30 Ιουνίου 2019

Υποβρύχιες διαδρομές πάνω από τον βυθισμένο οικισμό στο Παυλοπέτρι Λακωνίας, το σχέδιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων για την ανάδειξη της περιοχής


Το Παυλοπέτρι είναι ένας πολύ σημαντικός αρχαιολογικός χώρος στην περιοχή της Λακωνίας, σε μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού πλούτου. Το σχέδιο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, προβλέπει για την ανάδειξη της περιοχής, υποβρύχιες διαδρομές για κολυμβητές, πάνω από τον βυθισμένο προϊστορικό οικισμό του Παυλοπετρίου.
Η καινοτομία του σχεδίου που εγκρίθηκε πρόσφατα από το Κέντρο Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) έχει να κάνει με το ότι συνδέει την ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου με την προστασία του σημαντικού υγροβιότοπου που βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, σε μια ενιαία οικοαρχαιολογική διαδρομή.
Ο προϊστορικός οικισμός του Παυλοπετρίου εκτείνεται μεταξύ της ομώνυμης νησίδας και της παραλίας της Πούντας, εκεί όπου κατά την 3η χιλιετία π.Χ. υπήρχε μια λωρίδα γης που ένωνε τη λακωνική ακτή με τη σημερινή νήσο Ελαφόνησο. Ο οικισμός είναι βυθισμένος ελάχιστα μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, γεγονός που τον καθιστά εύκολα επισκέψιμο με μάσκα και βατραχοπέδιλα: Σε βάθος από 1 έως 4 μέτρα σώζεται σε μεγάλη έκταση η κάτοψη της πόλης με δρόμους, κτίρια και εκτεταμένο νεκροταφείο στην ακτή.
Η πρόταση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (ΕΕΑ) προσβλέπει όχι μόνο στην ανάδειξη του σπουδαίου αρχαιολογικού χώρου και του σπάνιου υγροτόπου της περιοχής, αλλά και στην προβολή της ευρύτερης περιοχής των Βοιών (Νεάπολη) ως τόπου οικοαρχαιολογικών διαδρομών και εναλλακτικού τουρισμού. Με άλλα λόγια, «στόχος του σχεδίου ολοκληρωμένης διαχείρισης είναι η κατάρτιση ενός μεσοπρόθεσμου και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού διαχείρισης των ερευνητικών, περιβαλλοντικών, εκπαιδευτικών και αναπτυξιακών δράσεων», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δέσποινα Κουτσούμπα, καταδυόμενη αρχαιολόγος της ΕΕΑ, που μαζί με τον Κωνσταντίνο Κυπριώτη, καταδυόμενο βιολόγο της ΕΕΑ, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), εκπόνησαν τη μελέτη. «Ένας σχεδιασμός, που δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, αλλά και δίχως να στηρίζεται στην προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού αποθέματος και του φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής γύρω από τον βυθισμένο οικισμό και της περιοχής Natura 2000, εντός της οποίας βρίσκεται ο κηρυγμένος ενάλιος αρχαιολογικός χώρος. Η συνεργασία που έχουμε ήδη αναπτύξει με τοπικούς φορείς, και με τον Δήμο Ελαφονήσου και την Περιφέρεια Πελοποννήσου, αποτελούν τη βάση για το εγχείρημα», τόνισε σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Οι ενέργειες για την προστασία της περιοχής διακρίνονται σε άμεσες και σε λιγότερο ή περισσότερο μακροπρόθεσμες. Για παράδειγμα, στις πρώτες περιλαμβάνονται η εφαρμογή της απαγόρευσης των χρήσεων στην περιοχή (να πάψει η παράνομη αλιεία και το ψαροντούφεκο, η αγκυροβολία, η παράνομη κατασκήνωση κλπ.), η απομάκρυνση της παράνομης στάθμευσης από τον υγροβιότοπο με χωροθέτηση πάρκινγκ έξω από τα όρια του αρχαιολογικού χώρου, η ύπαρξη χερσαίας σήμανσης με πινακίδες που θα έχουν από κοινού τη σήμανση απαγορευμένων χρήσεων για τον αρχαιολογικό χώρο και την περιοχή NATURA 2000, η μέριμνα για την καθαριότητα του χώρου με την τοποθέτηση κάδων απορριμμάτων ειδικά σχεδιασμένων για την περιοχή κ.α. Στις μεσοπρόθεσμες ενέργειες προστασίας προτείνονται η παρακολούθηση και η μελέτη της διάβρωσης και των αλλαγών της ακτογραμμής, καθώς και οι σωστικές δράσεις συντήρησης, στερέωσης και αποκατάστασης των βυθισμένων αρχαιοτήτων και εκείνων που βρίσκονται στην ακτογραμμή, όπου είναι αναγκαίο.
Για την ανάδειξη του Παυλοπετρίου προτείνονται περιπατητικές και κολυμβητικές διαδρομές: ειδικά για τους κολυμβητές, το σχέδιο προβλέπει την τοποθέτηση πινακίδων υποθαλάσσια, που θα βοηθούν τους επισκέπτες να περιηγηθούν στον οικισμό κολυμπώντας με μάσκα και βατραχοπέδιλα. Προβλέπεται επίσης η σύνταξη χαρτών με τα σημεία ενδιαφέροντος της ευρύτερης περιοχής και τις πιθανές πορείες των επισκεπτών σε χερσαίο και ενάλιο χώρο, εκπαιδευτικά προγράμματα γνωριμίας, τακτές εκδηλώσεις-υποβρύχιες ξεναγήσεις για το κοινό, ψηφιακές εφαρμογές, σύνδεση του αρχαιολογικού χώρου με τα ευρήματα στο Μουσείο Νεάπολης και με την έκθεση ενάλιων ευρημάτων της ΕΕΑ στην Πύλο κ.α. Επιπλέον, είναι σημαντικό ότι στη μελέτη λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για την περιοχή ωοτοκίας της Caretta caretta που θα πρέπει να καθαρίζεται, να σημαίνεται και να προστατεύεται θεσμικά. Επίσης, ενθαρρύνονται περιβαλλοντικά προγράμματα στην περιοχή, καθώς και η απομάκρυνση χρήσεων που ενοχλούν, όπως beach bar, ομπρέλες και παράκτιος φωτισμός.
Μετά την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης έγκρισης του σχεδίου διαχείρισης, θα χρειαστούν ειδικές μελέτες για την εφαρμογή του και θα αναζητηθεί χρηματοδότηση.
Η ανάδειξη του Παυλοπετρίου αποτελεί πιλοτικό έργο για την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων. «Είναι ένας τρόπος να γίνουν προσιτοί και ευανάγνωστοι στο κοινό των κολυμβητών οι βυθισμένοι παράκτιοι χώροι, κυρίως λιμάνια και οικισμοί», υπογράμμισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η προϊσταμένη της ΕΕΑ, Παρή Καλαμαρά. «Στόχος μας είναι η ανάδειξη να επεκταθεί και σε άλλους παρόμοιους αρχαιολογικούς χώρους, όπως οι Κεγχρεές, η Κυλλήνη, η Πλύτρα, το Λιμένι κ.α.», συμπλήρωσε.
Ο αρχαιολογικός χώρος έγινε πολύ γνωστός και στο εξωτερικό μετά την κυκλοφορία, το 2011, του ντοκιμαντέρ του BBC «Pavlopetri-City Beneath The Waves». Έκτοτε, πολλοί τουρίστες φτάνουν στην περιοχή για να δουν τον βυθισμένο οικισμό. Δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, ενώ η προσέλευση στην παραλία, που αποτελεί παραδοσιακό σημείο για κάμπινγκ, εγκυμονεί κινδύνους τόσο για τον αρχαιολογικό χώρο όσο και πολύ περισσότερο για τον υγροβιότοπο που τον περιβάλλει, στον οποίο φιλοξενούνται σπάνια είδη πουλιών.

Το Παυλοπέτρι είναι ένας πολύ σημαντικός αρχαιολογικός χώρος, με διεθνή εμβέλεια και μεγάλες δυνατότητες ανάδειξης, που βρίσκεται σε μια περιοχή ιδιαίτερης ομορφιάς και φυσικού πλούτου.
Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν τόσο ο χώρος όσο και το φυσικό περιβάλλον, κυρίως από ανθρωπογενείς πιέσεις, αλλά και από φυσικές φθορές, καθιστούν αναγκαία την από κοινού αντιμετώπισή τους τόσο για τον αρχαιολογικό χώρο όσο και για τον υγρότοπο και εν γένει την περιοχή NATURA 2000. Η πρόκληση τώρα είναι να υπάρξει αποδοτική συνεργασία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων με τον Φορέα Διαχείρισης της περιοχής NATURA 2000, ώστε να γίνει εφικτή η από κοινού αντιμετώπιση, προστασία και ανάδειξη της περιοχής.
Έρευνες στο Παυλοπέτρι
Στο αποκορύφωμα της ακμής του, οι κάτοικοι του οικισμού κυμαίνονταν πιθανόν από 500 έως 2.000. Τουλάχιστον επί δυο χιλιάδες χρόνια (από την 3η ως το τέλος της 2ης χιλιετίας π. Χ.) έχει βεβαιωθεί η κατοίκηση της πόλης, η οποία μετά από τρεις σεισμούς -αναμένονται τα αποτελέσματα των σχετικών ερευνών- πιθανόν και από άλλους παράγοντες οδηγήθηκε σταδιακά κάτω από την επιφάνεια των υδάτων.
Και τελικά στη λήθη.
Οι πρώτες αναφορές στον βυθισμένο οικισμό κάνουν την εμφάνισή τους στις αρχές του 20ού αιώνα (το 1904), ενώ τα κατάλοιπά του εντοπίζονται εκ νέου το 1967 από τον Νίκολας Φλέμινγκ, ο οποίος επιβεβαίωσε την ύπαρξη της προϊστορικής πόλης. Έκτοτε η περιοχή ερευνήθηκε εκτενώς: Το 1968 από ομάδα αρχαιολόγων από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, στην οποία η ελληνική πλευρά είχε μετάσχει με τον αείμνηστο Άγγελο Δεληβοριά, που τότε υπηρετούσε στην Σπάρτη.
Νέο ερευνητικό πρόγραμμα ξεκίνησε το 2009 από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, υπό τη διεύθυνση του Ηλία Σπονδύλη.
Μάλιστα το 2011 πραγματοποιήθηκαν και ανασκαφικές τομές.
newsbeast.gr

5 Ιουνίου 2019

Ταίναρο, ο δρόμος για τον Άδη.


Το ακρωτήριο που οι αρχαίοι πίστευαν ότι βρισκόταν η πύλη για τον Άδη.
Το ονόμαζαν «Μεταπέα Άκρα» και ο θεός Απόλλωνας το έδωσε στον Ποσειδώνα με αντάλλαγμα τους Δελφούς. Τι απέγινε το αρχαίο ιερό και το νεκρομαντείο.Βρίσκεται ανάμεσα σε δύο κόλπους και αποτελεί το νοτιότερο άκρο της βαλκανικής Χερσονήσου.
Τα απόκρημνα βράχια και τα μανιώδη κύματα δημιουργούν ένα άγριο και παράλληλα πανέμορφο τοπίο.Οι αρχαίοι το ονόμαζαν «Μεταπέα Άκρα» και πίστευαν ότι εκεί βρισκόταν η πύλη για τον Άδη. Το ακρωτήριο Ταίναρο βρίσκεται στο μεσαίο πόδι της Πελοποννήσου και πήρε το όνομά του από τον μυθικό ήρωα Ταίναρο που ήταν γιος του Δία και ο οικιστής που ίδρυσε την πόλη Ταίναρο στην Ακρωταινάρια χερσόνησο.
Το ακρωτήριο Ταίναρο είναι η μεσαία χερσόνησος της Πελοποννήσου και βρίσκεται μεταξύ του Λακωνικού και του Μεσσηνιακού κόλπου γι’αυτό το ονόμαζαν «Μεταπέα Άκρα»
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα φέρει πολλά ονόματα, όπως η Ταίναρος, η Ταινάρια ακτή, το Φανάρι, ο Κάβος Ματαπάς ,ο Βραχίων της Μάνης , ο Λίθος.
Χιλιάδες χρόνια πριν, ήταν τόπος λατρείας, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον Ήλιο.
Σύμφωνα με την παράδοση, εκεί σταμάτησαν οι Κρήτες της Κνωσού κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στην Πύλο, για να θαυμάσουν τα πρόβατα που βοσκούσαν ελεύθερα κατά μήκος της χερσονήσου. Ο Απόλλωνας έδωσε στον Ποσειδώνα το Ταίναρο και πήρε ως αντάλλαγμα τους Δελφούς, όπου έχτισε το μαντείο του και όρισε πρώτους ιερείς τους Κρήτες.
Ψηφιδωτό οικίας στην αρχαία πόλη του Ταινάρου.
Η περιοχή ήταν σημαντικός λατρευτικός τόπος για τους Σπαρτιάτες Από τότε στην περιοχή κυριάρχησε η λατρεία του Ποσειδώνα και οι ναυτικοί που ταξίδευαν στη θάλασσα σταματούσαν συχνά στο ακρωτήριο για να προσκυνήσουν το ναό του Ταινάριου Ποσειδώνα, ο οποίος ήταν χτισμένος στο ακρωτήρι και σήμερα σώζονται μερικά ερείπια.
Λέγεται ότι οικοδομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της εκκλησίας του Ασωμάτου, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Οι προσκυνητές του Ποσειδώνα ονομαζόταν «Ταιναρισταί» και η γιορτή που πραγματοποιούσαν οι Σπαρτιάτες προς τιμή του «Ταινάρια». Ο Παυσανίας και ο Πλούταρχος αναφέρουν ότι σε ένα μικρό σπήλαιο στο ακρωτήρι, λειτουργούσε επίσης νεκρομαντείο.
Ο φάρος στο ακρωτήριο Ταίναρο είναι ένα ορθογώνιο λιθόκτιστο κτίριο ύψους 16 μέτρων και έχει χτιστεί 20 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας

Ο Φάρος
Σύμφωνα με τον Στράβωνα από το ακρωτήριο Ταίναρο οι ναυτικοί υπολόγιζαν τις ναυτικές αποστάσεις. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας αποτελούσε ορμητήριο των πειρατών της Μάνης και οι ναυτικοί φρόντιζαν να πλέουν σε απόσταση από το ακρωτωτήρι για να μην πέσουν θύματα πειρατείας.
Ο Φάρος στο ακρωτήριο Ταίναρο κάτω από το φως των αστεριών, φωτογραφία: loukas Hapsis
Από εκείνη την εποχή επικράτησε το γνωμικό «Από τον Κάβο Ματαπά σαράντα μίλια αλαργινά!».
Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα οι οι Γάλλοι έχτισαν στην άκρη του ακρωτηρίου έναν πέτρινο φάρο, ύψους 16 μέτρων για να συμβάλει στον ασφαλή διάπλου των πλοίων. Ξεκίνησε να φωτίζει τη Μεσόγειο το 1987 αφού εξοπλίστηκε με φωτιστικό μηχανισμό και περιστροφικό διοπτρικό. Επανδρώθηκε με φαροφύλακες, οι οποίοι φρόντιζαν να ανάβουν τον φάρο και να δίνουν ζωή στο απόμακρο ακρωτήριο της Πελοποννήσου. Από το ύψος του φάρου μπορούσαν να αγναντεύουν το απέραντο γαλάζιο και την ανατολή και δύση του ηλίου. Το 1930 ανακαινίστηκε και κατά τη διάρκεια της κατοχής έπαψε να λειτουργεί, όπως συνέβη με τους περισσότερους φάρους της Ελλάδας.

Η ναυμαχία του Ταινάρου
Τον Μάρτιο του 1941 μπροστά από το ακρωτήριο διεξήχθη ναυμαχία μεταξύ των βρετανικού και του ιταλικού στόλου, που είναι γνωστή ως η «ναυμαχία του Ταινάρου». Οι Βρετανοί είχαν καλέσει τα ελληνικά πολεμικά πλοία να συμμετέχουν αλλά τελικά δεν κατάφεραν να φτάσουν εγκαίρως λόγω κακής συνεννόησης. Τη νύχτα της 28ης Μαρτίου ο βρετανικός στόλος συγκρούστηκε με το βασιλικό ιταλικό ναυτικό. Νικητής της ναυμαχίας αναδείχθηκε η Βρετανία, η οποία πήρε υπό τον έλεγχό της τη Μεσόγειο.
Η ναυμαχία του Ταινάρου το 1941, Ρόουλαντ Λαγκμέϊντ (Rowland Langmaid )
Τη δεκαετία του ‘50 ο φάρος επαναλειτούργησε, αλλά το 1984 στήθηκε αυτόματο φωτιστικό μηχάνημα και εγκαταλείφθηκε. Από τότε στέκεται μόνος του στο νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ελλάδας και ζωντανεύει μόνο όταν επισκέπτες ανεβαίνουν στο ακρωτήριο από το μονοπάτι ή φτάνουν με σκάφη για να φωτογραφίσουν τον έναστρο ουρανό και την απέραντη θάλασσα.

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: Loukas Hapsis Photography...
mixanitouxronou.gr/

Θαυμάσιες εικόνες σε ένα συνδυασμό ξερής έρημης και πέτρινης γης με ενα μοναδικό γαλάζιο τής θάλασσας. Εικόνες της μαγευτικής διαδρομής από Κοκινόγεια μέχρι Ακροταίναρο (διάρκεια 90 λεπτά πήγαινε έλα). Ενα οδοιπορικό που αξίζει να το κάνει ο κάθε ένας. Μερικές φωτογραφίες από την επίσκεψή μου στο Ακροταίναρο, τον Αύγουστο του 2020.










16 Απριλίου 2019

Παλιά Καρυούπολη, ο "Μυστράς" της Μάνης και οι Φωκάδες.


Υπό Ιωάννου Κατσουλέα Κομνηνού

Στην Παλαιά Καρυούπολη στον «Μυστρά» της Μάνης, μεταξύ Βαχού και Δροσοπηγής (Τσεροβά) είναι το Καστρομονάστηρο των Φωκάδων
Οι Φωκάδες σήμερα στην Μάνη αποτελούνται από τους: Καβελιαράκης, Παπαδοθωμάκος,Πιερουτσάκος, Σκαντάλης ή Σκανταλάκος, Μανωλάκος,Αντωνάκος, Ζερβογιαννάκος, Χρυσικάκης..…κ.α)

Υπάρχουν δύο Εκδοχές για την παρουσία των Φωκάδων στην Μάνη.

1η εκδοχή : Ο Λέων Φωκάς (π. 915 - μετά από το 971) ήταν Βυζαντινός στρατηγός, ο οποίος μαζί με τον αδελφό του, Νικηφόρο Φωκά, πολέμησαν επιτυχώς στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας, εναντίον του ισλαμικού Χαλιφάτου. Μετά την ανακήρυξη του αδελφού του, Νικηφόρου Β ΄(963-969), ως αυτοκράτορα, ο Λέων διορίσθηκε το 963 ως κουροπαλάτης, λογοθέτης του δρόμου και σύμβουλός του. Μετά τη δολοφονία του αυτοκράτορα από τον ανιψιό του Ιωάννη Τσιμισκή και την άνοδο του τελευταίου στον θρόνο το 969, συνελήφθει από τον Τσιμισκή και εξορίστηκε. Δύο φορές προσπάθησε να ανακτήσει την εξουσία για την οικογένειά του, αλλά συνελήφθει και πάλι αλλά αυτήν την φορά ως συνωμότης κατά του θρόνου τυφλώθηκε με καυτό σίδερο και του κόψανε και την μύτη και οδηγήθηκε στην εξορία τυφλός και ρινότμητος. Η μοναδική διέξοδος επιβίωσης που είχε ήταν να περιενδυθεί το μοναχικό ράσο.
Αφού περιπλανήθηκε σε διάφορες μονές, πιστεύεται ότι κατέφυγε αρχικά στη Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιον Όρος στο φίλο του αδελφού του Νικηφόρου, Αθανάσιο Αθωνίτη ο οποίος τον είχε ακολουθήσει στην εκστρατεία της Κρήτης. Πληροφορήθηκε όμως ότι επί των ιχνών του ευρίσκοντο άνθρωποι του Τσιμισκή να τον εξοντώσουν φοβούμενοι υποκίνηση στάσεως και Κατέφυγε στην Μάνη περί τα 980 οπου επί ενός οχηρού λόφου χτίζει ένα μοναστήρι και εγκαθίσταται.

Ο Λέων Φωκάς είχε αποκτήσει 4παιδιά σε γάμο και2 εκτός γάμου τους:
Νικηφόρος, Πατρίκιος, Βάρδας και Σοφία η οποία παντρεύτηκε τον Κωνσταντίνο Σκληρό, αδελφός του αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή
Και οι Πέτρος και Μανουήλ όπου πολέμησε το 963/64 στη Σικελία κατά τη Σαρακηνών και πέθανε στη μάχη.

Τα παιδιά του πατρίκιος, Νικηφόρος, και Βάρδας, εξορίστηκαν, οι δυο πρώτοι στη Μύθημνα της Λέσβου, ο δε Βάρδας στην Αμάσεια, Ο Βάρδας Φωκάς στασίασε το 971 μ.Χ. και αντιμετωπίστηκε από το μάγιστρο Βάρδα Σκληρό

Ο Νικηφόρος επί Βασιλείας του είχε θεσπίσει Ένα καθοριστικό μέτρο σε ό,τι αφορά τα θέματα της εκκλησιαστικής διοίκησης που είχε λάβει ο Δολοφονηθείς αυτοκράτωρ Νικηφόρος Φωκάς είναι το διάταγμα του 964, που απαγορεύει την ίδρυση μοναστηριών παρά μόνο σε έρημα μέρη, για παράδειγμα το Άγιο Όρος. Με βάση αυτό το διάταγμα ίδρυσε την μονή στην Καρυούπολη της Μάνης ο Λέων , που αποτέλεσε αργότερα τον βασικότερο άξονα στον εκχριστιανισμό των Σλάβων.
Απόγονοι του Λέοντος κάνουν την μονή καστρομονάστηρο με τείχος πολεμόπυργους, Αρχοντικό ,διοικητήριο, υποστατικά, κτήρια στρατωνισμού, πολλές γη στέρνες και εκκλησίες.
Το καστρομονάστηρο της Καρυούπολης βρίσκεται σε μεγάλη ακμή επί Εμμανουήλ Φωκά περίπου στα 1440, έπεσε όμως σε δυσμένεια από την οικογένεια και αναγκάζεται να εγκαταλήψει την Καρυούπολη περί τα 1470 όπου και κατέφυγε στην Κεφαλληνία .
Η οικογένεια των Φωκάδων έκτοτε έγινε πολυάριθμος και έχουν δημιουργηθεί εξ αυτής διάφορες οικογένειες οι οποίες φέρουν ως επώνυμα διακριτικά προσωνύμια με ενιαία όμως οικογενειακή συνείδηση, Αυτό δυναμώνει την οικογένεια η οποία παίζει σπουδαίο ρόλο στα πολιτικά και στρατιωτικά πράγματα της Μάνης.
Μεταξύ άλλων σημαντικών εκπροσώπων που υπογράφει την επιστολή προς τον πάπα της Ρώμης Γρηγόριο Γ΄ είναι και ο Καλαπόθος Φωκάς: «…εγό Καλαπόθος φουκάς στέργομαι το άνοθε γεγραμένο»
Το έτος 1618μ.χ. ο κόμης του Νεβέρ οργανώνει κίνημα εναντίον των Τούρκων και οι Μανιάτες έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο.Σε επιστολή προς τον κόμη, υπογράφει ο Πατρίκιος Φωκάς: «…και εγό Πατρίκιος Φοκάς (πατρικιάνοι) προσκυνώ την υψηλότητα του αφεντία»
Η προσφορά της οικογένειας στον αγώνα είναι συνεχής και αδιάλειπτη. Στον πόλεμο των Ευρωπαίων της Ιεράς Συμμαχίας κατά των Τούρκων (1684-1699μ.χ.), διακρίνεται ο καπετάν Θωμάς Φωκάς.(Παπαδοθωμιάνοι)
Εγγόνια του Θωμά Φωκά είναι ο ιερομόναχος Ανανίας και ο Παπά Θωμάς που το 1793μ.χ εμφανίζονται να κυριαρχούν στο καστρομονάστηρο της Παλιάς Καρυουπόλεως, η οποία αποτέλεσε και τον τόπο της κατοικίας των Φωκάδων, πρίν την μετεγκατάσταση κάποιων εξ αυτών( Καβαλιεράκηδες) στην νέα Καρυούπολη.
Ο Θωμάς Φωκάς έχοντας την αρχηγία των Μανιατών πολέμησε σε όλες τις μάχες των Βενετών εναντίον των Τούρκων στην Πελοπόννησο, και η συμβολή του ήταν σημαντική. Για την προσφορά του αυτή στον πόλεμο τιμήθηκε από την Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας.

Το 1715 μ.Χ., γίνεται συνάντηση των προκρίτων και επισκόπων Μάνης, στο σπίτι του Αντώνη Καβαλιεράκη Φωκά στην Καρυούπολη, όπου επεβλήθη η άποψη του συμβιβασμού με τους Τούρκους. Κύριος υποστηρικτής ήταν ό Ηλίας Δοξας, όργανο των Τούρκων. Εκτός των άλλων με τον εχθρό συμβιβάστηκε και ο Γιαννάκης Κουτήφαρης. Οί Φωκάδες φυσικά, δεν αποδέχθηκαν την απόφαση του συμβιβασμού. Έτσι το 1718μ.χ δύο Μανιάτες καπετάνιοι, ο Αντώνης Καβαλιεράκης Κοσονάκος, από την Καρυούπολη, και ο Ξανθός Ξανθάκης από την Μηλιά, δολοφόνησαν τον Γιαννάκη Κουτήφαρη, στην μονή της Τίμιοβας.

Λογικό και αυτονόητο είναι, αυτό το γεγονός, αλλά και η στάση των Φωκάδων, να επισύρει την μανία των κουτηφαραίων και λοιπών ανταγωνιστών , και να προσπαθήσουν να τους εξοντώσουν. Η παράδοση αναφέρει ότι πολιόρκησαν το κάστρο της Παλιάς Καρυούπολης που ήταν ή βάση των Φωκάδων. Οι αμυνόμενοι αφού έκαναν Γεροντική αποφάσισαν να στείλουν τα γυναικόπαιδα και τους γέροντες στα Λουκάδικα όπου διέθετε κτήματα η οικογένεια, από δωρεές στη Παναργυρού (Παναγία αργυρού ), οι άνδρες θα έμεναν να αμυνθούν , Υπήρχε όμως αντίρρηση από τον Σκαντάλαρο Φωκά , ο οποίος διατύπωσε την άποψη ότι έπρεπε να εγκαταλήψουν όλοι την Π. Καρυούπολη.
Η διαφωνία υπήρξε μεγάλη και αποφάσισε η γεροντική να τον προειδοποιήσουν ότι κάτι τέτοιο ισοδυναμεί με το «Κόψιμο του σκοινιού» ότι δηλαδή αποξενώνεται από την οικογένεια, πράγμα που δέχτηκε ο Σκαντάλαρος και αφού έκοψε το σκοινί αποχώρισε με την οικογένειά του (Σκανταλαριάνοι) και έκτοτε θεωρείται αποξενωμένος, οι υπόλοιποι αγωνίστηκαν λυσσωδώς αλλά η παλιά Καρυούπολη έπεσε με πολλές απώλειες . Σε σημείο της Π. Καρυούπολης στήθηκαν κρεμάλες και έμεινε το τοπωνύμιο αυτό να λέγεται έτσι και σήμερα.
Ο ιερομόναχος Ανανίας μερικά χρόνια αργότερα τιμώντας την παράδοση και τους προγόνους του, ανακατέλαβε την Καρυούπολη, που διαμορφώθηκε πλέον σε μοναστήρι. Παρ όλες τις φιλότιμες προσπάθειες του με την επισκευή του ναού του Αγίου Γεωργίου, η ιστορική πόλη υπέκυψε στην μοίρα της και έπαψε να κατοικείται από το 1879μ.χ που έχουμε και την τελευταία αναφορά σε απογραφή. Ένας κλάδος των Φωκάδων οι Παπαδοθωμιάνοι, διατηρούν ακόμη σπίτια και κτήματα στην περιοχή Παναγίτσα και στην Δροσοπηγή αλλά και μέσα στον αρχαιολογικό σήμερα χώρο της παλιάς Καρυούπολης..

2η εκδοχή : Η καταγωγή των Φωκάδων της Μάνης προέρχονται απο τον Εμμανουήλ Φωκά ο οποίος ήρθε από την Κων/νουπολη όταν αυτή έπεσε στα 1453.
γράφει ο ιστορικός Ραφενελ.
Γενάρχης των Φωκάδων της Μάνης θεωρείται ο Εμμανουήλ Φωκάς, που γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1435μ.χ. «…απήλθεν εκείθεν κατά την άλωσιν 1453μ.χ και μετέβη εις Πελοπόννησον, εκείθεν δε το 1470μ.χ. εις Κεφαλληνίαν, ενώ λοιπά μέλη της οικογένειας παρέμειναν εν Πελοποννήσω»
(Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια: Φωκάδες εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη επί Νικηφόρου Β΄Φωκά τον 10ο αιώνα, στην Κεφαλλονιά το 1470μ.χ, και σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου, της Αθήνας, και της Κέρκυρας σε διάφορες χρονικές περιόδους.

3 Ιανουαρίου 2019

Οι Έλληνες στον κόσμο, μέσα από το ραδιόφωνο!

Κάποτε μια παρέα με δύναμη και ενθουσιασμό, μέσω ενός διαδικτυακού ραδιόφωνου, δημιούργησε μια σειρά εκπομπών που στόχο είχε την επικοινωνία μεταξύ των Ελλήνων σε διάφορες γωνιές του Κόσμου.
Με δυναμισμό απευθύνθηκε σε γεωγραφικά μήκη, όπως Ιταλία, Ουκρανία, Ισπανία. Παρουσίασε ανθρώπους της τέχνης και του πνεύματος. 

Παραμένει πλέον σαν σελίδα στο Facebook.
''ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ" "GREEKS IN THE WORLD" "GRECI NEL MONDO"

Πρόγραμμα εκπομπής για τους  Μανιάτες της Montestra, στο διαδικτυακό ραδιόφωνο Vachos radio.
 
Ημερομηνία  30/ 10 /2011    ώρα  17:30 μέχρι 19:00

Ανάλυση
17:30 έως 18: 00
Έναρξη εκπομπής με το τραγούδι Abacada (Τζιβαέρι) του Andrea Parodi (σήμα εκπομπής)
Πρόλογος από Πέτρο παρουσίαση των περιεχόμενων της εκπομπής.
Εκφωνήτρια : Ελένη
Παρουσίαση του ιστορικού των αποίκων Μανιατών
Ανά 5 λεπτά τραγούδι σχετικό με την μεγάλη Ελλάδα (χρειαζόμαστε τουλάχιστον 4 τραγούδια της μεγάλης Ελλάδας, ταραντέλες κλπ) θα τα βρω εγώ, (???Εναλλακτική εκφώνηση κειμένου και από τον Γρηγόρη για να υπάρχει ακουστική ποικιλία στον ακροατή????)
18: 00 Πέτρος παρουσίαση των καλεσμένων
Ελένη με μεταφράστρια Μαρία και καλεσμένους
Θέματα από την ζωή έθιμα στην montresta
19:45 ελεύθερη συζήτηση μέχρι  19:00

Ηχητικό ντοκουμέντο από την εκπομπή


Άρθρο για δημοσίευση στο περιοδικό "ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΜΑΝΗ"
Δεν πέρασε πολύς καιρός από το τελευταίο αντάμωμα των Μανιατών στο Καργκέζε της Κορσικής στις 2/3/4 του περασμένου Σεπτέμβρη, και το πολιτιστικό πρόγραμμα Νόστος συνεχίζει να απλώνεται στη Μανιάτικη γη και να λούζεται από την ιστορία της πιό όμορφης από τις 4 χερσονήσους της Πελοποννήσου. Αυτή είναι η πρώτη εντύπωση που δημιουργήται σε όποιον έχει την τύχη να την ανακαλύψει ως επισκέπτης. Μιά μοναδική αρχιτεκτονική και ένα τοπίο που σε αφήνει άφωνο. Οι πύργοι της Μάνης μπορούν να συγκριθούν ως μοναδικότητα με τα κτίρια της 3ας χιλιετηρίδας π.Χ που βρίσκονται στη Σαρδηνία, τα φημισμένα nuraghi.
Εδώ και μερικές εβδομάδες ένας μικρός ραδιοφωνικός σταθμός, το Vachos Radio, στην περιοχή του Βαχού, Ανατ. Μάνης, άρχισε μιά συνεργασία που αναπτύσεται όλο και περισσότερο και εμπλέκει τη Μάνη με την Σαρδηνία και την Κορσική. Μιά αυθόρμητη συνεργασία που μεταμορφώθηκε σε ένα σημαντικό ραντεβού για τις Ελληνικές κοινότητες της Διασποράς. Κάθε Κυριακή βράδυ, το Vachosradio μεταδίδει - Οι Έλληνες στον κόσμο- σε συνεργασία με τον κ.Gianmario Marica, πρόεδρο τoυ εκπολιτιστικoύ συλλόγου Proloco της Montresta και την κ. Μαρία Καβούρη συμπατριώτισσα μας από το Γύθειο που διαμένει στη Φερράρα, Ιταλία. Η κ.Καβούρη διατελεί ως διερμηνέας και συμπαρουσιάστρια της εκπομπής μαζί με τους άλλους συνεργάτες του ραδιοφωνικού σταθμού την κ. Ελένη Παπαδοπούλου, αρχισυντάκτρια του οικολογικού περιοδικού “Το Έπαθλο”, τον κ.Γρηγόρη Παπαδοθωμάκο ερευνητή της εκπομπής , τον κ.’Αρη Πολυδάκη καθηγητή ηλεκτρονικών των Τ.Ε.Ι Πειραιά και φυσικά τον συντονιστή και υπεύθυνο στο στούντιο κ.Πέτρο Καπερναράκο. Η εκπομπή έχει ως σκοπό της να συνενώσει όλους τους Έλληνες της Διασποράς μέσα από την ανταλλαγή εμπειριών και σχεδίων, συμπεριλαμβανομένου του πολύ σημαντικού προγράμματος Νόστος. Ο Νόστος είναι ένα πολιτιστικό πρόγραμμα που ενώνει από το 2010 τη Montresta, το Cargese και το Οίτυλο. Μεταξύ των δύο αυτών πόλεων, επετεύχθει η αδελφοποίηση πριν από είκοσι χρόνια και τώρα με την είσοδο της Μοντρέστα ολοκληρώνεται και η τρίτη πλευρά αυτού του νοητού τριγώνου στη Μεσόγειο. Από μια προσωπική επιθυμία του κ. Gianmario Marica, ξεκίνησε η συμμετοχή στην εκπομπή της κας Valentina Casalena, χήρα του φημισμένου Σαρδήνιου τραγουδιστή Andrea Parodi που μετά την αποχώριση του από το έθνο-ποπ, γκρουπ της Σαρδηνίας , Tazenda, αποφασίζει να πλοηγηθεί στην τεράστια θάλασσα της μουσικής που τα εδάφη της Μεσογείου προσφέρουν. Στην ελληνική γη βλέπει την αναγέννηση του ως σολίστ. Το τραγούδι Abacada, μια διασκευή του ελληνικού νησιώτικου τραγουδιού Τζιβαέρι, ανοίγει το πρώτο ομώνυμο CD ως σολίστ με τη συμμετοχή των μουσικών της Grecìa Salentina ( Salent'u )τα Ελληνόφωνα χωριά της Νότιας Ιταλίας . Ο Andrea Parodi παρουσίασε στην Αθήνα το Abacada και το θεωρούσε το ABCD της καινούργιας του καριέρας, στο σπίτι χαλάρωνε, τραγουδώντας το στα ελληνικά. Αυτές και άλλες άγνωστες πτυχές της ζωής του τραγουδιστή μας αποκάλυψε στην εκπομπή του Vachosradio, η κα. Valentina Casalena, η οποία εργάζεται με πλήρη απασχόληση στο Ίδρυμα Andrea Parodi, που έχει έδρα στο Cagliari, και το Βραβείο Parodi, τον μουσικό διαγωνισμό, που θα διεξαχθεί στις 25 του Νοέμβρη και ελπίζουμε να αναμεταδώσουμε στη συχνότητα του Vachosradio. Στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος (www.fondazioneandreaparodi.it) οι μουσικοί της Ελλάδας και όλου του κόσμου, μπορούν να βρουν όλες τις πληροφορίες, και στην αγγλική, που αφορούν σε αυτό το αξιόλογο πρόγραμμα που σχετίζεται με τη World Music. Στο επόμενο τεύχος ελπίζουμε να μπορέσουμε να προσφέρουμε στους αναγνώστες αυτού του πολύτιμου μηνιαίου περιοδικού περισσότερες λεπτομέρειες και φωτογραφίες. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον καθηγητή φιλόλογο του Λυκείου της Αρεόπολης, Αντώνη Παπαϊωάννου, στο Vachosradio, στην κα. Valentina Casalena, και σε όλους τους οι φίλους της Αρεόπολης, του Οίτυλου και της Καργκέζε.

http://Vachosradio1.listen2myradio.com/

Gianmario Marica: nostos2@gmail.com
Μαρία Καβούρη : maria.kavouri@gmail.com


ARTICOLO PER  “ADOULOTI MANI” MENSILE DI AREOPOLIS, MANI ORIENTALE (GR)
Non è passato tanto tempo dopo l'ultimo incontro dei Manioti a Cargese ( Corsica Francia ) il 2/3/4 settembre scorso, che il progetto culturale Nostos continua a contaminare piacevolmente la terra di Mani e si fa bagnare dalla storia della più bella delle penisole del Peloponneso. Questa è la prima impressione di chi ha avuto la possibilità di scoprirla di persona come visitatore. Un’architettura ed un paesaggio unico . Le originali torri di Mani possono essere paragonate per originalità ai nuraghi della Sardegna, costruzioni antichissime risalenti al II millennio a.C. Da poche settimane una piccola stazione radio, il Vachosradio nella zona di Vachos , di Mani Orientale ha intrapreso una collaborazione che sta crescendo sempre in più e coinvolge Mani, Corsica e Sardegna.
Una collaborazione spontanea, che è diventata un appuntamento importante per la comunità greca e maniota del pianeta. Ogni domenica sera, da metà ottobre scorso, Vachos radio trasmette - Greci nel mondo - in collaborazione con Gianmario Marica, presidente dell'associazione Proloco di Montresta in Sardegna e la co-conduttrice e interprete Maria Kavouri, originaria di Gythion, cittadina appartenente alla municipalità di Mani Orientale e residente a Ferrara. Collaborano inoltre dalla Grecia, la Sig.ra Eleni Papadopoulou , caporedattrice della rivista di ecologia “To Epathlo”, il Sig. Grigorio Papathothomako, ricercatore, il Sig. Aris Polydakis insegnante di elettronica a TEI di Pireo, la Sig.na Eleni Kouvari insegnante e consigliere comunale alla Municipalità di Pireo e infine il coordinatore e responsabile dello studio Sig.Petros Kapernarakos.
La trasmissione si prefigge di riunire tutti i greci della Diaspora, tramite la condivisione di progetti ed esperienze, tra cui quella molto importante di Nostos , un progetto culturale che riunisce dal 2010 Montresta , Cargese ed Itilo. Tra queste ultime due città, il progetto è nato vent'anni fa e la new entry sarda completa il terzo lato di questo virtuale ma anche reale triangolo nel Mediterraneo. Da un desiderio personale di Gianmario Marica, , inizia il coinvolgimento nella trasmissione della signora Valentina Casalena, vedova del famoso ed apprezzato cantante sardo, Andrea Parodi, che dopo l'abbandono del gruppo etno-pop, sardo, dei Tazenda decide di approdare sulle sponde di questo immenso mare musicale, che le terre del Mediterraneo offrono. In terra greca ha visto la sua rinascita come solista. Il brano Abacada, cover della canzone tradizionale, greca, Tzivaeri, apre il suo primo cd da solista con la partecipazione dei musicisti della Grecìa Salentina ( Salent'u ). Andrea Parodi si è esibito anche ad Atene e considerava Abacada, l’ABCD della sua nuova carriera da solista. Spesso si rilassava, come ci ha raccontato la moglie in trasmissione, cantando il brano in greco. Questi ed altri aneddoti che hanno illuminato lati simpatici della vita di Andrea, a molti sconosciuti, sono stati raccontati da Valentina Casalena, che si occupa a tempo pieno della fondazione Andrea Parodi, con sede a Cagliari, e prevalentemente del concorso musicale Premio Parodi, di cui il 25 novembre si svolgerà la finale e ci auguriamo di divulgare sulle frequenze della web Vachos radio i preziosi lavori musicali dei partecipanti.
Sul sito della fondazione (www.fondazioneandreaparodi.it) i musicisti della Grecia possono trovare tutte le informazioni, anche in lingua inglese, su questo validissimo progetto legato alla World Music. Nel prossimo numero ci auguriamo di poter offrire ai lettori di questo prezioso mensile ulteriori racconti ed immagini. Un grazie a Antonis Papaioannou filologo ed insegnante del Liceo di Areopolis, a Vachos radio , a Valentina Casalena, a tutti gli amici di Areopolis, Itilo e Cargese .

http://Vachosradio1.listen2myradio.com/

Gianmario Marica: nostos2@gmail.com
Maria Kavouri : maria.kavouri@gmail.com

7 Δεκεμβρίου 2018

Ήλθον εις γάμου Κοινωνίαν παρανόμως.....

Παπαδοθωμιάνοι στην ταράτσα του πατρικού στην Παναγίτσα, μετά από γάμο 2-3 χρόνια νωρίτερα από το 1960
Έγγραφο απόφαση της επισκοπής Γυθείου, που ακυρώνει τους γάμους δύο ζευγαριών…
Ο ένας εκ των γαμπρών πιθανολογώ λόγω ενδείξεων και προφορικών παραδόσεων πώς είναι ενας από τους θείους του παππού μου Παναγώτη Παπαδοθωμάκου του Ιωάννη, Γρηγόριος Παπαδοθωμάκος, πιθανόν του Παναγιώτη και αυτός, (λόγω του δεύτερου επιθέτου Παναγιωτάκος),
που παρέμεινε στην μνήμη των μεταγενεστέρων σαν «μπάρμπα Γρηγόρης».
Αρκετές παραδόσεις των ανιψιών του (φωτογραφία) τον παρουσίαζαν «διαόλου κάλτσα» , ευφυέστατο, ευέλικτο, διπλωμάτη, γητευτή και.....μάγο!!!
Σε καποια δύσκολη στιγμή, οταν τον θεώρησαν καποιον αλλο, ίσως επείδη παρουσιαζόταν και σαν κάποιος αλλος, για να ξεφύγει απάντησε «τί Μπέης και Κουτσουμπέης μου τσαμπουνάτε ο Γρηγόρης ο Παπαδόθωμας είμαι» φράση που έμεινε παροιμιώδης στούς απογόνους σαν ανέκδοτο και ελιγμός για το ξελάσπωμα του.
Επιπλέον στην προφορική παράδοση παρουσιάζεται ανύπαντρος, πολύ πιθανόν λόγω της ακύρωσης του γάμου, και του «διασυρμού», να παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του ανύπαντρος.

Παρακάτω το εν λόγω έγγραφο :
Αριθμός πρωτοκόλλου 727, Διεκπεραιώσεως 495, Βασίλειον της Ελλάδος.

Ο Επίσκοπος Γυθείου προς άπαντας τους Αιδεσιμωτάτους Ιερείς και εφημερίους των χωρίων της καθʼ ημάς αγιωτάτης Επισκοπής Γυθείου και τους ευλογημένους χριστιανούς αυτών, χάρις είη υμίν και έλεος από Θεού Κυρίου Παντοκράτορος.
Γνωστό έστω πάσιν υμίν ότι οι εκ των χωρίων Τσεροβάς του Δήμου Καρυουπόλεως και Κόζιας του Δήμου Μαλευρίου της καθʼ ημάς Επισκοπής, αφʼ ενός ο Γρηγόριος Παναγιωτάκος, ή Παπαδοθωμάκος και η Θεοδώρα Καντρινίτσα, αφʼ ετέρου ο Γεώργιος Θ. Δρακουλάκος και η Γεωργίτσα Π. Κυριακουλάκου ήλθον εις γάμου Κοινωνίαν παρανόμως διʼ απάτης και πλαστογραφίας.
Τους γάμους τούτους, ως παρανόμως και ασυγχωρήτους υπό της Εκκλησίας, κηρύττομεν ακύρους εκκλησιαστικώς κατά τε τους Ιερούς Κανόνας και την από 26 Ιουνίου 1843 υπʼ αριθ. 86 διεκ. 11637 Συνοδικής Εγκυκλίου, άπαντες δε ιερωμένοι και λαϊκοί θεωρείτε αυτούς ως τοιούτους.
Εφιστώμεν δε την προσοχήν των εφημερίων εις τας προς την Επισκοπήν εκδιδομένας πιστοποιήσεις, ίνα εν αυταίς υπογράφωσιν οι γονείς των μελονύμφων, δύω εγγυηταί και δύω μάρτυρες, όπως και ούτοι είναι απηλλαγμένοι πάσης ευθύνης.
Ούτω ποιήσατε ως ανωτέρω είπομεν, ίνα η του Θεού Χάρις είη μετά πάντων ημών αμήν.

Εν Γυθείω την 15 Νοεμβρίου 1874, ο Επίσκοπος Γυθείου Παρθένιος*.


lakonikostypos.gr

*
Παρθένιος Χρυσικάκης 1869 έως 1885, καταγόμενος από τη Λακωνία, υπήρξε αδερφός της Ιεράς Μονής των Αγίων Τεσσαράκοντα Σπάρτης. Χειροτονήθηκε επίσκοπος Γυθείου τον Αύγουστο του 1869. Πέθανε στη Σπάρτη στις 16 Ιουνίου 1885.