Υπό Ιωάννου Κατσουλέα Κομνηνού
Στην Παλαιά Καρυούπολη στον «Μυστρά» της Μάνης, μεταξύ Βαχού και Δροσοπηγής (Τσεροβά) είναι το Καστρομονάστηρο των Φωκάδων
Οι Φωκάδες σήμερα στην Μάνη αποτελούνται από τους: Καβελιαράκης, Παπαδοθωμάκος,Πιερουτσάκος, Σκαντάλης ή Σκανταλάκος, Μανωλάκος,Αντωνάκος, Ζερβογιαννάκος, Χρυσικάκης..…κ.α)
Υπάρχουν δύο Εκδοχές για την παρουσία των Φωκάδων στην Μάνη.
1η εκδοχή : Ο Λέων Φωκάς (π. 915 - μετά από το 971) ήταν Βυζαντινός στρατηγός, ο οποίος μαζί με τον αδελφό του, Νικηφόρο Φωκά, πολέμησαν επιτυχώς στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας, εναντίον του ισλαμικού Χαλιφάτου. Μετά την ανακήρυξη του αδελφού του, Νικηφόρου Β ΄(963-969), ως αυτοκράτορα, ο Λέων διορίσθηκε το 963 ως κουροπαλάτης, λογοθέτης του δρόμου και σύμβουλός του. Μετά τη δολοφονία του αυτοκράτορα από τον ανιψιό του Ιωάννη Τσιμισκή και την άνοδο του τελευταίου στον θρόνο το 969, συνελήφθει από τον Τσιμισκή και εξορίστηκε. Δύο φορές προσπάθησε να ανακτήσει την εξουσία για την οικογένειά του, αλλά συνελήφθει και πάλι αλλά αυτήν την φορά ως συνωμότης κατά του θρόνου τυφλώθηκε με καυτό σίδερο και του κόψανε και την μύτη και οδηγήθηκε στην εξορία τυφλός και ρινότμητος. Η μοναδική διέξοδος επιβίωσης που είχε ήταν να περιενδυθεί το μοναχικό ράσο.
Αφού περιπλανήθηκε σε διάφορες μονές, πιστεύεται ότι κατέφυγε αρχικά στη Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιον Όρος στο φίλο του αδελφού του Νικηφόρου, Αθανάσιο Αθωνίτη ο οποίος τον είχε ακολουθήσει στην εκστρατεία της Κρήτης. Πληροφορήθηκε όμως ότι επί των ιχνών του ευρίσκοντο άνθρωποι του Τσιμισκή να τον εξοντώσουν φοβούμενοι υποκίνηση στάσεως και Κατέφυγε στην Μάνη περί τα 980 οπου επί ενός οχηρού λόφου χτίζει ένα μοναστήρι και εγκαθίσταται.
Ο Λέων Φωκάς είχε αποκτήσει 4παιδιά σε γάμο και2 εκτός γάμου τους:
Νικηφόρος, Πατρίκιος, Βάρδας και Σοφία η οποία παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Σκληρό, αδελφός του αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή
Και οι Πέτρος και Μανουήλ όπου πολέμησε το 963/64 στη Σικελία κατά τη Σαρακηνών και πέθανε στη μάχη.
Τα παιδιά του πατρίκιος, Νικηφόρος, και Βάρδας, εξορίστηκαν, οι δυο πρώτοι στη Μύθημνα της Λέσβου, ο δε Βάρδας στην Αμάσεια, Ο Βάρδας Φωκάς στασίασε το 971 μ.Χ. και αντιμετωπίστηκε από το μάγιστρο Βάρδα Σκληρό
Ο Νικηφόρος επί Βασιλείας του είχε θεσπίσει Ένα καθοριστικό μέτρο σε ό,τι αφορά τα θέματα της εκκλησιαστικής διοίκησης που είχε λάβει ο Δολοφονηθείς αυτοκράτωρ Νικηφόρος Φωκάς είναι το διάταγμα του 964, που απαγορεύει την ίδρυση μοναστηριών παρά μόνο σε έρημα μέρη, για παράδειγμα το Άγιο Όρος. Με βάση αυτό το διάταγμα ίδρυσε την μονή στην Καρυούπολη της Μάνης ο Λέων , που αποτέλεσε αργότερα τον βασικότερο άξονα στον εκχριστιανισμό των Σλάβων.
Απόγονοι του Λέοντος κάνουν την μονή καστρομονάστηρο με τείχος πολεμόπυργους, Αρχοντικό ,διοικητήριο, υποστατικά, κτήρια στρατωνισμού, πολλές γη στέρνες και εκκλησίες.
Το καστρομονάστηρο της Καρυούπολης βρίσκεται σε μεγάλη ακμή επί Εμμανουήλ Φωκά περίπου στα 1440, έπεσε όμως σε δυσμένεια από την οικογένεια και αναγκάζεται να εγκαταλήψει την Καρυούπολη περί τα 1470 όπου και κατέφυγε στην Κεφαλληνία .
Η οικογένεια των Φωκάδων έκτοτε έγινε πολυάριθμος και έχουν δημιουργηθεί εξ αυτής διάφορες οικογένειες οι οποίες φέρουν ως επώνυμα διακριτικά προσωνύμια με ενιαία όμως οικογενειακή συνείδηση, Αυτό δυναμώνει την οικογένεια η οποία παίζει σπουδαίο ρόλο στα πολιτικά και στρατιωτικά πράγματα της Μάνης.
Μεταξύ άλλων σημαντικών εκπροσώπων που υπογράφει την επιστολή προς τον πάπα της Ρώμης Γρηγόριο Γ΄ είναι και ο Καλαπόθος Φωκάς: «…εγό Καλαπόθος φουκάς στέργομαι το άνοθε γεγραμένο»
Το έτος 1618μ.χ. ο κόμης του Νεβέρ οργανώνει κίνημα εναντίον των Τούρκων και οι Μανιάτες έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο.Σε επιστολή προς τον κόμη, υπογράφει ο Πατρίκιος Φωκάς: «…και εγό Πατρίκιος Φοκάς (πατρικιάνοι) προσκυνώ την υψηλότητα του αφεντία»
Η προσφορά της οικογένειας στον αγώνα είναι συνεχής και αδιάλειπτη. Στον πόλεμο των Ευρωπαίων της Ιεράς Συμμαχίας κατά των Τούρκων (1684-1699μ.χ.), διακρίνεται ο καπετάν Θωμάς Φωκάς.(Παπαδοθωμιάνοι)
Εγγόνια του Θωμά Φωκά είναι ο ιερομόναχος Ανανίας και ο Παπά Θωμάς που το 1793μ.χ εμφανίζονται να κυριαρχούν στο καστρομονάστηρο της Παλιάς Καρυουπόλεως, η οποία αποτέλεσε και τον τόπο της κατοικίας των Φωκάδων, πρίν την μετεγκατάσταση κάποιων εξ αυτών( Καβαλιεράκηδες) στην νέα Καρυούπολη.
Ο Θωμάς Φωκάς έχοντας την αρχηγία των Μανιατών πολέμησε σε όλες τις μάχες των Βενετών εναντίον των Τούρκων στην Πελοπόννησο, και η συμβολή του ήταν σημαντική. Για την προσφορά του αυτή στον πόλεμο τιμήθηκε από την Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας.
Το 1715 μ.Χ., γίνεται συνάντηση των προκρίτων και επισκόπων Μάνης, στο σπίτι του Αντώνη Καβαλιεράκη Φωκά στην Καρυούπολη, όπου επεβλήθη η άποψη του συμβιβασμού με τους Τούρκους. Κύριος υποστηρικτής ήταν ό Ηλίας Δοξας, όργανο των Τούρκων. Εκτός των άλλων με τον εχθρό συμβιβάστηκε και ο Γιαννάκης Κουτήφαρης. Οί Φωκάδες φυσικά, δεν αποδέχθηκαν την απόφαση του συμβιβασμού. Έτσι το 1718μ.χ δύο Μανιάτες καπετάνιοι, ο Αντώνης Καβαλιεράκης Κοσονάκος, από την Καρυούπολη, και ο Ξανθός Ξανθάκης από την Μηλιά, δολοφόνησαν τον Γιαννάκη Κουτήφαρη, στην μονή της Τίμιοβας.
Λογικό και αυτονόητο είναι, αυτό το γεγονός, αλλά και η στάση των Φωκάδων, να επισύρει την μανία των κουτηφαραίων και λοιπών ανταγωνιστών , και να προσπαθήσουν να τους εξοντώσουν. Η παράδοση αναφέρει ότι πολιόρκησαν το κάστρο της Παλιάς Καρυούπολης που ήταν ή βάση των Φωκάδων. Οι αμυνόμενοι αφού έκαναν Γεροντική αποφάσισαν να στείλουν τα γυναικόπαιδα και τους γέροντες στα Λουκάδικα όπου διέθετε κτήματα η οικογένεια, από δωρεές στη Παναργυρού (Παναγία αργυρού ), οι άνδρες θα έμεναν να αμυνθούν , Υπήρχε όμως αντίρρηση από τον Σκαντάλαρο Φωκά , ο οποίος διατύπωσε την άποψη ότι έπρεπε να εγκαταλήψουν όλοι την Π. Καρυούπολη.
Η διαφωνία υπήρξε μεγάλη και αποφάσισε η γεροντική να τον προειδοποιήσουν ότι κάτι τέτοιο ισοδυναμεί με το «Κόψιμο του σκοινιού» ότι δηλαδή αποξενώνεται από την οικογένεια, πράγμα που δέχτηκε ο Σκαντάλαρος και αφού έκοψε το σκοινί αποχώρισε με την οικογένειά του (Σκανταλαριάνοι) και έκτοτε θεωρείται αποξενωμένος, οι υπόλοιποι αγωνίστηκαν λυσσωδώς αλλά η παλιά Καρυούπολη έπεσε με πολλές απώλειες . Σε σημείο της Π. Καρυούπολης στήθηκαν κρεμάλες και έμεινε το τοπωνύμιο αυτό να λέγεται έτσι και σήμερα.
Ο ιερομόναχος Ανανίας μερικά χρόνια αργότερα τιμώντας την παράδοση και τους προγόνους του, ανακατέλαβε την Καρυούπολη, που διαμορφώθηκε πλέον σε μοναστήρι. Παρ όλες τις φιλότιμες προσπάθειες του με την επισκευή του ναού του Αγίου Γεωργίου, η ιστορική πόλη υπέκυψε στην μοίρα της και έπαψε να κατοικείται από το 1879μ.χ που έχουμε και την τελευταία αναφορά σε απογραφή. Ένας κλάδος των Φωκάδων οι Παπαδοθωμιάνοι, διατηρούν ακόμη σπίτια και κτήματα στην περιοχή Παναγίτσα και στην Δροσοπηγή αλλά και μέσα στον αρχαιολογικό σήμερα χώρο της παλιάς Καρυούπολης..
2η εκδοχή : Η καταγωγή των Φωκάδων της Μάνης προέρχονται απο τον Εμμανουήλ Φωκά ο οποίος ήρθε από την Κων/νουπολη όταν αυτή έπεσε στα 1453.
γράφει ο ιστορικός Ραφενελ.
Γενάρχης των Φωκάδων της Μάνης θεωρείται ο Εμμανουήλ Φωκάς, που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1435μ.χ. «…απήλθεν εκείθεν κατά την άλωσιν 1453μ.χ και μετέβη εις Πελοπόννησον, εκείθεν δε το 1470μ.χ. εις Κεφαλληνίαν, ενώ λοιπά μέλη της οικογένειας παρέμειναν εν Πελοποννήσω»
(Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια: Φωκάδες εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη επί Νικηφόρου Β΄Φωκά τον 10ο αιώνα, στην Κεφαλλονιά το 1470μ.χ, και σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου, της Αθήνας, και της Κέρκυρας σε διάφορες χρονικές περιόδους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια σας....συντροφιά μας.