Νέα Αρχαιολογικά Ευρήματα Στον Ευρώτα

Τα αρχαιολογικά μας μνημεία εκφράζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το παρελθόν μας .
Τα μνημεία αυτά είναι ό,τι μας άφησαν κληρονομιά οι πρόγονοί μας , και αποτελούν αδιάσπαστο κρίκο της ιστορικής μας συνέχειας .
Όσα απ’ αυτά έχουν αποκαλυφθεί και όσα παραμένουν , ακόμα , κρυμμένα καρτερώντας την αρχαιολογική σκαπάνη να τα φέρει στο φως είναι ζωντανές μαρτυρίες της ιστορίας μας . Μέσα απ’ αυτά γνωρίζουμε τον εαυτό μας ως Έλληνες , σφυρηλατούμε την αυτογνωσία και την εθνική μας συνείδηση και κάνουμε διακριτή τη θέση μας ανάμεσα στους άλλους λαούς .
Η Αρχαία Σπάρτη μαζί με την Αθήνα αποτέλεσαν τα θεμέλια πάνω στα οποία οικοδομήθηκε η ζωή της Αρχαίας Ελλάδας σ’ όλες τις μορφές και τις εκφάνσεις της .
Όμως η Σπάρτη κατάφερε , διαχρονικά , να ξεπεράσει την Αθήνα σε παγκόσμια φήμη και αναγνώριση , χάρη στα ιδεώδη της απόλυτης αγάπης και αφοσίωσης στην πατρίδα , της συλλογικότητας , της αυτοθυσίας και της υποταγής του «Εγώ» στο «Εμείς» .
Η Σπάρτη κατηγορήθηκε άδικα ότι υπέταξε τον πολιτισμό στην στρατοκρατική ζωή κι ότι γι’ αυτό δεν άφησε πίσω της μνημεία . Είναι γνωστή η φράση του Θουκυδίδη που , αβασάνιστα , έγινε αξίωμα : «Εάν έρθει μια μέρα και ερημωθεί η πόλη της Σπάρτης και το μόνο που απομείνει θα ’ναι τα ερείπια των σπιτιών, τα θεμέλια των σπιτιών και τα ιερά των θεών, οι ναοί, και περάσουν πολλοί αιώνες, οι άνθρωποι που θα ’ρχονται, στη Σπάρτη δεν θα μπορούν με κανένα τρόπο να πιστέψουν ότι εδώ υπήρξε μια πόλη που είχε αποκτήσει τέτοια τρομακτική δύναμη στην εποχή της και, παράλληλα, μία τόσο μεγάλη δόξα».
Μπορεί , σήμερα , τα πράγματα να δείχνουν ότι ο Θουκυδίδης είχε δίκιο, όμως αυτό που φαίνεται δεν είναι η αλήθεια : Στα μέσα του 2ου μ.Χ. αιώνα , όταν η Σπάρτη βρισκόταν – πλέον – σε παρακμή , ο Παυσανίας ο περιηγητής , παρότι όπως γράφει ο ίδιος κατέγραψε στη Σπάρτη ΜΟΝΟ τα πιο αξιόλογα από τα μνημεία που είδε , αναφέρει έναν εντυπωσιακό αριθμό μνημείων της πόλης , στην περιοχή εντός των τειχών : 63 ναούς , ιερά και τεμένη , 20 ηρώα , 22 τάφους σημαντικών ανδρών, 24 αγάλματα θεών και ανδριάντες ηρώων , 2 στοές , την Αγορά με τα κτίριά της , πλήθος πλατειών και δημοσίων χώρων κ.ά.
Δυστυχώς η ανασκαφική δραστηριότητα στη Σπάρτη από το 1834 μέχρι σήμερα είναι φτωχότατη με αποτέλεσμα το σημαντικότερο μέρος από τα μνημεία που αναφέρει ο Παυσανίας να μην έχει , ακόμα , ανακαλυφθεί και ταυτοποιηθεί . Πολλές φορές , από τύχη και μόνο , λόγω εκτέλεσης έργων , έρχονται στο φως αρχαιολογικά ευρήματα για να πλουτίσουν περισσότερο τη γνώση και την εικόνα που έχουμε για μνημειακή τοπιογραφία της Αρχαίας Σπάρτης .
Αυτό συνέβη ΚΑΙ με το έργο της νέας εισόδου της Σπάρτης που υλοποιείται με γέφυρα πάνω από τον Ευρώτα , στα ανατολικά του ΚΤΕΛ : Μπροστά στα τσιμεντένια ποδαρικά της νέας γέφυρας (κοντά στο αρχοντικό ΜΑΤΑΛΑ) πρόβαλλαν αρχαιολογικά ευρήματα , τα οποία βρίσκονται , ήδη , στη φάση της ανασκαφής . Η περιοχή αυτή βρίσκεται στα νότια του Ιερού της Ορθίας Αρτέμιδος (το σημαντικότερο Ιερό των Αρχαίων Σπαρτιατών) , το οποίο σηματοδοτούσε μια από τις 4 κώμες της Αρχαίας Σπάρτης , τις Λίμνες .
Για τη φύση και την ταυτότητα των ευρημάτων αυτών σίγουρα θα ενημερωθούμε κάποια στιγμή από τις ανακοινώσεις της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων , όταν θα ολοκληρωθεί η ανασκαφή . Ανεξάρτητα απ’ αυτό , όμως , εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ολόκληρη η δυτική όχθη του Ευρώτα , από τη γέφυρα μέχρι τη συμβολή του Ευρώτα με τη Μαγουλίτσα (περιοχή Ψυχικού) , είναι γεμάτη με σπουδαία ίχνη της ζωής των προγόνων μας , πράγμα που δείχνει πόσο ο Ευρώτας είχε ταυτιστεί με τη ζωή και την ιστορία της Αρχαίας Σπάρτης .
Είναι καιρός (κι έχουμε αργήσει χαρακτηριστικά ) ΟΛΟΙ οι φορείς της πόλης και του νομού , μαζί με τις αρμόδιες υπηρεσίες και την τοπική κοινωνία , να ασχοληθούμε επισταμένως με το θέμα της ανασκαφικής δραστηριότητας στην περιοχή της Σπάρτης , να συντάξουμε έναν «οδικό χάρτη» ανασκαφών , να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητες και να διεκδικήσουμε σθεναρά από την πολιτεία το ιστορικό και αναφαίρετο δικαίωμα της Σπάρτης να φέρει στο φως τα θαμμένα μνημεία της .
Είναι κάτι που το χρωστάμε απέναντι στην ιστορία , απέναντι στον εαυτό μας , απέναντι στον κόσμο (όπου γης) που θαυμάζει την Αρχαία Σπάρτη και αποζητά να έρθει σε επαφή με την κληρονομιά που άφησε πίσω της , απέναντι στις μελλοντικές γενιές των Σπαρτιατόπουλων , που θα έχουν ανάγκη να έρχονται σε επαφή με τις ρίζες τους .

Βαγγέλης Μητράκος

*Φωτογραφίες Β. Μητράκος

flynews.gr/

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ (άρθρο για τα Μοιρολόγια της Μάνης)

Γριές και νέες άπασες προστρέχουν στο κλάμα πριν την κηδεία (πηγή MAnivoice)

Προσφάτως δημοσιεύτηκε άρθρο σε ξένα και ελληνικά μέσα καθώς και σε πλήθος μέσων κοινωνικής δικτύωσης που περιγράφουν τα μοιρολόγια της Μάνης με διαστρεβλωμένο και αλλοιωμένο τρόπο. Το άρθρο αυτό αναδημοσιεύτηκε και πήρε εκτεταμένες διαστάσεις. Για τον λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμο να δημοσιεύσουμε Επιστολή Διαμαρτυρίας που συντάχθηκε από κάποιους Λάκωνες μελετητές προκειμένου να αποκατασταθεί η αλήθεια. Η επιστολή εστάλη σε διάφορα ΜΜΕ εδώ δημοσεύουμε αυτή που είχε αποδέκτη το «Βήμα».

Αξιότιμοι κ. συντάκτες της εφημερίδας

«ΤΟ ΒΗΜΑ»

Σε πρόσφατο άρθρο της εφημερίδας σας στις 18-11-2020, με τίτλο «Εκεί που το γυναικείο μοιρολόι είναι επάγγελμα» (Σάρα Χουτσάλ, επιμέλεια Δ. Κυρανούδη) και με επίκληση σε αυτό κυρίως φωτογραφικού υλικού και απόψεων για το θέμα της φωτογράφου κ. Ιωάννας Σακελλαράκη, περιέχονται – κατά την άποψη μας – εσφαλμένες πληροφορίες και ανακρίβειες.
Πιο συγκεκριμένα και μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά στο άρθρο σας, ότι τάχα στη Μάνη οι θρηνούσες γυναίκες πληρώνονταν και ότι παρίσταντο με αυτό το σκοπό στις κηδείες, ακόμα και άγνωστων σε αυτές προσώπων. Μάλιστα,αναφέρεται στο άρθρο σας ο υποτιμητικός για την περίσταση όρος «επάγγελμα».
Κατόπιν αυτών και προς αποκατάσταση της πραγματικότητας, θα θέλαμε να σας επισημάνουμε συνοπτικά τα εξής :
-Το μανιάτικο μοιρολόι ήταν αποτέλεσμα οικογενειακού πόνου και όχι κάποιας θρηνητικής επαγγελματικής (επί πληρωμή) υπηρεσίας, όπως εσφαλμένα και χωρίς τεκμηρίωση συνάγεται από το άρθρο σας.
-Για τους παλαιούς Μανιάτες το μοιρολόι ήταν ιερό καθήκον και όχι μεροκάματο.
-Αποτελεί σίγουρα απώλεια και μας προκαλεί λύπη, που παλαιοί Μανιάτες ακαδημαϊκοί, έχοντες ασχοληθεί με το μοιρολόι (Δ. Βαγιακάκος, Α Κουτσιλιέρης, Σ. Κουγέαςκ.ά), δεν είναι πια στην ζωή, με αποτέλεσμα ο καθένας να γράφει ότι επιθυμεί για το θέμα αυτό αβίαστα και χωρίς επιστημονική ή απλή κριτική. Ωστόσο υπάρχουν άλλοι σύγχρονοι μας, με σημαντικότατες μελέτες και συλλογές για το θέμα, όπως ο Κ. Κάσσης, ο Δ. Κατσουλάκος και ο Ε. Αλεξάκης, στους οποίους θα μπορούσατε να ανατρέξετε προτού ασχοληθείτε με το Μανιάτικο μοιρολόι.

-Προς επίρρωση των προαναφερθέντων σας παραθέτουμε ενδεικτική βιβλιογραφία:
Αλεξάκης Ε. «τα γένη και οι οικογένειες στην παραδοσιακή κοινωνία της Μάνης», Αθήνα 1980
Καλλιδώνη Πάνου. «Μανιάτικα Μοιρολόγια, ο θρύλος της Μάνης», Πειραιάς 1972
Πασαγιάννη Κ. «Μανιάτικα Μοιρολόγια και τραγούδια», Αθήνα 1928
Βαγιακάκου Δ. «Μέσα Μάνη: Ο τόπος, οι βυζαντινοί ναοί, οι πύργοι και το μοιρολόι», Παρνασσός , τεύχος .Θ, No.4, 1967, σελίδες 568-586
Κουγέα Σ. «Τραγούδια του Κάτω κόσμου, Μοιρολόγια της Μεσσηνιακής Μάνης», συλλογή ετών 1901 – 1904, Αθήνα 2000
Κάσση Κ. «Μοιρολόγια της Μέσα Μάνης», Αθήνα 1979
Κατσουλάκου Δ «Η νότια κοίλη Λακεδαίμων και τα μοιρολόγια της», εκδόσεις Πατάκη Αθήνα 2002
Κουτσιλιέρη Α. «Μανιάτικα Μελετήματα, ιστορικά – λαογραφικά – γλωσσικά», εκδόσεις Ιδιωτική, Αθήνα 1979
Ωστόσο πέραν των παραπάνω αναγνωρισμένων στο θέμα ακαδημαϊκών ο απλός κόσμος της Μάνης γνωρίζει επαρκώς την προφορική και την λαϊκή μας παράδοση.
Παρακαλούμε λοιπόν να δημοσιεύσετε αυτήν την σύντομη παρέμβαση μας επί του άρθρου σας, (άρθρου) που πιστεύουμε ότι χρήζει διόρθωσης.

(Σημείωση : Λόγω της εκτεταμένης ήδη αναπαραγωγής του άρθρου σας σε πολλά μέσα μεγάλης αναγνωσιμότητας, κρίναμε και εμείς σκόπιμο να δημοσιοποιήσουμε παράλληλα και ευρύτερα την παρούσα παρέμβαση μας για την καλύτερη ενημέρωση του κοινού).

Με εκτίμηση,

Γιάννης Μιχαλακάκος καθηγητής Οικιακής Οικονομίας Mcs Cultural Management
Νικόλαος Καλκάνης δικηγόρος
Γεώργιος Μουσούλης φιλόλογος
Δημήτρης Μαριόλης δικηγόρος – εθνολόγος ιστορικός
Γεώργιος Δημακόγιαννης εκδότης

maniatika.wordpress.com/

Μυστηριώδης ιερογλυφική επιγραφή εντοπίστηκε στον Ταΰγετο

.

Επιμέλεια/Φωτό: Ομάδα Ορφέας

Ο Ταΰγετος είναι ένα βουνό με μακραίωνη ιστορία και πολλούς θρύλους που τον περιβάλλουν.
Έχει απασχολήσει τόσο αρχαιολόγους και γεωλόγους όσο φιλοσόφους μέχρι και μυστικιστές.
Σε κάποιο σημείο κατα την ανάβαση μας στο βουνού ανακαλύψαμε μια μυστηριώδη επιγραφή γραμμένη στην αιγυπτιακή ιερογλυφική διάλεκτο.
Η επιγραφή δεν φαίνεται να είναι αρχαία, αλλά αρκετά μεταγενέστερη.

Το σημείο που εντοπίστηκε η επιγραφή. Φαίνεται πως κάποτε πρέπει να υπήρχε κάποια είσοδος εκεί. Σήμερα πάντως παραμένει φραγμένη.

Το σημείο που την εντοπίσαμε δεν απέχει πολύ από την κορυφή, που λέγεται από μερικους πώς αποτελεί τεχνητή πανάρχαια πυραμίδα.

Στο σημείο που βρίσκεται δεν είναι εύκολο για κάποιον να την εντοπίσει.

Άγνωστο παραμένει ποιοι και γιατί την σχημάτισαν.

Φαίνεται σαν οριζόντια δοκός κάποιας εισόδου ή κτίσματος. Δείτε την κάθετη κολόνα θαμμένη βαθιά σε συνάρτηση με την οριζόντια. Φαίνεται σαν πύλη.

Για την μετάφραση της επιγραφής ζητήσαμε την συνδρομή ξένων αιγυπτιολόγων, έτσι έχουμε μια πρώτη εικόνα για το νόημα της επιγραφής, χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί. Δημοσιεύουμε με κάθε επιφύλαξη.

.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ(?)
''The administrative priest was in a place named Haran captain of the boat named (WT) sat weeping in the lake and all his body was wet with water on the alarm of his tree''

Ευχαριστώ θερμά τον αιγυπτιολόγο Mr. Hosam Erfan για την μετάφραση.

Προς το παρόν δεν θα μπούμε στη διαδικασία επεξήγησης της επιγραφής για ευνόητους λόγους, αλλά θα την αφήσουμε στην δική σας κρίση ...

omadaorfeas.blogspot.com/

Λιμένι, Ώρα ηλιοβασιλέματος!

Κι εφέτος, όπως και πέρυσι, όπως και του χρόνου, αν η ζωή εξακολουθεί να τον θέλει, εδώ στο Λιμένι.

Ώρα ηλιοβασιλέματος.
H πιο όμορφη ώρα του εικοσιτετράωρου.
H ματιά του, περισκοπεί τον τόπο.
Aπό τα γυμνά περήφανα βουνά της απόληξης του Tαϋγετου, που ορθώνονται πάνω από το Oίτυλο και καταλήγουν στην θάλασσα του Kαραβοστάσι μέχρι το τέλος του ορίζοντα στο βάθος του Mεσσηνιακού.
Πάνωθέ του ο Προφήτης Hλίας με το Kουσκούνι στο ριζοβούνι του.
Η μνήμη του, δυνατό μα αρκετά ξεθυμασμένο κρασί, ανακαλείται τούτη την ώρα για να γίνει μέτρο σύγκρισης του τότε με το τώρα.
Η ανοικοδόμηση προχωρά με ραγδαίους ρυθμούς.
Σπίτια ερειπωμένα, που σ’ αυτά γράφηκε ιστορία, ξαναφτιάχνονται.
Άλλα για να καλύψουν τις ανάγκες διακοπών απογόνων και όχι μόνο και άλλα για να γίνουν αντικείμενα εμπορικής εκμετάλλευσης.
Ένα από τα τελευταία της οικογένειας των Mαυρομιχαλαίων, πάνω στα βράχια του μυχού του όρμου, επισκευάζεται και αυτό.
Κόσμος πολύς στη θάλασσα, φωνές και γέλια μικρών παιδιών.
H ζωή παρούσα και ενεργή.
H θάλασσα πεντακάθαρη, καθρέφτης.
Kι ο ήλιος, ο αδυσώπητος ήλιος του Γυαλιστή στη Mάνη αποσύρεται αργά-αργά στη γραμμή του ορίζοντα.
Όπως αργοσβήνει, οι ηλιαχτίδες του λικνίζονται στην θάλασσα ως χορεύτριες μαγευτικών ανατολίτικων χορών και ως αυλητρίδες αρχαιοελληνικών συμποσίων.
Ώρα ηλιοβασιλέματος στο Λιμένι.
Eυλογημένη ώρα. Σκέφτεται πως ο άνθρωπος, μέσα στην απληστία που κουβαλά και την διάθεση για συγκέντρωση πλούτου, πολύ πλούτου, δεν μπορεί να κατανοήσει πως τα πιο ωραία πράγματα στη ζωή είναι εντελώς δωρεάν.
Δεν χρειάζονται παρά ανοιχτά μάτια και κυρίως ελεύθερος νους.
Αλήθεια τι είναι πιο όμορφο από ένα ηλιοβασίλεμα στο Λιμένι;
Aπό μια αυγουστιάτικη πανσέληνο στο Aκροταίναρο;
Aπό ένα κυκλάμινο “στου βράχου τη σχισμάδα”;
Ο ήλιος προχωρά προς τη δύση του.
H σκέψη του παραμένει προσκολλημένη στο χτες.
Tότε που χαιρόταν το ηλιοβασίλεμα, παιδί μαζί με συμμαθητές και φίλους, χωρίς οι σκέψεις τους να κάνουν φιοριτούρες.
Tους άρεσε η ομορφιά, χωρίς καμιά εξωτερική αιτία.
Tην αιτία η ομορφιά την έχει μέσα της.
Δεν χρειάζεται επιχειρήματα για στήριξή της.
Τότε και τώρα. Πολλά άλλαξαν.
\Άλλα προς το καλύτερο και άλλα όχι.
Ένα μένει αναλλοίωτο και απρόσβλητο απ’ την φθορά του χρόνου.
Tο ηλιοβασίλεμα στο Λιμένι.
Mπορεί να αλλάζει η δική μας ματιά. H δική μας οπτική γωνία. H κρίση μας για την ομορφιά.
Δεν αλλάζει, όμως, ποτέ η ομορφιά τούτου του ηλιοβασιλέματος.
Aξίζει τον κόπο, έστω και για μια φορά στην ζωή μας, να το απολαύσομε.
Πιστέψτε με!

Του Δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω
Σταύρου Πετροπουλάκου
manivoice.gr/

Ταυγέτος...σημαντικές λεπτομέρειες του ιερού βουνού.

Ένας σπάνιος βιότοπος έγινε αναρριχητικό πεδίο τα τελευταία χρόνια στη θέση Λαγκάδα Τρύπης του Ταϋγέτου που ελκύει πολλούς ενδιαφερόμενους. Στη θέση αυτή υπάρχουν πολλά τοπικά ενδημικά φυτά ,όπως αιθιόνημα λακώνικουμ, κενταύρια λακώνικουμ, στάχυς κάντιντα και το πολύ σπάνιο υπέρικο λακώνικουμ, το οποίο διάλεξε το κάθετο βραχώδες σημείο για την ύπαρξή του από ολόκληρη τη γη και μάλιστα όλα και όλα μερικά άτομα.

Βρέθηκε επίσης και στο κάθετο σημείο του αγίου Ιωάννη στα Τζίντζινα Πάρνωνα, που το φωτογράφησα λίγο πριν ανθίσει, αν και κρατά μόλις μία βδομάδα με 10 μέρες.

Αναζητώντας την ομορφιά και την διαφοροποίησή του από τα άλλα υπέρικα, αφού εμφανίζεται ως θάμνος σε κάθετο βράχο και μάλιστα μερικών φυτών σε όλο το Ταΰγετο και το Πάρνωνα ως τοπικό ενδημικό ένοιωσα τα μεγάλα λάθη μας, των ανθρώπων της φύσης. 

Ανοίχτηκε διαδρομή επάνω σε φωλιά επί σχισμής με πλακέτα κάτω και επάνω από αυτήν που αναγκάζει τον αναρριχητή να πιάνεται από τη φωλιά και όχι μόνο. Ένας από αυτούς άφησε μέσα στη φωλιά μωρομάντηλο σκουπίζοντας τον ιδρώτα του. 

Δε γνωρίζω τα είδη των πουλιών στο Πεδίο και την σπανιότητά των, αλλά όποια να είναι θεωρώ, ότι εμποδίζονται να επιβιώσουν με την ενασχόληση αυτή τα πουλιά που μπορεί να είναι σπάνια και προστατευόμενα, καθώς και τα σπάνια φυτά να ποδοπατούνται και δίκαια ο καθηγητής αναφέρει την επικινδυνότητα της δράσης αυτής στη περιοχή. 

Σε αυτό μπορεί να μας βοηθήσουν οι ορνιθολόγοι και οι βοτανολόγοι μας. Δεν είναι σωστό να κάνουμε το χόμπι μας σε τέτοιας σημασίας βιότοπο χλωρίδας , πανίδας και ορνιθοπανίδας με τόσα κάθετα βράχια που υπάρχουν σε πολλές περιοχές. 

Αν και ανέβαινα στα βουνά πολλές φορές νύχτα με την αστροφεγγιά ή το φεγγάρι, όπως κάνουμε με το γιορτασμό του αη Λιά στο Ταΰγετο και μάλιστα χωρίς φακό, σταμάτησα πλέον, όταν συνειδητοποίησα την ζημιά που μπορεί να προξενήσω σε σπάνια φυτά, όπως στην πανέμορφη γιουρινέα ταυγετέα που υπάρχει σε τρία σημεία των πέντε φυτών. 
Μάλιστα το ένα είναι ανεβαίνοντας στη κορφή επάνω στο μονοπάτι. Όσο για τα αναρριχητικά πεδία στο Ζάρακα Λακωνίας προβληματιστήκαμε μετά από τη μελέτη του Δημ. Μπούσμπουρα να τα χοροθετήσουμε σε βράχους χωρίς ορνιθολογική σημασία για να μην ενεοχλήσει η παρουσία των ενδιαφερόμενων.
Νομίζω ότι τα στοιχεία αυτά θα μας προβληματίσουν για μέτρα που θα πρέπει να παρθούν, αλλά και για τα επόμενα Πεδία που θα δημιουργηθούν να μην είναι ενάντια στη πανέμορφη ελληνική φύση που χρειάζεται προστασία για την ευαισθησία των βιότοπων, αλλά και τις σπάνιες αξίες των. 
Γιάννη Κοφινάς. 

Ταύγετος ο θρυλικός Πενταδακτυλος είναι προέκταση της οροσειράς της Πίνδου, το ιερό και συνάμα αρσενικό βουνό τών Λακεδαιμονίων και των απογόνων του. 
"Να ζεις σαν τα ψηλα βουνά" "και εσύ σαν τόν Ταύγετο" 
Η κορυφή παρουσιάζει μορφή πυραμίδας. Ακριβής θέση της: Συντεταγμένες: 36º57'12" Ν / 22º21'2" Ε. Θρυλείται ότι είναι η πρώτη πυραμίδα που χτίστηκε ποτέ στον κόσμο. Ανακύπτει όμως το ερώτημα κατά πόσον το πυραμιδοειδές σχήμα είναι έργο της φύσης ή αποτέλεσμα ανθρώπινης παρέμβασης. 

Στον ελλαδικό χώρο υπάρχει μια πυραμίδα η αυθεντικότητα της οποίας αμφισβητείται.

Πρόκειται για τη βραχοπυραμίδα του Ταΰγετου.

Υπάρχουν αρκετοί ερευνητές που πιστεύουν ότι το πυραμιδοειδές σχήμα της επιτεύχθηκε με τη λάξευση του βουνού, ενώ υπάρχει και η άποψη ότι πρόκειται για πυραμίδα φυσική και όχι κατασκευασμένη από ανθρώπινο χέρι.

Ωστόσο είναι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι στη βάση της βραχοπυραμίδας το έδαφος αλλάζει απότομα, καθώς γίνεται σχετικά λείο και ομαλό.

Σύμφωνα με τον Παυσανία (3.20. 3-4) οι Αρχαίοι στην κορυφή του βουνού, την οποίαν ονόμαζαν Ταλετόν (το) "Άκρα δέ του Ταϋγέτου Ταλετόν υπέρ Βρυσέων άνέχει...", προσέφεραν θυσίες στον Απόλλωνα και στον Δία. Σήμερα μετά την επικράτηση της καινούργιας θρησκείας, η ονομασία της κορυφής άλλαξε και ονομάστηκε Προφήτης Ηλίας και στο ίδιο μέρος οι πιστοί από τη Λακωνία και τη Μεσσηνία τιμούν τον Προφήτη Ηλία καίγοντας σωρόυς από λιβάνι. Η φωτιά είναι ορατή από πολλά σημεία της Λακωνίας και της Μεσσηνίας το βράδυ της 19ης προς την 20η Ιουλίου κάθε χρόνο

''ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΟΝΟΜΑΤΟΣ: Το όνομα «ΤΑΫΓΕΤΟΣ» ανήκει στην ΤΙΤΑΝΙΔΑ «ΤΑΫΓΕΤΗ», μία από τις Επτά ΠΛΕΙΑΔΕΣ, θυγατέρα του ΑΤΛΑΝΤΑ και της Ωκεανίδας Νύμφης ΠΛΗΙΟΝΗΣ (ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, «ΛΑΚΩΝΙΚΑ», Γ 1-9). Οι ΠΛΕΙΑΔΕΣ, μετά την συμφορά του Πατέρα τους ή το θάνατο των αδελφών τους των ΥΑΔΩΝ, αυτοκτόνησαν και έγιναν ΑΣΤΕΡΙΑ ανήκοντες στον αστερισμό του ΤΑΥΡΟΥ μοιάζοντας με περιστέρια που πετάνε (ΠΕΛΕΙΑΙ). Ο ΟΜΗΡΟΣ τον καλεί «ΤΗΫΓΕΤΟΝ ΠΕΡΙΜΗΚΕΤΟΝ (ΟΔΥΣΣΕΙΑ Ζ 103-105). Ο ΗΣΥΧΙΟΣ ερμηνεύει τον ΤΑΫΓΕΤΟ ως ΤΑΥΣ, ΜΕΓΑΣ, ΤΑΥΝΑΣ, ΜΕΓΑΛΥΝΑΣ και ΤΑΫΓΕΤΕΣ ΠΥΛΕΣ. Εδώ αυτό το τελευταίο είναι ΣΗΜΕΙΟ ΚΛΕΙΔΙ για την επιλογή των Φιλοσοφικών αντιλήψεων του ΠΥΘΑΓΟΡΑ περί Δαιμονίων Ποιοτήτων. Συνεπώς μια ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΛΗΞΗ της προέλευσης της Ονομασίας καταλήγει στο ΤΑΥ-ΓΕΤΟΣ, με τα συνθετικά του Τιτάνιου και του Μακρύ. Το ΠΡΩΤΟ ΓΡΑΜΜΑ «ΤΑΥ» συμβολίζει ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ την ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ –ΣΤΑΣΗ του ΦΩΤΟΣ σύμφωνα με τον ΠΛΑΤΩΝΑ («ΚΡΑΤΥΛΟΣ» 427). Συνεχίζοντας τώρα έχουμε την ακόλουθη Θεοκοσμική προσέγγιση: Οι ΠΛΕΙΑΔΕΣ (ΤΑΫΓΕΤΗ) ανήκουν στον ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ του ΤΑΥΡΟΥ. Η ΙΔΙΑ λοιπόν ΡΙΖΑ «ΤΑΥ». Καταληκτικά λοιπόν «Η ΡΟΗ του ΦΩΤΟΣ ΣΤΑΜΑΤΑ στον ΤΑΫΓΕΤΟ».'' 
Ισως δεν είναι τυχαίο πώς ο Καιάδας ήταν στό Ταύγετο. Και για την αποκατάσταση τής αλήθειας η αρχική λέξη πρέπει να ήταν "ΓΑΙΑΔΑΣ" ,(γαία+αδας) η σύνθεση δηλαδή του υλικού και του άυλου κόσμου.

utidanos.blogspot.com/