ΠΗΓΉ
Μαργαρίτας Πουρναρά
Καποδίστριας εναντίον Κουρσάρων, εφημερίδα Καθημερινή 15/10/2014

maniatika