Η Αίγιλα του Ταινάρου...σταθμός στό ταξίδι από τόν άλλο κόσμο.

Η Αίγιλα, μια σχετικά άγνωστη και ανεξερεύνητη από την αρχαιολογία, πολίχνη του Ταινάρου είναι χτισμένη σε υψόμετρο πάνω στο όρος Σαγγιά. Στην περιοχή αναβλύζουν πηγές με νερό, που η ύπαρξη του όπως είναι φυσικό ήταν απαραίτητη για την ίδρυση μιας πόλεως. Βρισκόταν στην θέση Κιόνια κοντά στο μοναστήρι της Παναγίας του Κουρνού πάνω από το σημερινό χωριό Νύφι. Το μοναστήρι οφείλει την ονομασία του σε δύο πηγές που υπάρχουν, κουρνός είναι αναγραμματισμός της λέξεως κρουνός, και ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα. Η ονομασία του χωριού Νύφι, που προέρχεται από το Νυμφαίον, παραπέμπει σε εποχές που Νύμφες κατοικούσαν σε καποιες περιοχές και προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στους ανθρώπους. Σε κοντινή απόσταση στην Τευθρώνη, τον σημερινό Κότρωνα η νύμφη Ναιάς δώρισε την ομώνυμη πηγή στους ανθρώπους. Για την Αίγιλα γίνεται αναφορά από τον Παυσανία στα Μεσσηνιακά (IV,17 1), και όχι στα Λακωνικά, το πιθανότερο επειδή από την Τευθρώνη μέχρι το Ταίναρο ταξίδεψε δια θαλάσσης. Έτσι δεν του δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθεί την πόλη, αλλά του την ανέφεραν οι Μεσσήνιοι μέσα από μια παράδοση, που είχε εμπλακεί ο βασιλιάς τους Αριστομένης «έστι δε Αίγιλα της Λακωνικής, ένθα ίερόν ίδρυται άγιον Δήμητρος….» Στην Λακωνική βρίσκεται η Αίγιλα, στην οποία έχει ιδρυθεί ιερό της θεάς Δήμητρας.....ο Αριστομένης με τους συντρόφους του γνωρίζοντας ότι στο ιερό αυτό έκαναν γιορτή οι γυναίκες, τους επετέθησαν με σκοπό να τις αρπάξουν. Αυτές αμύνθηκαν και με την βοήθεια της θεάς οι περισσότεροι Μεσσήνιοι τραυματίσθηκαν. Οι γυναίκες χρησιμοποίησαν τα μαχαίρια με τα οποία θυσίαζαν τα σφάγια, και τις σούβλες στις οποίες περνούσαν τα κρέατα για να τα ψήσουν. Επιτέθηκαν και στον Αριστομένη χτυπώντας τον με τις δάδες, τον έπιασαν ζωντανό, και τον φυλάκισαν. Δραπέτευσε όμως την ίδια νύχτα και γύρισε στην Μεσσηνία. Για το γεγονός αυτό κατηγορήθηκε η ιέρεια της Δήμητρας Αρχιδάμεια, ότι τον βοήθησε να δραπετεύσει όχι με κάποιο αντάλλαγμα, αλλά γιατί κάποτε τον είχε ερωτευθεί. Δικαιολογούσε την πράξη αυτή λέγοντας πώς, εκείνος κατάφερε να κόψει τα δεσμά και να δραπετεύσει.

Ο Αριστομένης ήταν ο βασιλιάς των Μεσσηνίων κατά το Β’ Μεσσηνιακό Πόλεμο (685-668π.Χ.), και η πράξη του αυτή εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο των εχθροπραξιών, σε μια περισσότερο ρεαλιστική ερμηνεία, και το συμπέρασμα που βγαίνει είναι πώς η Αιγίλα ήταν με το πλευρό των Λακεδαιμονίων. Το παράδοξο είναι πώς μια χούφτα γυναίκες, μπόρεσαν να εξουδετερώσουν ομάδα ανδρών πολεμιστών, με πολύ εύκολο τρόπο σύμφωνα με την αφήγηση. Ίσως οι ιέρειες της Δήμητρας να ήταν απόγονοι των Αμαζόνων, που είχαν τερματίσει την εκστρατεία τους τα προγενέστερα χρόνια στην Πύρριχο, σύμφωνα πάντα με τον Παυσανία, και που δεν απέχει πολύ από την Αίγιλα. Ακόμη η βοήθεια της θεάς, ίσως είναι η απλοϊκή ερμηνεία μιας γνώσης και δύναμης που δεν μπορεί να εξηγηθεί. Το σίγουρο είναι πώς και τότε κυρίαρχο ρόλο στην ζωή των ανθρώπων έπαιζε ο έρωτας.
Υπάρχουν στην περιοχή, τα θεμέλια δύο κτισμάτων που οδήγησαν τους ερευνητές να υποθέσουν πώς πρόκειται για κτίσματα του ιερού της Δήμητρας.
Το πρώτο, ένας μικρός ορθογώνιος ναός με πρόναο και σηκό, του οποίου οι διαστάσεις είναι 3,17 επί 3 μέτρα, και το δεύτερο μεγαλύτερος τετράγωνος σηκός με πλευρά 15 μέτρων και περιστύλιο 6 επί 7 κίονες. Το όνομα της περιοχής Κιόνια οφείλεται στους διάσπαρτους κίονες που υπάρχουν σε αυτή την θέση.Ο ναός σύμφωνα με προφορικές παραδόσεις κατεδαφίστηκε από έναν ηγούμενο τον 19ο αιώνα.

Οι μαρτυρίες από τα κείμενα πιστοποιούν πώς από την απώτερο και άγνωστο παρελθόν η περιοχή του Ταινάρου ήταν σπουδαία ναυτική δύναμη. Στα Αργοναυτικά οι Ταινάριοι ορίζονται σαν καταπληκτικοί κωπηλάτες, αλλά και στην συνέχεια καταγράφεται ένας μεγάλος αριθμός λιμένων, για τόσο μικρή γεωγραφική περιοχή.
Ο Ηρόδοτος αναφέρει, «μόλις δε αναχθεντες, προσέμιξαν τη Πελλοποννησω και περι Πύλον και Ταίναρον γης των Λακεδαιμονίων ανακώχευον τας νέας».
Ο Παυσανίας έχει πολλές αναφορές, «Και λιμένες ο τε Αχίλλειος εστί και Ψαμαθούς» στην περιοχή του ακροταίναρου «ολιγον δε απωτέρω Μέσσα πόλις και λιμήν» στην περιοχή του Μέζαπου «Χρήσθαι δε Λαι μεν ναυσταθμω δια το ευλίμενον» στον Λακωνικό στο Βαθύ. Σε αυτά να προστεθεί και ο Γερολιμένας, ο Ιερολιμήν, το ιερό λιμάνι που μυστηριακά λέγεται και Θυρίδες, το Οίτυλο και πολλά άλλα. Όλα αυτά τα λιμάνια, ίσως και πολλά περισσότερα, είχαν ένα κοινό ελεγκτικό σύνδεσμο, που φαντάζει μυθικός. Την ανεξήγητη μυστηριακή πηγή του Ταινάρου, που μέσα στα νερά της οποίας, έβλεπαν όλα τα πλοία και τα λιμάνια, που αναφέρει ο Παυσανίας σαν θρύλο, και που οι ιδιότητες της χάθηκαν όταν μια γυναίκα έπλυνε μολυσμένο ρούχο στα νερά της.
Στην ίδια περιοχή τοποθετείται, και η είσοδος στον άλλο κόσμο, και αυτή η αναφορά χωρίς αποδεικτικά, πώς θα μπορούσε άλλωστε να εξηγηθεί μια τέτοια δυνατότητα.

Στράβων (Η 369) «εν δε τώ κόλπω της παραλίας το μέν Ταίναρον ακτη εστί εκκειμένη, Το ιερόν έχουσα του Ποσειδώνος, εν άλσει ιδρυμένον. Πλησίον δε εστίν άντρον, δια ου τον Κερβερον αναχθηναι μυθεύουσιν υφ Ηρακλέους έξ άδου».
Έχει λοιπόν αναφερθεί από πολλούς η πύλη για τον «Άλλο κόσμο» και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ακόμη και αν δεν υπάρχουν τεκμήρια. Άλλωστε οι παραδόσεις και η πίστη των ανθρώπων αποτελεί το κυριότερο τεκμήριο για κάθε ανεξήγητο, και επιβεβαιώνεται από την μυθική είσοδο στην άγνωστη διάσταση, οντοτήτων που είχαν περισσότερες από τις ανθρώπινες δυνατότητες. Ο Ηρακλής, ο Ορφέας, ο Οδυσσέας αποτέλεσαν ταξιδιώτες στον άλλο κόσμο, και το σημαντικότερο επανήλθαν στον δικό μας. Αυτό θεωρητικά αποδεικνύει πώς το ταξίδι είναι αμφίδρομο, με την διαφορά πώς η επιστροφή είναι εξασφαλισμένη αν ο ταξιδιώτης έχει ιδιότητες πάνω από τις ανθρώπινες. Είναι λοιπόν οι Πύλες του Άδου στο Ταίναρο είσοδος στον κόσμο μας;

Μια απλή ετυμολογική ανάλυση, σε μερικές ονομασίες, μπορεί να οδηγήσει την σκέψη μας σε μια διαφορετική ερμηνεία, πνευματική και έξω από τα όρια των όσων αντιλαμβανόμεθα με τις αισθήσεις μας που είναι άλλωστε ελάχιστα.

Ταίναρο {1 τανύω θέτω σε σφοδρή κίνηση 2 αρα αρέομαι= προσεύχομα}
Αίγιλα {1 αϊκή -α (επιτατ.) + ίκω- ορμητική κίνηση, σπουδή, ορμή, αλλά και Αιγίς=προστασία,2 λα - οράω (δασ.) όρομαι (ορούω = εποπτεύω), αφοράω, ολάω (ρ-λ), λάω, αντιλαμβάνομαι, προνοώ, επί της διανοητικής οράσεως, διακρίνω}.
Πύρριχος {πυρρός [πύρινος- πυρνός - πυρρός (ρν-ρρ)]- φλογωπός, + ιχώρ [ικμάς - ικάς - ιχώρ (κ-χ, α-ω)]- ο αιθέριος χυμός ο ρέων στις φλέβες των θεώ}.
Λαάς {πέτρα, ο πύρινος λίθος εξ ουρανού(μετεωρίτης), το ουράνιο και φωτεινό, το πνευματικό}
Λακεδαίμων {Λακε=ξεφωτο,κοιλαδα+δαίμων=άυλη οντότητα, τοποθεσία εγκατάστασης πνευμάτων οντοτήτων πέραν της υλικής υπόστασης}
Σπάρτη {Σπείρω ,σπειροειδές DNA, ο τόπος της σποράς από τις οντότητες, για την υλοποίηση τους, και την προσαρμογή τους στον υλικό αισθητό κόσμο}
Γύθειο {κύω-ένγκυος= αναπτύσσω, προστατεύω, η περιοχή της κυοφορίας και της προστασίας μέχρι την ολοκλήρωσή τους}
Για να νοιώσουμε όμως αυτό διαφορετικό ταξίδι θα ξεχάσουμε τις συμβατικές επιστημονικές αποδείξεις. Ο κόσμος χωρίζεται με μια ερμηνεία της μυθολογίας σε ορατό και μη, ή διαφορετικά σε υλικό και άυλο. Βάση ήταν η Γαία (Δαματερ=Γη μητέρα). Σε αυτήν κυρίαρχος ήταν ο Ποσειδών (Πόσσις+δα), στον ουρανό ήταν ο Δίας ( ο σπόρος γονιμοποίησης της Δα), και το υπόλοιπο ελέγχοταν από τον Άδη.
Ο Άδης στην δωρική διάλεκτο Άδας, σημαίνει αυτόν που δεν έχει Δα=γη, δηλαδή σε ελεύθερη μετάφραση το άυλο σύμπαν με όλα όσα εμπεριέχονται σε αυτό.

Λακωνικά λοιπόν το ταξίδι θα μπορούσε να ήταν κάπως έτσι.
Αποφασίστηκε ή έλευσις, με σκοπό να δημιουργηθεί ή να εμπλουτισθεί ο υλικός κόσμος με ένα είδος που θα κυριαρχούσε σε αυτόν, από δυνάμεις προερχόμενες από τον άυλο συμπαντικό κόσμο, τον κόσμο του Άδη, τον άλλο κόσμο, και όχι κατ ανάγκη τον κάτω κόσμο. Μία πύλη εισόδου στην περίπτωσή μας το Ταίναρο, και συγκεκριμένα οι Πύλες του Άδου. Μυθολογικές μαρτυρίες, την παρουσιάζουν σαν πύλη εξόδου προς τον άλλο κόσμο, αλλά η επάνοδος του Ηρακλή, του Ορφέα και άλλων, αποδεικνύει πώς η διέλευση είναι αμφίδρομη, όταν ο ταξιδιώτης συγκεντρώνει κάποιες προϋποθέσεις. Η είσοδος δυνάμεων έγινε από το Ταίναρο, και στην συνέχεια ακολουθούν τα στάδια της προσαρμογής τους στον φυσικό μας κόσμο.Ανάμνηση ρεαλιστική μέσα στον χρόνο, που μετατρέπεται σε ένδειξη αφού υπερκαλύπτει όλες τις θρησκευτικές αναζητήσεις μέχρι σήμερα, είναι η εκκλησία των «Αγίων Ασωμάτων» σύμβολο σύνδεσης του άυλου με τον υλικό κόσμο.
Στην Αίγιλα χαλιναγωγούν και προσαρμόζουν της δυνάμεις τους, με σκοπό να προστατευθούν από την φυσική επίδραση. Στην Πύρριχο μετατρέπονται και μεταλλάσσονται με σκοπό να ενταχθούν στην φυσική ακολουθία, που ορίζουν οι φυσικοί κανόνες του κόσμου μας. Στην Λάας εγκαθίστανται και θέτουν σε εφαρμογή το σχέδιο για το οποίο έγινε όλη η διαδικασία. Η Λακεδαίμων ορίζει τον τόπο εφαρμογής του σχεδίου, η Σπάρτη την έδρα της υλοποίησης και το Γύθειο την ανάπτυξη και την εξέλιξη της όλης διαδικασίας. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας είμαστε εμείς οι άνθρωποι το κόσμημα αλλά και το τραγικότερο των όντων, που αναλάβαμε από ένα σημείο και μετά να τα φέρουμε εις πέρας μόνοι μας. Τα όπλα μας η δυνατότητα της σταδιακής κυριαρχίας στον φυσικό κόσμο, η δυνατότητα της αναπαραγωγής, και η ικανότητα να ενεργούμε αυτόβουλα και με πλήρη ελευθερία.

Η δυνατότητα αναπαραγωγής αρχικά υπήρχε μόνο στην Γαία, γι αυτό και στα παραπάνω ονόματα δεν υπάρχει το αρσενικό. Αργότερα με την προσθήκη του σπόρου, και για την διαιώνιση του εμφανίσθηκε η ανάγκη του αρσενικού.
Ο χρόνος μας είναι και συγκεκριμένος σαν άτομα, αλλά και αιώνιος σαν είδος. Είναι όμοιος ο ρόλος μας με τους αθλητές της σκυταλοδρομίας, που καθιστά τον κάθε ένα από μας σημαντικό για το σύνολο του σκοπού. Το πιθανότερο εκείνοι που δεν κάνουν καλά την δουλειά που τους έχει ορίσει η μοίρα, να ξανάρθουν, και να ξανάρθουν μέχρι να το πετύχουν.
Κάπως έτσι ή και διαφορετικά, είναι το κυκλικό ταξίδι μας, με περιόδους, μήκη κυμάτων, ταλαντώσεις και συχνότητες, που σε μεγάλο βαθμό καθορίζονται από εμάς όλους, και ας μην το έχουμε συνειδητοποιήσει.

Από την στάση μας και τις ενέργειές μας καθορίζονται η ευτυχία ή ζωή μας, και αυτή ακόμη η Συμπαντική μονάδα.


Φωτογραφίες : Γιάννης Κοφινάς
Ετυμολογικό Λεξικό : Σταύρος Ν.Βασδέκης

Ο Άγιος Νικόλαος στην Καρυούπολη

Ο Άγιος Νικόλαος βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά, πάνω στό λόφο της Καρυουπόλεως.

Διατηρείται, ο κυρίως ναός, το ιερό, και μέρος του πρόναου από την δυτική πλευρά . Είναι και αυτός μονόχωρος με τρούλο και κτίσθηκε στα τέλη του 13ου αιώνα, κατά τον καθηγητή Δρανδάκη, μικρότερος αλλά και παλαιότερος από τον Άγιο Γεώργιο. ΄Έχει γκρεμίσει ο θόλος του τρούλου, ο πρόναος, και μέρος της εισόδου στην νότια πλευρά. Ο κυκλικός τρούλος ακουμπά σε τέσσερα τόξα, που στηρίζονται σε παραστάδες στους πλάγιους τοίχους, και φέρει γύρω-γύρω ανοίγματα, αλλά και τυφλές εσοχές, εναλλάξ. Στο τελείωμα των τοίχων, κάτω από τα κεραμίδια της στέγης, διατηρείται τμήμα διακόσμησης με συνεχόμενα «Χ» , μόνο από την πλευρά της εισόδου.

Στο εσωτερικό, ιδιαίτερα όταν κοιτάξει κάποιος ψηλά φαντάζει έντονα το σταυροειδές σχήμα της εκκλησίας, πράγμα που σε καμία περίπτωση δεν υποψιάζεσαι, όταν βρίσκεσαι στο εξωτερικό.

Οι παραστάδες στην βόρεια πλευρά ενώνονται με τον τοίχο του τέμπλου, και συνδυαζόμενες με την αψίδα, σχηματίζουν το χώρο του ιερού, ενώ μια αψιδωτή πύλη εξασφαλίζει την επικοινωνία με τον κυρίως ναό. Έχει τεκμηριωθεί ότι, οι τοιχογραφίες διατηρούνται σε δύο ζώνες, και συμπεραίνουμε ότι ο ναός εκτός από την αρχική αγιογράφηση, ζωγραφίστηκε πάλι τον 18ο αιώνα. Δεν σώζονται όμως παρά ελάχιστα τμήματα, στην αψίδα του ιερού, στο τέμπλο, και στην αψίδα στο νότιο ο τοίχο.

Η Παναγία-Βλαχερνίτισσα κατέχει το σύνηθες μέρος στην αψίδα του ιερού, και από κάτω οι συνλειτουργούντες ιεράρχες. Πάνω από το ιερό στην καμάρα, η Ανάληψη και ο Χριστός με τους αποστόλους. Στο τέμπλο διακρίνονται μισοκατεστραμένες, η Παναγία η Βρεφοκρατούσα, ο Χριστός Ζωοδότης και ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Σκηνές από τον βίο του Αγίου Νικολάου παριστάνονται στον βόρειο τοίχο, σε δύο ζώνες.

Γενικά παρατηρείται στο σύνολο των τοιχογραφιών, ίδια διάταξη με τον Άγιο Γεώργιο.
Εποίσης τό μνημείο έχει κριθεί διατηρητέο από το υπουργείο Πολιτισμού.(ΦΕΚ473/17-12-62)

Η Μάνη τιμά ενωμένη την 17η Μαρτίου 1821

Για τις τελευταίες αυτές προετοιμασίες της κήρυξης της Επανάστασης του '21 ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, γιός του Θεόδωρου, γράφει: "Αναπτυσσομένης της ιδέας περί της Επαναστάσεως, ο σπινθήρ της Ελευθερίας ήναπτε τον ενθουσιασμό των Ελλήνων, οίτινες διενοούντο περί της ενάρξεως του πολέμου. Όθεν την 17ην Μαρτίου (1821) οι πρόκριτοι της Μάνης συνεννοήθησαν να λάβωσι τα όπλα κατά των Τουρκών." Πράγματι την 17ην Μαρτίου του 1821 συγκεντρώθηκαν στην Αρεόπολη (Τσίμοβα) οι πρόκριτοι της Μάνης και όλοι οι ένοπλοι Μανιάτες με αρχηγό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη(είχε εκλεγεί αρχηγός από τη Συνέλευση των Κιτριών) και ορκίστηκαν κάτω από το λάβαρο του Αγώνα, που το στήσανε προ του ιερού ναού των Ταξιαρχών "Νίκη ή Θάνατος", κηρύσσοντας την έναρξη της Επαναστάσεως. Στη συνέχεια ξεκίνησαν για την Καλαμάτα ειδοποιώντας και τα λοιπά επαναστατικά στρατεύματα της Μάνης, όσα ευρίσκοντο εκτός της Αρεόπολης, να συγκεντρωθούν σε ορισμένα σημεία για να βαδίσουν όλοι μαζί προς κατάληψη και απελευθέρωση της Καλαμάτας. Ο Ι. Θ. Κολοκοτρώνης στα Ελληνικά Υπομνήματα γράφει: "...κατά δε την 22ην Μαρτίου οι Μαυρομιχαλαίοι, Μούρτζινοι και λοιποί πανστρατιά εισήλθαν εις Καλαμάς, ότε αμαχητεί παρεδόθη ο Βοεβόδας μεθ' όλων των εκεί ευρεθέντων Τούρκων υπέρ των 150..."

Από το Φωτάκο μαθαίνουμε πολλά ονόματα αγωνιστών που εισέβαλαν τότε στην Καλαμάτα: "Πρώτοι λοιπόν εισήλθον κατά την 22αν Μαρτίου 1821 εις τας Καλάμας, οι Σταυριανός Καπετανάκης, Ιωάννης Ν.Καπετανάκης, Μιχαήλ Ν.Καπετανάκης, Ηλίας Π.Μαυρομιχάλης. Ταυτοχρόνως ήλθον ο Γαλάνης Κουμουνδουράκης, την δέ πρωίαν της 23ης Μαρτίου ήλθον ο Κατσής Μαυρομιχάλης, ο Ηλίας Κατσάκος-Μαυρομιχάλης, τη ιδία δε ημέρα ήλθον ο Γεώργιος Καπετανάκης, ο Ιωάννης Καπετανάκης, ο Παναγιώτης και Διονύσιος Μούρτζινοι, ο Παναγιώτης Μπουκουβαλέας, ο Γεώργιος Ντουράκης, ο Παναγιώτης Ντουράκης, ο Παναγιώτης Βενετσανάκος και άλλοι πολλοί. Αυτοί ήσαν με τον Θ.Κολοκοτρώνην. Ακολούθως ήλθον ο Πανάγος Κυβέλος, Νικόλαος Χριστέας, Ηλίας Χρυσοσπάθης, Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, Κυριακούλης Κουτράκος, Χρισόδουλος Καπετανάκης, Κωνσταντίνος Πιεράκος, Δημήτριος Πουλικάκος, Θεόδωρος Μεσικλής, Ιωάννης Γρηγοράκης, ο Σκλαβούνος από τον Πύργο της Μάνης και ο Πιέρος Βοϊδής.

Να πως περιγράφει στα απομνημονεύματα του ο Θ.Κολοκοτρώνης τα γεγονότα που ακολούθησαν: " Εις τας 23 Μαρτίου επιάσαμεν τους Τούρκους εις την Καλαμάτα, τον Αρναούτογλου σημαντικόν Τούρκον της Τριπολιτσάς. Είμεθα 2000 Μανιάτες, ο Πετρόμπεης, ο Μούρτζινος, Κυβέλος. Δυτική Σπάρτη 100 ήτον οι Τούρκοι μαζεμένοι, ως 10.000 η φήμη τους μεγάλη. Η Ανατολική Σπάρτη εκινήθη την ίδια ώρα. Ο Τζαννετάκης με την Κακοβουλία εκκινήθη δια τον Μυστρά. Οι Τούρκοι της Μπαρδούνιας και Μυστρά υπάγουν, τραβιούνται εις την Τριπολιτσά. Οι Τούρκοι είχαν βάλει την υποψία, επροσκάλεσαν προεστούς και δεσποτάδες και αυτοί επήγαν. Ήταν έμβα του Μαρτίου. Δεν τους εσκότωσαν. Οι Σπαρτιάται αφού επήραν λάφυρα, προχωρούν και πολιορκούν τη Μονεμβασιά. Εις την Καλαμάτα εκάμαμε συνέλευσην, πόθεν να πρωτοκινήσωμεν τα στρατεύματα. Οι Καλαματιανοί εκατάφεραν τον Μπέη να πάμε εις την Κορώνη δια να μη βάλουν σπαθί οι Τούρκοι εις τους Χριστιανούς, εγώ δεν εστέρχθηκα, είπα να πάμε εις την παλαιάν Αρκαδία, εις το κέντρο, δια να βοηθούμε τους άλλους. Του Μούρτζινου αρρώστησε το παιδί του, ο Διονύσιος, και έτσι δεν εκίνησαν όλοι οι Μανιάτες, έλαβα 200 από αυτόν και 70 από τον Μπέη με τον καπετάν Βοϊδή και με 30 δικούς μου εγένηκαν 300, και έκοψα ευθύς δύο σημαίες με σταυρό και εκίνησα".

Αυτή είναι η αληθινή ιστορία της έναρξης της Επαναστάσεως του 1821, ιστορία που πολλοί επιχείρησαν να υποβιβάσουν.

Πηγή : Acrobase

Τό κοινό τών Ελευθερολακώνων

Παρουσίαση

Το κοινό των Ελευθερολακώνων 195 π.χ.-297 μ. χ. αποτέλεσε μια ουσιαστική ανάπτυξη στην περιοχή της Λακωνίας.
Για πέντε αιώνες αναπτύσσονται 24 πόλεις από τις οποίες απέμειναν 18 όπως μας τις παραδίδει ο Παυσανίας. Η έκταση που καλύπτουν γεωγραφικά είναι όλα τα παράλια του Λακωνικού κόλπου, ή ανατολική πλευρά του Μεσσηνιακού, φθάνοντας μέχρι τον Ταΰγετο, αλλά και το Αιγαίο στην ανατολική πλευρά του ακρωτηρίου Μαλέας.
Ακριαί, Αλαγονία, Ασωπός, Βοιαί, Βρασιαί, Γερήνια, Γερονθαί, Γύθειον, Επίδαυρος Λιμηρά, Καινήπολις(Ταίναρος), Λάς, Λεύκτρα, Μαριός, Οίτυλο, Πύρριχος, Τευθρώνη, Zάραξ, Θαλάμαι.

Οργάνωση
Οι πόλεις του Κοινού διατηρούσαν την αυτονομία τους, αλλά ταυτόχρονα είχαν και συνεργασία μεταξύ τους. Ο τρόπος οργάνωσης τους είχε σαν πρότυπο το Σπαρτιατικό πολίτευμα.
Αποτελούσαν ένα είδος ομοσπονδιακής συμπολιτείας, που ήταν οργανωμένη δημοκρατικά, με τους άρχοντες να εκλέγονται από τον λαό.
Σε κάθε πόλη είχαν την διαχείριση της εξουσίας 3 έως 5 άτομα που ονομάζονται έφοροι, με επικεφαλής τον πρέσβυ των εφόρων.
Άλλοι τίτλοι αρχόντων που αναφέρονται είναι ταμίας (Ασωπός,Γερόνθαι,Γύθειον), Επιμελητής (Καινήπολη), Αγορανόμος (Γύθειο), Γυμνασίαρχος (Γύθειο,Τευθρώνη).
Εκτός από την επί μέρους οργάνωση σε κάθε πόλη, υπήρχαν και συλλογικά όργανα. Αυτά ήταν το συνέδριο των Ελευθερολακώνων, ένας στρατηγός και ο ταμίας. Ο στρατηγός προΐστατο όλων των πόλεων, και ο ταμίας διαχειριζόταν τα οικονομικά.
Η ύπαρξή τους φανερώνει κοινή πολιτική, αλλά και οικονομική ευμάρεια.
Επικεφαλής της δικαστικής λειτουργείας ήταν οι έφοροι.

Νομίσμτα του Κοινού(Ηρακλής & Αθηνά)

Ιστορία
Ιδρύθηκε επί τυραννίας Νάβιδος 206-192 π.χ. σαν Κοινό Λακεδαιμονίων το 195 π.χ.
Οί συνθήκες την περιοχή της Λακωνίας την εποχή του Νάβιδος ήταν μία από τις αιτίες για την δημιουργία του κοινού.
Στις παραλιακές πόλεις κατοικούσαν περίοικοι, το εμπόριο ήταν σε πλήρη ανάπτυξη και όπως είναι φυσικό ήταν πλούσιοι.
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την αντίθεση τους με τον τύραννο Νάβη.
Σε αυτές τις πόλεις κατέφευγαν και οι διωκόμενοι Σπαρτιάτες, που ήταν αντίπαλοί του του Νάβιδος
Εκτός από αυτά η Ρωμαϊκή διπλωματία, επεδίωκε την περαιτέρω αποδυνάμωση της Σπάρτης, και ευνοούσε την ανάπτυξη του κοινού.
Οι Ρωμαίοι λοιπόν μαζί με τους φίλους τους, της Αχαϊκής συμπολιτείας, ανέλαβαν την κηδεμονία του κοινού μέχρι το 146 π.χ. Θεωρούσαν το κοινό των Ελευθερολακώνων «civitas libera et amicia», και από το 193 π.χ. «sokios populi Romani».
Κατά την πολιορκεία της Σπάρτης από Ρωμαίους, Αχαϊκή συμπολιτεία και Ρόδιους προς βοήθεια του Τίτου Φλαμινίνου, ήλθε ο ρωμαϊκός στόλος υπό τον αδελφό του Λεύκιο Φλαμινίνο, ο οποίος κατέλαβε ευκόλως τις πόλεις Λά, Ασίνη καί Έλος και επολιόρκησε ασφυκτικώς το Γύθειο. 196. π.χ.
Όταν η πόλις του κοινού Λάς δέχθηκε επίθεση από τον Νάβη, 192 π.χ. οι Ελευθερολάκωνες ζήτησαν βοήθεια από τον Φιλοποίμενα της Αχαϊκής συμπολιτείας.
Η κατάληψη του Γυθείου, 192 π.χ. που ήταν ίσως η σημαντικότερη πόλη του Κοινού, επιτυγχάνεται τελικά από τους Ρωμαίους, Αχαιούς, Ροδίους, και άλλους συμμάχους. Μετά την κατάληψη στην συνέχεια και της Σπάρτης, επιτυγχάνεται η εξουδετέρωση του Νάβιδος, και επικρατεί ειρήνη.
Αν και οι κάτοικοι του Γυθείου αντιστάθηκαν σθεναρά στην σφοδρή επίθεση, στην συνέχεια δέχτηκαν με ρεαλισμό την νέα κατάσταση. Είναι φανερό ότι τα δύο αντίπαλα πολιτικά ρεύματα στην συνέχεια προτίμησαν την ευημερία.
Σημαντικό είναι ότι, όλες αυτές οι αντιπαλότητες , δεν επηρέασαν τις σχέσεις του κοινού με την Σπάρτη.
Το 21π.χ επί Αυγούστου στα πλαίσια γενικής αναδιοργάνωσης μετονομάσθηκε σε Κοινό Ελευθερολακώνων , οπότε και αναγνωρίσθηκε επίσημα από το Ρωμαικό κράτος σαν φίλιο έθνος.
Επεδίωκε με αυτό τον τρόπο ο Αύγουστος, αν και ήταν φίλος των Σπαρτιατών να μην υπαχθεί το κοινό στην Σπάρτη.

Το κοινό των Ελευθερολακώνων διαλύθηκε τυπικά 297 μ.χ. επί Διοκλητιανού.

Αποτελέσματα
Το μέγεθος της σημασίας του όμως διατηρείται στην περιοχή για πολλούς αιώνες, και είναι το μέσον που μεταμόρφωσε την Σπάρτη σε Μάνη.
Στην παρακμή του οδήγησε η επιδρομή των Γότθων του Αλάριχου 395μ.χ με συνέπεια την καταστροφή της Σπάρτης και του Γυθείου.
Η καταστροφή του Γυθείου ολοκληρώθηκε με τον καταστροφικό σεισμό 365 μ.χ, πιθανόν να υπήρξαν και άλλες καταστροφές στην περιοχή, στην τοπική παράδοση αναφέρεται και η καταβύθιση της Λας.
Μια δεύτερη επιδρομή του Γιζέριχου και των Βανδάλων εκδηλώθηκε το 476 μ.Χ., την εποχή του Λέοντος Α΄ 457-474 μ.χ
Αυτή τη φορά στόχος ήταν η Καινήπολης. Ενδιαφέρον έχουν τα αναφερόμενα από τον ιστορικό Προκόπιο, που συνόδευε σαν γραμματέας, τον στρατηγό Βελισάριο στην εκστρατεία του κατά των Βανδάλων, και αποβιβάσθηκαν στην περιοχή του Ταινάρου. Συνεπώς λοιπόν τα γεγονότα που διαδραματισθήκαν σε προηγούμενα χρόνια, έμαθε από ανθρώπους της περιοχής.
«Γιζέριχος γάρ, επισκήψας ποτέ τοίς έν Πελλοπονήσω χωρίοις, Ταίναρο προσβάλλειν επιχείρησεν, ενθενδε τε κατά τάχος αποκρουσθείς και πολλούς των επομένων αποβαλλών ανεχώρησεν ουδενί κόσμω».
«ούτως ώσπερ είρηται διαφυγόντες Ταινάρω προσέμιξαν,ή νυν Καινήπολις επικαλείται»
Αλλά και πολλούς αιώνες αργότερα ο Κυριάκος από Ανκόνα 1447μ.χ που περιοδεύει την Ταινάρια περιοχή αναφέρει σημαντικά στοιχεία, που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν ακόμη σημαντικά απομεινάρια στην κοινωνική δομή, την διοίκηση, αλλά και στις συνήθειες των κατοίκων, που παραπέμπουν στο κοινό.Η οργάνωση και διεξαγωγή αθλητικών αγώνων (Androdromon Pentastadium) για παράδειγμα, οδηγεί στο άρχοντα του κοινού Γυμνασίαρχο.

Συμπεράσματα
Το κοινό των Ελευθερολακώνων αποτέλεσε μια ουσιαστική ανάπτυξη στην περιοχή της Λακωνίας. Αναπτύσσονται 24 πόλεις από τις οποίες απέμειναν 18 που καλύπτουν γεωγραφικά όλα τα παράλια του Λακωνικού αλλά και την ανατολική πλευρά του Μεσσηνιακου και φθάνουν μέχρι τον Ταύγετο
Ακριαί. Αλαγονία, Ασωπός, Βοιαί, Βρασιαί, Γερήνια, Γερονθαί, Γύθειον, Επίδαυρος Λιμηρά, Καινήπολις(Ταίναρος), Λάς, Λευκτρα, Μαριός, Οίτυλο, Πύρριχος, Ταυθρώνη, Ζαραξ.

Τύραννος Νάβις

Ιδρύθηκε επί τυραννίας Νάβιδος (206-192 π.χ), σαν Κοινό Λακεδαιμονίων.
Μετονομάσθηκε σε Κοινό Ελευθερολακώνων (146π.χ) επί Αυγούστου.
Διαλύθηκε (297μ.χ.) επί Διοκλητιανού.
Στην παρακμή τους οδήγησε η επιδρομή των Γότθων του Αλάριχου (395μ.χ) με συνέπεια την καταστροφή της Σπάρτης και του Γυθείου.
Η καταστροφή του Γυθείου ολοκληρώθηκε με τον καταστροφικό σεισμό 375μ.χ, πιθανόν να υπήρξαν και άλλες καταστροφές στην περιοχή,στην τοπική παράδοση αναφέρεται και η καταβύθιση της Λας.
Η επιδρομή των Βανδάλων στην συνέχεια με αρχηγό τον Γιζέριχο.(457-474π.χ ), εναντίον της Καινήπολης.
Φυσικό επακόλουθο οι εναπομείναντες από την καταστροφή πληθυσμοί να στραφούν στους αδελφούς Λάκωνες του κοινού που παρέμεναν .
Έτσι δημιουργήθηκαν δύο βασικά φύλλα που θα απασχολήσουν αργότερα την αυτοκρατορία οι Έζερίτες και οι Μελιγγοί. Οι ονομασίες περιγράφουν τα χαρακτηριστικά των περιοχών που εξαπλώθηκαν.
Εζερίτες στην ευρύτερη περιοχή μετά το Γύθειο στο ακρωτήριο Μαλέας, λόγω του ελώδους της τοποθεσίας, και οι Μελιγγοί στις πλαγιές του Ταυγέτου (Μήλιγξ=Μηλίγγι=παρειά=Μάγουλο)
Οι Βάνδαλοι αντιμετωπίστηκαν ουσιαστικά και αποχώρησαν με μεγάλες απώλειες. Τα αποτελέσματα όμως ήταν καθοριστικά για την εξέλιξη της περιοχής. Πρώτον δέχτηκαν ισχυρό πλήγμα, και δεύτερον ξεκίνησαν σχέσεις (συμμαχικές) με την Βυζαντινή αυτοκρατορία.
Το γεγονός αυτό επισημοποιείται με την επίσκεψη του Βελισάριου στο Ταίναρο όπως μας παραδίδει ο Σταυράκιος(532μ.χ).
Οι σχέσεις περιορίζονται όμως μόνο στην περιοχή της σημερινής Μέσα Μάνης, και ίσως φτάνουν μέχρι τα όρια της περιοχής του Πασσαβά, πράγμα που επιβεβαιώνεται από τα πρωτοχριστιανικά μνημεία της περιοχής. Τότε ξεκινά και ο εκχριστιανισμός της περιοχής, που επικυρώνεται με την ίδρυση της «επισκοπής Μαίνης» όπως αναφέρεται από τον Λέοντα το Σοφό(866-912μ.χ) για πρώτη φορά.
Η αναφορά μας οδηγεί να συμπεράνουμε σε σχέση με την προέλευση της ονομασίας ότι αναφέρεται σε συγκεκριμένο μέρος που ιδρύθηκε η επισκοπή.
Αντιθέτως αργότερα ο Πορφυρογέννητος(912-959 μ.Χ.) στην αναφορά του «Κάστρο Μαίνης» και με μόνη ίσως πηγή την προηγούμενη γενικεύει την ονομασία σε ευρύτερη περιοχή, και πολύ αργότερα το όνομα«Μεγάλη Μαίνη» περιλαμβάνεται όλη η περιοχή.
Παραμένει όμως εκτός το υπόλοιπο κομμάτι της Λακωνίας που είναι και το ευπορότερο και πλουσιότερο, και του οποίου οι κάτοικοι συνεχίζουν να υπάρχουν σύμφωνα με τα παλαιότερα δεδομένα και δεν υπόκεινται σε καμιά συμμαχία.
Αποτελεί όπως είναι φυσικό στρατηγική γεωγραφικά τοποθεσία, διότι τροφοδοτούμενη από θαλάσσης αποτελεί είσοδο για τον έλεγχο των βορειότερων περιοχών της Πελοποννήσου.
Είναι σημαντικό όμως για τους Βυζαντινούς και βάζουν σε εφαρμογή το σχέδιο που περιλαμβάνει δύο άξονες.
Ο πρώτος είναι η αλλοίωση του πληθυσμού (επιχειρείται εγκατάσταση άλλων φύλλων στην περιοχή), και ο δεύτερος ένοπλη επέμβαση.
Αυτή γίνεται την εποχή του Βασιλείου του Α΄ (811-829 μ.χ) και εξολοθρεύονται οι Εζερίτες και οι Μελιγγοί.
Τα παραπάνω αναφέρει ο Πορφυρογέννητος(912-959μ.χ).
Το καθεστώς αυτό της Βυζαντινής κυριαρχίας πρέπει όμως να εδραιωθεί και αυτό γίνεται με την επικράτηση (πολλές φορές και δια της βίας του χριστιανισμού στην υπόλοιπη Λακωνία. Ιδρύονται λοιπόν Χριστιανικοί πυρήνες καστρομονάστηρα, που φιλοξενούν και μοναχούς και στρατιώτες ή στατιώτες μοναχούς,(Γεράκι, Καρυούπολις) αναφέρεται κτίσιμο χριστιανικής εκκλησίας στο Γεράκι τον 5ο αιώνα, και την ίδια εποχή πιθανολογείται και η ίδρυση της Καρυουπόλεως.
Η περίοδος αυτή διαρκεί μέχρι και τον 9ο αιώνα, που ολοκληρώνεται το σχέδιο με τον Νίκωνα, και φθάνουμε αργότερα στη ίδρυση του Μιστρά και την ακμή του δεσποτάτου.
Την εποχή αυτή μπορούμε να πούμε ότι η περιοχή έχει Βυζαντινοποιηθεί, και πώς η άρχουσα τάξη αποτελείται από Βυζαντινούς ή φίλους προς τους Βυζαντινούς. Παρ όλα αυτά όμως το αρχαίο πνεύμα δεν μπορεί να πεθάνει και ο Παλαιολόγος κατανοώντας την αξία του προσπαθεί να δημιουργήσει μία σύνθεση και των δύο ρευμάτων(Πλήθων), την οποία αρχίζει να εφαρμόζει στο δεσποτάτο. Το πείραμα πράγματι επιτυγχάνει τοπικά επειδή μάλλον υπήρχε υπόβαθρο με δεκτικότητα, αλλά δυστυχώς όταν επιχειρήθηκε να εφαρμοσθεί σε όλη την αυτοκρατορία, κατά την αντιμετώπιση των Οθωμανών στην πόλη απέτυχε.
Μετά την πτώση της Πόλης, ή και για τους διορατικότερους και πριν, πολλοί αναγκάσθηκαν να την εγκαταλείψουν για να γλυτώσουν. Όπως καταλαβαίνουμε αυτοί δεν ήταν απλοί και φτωχοί πολίτες αλλά ισχυρότεροι και πλουσιότεροι που τους επέτρεπαν οι συνθήκες να μεταναστεύσουν.
Για πολλούς από αυτούς προορισμό αποτέλεσε η Μάνη.
Φυσικά την μετανάστευση και την εγκατάσταση τους στην νέα τους πατρίδα, για άλλους μόνιμη για άλλους προσωρινή κάλυπτε άκρα μυστικότητα.
Σε καμία περίπτωση δεν χρησιμοποίησαν τα πραγματικά ονόματα αλλά νέα ονόματα που προέκυψαν από το μικρό όνομα ή την ασχολία τους, ή και άλλα τελείως άσχετα.
Είναι αυτοί που τους συναντούμε πλέον το 1600 το 1700 να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην περιοχή και να είναι άσπονδοι εχθροί των Οθωμανών, ενώ αντιθέτως να διατηρούν φιλικότατες σχέσεις με τους Βενετούς.
Κατά περίεργο τρόπο στην Μάνη ισορρόπησαν σχετικά το αρχαίο με το νέο, και παντρεύτηκαν. Η αρχαία αρετή και η δόξα των προγόνων μας, απολαμβάνει τον σεβασμό που της αξίζει σε επίπεδο οικογενειών.
Απόδειξη της σύνθεσης αποτελούν σήμερα τα κύρια σύμβολα της Μάνης η τοπική σημαία (νίκη ή θάνατος) και η κίτρινη με τον δικέφαλο αετό.
Έχουμε λοιπόν τους Νίκλους, (Νίκη+κλέος) που δεν είναι άλλοι παρά οι διατηρηθέντες παρ’ όλες τις δυσμενείς συνθήκες Λακεδαιμόνιοι. Αυτό μας δηλώνει και το μεγάλο ποσοστό αρχαίων βαφτιστικών ονομάτων στην Μάνη.
Φυσικά δεν θα αναφέρω τα ήθη τα έθιμα και κάποιους θεσμούς, και συνήθειες που είναι φανερό ότι έχουν κοιτίδα την Αρχαία Σπάρτη.
Ο πλούτος των αποίκων Βυζαντινών αλλά και ταυτόχρονα η αδιαφορία για το χρήμα των ντόπιων, βοήθησε στο να αγοράσουν περιοχές και να ηγηθούν στον αυτόχθονα πληθυσμό χωρίς όμως να πειράξουν η να αλλάξουν εκείνα τα πατροπαράδοτα, που αποτελούσαν κορωνίδες για τους ντόπιους.
Αντιθέτως ενστερνισθήκαν τα ήθη και έγιναν ένα με αυτούς ενώνοντας και το αίμα τους με γάμους.
Δεν συνέβη όμως αυτό με άλλους που πέρασαν από την περιοχή, σαν στρατιώτες, εργάτες και τεχνίτες βοήθησαν, και όσοι από αυτούς ρίζωσαν στην περιοχή δεν έβαλαν την σφραγίδα τους σε εξελίξεις σημαντικές πλην στην ονομασία μερικών τοπωνυμίων και ίσως και ονομάτων.
Μέχρι και πριν 100 χρόνια χρησιμοποιούσαν παραγιούς για να βόσκουν τα κοπάδια, αλλά ακόμη και σήμερα πλήθος μεταναστών απασχολείται με εργασίες, χωρίς όμως σε καμία περίπτωση να επηρεάσει την εικόνα μιας περιοχής.
Οι δέκα χιλιάδες Αρβανίτες που ενίσχυσαν το Δεσποτάτο επί Μανουήλ Παλαιολόγου(1348-1380μ.χ.) εκτός του ότι σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν αλλόθρησκοι, δεν μπορούν να θεωρηθούν και αλλόφυλοι.
Καταγράφεται η λατρεία που έτρεφαν για τους Παλαιολόγους, και ιδιαίτερα για τον Κωνσταντίνο που αποτελούσε το «Δραγάση» τους.
Ακόμη μεγάλη είναι η παρουσία τους και στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, όπως αποδυκνείεται από τα ονόματα(Μπούας, Κλαδάς κ.λ.π), πράγμα που ενισχύει την άποψη ότι ήταν αυτό το φύλλο πάντα κοντά στους Βυζαντινούς και έχαιρε εμπιστοσύνης, άρα πρέπει να ήταν ομόφυλοι.
Τέλος οι Τουρκαλβανοί της Μπαρδούνιας είναι σαφές ότι ήταν φερτοί από τους Τούρκους και εξολοθρεύτηκαν από αυτούς αργότερα με συνεργάτες τους Έλληνες Άρματωλούς όταν ζημίωναν πλέον τα Τουρκικά συμφέροντα.

Τα αρχικά Κοινό Των Ελευθερολακόνων τα συναντούμε τον προηγούμενο αιώνα σαν ιστορική νομοτέλεια στην Κοινότητα Των Εθνών

Πύρριχος - Λάας - Οίτυλo

Στην κορυφή του όρους Ασία, που σήμερα ονομάζεται λόφος του Πασσαβά βρισκόταν η πανάρχαια πόλη Λάς. Στην δωρική γλώσσα λάς σημαίνει λίθος. Σύμφωνα με μία παράδοση την πόλη ίδρυσαν, άνθρωποι που δημιουργήθηκαν από τους λίθους που έριχναν ο Δευκαλίων και η Πύρρα μετά τον κατακλυσμό. Όπως αναφέρει η μυθολογία , για να δημιουργηθεί το ανθρώπινο γένος έριχναν λίθους και γεννιόταν άνθρωποι. Πιθανόν κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους να δημιούργησαν και την πόλη Λάσσα στο Θιβέτ. Συγκεκριμένα η Λάς και η Λάσσα , σύμφωνα με τις παραδόσεις χτίστηκαν από τον Λάς. Το όνομα λάς είναι αρχαία πελασγική λέξη και σημαίνει «πνεύμα» ή «ουράνιος».

Την γεωμετρική εποχή η Λάς εγκαταλήφθηκε, και επανιδρύθηκε σε τοποθεσία μεταξύ του όρους Ασία (Πασσαβάς), Ίλιον(Μαστρολέου), Κνακάδιον (Ταρμπολιάς). Δεν πρέπει να μην συνδέσουμε και την επίσης πανάρχαια πόλη Πύρριχος με την Πύρρα, καθώς επίσης και την γειτονική με την Λάς Ασίνη με το όρος Ασία.Η σημερινή περιοχή Καμάρες αποτελούσε ανέκαθεν αναπόσπαστο μέρος της πόλης Λάς, που έφτανε μέχρι το ιερό του Διός, στις εκβολές του ποταμού Σκύρα.Κεντρικό σημείο αποτελούσε το Αεράινον (Αγερανός), επειδή σε αυτό υπήρχε ό τάφος του οικιστή της πόλης, με το ομώνυμο όνομα Λάς. Στην ευρύτερη γεωγραφική επικράτεια της Λάς, φάνηκε όλη η παραθαλάσσια περιοχή από το χωριό Μαυροβούνι, μέχρι και το Σκουτάρι. Σε κάποια κείμενα την βρίσκουμε να ονομάζεται Amathea.

Μετά την παρακμή της εξουσίας των Αώων θεών, και την άνοδο των Ολυμπίων, κατά την νομή των περιοχών προήλθε η φιλονικία του Απόλλωνα με των Ηρακλή. Η επέμβαση του Δία είχε συνέπεια την ίδρυση της πόλεως του Γυθείου, σαν δείγμα συμφιλίωσης. Πάνω κάτω την ίδια εποχή την πόλη καταλαμβάνουν οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης. Σε αυτή την δραστηριότητα οφείλουν το επίθετο που τους αποδίδεται «Λαπέρσες», εκείνοι που κυρίευσαν την Λάν. Μεταγενέστερα ο Απόλλωνας αντάλλαξε την περιοχή με τους Δελφούς, και πέρασε το Ταίναρο στον Ποσειδώνα, που συναντάτε και με το προσωνύμιο Γαιήοχος. Ο ναός των Ασωμάτων στην κάθοδο στο Άδη, ήταν πηγαίνοντας στο παρελθόν, ιερόν του Ποσειδώνα, του Απόλλωνα, και του Γαιήοχου, στα βάθη του χρόνου.
Αώοι θεοί είναι οι πανάρχαιες θεότητες, που παρουσιάσθηκαν στην γη, και είχαν υπόγειες κατοικίες. Συνήθως ήταν διφυείς υπάρξεις, με κλασικότερο παράδειγμα τον Κέκροπα. Η ονομασία προέρχεται από την λήξη Αώα ή Εώα που σημαίνει ηλιακή, και Αώ, στα δωρικά ή Ηώ στα ιωνικά που σημαίνει αυγή. Αώος λοιπόν είναι ο ηλιακός ή αυτός που έρχεται από την ανατολή, και δεν είναι άσχετη με αυτό και η παρεξηγημένη λέξη Εωσφόρος, αυτός που φέρνει το φως ή την ανατολή. Αώος θεός ήταν και ο Ολυξεύς, που διασώθηκε με το όνομα «Οδυσεύς» από τον Όμηρο, και ήταν ο αντιπροσωπευτικότερος τύπος Έλληνα στον Τρωικό πόλεμο.

Πιθανόν πριν γίνει ο πολυμήχανος ήρωας, υπήρξε θεότης. Όπως φαίνεται ο Ολυξεύς είναι παλαιότερος, πριν την επικράτηση των ολυμπίων όπως και ο Λάς , ο Αχιλλεύς, ο υιός του Πύρρος και ο Πάτροκλος. Απόδειξη της διαφορετικότητας, αποτελεί ότι οι προαναφερθέντες, δεν είχαν και τα καλύτερα αισθήματα για τους ολύμπιους, σύμφωνα με τον Όμηρο. Μπορούμε να εικάσουμε ότι είχαν γιγαντιαία εμφάνιση, από τάφο επτά πήχεων στην Τεγέα με υπερμεγέθη σκελετό, που κατά την παράδοση ανήκε στον Ορέστη, γιό του Αγαμέμνωνα και αναφέρει ο Παυσανίας Γ.ΙΙΙ 5. Βεβαίως δεν αποκλείεται, πολλά από αυτά τα πανάρχαια πρόσωπα, να έχασαν την αρχική τους ταυτότητα, να επαναπροσδιορίσθηκαν, να άλλαξαν, και να συνέχισαν με διαφορετικό όνομα, σύγχρονο με την νεότερη εποχή. Η Αθηνά π.χ. από διφυής, και υποχθόνια θεότητα, μεταλλάχθηκε σε ολύμπια που γεννήθηκε από το κεφάλι του Διός. Από την Λάν λοιπόν μεταδόθηκε η λατρεία του Ολυξέως, στην υπόλοιπη Λακωνική, ο οποίος σημειώτεον έγινε και γαμπρός του Ικαρίου. Κατόπιν επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές όχι μόνο Ελληνικές αλλά και Ευρωπαικές. Δείγμα των προηγουμένων είναι το ιερόν της Πηνελόπης στην Αρκαδία, αλλά και η επίσκεψη του Τηλέμαχου, υιού του Οδυσσέα, στην Σπάρτη.

Ο Όμηρος, αναφέρει ότι ο Τηλέμαχος, κατόπιν προτροπής της θεάς Αθηνάς (πανάρχαια διφυής θεότης και αυτή), επισκέπτεται τον Μενέλαο, να μάθει για την τύχη του πατέρα του. Το σημαντικό είναι ότι και αυτός, αλλά και οι φιλοξενούντες, δίνουν την εντύπωση ότι συνδέονται μεταξύ τους, με προγονικούς δεσμούς. Στην Ασία, στην ακρόπολη της Λάς, υπήρξε ιερό της Αθηνάς Σωτείρας, αλλά και του Ποσειδώνα, που ίδρυσε ο Οδυσεύς, όταν επέστρεψε από την Τροία. Κατά τον Παυσανία, το ιερόν της Αθηνάς Ασίας ίδρυσαν οι Διόσκουροι, Κάστωρ και Πολυδεύκης, όταν επέστρεψαν από την Αργοναυτική εκστρατεία.

Πρόκειται μάλλον για δύο ιερά ή για επανίδρυση του παλαιοτέρου, της Αώας εποχής, από τους Διόσκουρους κυρίαρχους της Ολύμπιας εποχής. Ο θρύλος θέλει την ύπαρξη ενός συστήματος στοών και σηράγγων κάτω από το κάστρο, αλλά σύμφωνα με μία ακραία ερμηνεία της ονομασίας η πρόσβαση είναι απαγορευμένη passe Avant. Προσωπικά γνωρίζω, πλήθος σπηλαίων με διάφορες μορφές (καταβόθρες, καταφύγγια, χαραμποί) στην περιοχή γύρω από την Καρυούπολη. Σχετικό με αυτά κατά την μεταφορική του ερμηνεία είναι και το όνομα της περιοχής Τσεροβά. Από την λέξη Αρραβα = Πύλη ή Χεραβός= χάσμα άνοιγμα τής γης ή κατά τον Ησύχιο Καραβός = πύλη που λατινοποιήθηκε, και κατά συνέπεια οδηγεί σε υποχθόνιες θεότητες, και είσοδο σε αυτούς τους χώρους.

Φυσικά σύμβολα των δύο περιόδων, είναι το ιερό βουνό Ταΰγετος που αντιπροσωπεύει την Αώα περίοδο, και το ιερό βουνό Όλυμπος την ολύμπια περίοδο. Η πανελλήνια αποδοχή τού Ολύμπου δείχνει την επικράτηση των Ολυμπίων, δηλαδή των Ουρανίων σύμφωνα με την ετυμολογία τής λέξεως.

Αώοι θεοί θεωρούνται και οι «αργοί λίθοι» ή «Βαίτυλοι», που αντιπροσώπευαν και λατρευόταν σαν θεότητες. Αυτοί οι λίθοι αρχικά παρουσιάζονται χωρίς καμία επεξεργασία, σε αντίθεση με τα αγάλματα, και αργότερα με διάφορα απλά γεωμετρικά σχήματα. Στην ανατολή συναντιόνται με το όνομα Vet-el που ταιριάζει με την ηχητική μίμηση της ελληνικής λέξεως. Ο ηλιακός θεός των Αιγυπτίων Ρά εκτιμάτο με οβελίσκο.
Αρκεί να θυμηθούμε τη λατρεία του Σαράπιδος, με ναό προς τιμή του στο Οίτυλο, κατά την μαρτυρία του Παυσανία, καθώς επίσης και η λατρεία του Άμμωνος Δία στην Σπάρτη, και στην Λά με ιερό κοντά στις εκβολές του Σκύρα. Επίσης Κελεύθεια ήταν ένα από τα επίθετα της Αθηνάς, με ρόλο προστάτιδας της κελεύθου, δηλαδή του δρόμου και των οδοιπόρων, και δεν είναι άσχετη με αυτό η ονομασία Κελεφά. Αυτά μας οδηγούν στο συμπέρασμα τής σχέσης, και τής επικοινωνίας μεταξύ των λαών αυτές τις μακρινές εποχές.
Μπορεί να φαίνεται παρακινδυνευμένο αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την συγγένεια των λέξεων Βαίτυλος και Βοίτυλος, που είναι η άλλη έκφραση της ονομασίας του Οιτύλου. Αυτή λοιπόν η ερμηνεία μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ονομασία της πόλεως, προήλθε από έναν αργό λίθο έναν Βαίτυλο, που αντιπροσώπευε μία θεότητα. Κάτι άλλο που πρέπει να μας κεντρίσει την περιέργεια είναι πώς στην Μάνη, χρησιμοποιείται η λέξη «Βετούλι», για να δηλώσει το νεαρό αρσενικό κριάρι ή τραγί. Αυτό από μόνο του δεν έχει καμία σημασία, αλλά σε συνδυασμό με τον Κάρνειο Απόλλωνα, αποπνέει μία αχνή μεν αλλά αξιοπρόσεκτη παράδοση. Επιπλέον είναι σε όλους γνωστή η μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου σε αγάλματα με κέρατα κριού, πράγμα που επιπρόσθετα αναβαθμίζει την ιερή έννοια της λέξεως. Δείγματα Βαίτυλων έχουμε στην περιοχή, με σημαντικότερο των μεγάλο λίθο «Ζευς Καππωτάς» στο Γύθειο. Καππωτάς στην δωρική γλώσσα σημαίνει αυτός που έπεσε από τον ουρανό. Αλλά και στην Καρυούπολη, στην δυτική πλευρά του λόφου, στην άκρη μίας επίπεδης περιοχής που λέγεται Λάκα, υπάρχει ένας λίθος με παρόμοια χαρακτηριστικά η Κουτσουνάρα, που δίνει την εντύπωση Βέτοιλου.
Η Πύρριχος αποτελεί την πλέον μυστηριακή πόλη, από τις δύο προηγούμενες. Η μόνη μαρτυρία, πάλι από τον Παυσανία, είναι ότι εκεί τερμάτισαν την εκστρατεία τους οι Αμαζόνες. Το ερώτημα που δημιουργείται είναι τι σημαντικό οδήγησε τις Αμαζόνες να εκστρατεύσουν μέχρι την Πύρριχο. Την απάντηση μας την δίνει το όνομα της πόλεως. Πύρριχος σημαίνει αυτός που κατέχει το πυρ, η μεταφορικά την γνώση την τεχνολογία, ή την ενέργεια. Εξίσου πιθανό είναι και να ξεκίνησαν από εδώ αποικίες σε ακόμη παλαιότερες εποχές, μια που πιθανότερη πορεία των αποικισμών είναι από νότο προς βορρά. Να σημειώσω πώς η μυθολογία δεν είναι παραμύθι, η ίδια η λέξη βγαίνει από το μύθος, που σημαίνει λόγος, αντίθετα με το παραμύθι (παρά+μύθος). Με την ίδια λογική η αρπαγή της Έλένης από την Σπάρτη, είναι η παραβολική παράθεση της αρπαγής, σημαντικότατης γνώσης από τους Τρώες.
Ο Μενέλαος, σίγουρα για ευνόητους λόγους ήθελε πίσω την σύζυγο του, και ο Αγαμέμνων επίσης ήθελε να βοηθήσει τον αδελφό του. Μέχρι εκεί μπορεί να το δεχθεί η λογική, αλλά σύσσωμα τα ελληνικά κράτη, είναι δυνατόν να έκαναν τόσο μεγάλη εκστρατεία απλά για μία γυναίκα, έστω και την Ωραία Ελένη. Ακόμη σήμερα για να εκφράσουμε ομορφιά προσώπου λέμε «είχε πρόσωπο σαν φεγγάρι». Μήπως λοιπόν η Ελένη και αρκετοί άλλοι είχαν καταγωγή την Σελήνη? Ακόμη μήπως η Σελήνη αντικατέστησε την παλαιότερη σφαίρα την Μήνιν? Ο λόγος είναι ότι οι Αρκάδες ήταν τόσο παλιοί που ελέγοντο Προσέληνοι, και ότι στο απώτατο παρελθόν η Γη πιθανόν να είχε δύο φεγγάρια.
Η αλήθεια και εδώ έστω στα όρια της φαντασίας, για τους περισσότερους, βρίσκεται στο όνομα. Ελένη, είναι η σελήνη, όπου το -σ- έγινε δασεία. Η σελήνη πιστεύεται από πολλούς ότι κατοικείτο, και ίσως αυτό ισχύει ακόμη. Η Ελένη λοιπόν με αυτή την προϋπόθεση ήταν η γνώση που δόθηκε από του Σεληναίους στην Σπάρτη και άρπαξαν οι Τρώες. Ο Ευριπίδης στην ομώνυμη τραγωδία, αναφέρει πώς η Τρώες έκλεψαν το είδωλο τη Ελένης (άχρηστες γνώσεις), και η πραγματική φυγαδεύτηκε στην Αίγυπτο. Δεν αναρωτιέται ακόμη η επιστήμη για το μυστήριο των Πυραμίδων. Την σχέση της περιοχής με την σελήνη, δηλώνει και η λατρεία της Σελήνης, με το παρωνύμιο Πασιφάη στις Θαλάμες, ενώ σχεδόν παντού λατρευόταν η Άρτεμις με διάφορα παρωνύμια, που ταυτίστηκε με την σελήνη. Ενώ η ονομασία θαλάμες μας οδηγεί συνειρμικά σε υπόγειο κόσμο, με σήραγγες. Ο Σιληνός είχε και το προσωνύμιο Πύρριχος, ενώ στην πόλη κατά τον Παυσανία λατρευόταν ο Απόλλων Αμαζόνιος, και η Άρτεμις Αστρατεία. Εμμέσως παρουσιάζεται η κυριαρχία των Ολυμπίων, που ακολούθησε την Αώα εποχή. Σελινάρι ονομάζεται ακόμη και σήμερα η βρύση του χωριού Δροσοπηγή (Τσεροβά), γιατί όχι ανάμνηση από τον Σιληνό.

Η Πύριχος λοιπόν αποτελούσε την κορυφή του τριγώνου, μεταξύ των τριών πόλεων. Κατείχε την γνώση και την διοχέτευε στις άλλες δύο, και επίσης είχε το ρόλο του επόπτη, σε όλη την περιοχή. Εκεί θα έδρευε το ιερατείο και η όποιας μορφής εξουσία. Ανάλογος κάπως είναι στην νεότερη ιστορία ο ρόλος της Καρυούπολης, σε σχέση με τον Πασσαβά και το Οίτυλο. Ως προς το πρώτο, ρόλο περάσματος είχε και η Καρυούπολη, και ως προς το δεύτερο, ή επισκοπή Καρυουπόλεως, κάλυπτε στην ουσία την επισκοπή Οιτύλου που δεν υπήρχε. Επιπλέον μητρόπολη αποικίας υπήρξε και τον 18ο αιώνα με τον αποικισμό του Καργέζε της Κορσικής. Δηλαδή φυσικά υπάρχει σχέση ισοσκελούς τριγώνου, των σημείων Πύρριχος, Λάς, Οίτυλο.
Πράγματι η σκέψεις και οι εικασίες, παίρνουν κάποια μορφή όταν διαπιστώνεται, με την αδιάψευστη αλήθεια των αριθμών ότι είναι πραγματική η πάρα πάνω σχέση στον χάρτη. Τα σκέλη του τριγώνου έχουν μήκος 6,5 χιλιόμετρα και ή βάση 10,5 χιλιόμετρα. Η διαφορά είναι ότι κορυφή του τριγώνου, είναι η Καρυούπολη, ένώ ο Πύρριχος βρίσκεται σε ευθεία με την Λάν και την Καρυούπολη, αλλά δεν αποτελεί την κορυφή του τριγώνου. Με το να δεχθεί κάποιος πώς οι πρόγονοί μας έκτιζαν πόλεις που είχαν μεταξύ τους τριγωνικές σχέσεις, αυτόματα ταυτίζει την θέση των πόλεων Πυρρίχου και Καρυουπόλεως, και κατά συνέπεια είναι μία πόλις που η εξέλιξη την διαφοροποίησε από μια ιστορική στιγμή και εντεύθεν.
Έχουμε όμως μεγάλο δρόμο να καλύψουμε μέχρι να συγκεντρωθούν, όλα τα σκόρπια κομμάτια, και να συνθέσουμε το παζλ. Ο χρόνος κάλυψε τις αλήθειες και τις μετέτρεψε σε θρύλους, και μύθους, τους οποίους έχουμε αποστολή να ερμηνεύσουμε