CASTRO DI CHOLOCHITIA -ΤΑ ΛΟΥΚΑΔΙΚΑ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΝΗΣ

α΄ Γεωγραφική θέση.
Τα Λουκάδικα είναι καστρόχτιστο χωριό του Δήμου Ανατολικής Μάνης, βρίσκονται σε θέση περίοπτη και αρθρώνονται πάνω σε τρίδυμους λοφίσκους σε υψόμετρο 325 μέτρων από τη θάλασσα.
Η απόσταση από το λιμάνι του Κότρωνα και την αρχαία Τευθρώνη υπολογίζεται στα τρία χιλιόμετρα.
Στην κορυφή του κάστρου, όταν βρεθεί κανείς, νιώθει ευχάριστα, γιατί κάτωθεν του βρίσκεται ο κόλπος της Κολοκυθιάς και θωρώντας ξέμακρα και αλαργινά την άπλα της θάλασσας διακρίνει στο βάθος του ορίζοντα τη νήσο των Κυθήρων.
Κάποιοι περιηγητές χαρακτηρίζουν τα Λουκάδικα ως κάστρο του αέρος. .
Πράγματι το μικρό καστρόχτιστο χωριό ίσταται ευθυτενές, υψηλόκορμο και αγέρωχο, ως γιγαντόσωμος ακοίμητος βιγλάτορας, επισκοπώντας με υπερηφάνεια τα χωριά της Τευθρώνης .
Στη βορειοανατολική πλευρά του το χωριό είναι απόκρημνο και δυσπρόσιτο, οι άλλες πλευρές του είναι ομοίως απροσπέλαστες με επακόλουθο οι κάτοικοι του τον παλιό καιρό να νιώθουν ασφαλείς και να αμύνονται επιτυχώς σε κάθε κακόβουλο επιδρομέα.

β΄ Η κατοίκηση των Λουκαδίκων και η Ιστορική τους διαδρομή.
Το Κάστρο των Λουκαδίκων είναι δομημένο στον νότιο από τους τρείς λοφίσκους, εδώ υπάρχουν ίχνη κτισμάτων και εμφανή απομεινάρια της οχύρωσης του από την αρχαία εποχή, τη Βυζαντινή, τη Μεταβυζαντινή περίοδο και τη Φραγκοκρατία.
Τα Λουκάδικα ήταν η πρώτη ακρόπολη της αρχαίας Τευθρώνης και λόγω της μορφολογίας του εδάφους και της οχυρής τους θέσης ήταν τόπος, που κατοικήθηκε σ΄ όλες τις εποχές.
Στην αρχαία εποχή το χωριό ταυτίστηκε με την πόλη της Τευθρώνης, που ήταν από τις σημαντικότερες του Κοινού των Ελευθερολακώνων
Το έτος 1245 μ. Χ. μετα τη Φράγκικη κατάκτηση της Πελοποννήσου και τη διανομή των καταληφθέντων κάστρων, οικισμών και περιοχών δίνεται και το κάστρο της Κολοκυθιάς (Castro di Cholochitia), με τα «τέσσαρα φίε », ως φέουδο στον κόμη Λούκα, που αργότερα ως φαίνεται εκ του ονόματος του το Κάστρο με τον οικισμό του ονομάστηκαν Λουκάδες ή Λουκάδικα.
Στο στίχο 1945 του Χρονικού του Μορέως καταγράφεται ότι:
« Του μισίρ Λούκα εδόθησαν τέσσερα φίε και μόνον,
των Λάκκων την περιοχήν να έχη των Γριτσένων
του μισίρ Ντζα γάρ ντε Νουηλή ο Πασαβάς του εδόθη
και τέσσερα φίε να κρατη, φλάμπουρον να βασταίνη
να ένι πρωτοστράτορας, να έχη ιγονικόν του.»
Το ανθρωπωνύμιο-τοπωνύμιο Γρίτσενα και το επώνυμο Γρίτσης έχει ευρεία διάδοση στη Μάνη από τους χρόνους της Φραγκοκρατίας και αναφέρεται στον κατάλογο του έτους 1618 μ.Χ. με την ακόλουθη σειρά Gutifariagni, Griciagni, Zivignani.
Ο οικισμός Griciagni, μαρτυρείται ότι βρισκόταν κοντά στο χωριό Κουτήφαρη, όπου υπήρχε παλαιότερα και οικογένεια Γρίτση.
Το κάστρο των Λουκαδίκων το συναντάμε σε καταλόγους κάστρων του έτους 1463 μ.Χ., ως Cocchochia sive Colochita και αργότερα σε ναυτικούς χάρτες, σε πορτολάνους.
Ο Π. Ζερλέντης στο βιβλίο του « Τάξις Ιεραρχική» γράφει ότι τα Λουκάδικα αναφέρονται, το έτος 1467 μ.Χ, ως Castro di Cholochitia-κάστρο της Κολοκυνθίας, που ανήκε στους Βενετούς.
Η Ταινάρια χερσόνησος υπήρξε ικανοποιητικά κατοικημένη από τους Βυζαντινούς ήδη χρόνους και τη Φραγκική περίοδο.
Τα σημαντικότερα κέντρα της Bassa Maina ήσαν το κάστρο της Μαϊνης στη νοτιοδυτική ακτή και στη βορειανατολική το κάστρο της Κολοκυθιάς.
Το περιηγητικό κείμενο, του Τούρκου Evliya Gelebi, του έτους 1670 μ. Χ. αναφέρει ολόκληρη την περιοχή της Τευθρώνης ως Colocitolar
Η σημαντικότητα και η στρατηγική θέση του κάστρου των Λουκαδίκων ή του κάστρου της Κολοκυθιάς-Castro di Cholochitia ήταν ιδιαίτερης σημασίας. Το κάστρο επιφαινόταν και δέσποζε όλων των οικισμών της Τευθρώνης, γι’ αυτό η λέξη Cholochitia ακολουθούσε, την ονομασία τους.
Τούτο καταγράφεται σε Ενετικά έγγραφα και άλλα κείμενα, που αναφέρουν τα χωριά ως Driali di Cholochitia, Giorgiciopulo di Cholochitia, Gognia di Cholochitia, Vatas di Cholochitia, Afugia di Cholochitia, Scurca di Cholochitia, Haitofoglia di Cholochitia, Voucholia di Cholochitia, Gnifi di Cholochitia, viglistico di Cholochitia
Στο υπόμνημα που έστειλε ο Δούκας του Νέβερ στο βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο την 24 Σεπτεμβρίου 1615 μ.Χ αναφέρονται οι συμφωνίες, που συνήψε με τους Μανιάτες.
Στο υπόμνημα αυτό γίνεται μνεία του λιμανιού της Κολοκυνθίας, επί τούτοις παραθέτουμε κατωτέρω σχετικό απόσπασμα.
«.................................................................Υπόσχονται οι κάτοικοι του Βραχίονος της Μάνης, Οιτύλου, Γυθείου και Καλαμάτας εν πλήρει ενώσει……………………………………………………………………..Άμα τη ειδοποιήσει της Χριστιανικής στρατιάς …………………………………………………………………και μέρος του τρίτου στρατεύματος θα κατευθυνθή εις τον λιμένα της Κολοκυνθίας δια να καταλάβη το φρούριο Rapan, το οποίον είναι εύκολον, ως ο εν λόγω επιβεβαιοί………………»
Ο ριμαδόρος της Μάνης Νικήτας Νιφάκος στα στιχουργήματα του, που γράφηκαν μεταξύ των ετών 1782-1798, επί μπέη της Μάνης Τζανετάκη Γρηγοράκη-Κομνηνού, αναφέρει:
«….Λουκάδικα και Κάβαλος, Χιμάρα και Σκουτάρι,
ετούτα λάμπουν στα λοιπά χωρία σαν το φεγγάρι ….» O κώδικας αριθμ. 214 της εθνικής βιβλιοθήκης, που έχει γραφτεί από τον παχτονάρη γιατρό Παπαδάκη, αποκαλεί το Κάστρο των Λουκαδίκων και τον πέριξ του κάστρου οικισμό ως χωριό Λουκάδες.

«Γαλακώ» το ταξίδι του γαλακτόχρωμου νερού της Λάας.

Όλα τα ταξίδια κρύβουν μια μαγεία, άλλοτε την διαβάζουμε άλλοτε όχι.
Το τελευταίο ταξίδι όμως ήταν κάτι διαφορετικό, έκρυβε «τυχαίες» εκπλήξεις.
Νεφελώδης ο ουρανός, κρυμμένος στην νεφέλη ο Ταΰγετος, αναστατωμένο το Γύθειο, που προσπαθεί να αλλάξει.
Ξεκίνησα και έφτασα μόνος, έκανα μερικά τηλέφωνα, ουδείς.
Ο Ήλιος όμως γύρισε και βρεθήκαμε με καλή καρδιά, στην ομώνυμη ταβέρνα.
Ο γράφων, ο Δημήτρης Ροζακης, και ο ιδιοκτήτης Γεώργιος Δεμοιράκος.
Είπαμε πολλά, σκέψεις και ιδέες, που αναβλύζουν αβίαστα, σε μια περιοχή που αναβλύζει και το αθάνατο νερό της πηγής «Γαλακώ».
«κρήνη τε εστί πλησίον δια την χροάν του ύδατος καλουμένη Γαλακώ και προς τη κρήνη γυμνάσιον»(Παυσανίας ΛΑΚΩΝΙΚΑ ΧΧΙV7)
Φορτωμένοι λοιπόν οι τρεις μας με περιέργεια και δίψα, ξεκινησαμε το οδοιπορικό μας στην ξεχασμένη κοιλάδα που φιλοξενούσε την ξακουσμένη πόλη, σε πολλές επαναλήψεις από δεκάδες χιλιάδες χρόνια προ Χριστού.

Φρουροί μας τα τρία ιερά βουνά που την περιβάλουν, Πασσαβάς, Μαστρολέος, Ταρμπόλια, τα σημερινά ονόματα τους, Ασία, Κνακάδιον, Ίλιον τα παλαιότερα.
Μήπως, σκέπτομαι μήπως η πόλις Ίλιον (Τροία) είναι αποικία κάποιων Λάων, κάποια μακρινή εποχή.
Στις κορυφές τους και από ένας θεός, η Αθηνά, ο Απόλλωνας, ο Διόνυσος.
«Εστί δε εν τοις ερειπίοις ναός Αθηνάς επίκλησιν Ασίας, ποιήσαι δε Πολυδεύκην και Κάστορα φασίν» »(Παυσανίας ΛΑΚΩΝΙΚΑ ΧΧΙV7)
«των δε ορών επί μεν του Ιλίου Διονυσου τε εστι και επ ακρας της κορυφης Ασκληπιου ναός, προς δε το Κνακαδίω καρνειος καλούμενος Απόλλων» »(Παυσανίας ΛΑΚΩΝΙΚΑ ΧΧΙV8).

Χωθήκαμε στην εύφορη κοιλάδα, μέσα σε πυκνή βλάστηση, συναντώντας πέτρες, απομεινάρια άλλων εποχών, μέσα σε πρόχειρες τοιχοποιίες, η και μόνες ριγμένες εδώ και εκεί.

 Περπατήσαμε το στάδιο, καταπράσινο λιβάδι, που το χαίρονταν πλέον μοσχάρια και αλλά ζωντανά.
Αναστατώθηκε ο νεαρός ταύρος, ίσως γιατί μας θεώρησε δημίους του στην εκατόμβη που θα γινόταν σε μια αρχαία τελετή, για την λατρεία των θεών.

Στην άκρη του σταδίου, ακριβώς μπροστά από την ανηφόρα, «λεωφόρο» πλάτους αρκετών μέτρων, που οδηγούσε στην πύλη της Ακρόπολης, ένα σύμπλεγμα με μεγάλα δέντρα θάμνους και βάτα, κρύβει την πηγή Γαλακώ.

Δύσκολη η πρόσβαση, ακατόρθωτο το πλησίασμα. Στα νερά της τα ήμερα, σε αυτό το σημείο, στα ακίνητα νερά έβρισκε χώρο ανάμεσα από την πυκνή βλάστηση να καθρεφτίζεται ο ουρανός. Το «αθάνατο» νερό της αναβλύζει από την Γή, χωρίς θόρυβο, χωρίς δύναμη διακριτικά, έτσι ακριβώς όπως και η ίδια παραμένει.

Για να ακολουθήσουμε το ταξίδι του νερού έπρεπε, λόγω βλάστησης να κάνουμε έναν κύκλο και να βρεθούμε από τα ριζά της Ασίας, στα ριζά του Κανακαδίου.
Η ροή που ακολουθεί πάνω στην επιφάνεια δεν είναι σε μήκος μεγαλύτερη από τριάντα με σαράντα μετρά.

Στην συνέχεια μυστηριακά έτσι ακριβώς όπως αναβλύζει, αλλά με περισσότερη δύναμη και ένα μουσικό κελάρυσμα, χώνεται μέσα σε ένα τεχνητά χτιστό τούνελ, και εξαφανίζεται μέσα στα σπλάχνα της βάσης του βουνού. Μάθαμε ότι μέχρι ενός σημείου έχει μπει κάποιος, και βρέθηκε σε ένα ευρύχωρο δωμάτιο. Είδε ότι το τούνελ συνέχιζε αλλά δεν επεχείρησε να συνεχίσει χωρίς απαραίτητο εξοπλισμό.

Αφού διασχίζει αυτή την υπόγεια και άγνωστη διαδρομή, βγαίνει στην συνέχεια, από την ανατολική πλευρά, και επιφανειακά πλέον, να συναντήσει την θάλασσα, στο βαθύ αφού πρώτα ενώνεται με τα νερά σου Κρόνου.
Μου θύμισε αυτό το μικρό ταξίδι του νερού, το ταξίδι της ζωής. Έρχεται από την Γή, ξαναπηγαίνει σε αυτή, με τεχνητό τρόπο, και ξανάρχεται για να χαθεί στην θάλασσα.

Σε κάποιο από αυτά τα ταξίδια, και μέσα στην αιώνια κοιλάδα του χρόνου, συναντήσαμε και τον μακρινό μας πρόγονο τον «ΕΡΥΜΝΙΔΑΣ ΕΠΙΣΤΑΤΟΣ» εντοιχισμένο σε μια σύγχρονη κατοικία στο Βαθύ.

Είναι δυστυχώς η κακή μοίρα των παλαιών να αφομοιώνονται από τα νέα, και σε πολλές περιπτώσεις να καταστρέφονται.
Πώς να πιστέψω ότι αυτή η όμορφη, θα μπορούσα να πω ιερή κοιλάδα, το βιβλίο της ιστορίας ενός τόπου και ενός λαού, έχει μπει στο μάτι του κυκλώνα.
Ο σχεδιασμός της αναβάθμισης του επαρχιακού δρόμου Γυθείου –Αρεοπόλεως προβλέπει να περάσει καταμεσής από την κοιλάδα της Λάας.
Εδώ τελειώνει το σύντομο οδοιπορικό μας.
Εδώ τελειώνει και το εκτενές μέσα σε χιλιετηρίδες παρελθόν της Λάας.
Μένουν κάποιες φωτογραφίες να θυμίζουν το παρελθόν, πολύτιμες.
Πρέπει να πούμε αντίο σε όλα!
Αντίο Γαλακώ, αντίο στάδιο, αντίο πατρίδα!!!
ΟΥ ΤΙ ΔΑΝΟΣ
9/4/2013

Το Σκουτάρι της Πόλης ήταν η κοιτίδα των Γρηγοράκηδων

Το Ουσκουντάρ (τουρκ. Üsküdar) ή Σκούταρι (αρχ. Χρυσόπολις), είναι μεγάλος και πυκνοκατοικημένος δήμος της Κωνσταντινούπολης που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προάστια της πόλης και βρίσκεται επί της ασιατικής πλευράς, στο νότιο άκρο του Βοσπόρου.
Η βυζαντινή ονομασία «Χρυσούπολις» σχετίζεται πιθανώς με μύθο, σύμφωνα με τον οποίο πρώτος οικιστής της πόλης ήταν ο Χρύσος, γιος του Αγαμέμνονα και της Χρυσηίδας, ή ακόμα με το γεγονός πως ήταν τόπος συγκέντρωσης φόρων.
Η σύγχρονη ονομασία ετυμολογείται πιθανώς από την αρχαία περσική Ουσκιουδάρ που δηλώνει τον αγγελιαφόρο, υπόθεση που υποστηρίζεται από τη σημαντική θέση της πόλης που συνιστά συγκοινωνιακό κόμβο.
Η ονομασία αυτή, ως Escutaire, δόθηκε πρώτα από τον Βιλλεαρδουίνο το 1203. Το τοπωνύμιο Σκουτάρι παραπέμπει επίσης σε φρουρά, η οποία έφερε είδος ασπίδας που λεγόταν «σκουτάριον». Στο χρονικό του Νικήτα Χωνιάτη αναφέρεται ομώνυμο παλάτι του Μανουήλ Α' Κομνηνού, επί του ακρωτηρίου της Δαμάλεως, που ενδέχεται να ευθύνεται και για το τοπωνύμιο της ευρύτερης περιοχής
Οι Γρηγοράκηδες-μαζί με αλλους ευγενείς συγγενείς των Κομνηνών μετά την άλωση της Πόλης έφυγαν με τρία καράβια από το Σκούταρι της Πόλης(Σημερινό Ισκουντάρ).
Τα πλοία ελιμενίσθηκαν στον όρμο που τον είπαν Σκουτάρι που μέχρι τότε το λέγαν Βορδώνα.
Τα δύο ανεχώρησαν αμέσως, το ένα, τρικάταρτο, παρέμεινε εκεί μέχρι που σάπισε.
Κάποιοι οίκησαν το Σκουτάρι, άλλοι την Παλαιά Καρυούπολη , τον Παρασυρό..
Οι οικογένειες Μενενέ -Στεφανόπουλοι- Καλκαντήδες αλλά και Γερακάρηδες αναφέρονται σαν οικήτορες στην περιοχή.
Το 1760 Κορσικανός πλοίαρχος φιλοξενείται από τρείς Στεφανοπουλαίους στο Σκουτάρι, όπου ελιμενίζεται με ασφάλεια και ανεφοδιάζεται. Στο ημερολόγιό του εκφράζεται κολακευτικά για την εμπειρά του και τους περιγράφει ωσ ξανθούς, άρχοντες, ωραίους στην όψη.
Επίσης στις παρυφές του λόφου του Σκουταρίου βρίσκεται η βρύση όπου κατά την παράδοση ο Γερακάρης γνώρισε την αγαπημένη του..
Το τέμπλο της Παναγίας είναι δωρεά του Γερακάρη, φερτό από την Κωνσταντινούπολη.
Τμήμα του απέκοψε ο ίδιος αρχιπειρατής ΚΑΙ ΤΟ ΔΩΡΙΣΕ ΣΤΟΝ ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΓΕΡΑΝΟΥ, καθώς όπως ισχυρίσθηκε , το εδικαιούτο λόγω συγγένειας...!

Δημήτρης Ροζάκης

ΤΟ ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΠΟΥ ΔΙΧΑΖΕΙ (ΠΕΛΛΑΝΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ)

\

Η Ιστορική Μονή της οικογενείας Καλλέργη στην Γωνέα της Μάνης.

Από τον Σταύρο Λιλόγλου
http://www.pireasnews.gr

Είναι ένα από τα καλύτερα κρυμμένα μυστικά της μανιάτικης γης.
Όλοι θα περάσουν από τον Κότρωνα, αλλά σχεδόν κανείς δεν θα μπει στον κόπο να ανηφορίσει την πλαγιά του βουνού Αραβίκια, πάνω από το ωραίο παραθαλάσσιο χωριουδάκι.
Ο ανηφορικός τσιμεντόδρομος καταλήγει στην νότια άκρη του βουνού στο μοναστήρι της, σε μια θέση με εκπληκτική θέα. Σαν από αεροπλάνο θα θαυμάζετε κάτω τον Κότρωνα και την Προσηλιακή Μάνη.

Η μονή Μεταμορφώσεως Σωτήρα Γωνέας βρίσκεται πολύ κοντά στο χωριουδάκι Γωνέα και είναι εν μέρει αναστηλωμένη. 

Διατηρεί εξαιρετικά την αρχιτεκτονική της φυσιογνωμία και γύρω από την πλακόστρωτη αυλή σώζονται παλιά κελιά, πολλές λίθινες σκάλες, θυρίδες και τοξωτά ανοίγματα, ενώ στο βόρειο μέρος υπάρχουν εκτενείς οχυρώσεις με επάλξεις και πολεμίστρες.

Από εκεί η θέα αληθινά κόβει την ανάσα! Το καθολικό είναι ένα από τα ομορφότερα εκκλησιαστικά μνημεία της Μάνης και είναι στολισμένο με ένα πολύ μεγάλο πλήθος τοιχογραφιών πολύ καλά διατηρημένων με χρώματα που λάμπουν ολοζώντανα! 

Υπάρχουν δύο στρώματα τοιχογραφιών και χρονολογούνται πιθανώς στον 14ο αιώνα, εποχή που χτίστηκε η εκκλησία.

Η Γωνέα, οικισµός της κώµης του Κότρωνα της περιοχής Τευθρώνης του δήµου ανατολικής Μάνης είναι ο τόπος καταφυγής κλάδου της οικογένειας των εκ Κρήτης Καλλέργηδων.

Οι Καλλέργηδες περί τα μέσα του 17ου µ.Χ. αιώνα, καταδιώχθηκαν από τους Τούρκους, διέφυγαν από την Κρήτη στη Μάνη και εποίκησαν τον οικισµό της Γωνέας, που βρίσκεται σε δυσπρόσιτη αντηρίδα, της σειράς των λόφων της Αραβίκιας σε υψόµετρο 100 µέτρων από τη θάλασσα και σε µικρή απόσταση από το µυχό του κόλπου της Κολοκυθιάς.

Ο οικισµός της Γωνέας μοιάζει µε εξώστη της Αραβίκιας και είναι φυσικό παρατηρητήριο, που κατοπτεύει τη θάλασσα, γιατί µε καθαρή ατμόσφαιρα φαίνονται στο βάθος του ορίζοντα τα Κύθηρα. Η Γωνέα συνδέεται µε την κώµη του Κότρωνα µε πλακόστρωτο, κατά το μεγαλύτερο μέρος, κατηφορικό δρόμο µε πολλά γυρίσματα στη σχεδόν κάθετη πλαγιά. 

 Η απόσταση από τον Κότρωνα µέχρι τη Γωνέα είναι µικρή και υπολογίζεται περίπου στην µισή ώρα (30’ λεπτά). Υπάρχει όµως και άλλος αγροτικός αµαξιτός δρόµος από τον Κότρωνα, που διέρχεται από τους οικισµούς Καρυαλού, Σκαλτσοτιάνικα, Ριγανόχωρα, Γωνέα και συνεχίζει µέχρι το µοναστήρι της Γωνέας.

Η µονή της Γωνέας των εκ Κρήτης Καλλέργηδων είναι και αυτή χτισµένη σε ψηλότερη αντηρίδα της Αραβίκιας νοτιανατολικά και αντίκρυ στον οικισµό της Γωνέας, σε απόσταση µικρότερη των δύο 2 χιλιοµέτρων. Η µονή είναι καθαγιασµένη προς τιµήν της Μεταµόρφωσης του Σωτήρα και είναι ευχαριστήρια έκφραση των Καλλέργηδων προς το Σωτήρα Χριστό για τη διάσωσή τους από τους Τούρκους και τους κινδύνους, που πέρασαν στη θαλάσσια περιπέτειά τους µέχρι να φθάσουν από την Κρήτη στη Μάνη. 

Η µονή της Γωνέας είναι και σήµερα µεγαλόπρεπη, παρά την εγκατάλειψή της και την αδιαφορία της αρχαιολογικής υπηρεσίας και των τοπικών αρχών.

Το υψηλό περιτείχισµα της µονής, τα κελιά, η τράπεζα, το αρχονταρίκι, ο φούρνος, οι αποθήκες και η σωζόµενη ωραία μικρή εκκλησία της µε τις αξιόλογες τοιχογραφίες, παρά τη λεηλασία και την παντελή έλλειψη συντήρησης, φανερώνουν την επιβλητική παρουσία της µονής, που πήγασε από την ευλάβεια και τη βαθιά πίστη των Καλλέργηδων στον Σωτήρα Χριστό.

Ο ναός έχει βυζαντινές τοιχογραφίες του 18ου µ.Χ. αιώνα. Στη δυτική κάµαρα απεικονίζονται «οι Αίνοι µε το Χριστό που περιβάλλεται από το ζωδιακό κύκλο». 

Ο «Οκτώβριος» εικονίζεται µε τη µορφή «σκορπιού». Κάτω από το ζωδιακό κύκλο στο βόρειο σκέλος υπάρχουν πιστοί, που δέονται και υµνούν τον Κύριο και στο νότιο απεικονίζονται κυρίως ζώα και χαλάζι, χιόνι, κρύσταλλος και φωτιά. 

Οι αρχαιολόγοι έχουν διαπιστώσει και δεύτερο στρώµα τοιχογραφιών, που διακρίνεται στην Ανατολική κάµαρα του ναού….

…Από το µοναστήρι της Μεταµόρφωσης του Σωτήρος βλέπεις πολύ σιµά σου τον οικισµό της Γωνέας και πανοραµικά στο βάθος απλώνονται από βόρεια προς βορειοδυτικά όλα τα χωριά της Ανατολικής Μάνης µε την ακόλουθη σειρά Πύρριχος, Χιµάρα, Λουκάδικα, Ριγανόχωρα, Σκαλτσοτιάνικα, Λούτσα, Καρυαλού, Αλεπού Κότρωνας Βάττα, Καυκί, Φλοµοχώρι, Ζούδα, Αργιλιάς, ∆ρυαλί, Νύφι, Σολοτέρι, Κοκκάλα, Κορακιάνικα, Κυπριανός, Σπείρα, ∆ηµαρίστικα, Πιόντες, Λάγια.
Για την Ιστορία αναφέρω μια μάχη που συνέβει το 1614 ,στο σημείο που βρίσκεται κάτω από την ιστορική μονή, μεταξύ μανιατών και οθωμανών.
Συγκεκριμένα, σουλτάνος, στην αδυναμία του να υποτάξει την Μάνη, ανάθεσε τη φροντίδα αυτή στο διάσημο Οθωμανό κουρσάρο Μουσολίν Ραίζ δίνοντας του τιμές, αξιώματα και συμπαραστάτη το Σιλάν-πασά των Ιωαννίνων.
Ο Μουσολίν Ραί το 1613 εισχωρεί με πεζούς και στόλο στα χωριά του κόλπου της Κολοκυθιάς, στον Κότρωνα, που εκεί τα πλοία του βρίσκουν αραξοβόλι στο απάνεμο λιμανάκι της Αρέας-Κότρωνα και αποβιβάζει τα στρατεύματα του, τους πειρατές του.
Οι κάτοικοι των χωριών πανικόβλητοι πήραν τα όρη και τα βουνά για να κρυφτούν σε σπήλαια και τσαράνες προκειμένου να αποφύγουν την αιχμαλωσία, το θάνατο και τον εξανδραποδισμό. Ο Μουσολίν Ραίζ με δολοπλοκίες, ενέδρες και σκληρότητα διέσπειρε τον τρόμο και την απελπισία, κάποιοι εκ των προκρίτων και του κλήρου, που ήλθαν να διαπραγματευτούν, ανασκολοπίστηκαν βάρβαρα.
Τα στρατεύματα του Μουσολίν Ραίζ άρπαζαν και κατάστρεφαν ότι έβρισκαν μπροστά τους, παραδίδεται μάλιστα ότι στο δρόμο τους συνάντησαν ένα νέο άνδρα με σκοτισμένα λογικά, σακάτη (χωλό) στα άκρα, που περιφερόταν άσκοπα και αγνοούσε τον κίνδυνο, τον συνέλαβαν, για να τον ανακρίνουν, κι αυτός ξεστόμιζε ακαταλαβίστικα λόγια και παρά το ότι δεν λάμβαναν καμμία πληροφορία, συνέχιζαν να τον φέρουν μαζί τους, έχοντας τον ως προπομπό.
Στη διαδρομή της πορείας προς το χωριό Αφούγγια (Σκαλτσοτιάνικα), ο χωλός άνδρας άκουσε κλάματα μωρού και το ένστικτο του τον προέτρεψε με αλαλαγμούς και χοροπηδητά να ξεφωνίζει στρεβλές φράσεις που έλεγαν: "σκύλα πνίξε το παιδί σου για να σώσεις τη ζωή σου!!!, σκύλα πνίξε το μωρό σου για να σώσεις το λαό σου".
Το μωρό κατά την παράδοση συνέχισε το κλάμα και οι πειρατές εντόπισαν τη σπηλιά, που κρύβονταν οι φυγάδες, κυρίως γυναικόπαιδα.
Η είσοδος της σπηλιάς ήταν ένα μικρό στενό πέρασμα και οι εγκλωβισμένοι αντιστέκονταν με πείσμα και η σύλληψη των γυναικόπαιδων ήταν αδύνατη.
Οι επιδρομές του Μουσολίν Ραίζ με σπουδή για να τελειώνουν στα γρήγορα, έβαλαν φωτιά στο άνοιγμα της εισόδου, με δεδομένο το θλιβερό αποτέλεσμα, ο καπνός και η έλλειψη αερισμού τους δημιούργησε ασφυξία με αποτέλεσμα να προτιμήσουν το θάνατο παρά την αιχμαλωσία, την ατίμωση και τον εξανδραποδισμό.
Ο Μουσολίν Ραίζ θεώρησε πως ήταν εύκολα τα πράγματα και την επόμενη χρονιά, το 1614, έρχεται με χίλιους περίπου στρατιώτες και αντιμετωπίζει τους Μανιάτες με περίσσια σκληρότητα.

Η οργή όμως η αγανάκτηση και το μένος των γενναίων της Μάνης έφερε το οικτρό τέλος τους.
Οι Μανιάτες επιτέθηκαν με μανία κατά των Οθωμανών κάτω από το σημερινό μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα της Γονέας στην περιοχή του κόλπου της Κολοκυθιάς, και κατάσφαξαν τους στρατιώτες του Μουσολίν Ραίζ, αλλά και ο ίδιος δεν διέφυγε το θάνατο...
Από τη συμφορά αυτή των Οθωμανών διασώθηκαν μόνο τέσσερις σύντροφοι του Μουσολίν Ραίζ, που διέφυγαν με βάρκα από ένα μικρό ορμίσκο του ακρωτηρίου Σταυρί, που σήμερα ονομάζεται Τουρκολίμανο.
Η περιοχή κάτω από το μοναστήρι του Σωτήρα των Καλλέργηδων της Γονέας και ακριβώς δεξιά στον παλιό πλακόστρωτο δρόμο Κότρωνα-Γονέας από το ρέμα και μετά μέχρι κάτω από το μοναστήρι και προς το μέρος της Αρέας ονομάζεται Ραζί ή Ραζία θυμίζοντας στους μεταγενεστέρους την πανωλεθρία του Μουσολίν Ραίζ και των συντρόφων του....

Σημείωση: Θερμές ευχαριστίες στον "οδηγό" μας σε αυτήν την υπεροχή αναζήτηση και συγκεκριμένα στον προπονητή TAE KVO DO της ΥΦΑΑ, της Ελληνικής Αστυνομίας κ. Δημακόγιαννη Δήμητρη.
ΠΗΓΕΣ:
-Κ. Μέρτζιου Η Μάνη στα αρχεία της Βενετίας-Λακωνικές Σπουδές έτος 1972
-"Ερανίσματα ιστορίας και λαογραφίας" του Γιάννη Λεκκάκου