23 Ιουνίου 2021

Ποιός είναι ο σαφής ρόλος του Αρχαιολογικού κτηματολόγιου;

Παρουσιάστηκε η Διαδικτυακή Πύλη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο είναι ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) για τη συστηματική καταγραφή, τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση και διαχείριση αρχαιολογικών δεδομένων που αφορούν στην πολιτιστική κληρονομιά της επικράτειας, και στην ακίνητη περιουσία του ΥΠΠΟΑ.
Κάπως έτσι με τυμπανοκρουσίες ενημερωθήκαμε για την ανάγκη υπάρξεως του σε ηλεκτρονικό πλαισιο. Η τεχνολογία εξελίσσεται και η ηλεκτρονική αποτύπωση είναι ένα θετικό στοιχείο, μάλλον όμως χρησιμοποιείται κυρίως από επονείδιστους ανθρώπους με αδιευκρίνιστους σκοπούς, και βασικό υφέρποντα στόχο να φακελώσει κατασχέσει και εν κατακλείδι να ακυρώσει οποιαδήποτε Δημοκρατική συνείδηση.
Δεν παρουσιάστηκε όμως η καταπάτηση και η απόκρυψη αρχαιολογικών χώρων το κουκούλωμα δηλαδή για κάποιους λόγους, τούς οποίους δεν μπορεί να κατανοήσει ένας ανιδιοτελώς σκεπτόμενος πολίτης.
Παρακάτω δύο στιγμιότυπα οθόνης του Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) "Αρχαιολογικό κτηματολόγιο “από δυο αρχαιολογικούς χώρους στην ίδια γεωγραφική περιοχή στην Λακωνία.
Πρώτο στιγμιότυπο οθόνης η Παλιά Καρυούπολις.
Σαφέστατα καταχωρημένος ο αρχαιολογικός χώρος Βυζαντινής περιόδου, ο οποίος καλύπτει όλον τον λόφο περιμετρικά. Τον λόφο στην κορυφή του οποίου υπάρχουν Βυζαντινά κατάλοιπα, πύργος, ναοί κτίρια, τάφοι δεξαμενές και άλλα.
Εύγε για τον χαρακτηρισμό της περιοχής με την ανάλογη υπερβολή σε δεσμευμενη εκταση από την  υπηρεσία, που εδώ εξασκεί με φειδώ τις αρμοδιότητες της επειδη δεν υπάρχει καποιος που να αντιδρά και η αντίδραση του να έχει ισχυ. Απλοί αγρότες οι ιδιοκτήτες βεβαίως βεβαίως.

Στο δεύτερο στιγμιότυπο οθόνης, η περιοχή όπου τοποθετείται η αρχαία πόλις Λάας, με πρώτη από όσο γνωρίζω αναφορά στα Ομηρικά έπη λόγω συμμετοχής της στον Τρωικό πόλεμο.
Εδώ κανείς χαρακτηρισμός ή επισήμανση παρά μόνο ψιθυριστά το κάστρο του Πασσαβά, και άκρα του τάφου σιωπή για όλα τα υπόλοιπα, που υπάρχουν μεν αλλά καλύφτηκαν χάριν της «εθνοσωτήριας» οδικής παράκαμψης,(Επαρχιακή οδός Γυθείου Γερολιμένα) την όποια διακρίνετε, νομοτελειακά με κόκκινο χρώμα, να κόβει στα δύο, σαν μαχαιριά την πανάρχαια γη της Λαας, την Γαλακώ, το στάδιο τους ναούς τα αρχαία κατάλοιπα που δεν ανασκάφηκαν και δεν θα ανασκαφούν ποτέ. Σε αυτή την παρίπτωση υπήρξαν οχι μόνο απλοί ανθρωποι που αντέδρασαν αλλά και φορείς, και ισχυρά συμφέροντα και αλλα πολλά. Μια κατάσταση οπώς εκείνη με τίς καταστροφικές φωτιές και τα αιολικά πάρκα. Συμφέροντα με καταστροφική εξέλιξη, που παρουσιάζεται σαν ευεργεσία.

Δεν χρειάζεται να διαθέτει κάποιος περισσή σοφία για να καταλάβει τις διαφορές της αντιμετώπισης των δύο περιοχών, την εξής μία δηλαδή το συμφέρον.
Επίσης δεν χρειάζεται να είναι αρχαιολόγος για να κρίνει ποια εκ των δύο έχει περισσότερη σημασία, για την αρχαιολογία και την Ιστορία.
Αυτά είναι τα συμπεράσματα από μια πρόχειρη εξέταση με το νέο εργαλείο, δύο περιοχών που γνωρίζω, αλλά καθίσταται σαφές ότι από το μέρος κρίνεται και το όλον.
Το όλον λοιπόν δεν προδιαθέτει για ευοίωνες προβλέψεις σχετικά με την κατοχύρωση, μελέτη, ανάδειξη και την αξιοποίηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Υπερέχουν άλλες ουσιαστικότερες προτεραιότητες, ιδιοτέλεια συμφέρον προσωπικά οικονομικά και πολιτικά κίνητρα.
Ώσπου να αλλάξει αυτό το κράτος η να καταστραφεί, θα παραμένουμε θεατές των εξελίξεων.
Άλλωστε δεν μας επιτρέπεται οτιδήποτε άλλο, έτσι όπως μας στρίμωξαν.
Στα αρχαία μας λοιπόν, με υγεία.

18 Ιουνίου 2021

Η ιστορία του Οιτύλου

https://www.maxmag.gr/wp-content/uploads/2018/06/oitilo.jpg

Νικηφόρος Κατσουλέας Κομνηνός


Η Ιστορία της γης έχει διάρκεια 5.5 δισεκατομμυρίων χρόνων, με κύριο χαρακτηριστικό την εναλλαγή από την δημιουργία στην καταστροφή, σε έναν αέναο κύκλο.
Η ονομασία της Γης στην ελληνική γλώσσα προέρχεται από το όνομα της θεάς της ελληνικής μυθολογίας Γαίας.
Το παλαιότερο υλικό που βρέθηκε στο Ηλιακό μας σύστημα χρονολογήθηκε στα 4,5672±0,0006 δισεκατομμύρια έτη πριν από σήμερα. Μέχρι τα 4,54±0,04 δισεκατομμύρια έτη πριν σχηματίστηκε η πρωταρχική Γη.

Παλαιογεωγραφική και γεωτεκτονική θέση
Οι σύγχρονες απόψεις θεωρούν την Πελαγονική ως ένα μεγάλο ηπειρωτικό τεμάχιο, τμήμα της Κιμμερικής ηπείρου που αποσπάσθηκε απιό την Gondwana και εκατέρωθεν του οποίου αναπτύχθηκαν δυο ωκεάνιες περιοχές της Παλαιό ‐ Τηθύος (ζώνη Αξιού) και Νεο‐Τηθύος (Υποπελαγονική‐ Πίνδου) από τις οποίες προήλθαν με επώθηση οι οφιόλιθοι.
Πριν από 35 εκατομμύρια χρόνια , όταν η τάφρος της Πίνδου είχε γεμίσει από ιζήματα, σημειώνονται νέες κοσμογονικές αναστατώσεις στα έγκατα της Ελληνικής γης.
Ύστερα από μία πανίσχυρη ανοδική ώθηση πτυχώθηκαν τα υλικά της τάφρου και ανυψώθηκαν σχηματίζοντας την επιβλητική οροσειρά της Πίνδου.
Είναι η ίδια εποχή που δημιουργούνται οι υψηλότεροι ορεινοί όγκοι της γης , οι Άλπεις , τα Πυρηναία , τα Ιμαλάια και οι Αλπικές πτυχώσεις.
Εκατομμύρια χρόνια περνούν. Ύστερα από την τάφρο της Πίνδου γεμίζει και η "Ιόνιος Αύλαξ" από τα προϊόντα της γεωλογικής αναταραχής και των αποσαθρώσεων των οροσειρών του Γαβρόβου.
Στην αρχή του Μειόκαινου μία άλλη τεκτονική αναστάτωση πτυχώνει και ανορθώνει τον βυθό, για να προβάλει πάνω από το νερό το μεγαλύτερο τμήμα της δυτικής Ελλάδος.
Έτσι αναδύθηκε από τα βάθη της θάλασσας η Αιγαιΐς σαν ενιαία και αδιαίρετη μάζα ξηράς που ακάλυπτε περίπου τον σημερινό Ελληνικό χώρο, από το Ιόνιο ως την Μικρά Ασία και τα νότια της Κρήτης.
Ένα κομμάτι της πανάρχαιας αυτης γης είναι και όρμος του Οιτύλου.
Η ιστορία του Οιτύλου χάνεται στα βάθη των προϊστορικών αιώνων, στην δυσδιάκριτη από την ομίχλη του χρόνου εποχή των μύθων και των Θρύλων. Γεννιέται στους βράχους που αναδύθηκαν από την αρχαίγονη πρωτοθάλασσα. Είδε τους μεγάλους κατακλυσμούς, είδε την καταβύθιση της γης του βρίσκεται στά παλαιογεωγραφικά στρώματα των ιζηματογενών πετρωμάτων στους γκρεμούς του όρμου του Οιτύλου. Ανιχνεύεται στα θαλασσινά απολιθώματα που έφερε στην επιφάνεια η πανάρχαια ανάδυση της Αιγηίδος, της Ελληνικής πρωτογής από την αρχέγονη Πανθάλλασσα. Είναι ένας τόπος ανθρωπογέννησης, αλλά και αδιάλειπτης παρουσίας ανθρώπινων κοινωνιών ΕΙΝΑΙ ΤΟ FIΤΥΛΟΝ–ΒΙΤΥΛΟΝ-ΟΙΤΥΛΟΝ.

Η ονομασία

Πολλές είναι οι εκδοχές γιά την ονομασία του Οιτύλου:
Μια ότι το Οίτυλο FΙΤΥΛΟΝ ( ΒΙΤΥΛΟΝ) για την ακρίβεια, πήρε το όνομά του από το μυθικό ήρωα Βίτυλο που καταγόταν από το Άργος και ήταν γιός του Αμφιάνακτα και έφερε στους θηρευτές κάτοικους την γνώση της σποράς και της γεωργίας και γίνεται ο Ιδρυτής του 1ου γεωργικού οικισμού στον Όρμο του Οιτύλου.
Η αρχαιότερη εκδοχή είναι οτι το όνομα προήλθε από κομμάτι μετεωρίτου που κατέπεσε στην περιοχή και αργότερα ονομάστηκε "Βαίτυλος".
Οι βαίτυλοι περιγράφονται στα παλαιά κείμενα σαν «αερόλιθοι, οι οποίοι έπεφταν περιφλεγείς εκ του ουρανού».
Υπάρχει και η εκδοχή πως οι κάτοικοι του Fιτύλου( Βιτύλου) σε κομμάτια αργών λίθων και αργότερα σε ημηξέστων τιμούσαν μία Αώα (Ηλιακή) προ Ολύμπια θεότητα ή και μιά χθόνια (γήινη) .
Μπορεί βεβαίως να διατυπωθεί και η άποψη ότι οι αργοί λίθοι "Βέτυλοι λειτούργησαν ως μακρινή ανάμνηση του μετεωρίτου "Βαίτυλου" που είχε θεοποιηθεί πέφτοντας απο τον ουρανό.
κατά τον Ησύχιο παραδίδεται:
<Βαίτυλος>: Λίθος γινόμενος κατὰ τὸν Λίβανον τὸ ὄρος τῆς Ἡλιουπόλεως. Βαίτυλος δὲ ἐκλήθη καὶ
ὁ λίθος, ὃν ἀντὶ Διὸς ὁ Κρόνος κατέπιεν. Εἴρηται δὲ, ὅτι ἡ Ῥέα βαίτῃ αἰγὸς σπαργανώσασα τῷ Κρόνῳ δέδωκε· βαίτη δὲ σημαίνει τὴν διφθέραν.
Καὶ παρὰ τὸ βαίτη βαίτηλος. <Βαίτη>, στέγαστρον προβάτειον ἢ αἴγειον.
Δηλαδή Βαίτυλος ονομάστηκε ο λίθος που τύλιξε με δέρμα κατσίκας η Ρέα και πρόσφερε στον Κρόνο να καταπιεί αντί του Διός.
Από το βαίτη (δέρμα κατσικιού) πρέπει να προκύπτει και η λέξη "βετούλι" (κατσίκι).
Όποια και να είναι όμως η ετυμολογία και η καταγωγή της λέξης το βέβαιο είναι οτι το Οίτυλο στέκει στη θέση του από την αρχή των χρόνων.
Η ανθρώπινη παρουσία στον όρμο του Οιτύλου (Απήδημα – Καλαμάκια- Μελιτζιά- Πρόπαντη) και γενικά στη Μάνη (αλεπότρουπα - Βλυχάδα) είναι πανάρχαια, πρόσφατα βρέθηκαν λιθοποιημένοι ανθρώπινοι σκελετοί 300.000 περίπου ετών και ανθρώπινα εργαλεία 1.000.000 ετών και πλέον (Πίτσιος, Ταινάριος άνθρωπος).
Σύμφωνα με όλα τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί, επίκεντρο αυτού του χώρου παλαιοντολογικής δραστηριότητας πρέπει να αποτελούσε ο όρμος του Οιτύλου, στον οποίο σώζονται καλύτερα οι παλαιογεωγραφικές συνθήκες της περιόδου εκείνης.
Σε ψυχρές περιόδους του Πλειστοκαίνου η σημαντική ταπείνωση του θαλάσσιου επιπέδου πρέπει να μετέτρεπε την περιοχή του όρμου σε ευρεία κοιλάδα, στην οποία διοχετεύονταν οι υδατοροές της ρεματιάς του Οιτύλου (μυλολάγκαδο) δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες προσέλκυσης ζώων και ανθρώπων.
Η άποψη του καθηγητού της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρου Πίτσιου, υπεύθυνου του Παλαιοανθρωπολογικού Μουσείου, Πρόεδρου της Ελληνικής Ανθρωπολογικής Εταιρείας.
Ο οποίος ερεύνησε τη περιοχή στο Απήδημα του όρμου του Οιτύλου και ανακάλυψε τον Ταινάριο άνθρωπο τον πρόγονό μας - Προμανιάτη, Προ-Έλληνα!
Είναι: « Το Οίτυλο και γενικότερα η Μάνη αποτελούν όχι μόνο ένα μοναδικό ιστορικό φαινόμενο αλλά και παράδειγμα κοινωνικής οργάνωσης βασισμένης στην αυτογνωσία του ατόμου και την αρμονική ανάπτυξη των μέσων επιβίωσης και του πνευματικού πολιτισμού των ανθρώπων της».
Η Γεωλογική περίοδος του Πλειστοκαίνου περιλαμβάνει περίπου τα τελευταία δύο εκατομμύρια χρόνια, στη διάρκεια των οποίων ολοκληρώθηκε η εξέλιξη του ανθρώπου.
Την πλειστόκαινο περίοδο χαρακτηρίζουν κλιματολογικές μεταβολές του πλανήτη με κύριο χαρακτηριστικό στο βόρειο ημισφαίριο την εξάπλωση των παγετώνων στις ψυχρές περιόδους και την υποχώρηση στις θερμές που είχαν σαν συνέπεια τις κλιματικές αλλαγές και τις μεταβολές της θαλάσσιας στάθμης! Έτσι οι ευνοϊκές οικολογικές συνθήκες της περιοχής του όρμου του Οιτύλου δημιουργούσαν περιβάλλον γνωστό για την επιλογή του από τον παλαιολιθικό άνθρωπο.
Είναι βέβαιο ότι οι σπηλιές του όρμου του Οιτύλου, αλλά και των διπλανών όρμων ακόμη και αν δεν περιέχουν σήμερα παλαιοντολογικά κατάλοιπα έχουν χωρίς αμφιβολία κατοικηθεί από τον άνθρωπο στην ίδια περίοδο με το Απήδημα. Απόδειξη των πιο πάνω απετέλεσε η ανακάλυψη συμπλέγματος παλαιοντολογικών και προϊστορικών ευρημάτων στη θέση Μελιτζιά, της Τσίπας.
Ο μετακατακλισμιαίος άνθρωπος συνεχίζει την κατοίκισή των σπηλαίων του όρμου του Οιτύλου καθώς κα τα σπήλαια του όρμου του Διρού όπου φαίνεται οτι μιά πολυάριθμη ανθρώπινη κοινωνία κατοίκισε στις σπηλιές από τα πρώιμα παλαιολιθικά μέχρι τα ύστερα νεολιθικά συνεχούς παρουσίας ανθρώπινης κοινωνίας.

Οι Λέλεγες
Κατά την προϊστορική η περιοχή κατοικείται από Λέλεγες.
Οι Λέλεγες είναι Προϊστορικός λαός. Σύμφωνα με αναφορές αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων ήταν νομαδικός λαός και φιλοπόλεμος, ο οποίος κατοικούσε στις ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας, της Μικράς Ασίας και στα νησιά. Η ονομασία του προερχόταν από τον επώνυμό ήρωα, τον Λέλεγα (βλ. λ. Λέλεξ), ο οποίος παρουσιάζεται στις γενεαλογικές παραδόσεις της Σπάρτης, των Μεγάρων, της Λευκάδας κ.ά. Στην αρχαία γραμματεία γίνεται λόγος για τάφους Λελέγειους και φρούρια Λελέγεια, ανάλογα προς τα Κυκλώπεια.
Συχνά αναφέρονται ως οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Ελλάδας μαζί με τους Πελασγούς και σε μερικές περιπτώσεις ταυτίζονται με αυτούς. Ο Ηρόδοτος (Α, 171) τους ταυτίζει με τους Κάρες.
Κατά τον περιηγητή Παυσανία, (ΙΙΙ, 1. 1-). Ο Λέλεγας ή Λέλεξ ήταν μυθικός βασιλιάς της Λακεδαίμονος ήταν ο αυτόχθων που έδωσε το όνομά του στη χώρα, Λελεγεία και τους κατοίκους της, Λέλεγες.
Είχε τρία παιδιά από τη σύζυγό του Κλεοχάρεια , τον Μύλη (Μυλώνά) ο οποίος επινόησε τον Μύλο για την άλεση των σιτηρών , τον Πολυκάονα και τη Θεράπνη (Θεραπευτή).
Όταν πέθανε ο Μύλης την εξουσία την κληρονόμησε ο γιος του Ευρώτας.
"ὡς δὲ αὐτοὶ Λακεδαιμόνιοι λέγουσι, Λέλεξ αὐτόχθων ὢν ἐβασίλευσε πρῶτος ἐν τῇ γῇ ταύτῃ καὶ ἀπὸ τούτου Λέλεγες ὧν ἦρχεν ὠνομάσθησαν" "ἀποθανόντος Λέλεγος, ὃς ἐβασίλευεν ἐν τῇ νῦν Λακωνικῇ, τότε δὲ ἀπ' ἐκείνου Λελεγίᾳ καλουμένῃ" Κατά τους αρχαίους χρόνους ακολούθησαν, Μυκηναίοι Αχαιοί ή Δαναοί και τέλος οι Δωριείς

Οι Αχαιοί.
Οι Αχαιοί ήταν κατά τους ιστορικούς χρόνους της αρχαίας Ελλάδας η μία από τις τέσσερις φυλές (Αχαιοί, Ίωνες, Αιολείς και Δωριείς) του αρχαίου ελλαδικού χώρου που αποτέλεσαν το πρώιμο Ελληνικό έθνος. Επρόκειτο στην ουσία για ένα δυναμικό αιολικό φύλο, που με τη δύναμη των όπλων επικράτησε στην Ελλάδα της Μυκηναϊκής εποχής.
Ίδρυσαν εκατοντάδες πόλεις με ηγέτιδα πόλη τις Μυκήνες όπου έδωσε το όνομά της στην ιστορική περίοδο, στον πολιτισμό που δημιουργήθηκε αλλά και στους Αχαιούς όπου απο τότε καλούνται και Μυκηναίοι. Μυκηναίοι (Αχαιοί) στρατιώτες, επιβιβασμένοι σε 1186 πλοία αναχωρούν από όλα τα μυκηναϊκά κέντρα για την Τροία.
Οι Τρώες (πελασγοί απόγονοι του Αρκά Δαρδάνου) προετοιμάζονται από τη δική τους πλευρά και συνάπτουν λεόντεια συμμαχία με όλους τους λαούς της δυτικής Μικράς Ασίας Πελασγούς και Λέλεγες κυρίως και τους Θράκες.
Ο δεκαετής Τρωικός Πόλεμος έληξε με αχαϊκή νίκη, καταστροφή της Τροίας και σφαγή των Τρώων.
Κατά τον Τρωικό πόλεμο.
Οι πόλεις της Μάνης που πήραν μέρος στο πλευρό του Μενελάου (παρά την Λελεγική καταγωγή άρα φυλετική συγγένεια με τους Τρώες) και αναφέρει για πρώτη φορά ο Όμηρος στην Β΄ Ραψωδία (581-585) της Ιλιάδας ήσαν: Οίτυλον, Μέσσην, και Λάας. Επίσης αναφέρει (Ιλιάδα Ι 149-152, 291-293), πόλεις της σημερινής έξω Μάνης (Μεσσηνιακής) όπως η Καρδαμύλη, η Ενόπη, και Ιρή, υπό την εξουσία του Αγαμέμνονα και είχαν ταχθεί μάλιστα για προίκα στον Αχιλλέα
Το Οίτυλο στον Όμηρο Η σημασία και η αίγλη της πόλεως ήταν ισότιμη με όλες τις υπόλοιπες της Λακεδαίμονος που αναφέρονται στην Ιλιάδα από τον Όμηρο.
Στη συγκεκριμένη δε περιοχή είναι η κυρίαρχη πόλη μαζί με την Λάς.
Οἳ δ᾽ εἶχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν, Φᾶρίν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην, Βρυσειάς τ᾽ ἐνέμοντο καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινάς, οἵ τ᾽ ἄρ᾽ Ἀμύκλας εἶχον Ἕλος τ᾽ ἔφαλον πτολίεθρον,οἵ τε Λάαν εἶχον ἠδ᾽ Οἴτυλον ἀμφενέμοντο,
ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Β΄(στίχοι : 581-585

Οι Δωριείς
Οι Δωριείς που εισέβαλαν στην Πελοπόννησο ήταν τρεις φυλές, οι Πάμφιλοι, οι Υλλείς και οι Δυμάνες. Μόλις κατέλαβαν την Πελοπόννησο, την μοίρασαν μεταξύ τους με κλήρο διαιρώντας την σε τρία μέρη:
Στο Άργος, που δόθηκε στον Τήμενο, στη Μεσσήνη, που έλαβε ο Κρεσφόντης και στη Λακεδαίμονα που πήραν τα δυο αδέλφια Ευρυσθένης και Πρόκλης. Στους δυο τελευταίους ανήγαγαν την καταγωγή τους οι βασιλιάδες της Σπάρτης και γι αυτό, άλλωστε, ήσαν δύο στον αριθμό.
Μετά την καταστροφή των Μυκηνών και της Τίρυνθας από τους εισβολείς, το Άργος έγινε η βάση των εξορμήσεων του μυθικού Δωρικού ήρωα Τέμενου, απόγονου του Ηρακλή, και ο μεγαλύτερος των τριών αδελφών, του Κρεσφόντη και Αριστόδημου, οι οποίοι κυρίευσαν την Πελοπόννησο.
Οι γιοι και οι γαμπροί του διαδοχικά (Δειφόντης, Φαλκής, και Κεισός) κατέλαβαν την Τροιζήνη, Επίδαυρο, Αίγινα, Σικυών και Φλιούντα, οι οποίες έγιναν Δωρικές αποικίες.
Έχουν βρεθεί σε πολλές περιοχές επιγραφές και αρχαιολογικά δείγματα από τα χρόνια εκείνα.
Στο Οίτυλο βρέθηκε επιγραφή με πίνακα πολιτών και του Αρμοστή του Ηρακλείδα. [Inscriptiones Graecae. Vol. 1295 s.240-242 1913 (Καταγραφή από Forster 1904, Prott, 1903, Kolbe 1905) και Α. Κουτσιλιέρη «Ιστορία της Μάνης» Αθήναι 1993 σελ. 70].

Κοινό Λακεδαιμονίων
Το 195 π.Χ. ιδρύεται ο ιδιότυπος πολιτικός οργανισμός από 24 αρχικά πόλεις με την ονομασία «Κοινόν των Λακεδαιμονίων». Αποτέλεσε μια ουσιαστική ανάπτυξη στην περιοχή της Λακωνίας.
Για πέντε αιώνες αναπτύσσονται 24 πόλεις από τις οποίες απέμειναν 18
όπως μας τις παραδίδει ο Παυσανίας. Η έκταση που καλύπτουν γεωγραφικά είναι όλα τα παράλια του Λακωνικού κόλπου, ή ανατολική πλευρά του Μεσσηνιακού, φθάνοντας μέχρι τον Ταΰγετο, αλλά και το Αιγαίο στην ανατολική πλευρά του ακρωτηρίου Μαλέας.
Οι υπόλοιπες 6 πόλεις ή παρέμειναν χωρίς αυτονομία υπό την Σπάρτη (Καρδαμύλη), ή συγχωνεύτηκαν με άλλες (η Ασίνη με την Λας). Η Ίππολα αν και δεν αναφέρεται από τον Παυσανία ανήκε και αυτή στο κοινό όπως μαρτυρά αρχαιολογική επιγραφή. Το κοινό τών Λακεδαιμονίων σύμφωνα με τον Παυσανία αποτελείτο από τις παρακάτω πόλεις: Γύθειο ,Ακριαί, Επίδαυρος Λιμηρά ,Ασωπός, Βοιαί, Βρασιαί , Γερονθαί, Ζάραξ, Μαριός, Λας, Πύρριχος, Τευθρώνη, Καινήπολις, Οίτυλον, Θαλάμαι, Λεύκτρα Γερήνια, Αλαγονία

Κοινό Ελευθερολακώνων
Στά (21μ.Χ.) ο αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστος αναμορφώνει το «Κοινόν των Λακεδαιμονίων», σε ομοσπονδία από 18 πόλεις, η οποία διατηρήθηκε μέχρι τα χρόνια του Διοκλητιανού με το όνομα «Κοινόν των Ελευθερολακώνων» και έζησε ως τα μέσα του 300 μ.Χ. αι.
Το Κοινό των Ελευθερολακώνων αποτέλεσαν οι πόλεις Γύθειο, Τευθρώνη, Πύρριχος, Λας, Καινήπολη, Οίτυλον, Λεύκτρα, Θαλάμαι, Αλαγονία, Γερήνια, Ασωπός, Ακριαί, Βοιαί, Ζάραξ, Επίδαυρος Λιμηρά, Βρασιαί, Γερόνθαι, Μαριός

Πρώτη Βυζαντινή Περίοδος (330-586)
Κατά την εποχή του Μεγάλου Θεοδοσίου ξεκινούν οι διωγμοί εναντίον οτιδήποτε Εθνικού (Ελληνικού) ως ειδωλολατρικού , και συνεχίζεται με μεγαλύτερη ένταση, επί αυτοκράτορα Αρκαδίου. Τότε καταστρέφονται Ελληνικά μνημεία στην Ολυμπία, Σπάρτη, Κορίνθο και μαζί με αυτές και κάθε Ελληνική (Εθνική) ανάμνηση στην Πελοπόννησο .
Τους φανατικούς Βυζαντινούς διαδέχονται οι ορδές των Βανδάλων.
Οι Βάνδαλοι με αρχηγό τον Γιζέριχο, επιτέθηκαν στην παραταινάρια περιοχή με στόχο τα αρχαία ιερά. Η αντίσταση των Μανιατών, όμως δεν επέτρεψε στον Γιζέριχο να υλοποιήσει το σχέδιο του αποχωρώντας με μεγάλες απώλειες. Ετσι σώθηκαν τα ιερά στο Οίτυλο, στο Ταίναρο και αλλού στη Μάνη πράγμα που σημαίνει ότι υπήρχαν ισχυρές Μανιάτικες Πόλεις.
Γύρω στα 532 μ.Χ. έπεσε μεγάλη επιδημία πανούκλας, στην Πελοπόννησο που κράτησε περίπου 50 χρόνια και αποδεκάτισε τον πληθυσμό, η ενίσχυση ή η κατασκευή των κάστρων ήταν
επιβεβλημένη για να μην ερημώσει εντελώς από τις επιδρομές των εχθρών της αυτοκρατορίας.
Η παρουσία των Βυζαντινών στο Βίτυλο ηταν δυναμική λόγω θέσης έχτισαν πάνω στα Μυκηναϊκά ερείπια των κυκλώπειων τειχών ένα ισχυρό οχυρό το οποίο στα χρόνια της Φραγκοκρατίας θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο.
                                                                                                                      
Στό το χρονικό του Μορέος βλέπουμε να ονομάζεται κάστρο της Μαϊνης .
Εν «τούτω εκαβαλλίκεψεν ο πρίγκιπας ατός του,
καθώς τον εσυμβούλεψαν οι άνθρωποι του τόπου,
κ᾿ επέρασε τον Πασσαβάν κ᾿ εδιάβη εις την Μάϊνην·
εκεί ηύρεν σπήλαιον φοβερόν εις ακριοτήρι απάνω.
Διατί του άρεσεν πολλά, εποίησεν ένα κάστρον
και Μάϊνην το ωνόμασε, ούτως το λέγουν πάλιν.
Κι ωσάν είδαν οι άρχοντες κ᾿ οι αρχηγοί του δρόγγου
το πώς οι Φράγκοι εποιήσασιν εκείνα τα δύο κάστρη,
βουλήν επήραν ενομού το πώς να θέλουν διάξει.»

Το χτίσιμο του οχυρού πρέπει να γίνει σε τόπο με στρατηγηκή σημασία και τέτοιος τόπος είναι μόνον το Βίτυλο. Είναι φανερό αν κυττάξει κανείς έναν γεωφυσικό χάρτη της Λακωνικής θα διαπιστώσει αμέσως ότι όποιος ελέγχει το Οίτυλο εξουσιάζει όλη την Μάνη, πράγμα που αντιλαμβάνεται ο πολύπειρος Φράγκος πολέμαρχος.
Στο Βίτυλο η οροσειρά του Ταϋγέτου σχηματίζει ένα μεγάλο διάσελο, ανοίγοντας έτσι τον μοναδικό δρόμο επικοινωνίας της δυτικής Μάνης και της εκείθεν Μεσσηνίας με την υπόλοιπη Λακωνία προς Γύθειο αλλά και προς την μέσα Μάνη.
Είναι φανερό πως το Βίτυλο βρίσκεται σε μια στρατηγηκή θέση από την οποία ελέγχονται οι δρόμοι επικοινωνίας και εμπορίου ξηράς και θάλασσας μέσω των δύο Λιμένων, του Βόρειου (καραβοστάσι) και του Νοτίου(Λιμένι) και οι δύο στον ομώνυμο Όρμο του Οιτύλου. Είναι φανερό ότι ο τόπος εξασφαλίζει τα υψηλότερα στρατηγικά πλεονεκτήματα πρώτα το μοναδικό χερσαίο πέρασμα από την Δυτική Μάνη και την Μεσσηνία προς την Ανατολική Μάνη αλλά καιτην μέσα Μάνη.
Δεύτερον διαθέτει έναν λειτουργικό Λιμένα με κάθε καιρό μοναδική περίπτωση στην Μάνη.
Ο Τούρκος Εβλιγιά Τσελεμπή αναφέρει ότι όρμος με τους δύο λιμένες έχει περίμετρο τέσσερα μίλια και μπορεί να χωρέσει χίλια πλοία, για τούτο αποτελούσε την μεγαλύτερη ναυτική σκάλα.
7ος –8ος αιώνες. Οι Μελιγγοί
Οι Μελιγγοί Σλάβικο φύλο εγκαθίστανται αρχικά στον Μοριά (πιθανόν 856 μχ) επί Λέοντος στ΄ του επονομαζόμενου Σοφού της δυναστείας των Μακεδόνων υιού του Βασιλείου του Α΄.
Στις αρχές του 7ου αιώνα κατεβαίνουν δια μέσω του Ταϋγέτου στην περιοχή της Δυτικής Μάνης ( της λεγόμενης Μεσσηνιακής) μέχρι των περιχώρων του Βίτυλου. Ήταν γνωστοί και ως Μελιγγοί ή Μελίγγοι και Μηλίγγοι.
Το Οίτυλο αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας στην προοπτική της επέκτασης των Μελιγγών στην Μάνη διαθέτοντας ισχυρή Οχυρή θέση (Βυζαντινό Φρούριο) μέγάλης στρατηγικής σημασίας για τους Βυζαντινούς οι οποίοι εγκαθιστούν βυζαντινή φρουρά η οποία είναι δύναμη άμυνας και αποτροπής των ληστρικών επιδρομών των Μελλιγγών.
Στα δυτικά του Οιτύλου στο μέτωπο πρώτης προσβολής που θα δεχόταν το Οίτυλο από τους Μελιγγούς του ζυγού διατάσσεται προμαχώνας σε αρχαία οχυρωματική θέση που βρίσκεται μετά τον λάκο (βιγγλατόρια ) λίγο χαμηλότερα από αρχαία φρυκτωρία (καμινοβίγγλιον).
Η ληστρική συμπεριφορά των Μελιγγών επιβεβαιώνεται από τον Κωνσταντίνο Ζ' Πορφυρογέννητο, σύμφωνα με τον οποίο ζούσαν άτακτα και απείθαρχα, και δημιουργούσαν προβλήματα στους ντόπιους με τις αρπαγές και τους εμπρησμούς που έκαναν.
Γιά την Ελληνική καταγωγή των Οιτυλιωτών μας πληροφορεί ξεκάθαρα Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος, ότι οι κάτοικοι του κάστρου της Μαϊνης, δεν κατάγονται από τους Σλάβους, αλλά από τους αρχαίους Έλληνες.
Οι Μελιγγοί εξεγέρθηκαν αρκετές φορές κατά των Βυζαντινών.Το 842 στάλθηκε από τον Μιχαήλ Γ' στην περιοχή ο Θεοφύλακτος Βρυέννιος για να υποτάξει τους εξεγερμένους του θέματος Πελοποννήσου, ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι Μηλιγγοί και οι Εζερίτες, οι οποίοι υποτάχθηκαν και αναγκάστηκαν να πληρώνουν ετήσιο φόρο 60 και 300 χρυσά νομίσματα αντίστοιχα. Αλλά και ο τελευταίος τους ξεσηκωμός, στα χρόνια του Ρωμανού Α' Λακαπηνού είχε δυσμενή κατάληξη.
Το 921 ο στρατηγός Κρινίτης Αροτράς διατάχθηκε να τους υποτάξει. Η εκστρατεία διήρκεσε από την άνοιξη μέχρι το Νοέμβριο του ιδίου έτους. Οι Μηλιγγοί νικήθηκαν και υποχρεώθηκαν να πληρώνουν ετήσιο φόρο στην αυτοκρατορία 540 χρυσά νομίσματα, ποσό που αργότερα ελαττώθηκε.
Στα 802-812μ.Χ. Ιδρύεται το «Θέμα του Μοριά» από τον αυτοκράτορα Νικηφόρο τον Α΄.
Το κάστρο του Οιτύλου υπάγεται σε αυτό.

Επισκοπή Μάνης στο Οίτυλο
Στα 886-911μ.Χ Στην έκθεση του Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού μνημονεύεται για πρώτη φορά η επισκοπή Μαΐνης, ότι ήταν από τις αρχαιότερες του Μοριά και ανήκε στην Μητρόπολη Κορίνθου.

Εκχριστιανισμός στο Οίτυλο
Μιά από τις τελευταίες περιοχές της αυτοκρατορίας που εκχριστιανίστηκε ήταν το Οίτυλο .
968-998. Ο Νίκων «ο Μετανοείτε» εκχριστιανίζει με την βία τους κατοίκους του που λόγω της πανάρχαιας καταγωγής τους είναι προσηλωμένοι στην μητρώα θρησκεία. Ωστόσο μέχρι και το 1300 διατηρούνται στο Οίτυλο κυρίως σε σπήλαια (άντρα) λατρευτικές τελετές χθονίων θεοτήτων και κυρίως της μεγάλης μητέρας ( Γέας, Δα Μάτερ), αλλά και Αώων (ηλιακών) όπως ο Αώος Απόλλων.

συνεχίζεται.... 

8 Ιουνίου 2021

‘’Αριστεία του 1821 σε Μανιάτες Αγωνιστές’’

Συμπλήρωμα του βιβλίου του ΣΤΑΥΡΟΥ Γ. ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗ 

Η μεγάλη συμβολή της Μάνης στην απελευθέρωση της πατρίδας μας είναι έργο όλων των Μανιατών και όχι μόνο oλίγων επωνύμων ανδρών.
Για αιώνες αγωνίστηκαν με τα όπλα και την αξιοσύνη τους οι Μανιάτισσες και οι Μανιάτες και κράτησαν μακριά από τον αγιασμένο τόπο τους τον Οθωμανό κατακτητή. Όλοι αυτοί με τις στερήσεις τους και το παράδειγμά τους ανέθρεψαν τη γενιά του 1821, που συνέβαλε αποτελεσματικά στην ενσάρκωση του ονείρου της αποτίναξης του τουρκικού ζυγού.
Και οι θυσίες συνεχίστηκαν μέχρι που η Ελλάδα σκέπασε με τα φτερά της όλα τα σκλαβωμένα παιδιά της. Έχουμε χρέος να μη φανούμε αγνώμονες προς τους Μανιάτες αγωνιστές της λευτεριάς και τους αφήσουμε να χαθούν στο σκοτάδι της λησμονιάς.
Στους δύσκολους καιρούς που έρχονται μας χρειάζονται. Ας αναζητήσει καθένας τους προγόνους του, να φθάσει μέχρις εκεί που μπορεί, να τους τιμήσει και να τους παραδώσει στις επόμενες γενιές.
Να μας γίνουν παράδειγμα, γιατί με επίμονη προσπάθεια, στερήσεις και μακροχρόνιες θυσίες πέτυχαν στο δύσκολο αγώνα τους.
Οι νέοι να κάνουν αυτούς πρότυπο, που θα τους οδηγήσει στην εργατικότητα γιά προκοπή και διάκριση στην κοινωνική άμιλλα. Το CD-ROM αυτό έγινε γιά να περιλάβει έγγραφα από τη συλλογή του συγγραφέα, τα οποία μας αποκαλύπτουν τους ξεχασμένους προγόνους μας.
Χωρίς κόπο γιά χρονοβόρες αναζητήσεις ή οικονομική επιβάρυνση γίνονται κτήμα όλων όσων ενδιαφέρονται γιά τις περασμένες γενιές της Μάνης.
Απότερος στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να φέρουμε τις επόμενες γενιές πιό κοντά στη Μάνη και στην παράδοσή της.
Στον καιρό της επερχόμενης ισοπεδοτικής και καταστροφικής παγκοσμιοποίησης, ας γυρίσουμε στις ρίζες μας, είναι ο μοναδικός τρόπος γιά να σταθούμε όρθιοι.

24 Μαΐου 2021

Νέα εκδοχή για τον σεισμό του 365 μ.Χ. στην Κρήτη


Γιώργος Λιάλιος

«Λίγο μετά το πρώτο φως της αυγής, αφού προηγήθηκαν βροντές και αστραπές, ολόκληρη η γη συνταράχθηκε. Η θάλασσα αποσύρθηκε και τα νερά της τραβήχτηκαν σε τέτοια έκταση ώστε ο βυθός της αποκαλύφθηκε. Μπορούσε, έτσι, κανείς να δει χωμένα βαθιά στη λάσπη πολλά θαλάσσια όντα και πολλές οροσειρές και κοιλάδες που, ενώ ήταν πάντοτε σκεπασμένες με νερό, έγιναν ορατές, καθώς έπεφταν πάνω τους για πρώτη φορά οι ακτίνες του ήλιου. Πολλά πλοία εξώκειλαν και πολλοί άνθρωποι περιπλανιόνταν στα λίγα νερά που έμειναν μαζεύοντας ψάρια και άλλα θαλάσσια όντα, αλλά τα θαλάσσια κύματα επανήλθαν υπερυψωμένα και όρμησαν πάνω στα αβαθή νερά, στα νησιά και σε εκτεταμένες στεριές ισοπεδώνοντας πολλά κτίρια ή οτιδήποτε συναντούσαν στον δρόμο τους. Τεράστιες ποσότητες νερού φόνευσαν, κατά την επιστροφή τους, πολλές χιλιάδες ανθρώπων. Οταν η μανία των νερών κόπασε, φάνηκαν κατεστραμμένα πλοία και πτώματα ναυαγών. Μερικά μεγάλα πλοία είχαν εκσφενδονιστεί από το κύμα στις στέγες σπιτιών, όπως συνέβη στην Αλεξάνδρεια, και άλλα σε απόσταση μέχρι δύο μίλια μέσα στην ξηρά».
Ετσι περιγράφει ο Ρωμαίος ιστορικός Αμμιανός Μαρκελλίνος τον καταστροφικό σεισμό της Κρήτης και το τσουνάμι που επακολούθησε τον Ιούλιο του 365 μ.Χ. Ο σεισμός αυτός, εξαιτίας του οποίου ισοπεδώθηκαν οι περισσότερες πόλεις της Κρήτης και το νησί ανυψώθηκε από τα δυτικά έως και 9 μέτρα, θεωρείται ακόμα και σήμερα ο ισχυρότερος που έχει συμβεί ποτέ στη Μεσόγειο. Το τσουνάμι του προκάλεσε καταστροφές σε πολλές παραλιακές πόλεις της Ανατολικής Μεσογείου και μάλιστα θεωρείται ότι κατέστρεψε τον φάρο της Αλεξάνδρειας.

Μέχρι σήμερα ο σεισμός αυτός (που υπολογίστηκε στα 8,3 – 8,7 Ρίχτερ) θεωρείται ότι προήλθε από το δυτικό τμήμα της «ελληνικής τάφρου», εκεί όπου η αφρικανική πλάκα βυθίζεται κάτω από την πλάκα του Αιγαίου. Μια νέα μελέτη Ελβετών, Γερμανών και Αμερικανών επιστημόνων (που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό της Αμερικανικής Ενωσης Γεωφυσικής) έρχεται να αμφισβητήσει τη θεωρία αυτή, δίνοντας μια νέα εκδοχή, η οποία «ταιριάζει» με την περιγραφή του Μαρκελλίνου για το τσουνάμι στις ακτές της Αιγύπτου.
«Η επικρατούσα άποψη είναι ότι το επίκεντρο του σεισμού αυτού βρισκόταν δυτικά της Γαύδου, στο σημείο βύθισης της αφρικανικής πλάκας κάτω από το φλοιό του Αιγαίου», εξηγεί ο Χαράλαμπος Φασούλας, γεωλόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο μόνος Ελληνας που συμμετέχει στη διεθνή επιστημονική ομάδα. «Η εκτίμηση αυτή βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ανύψωση των νοτιοδυτικών ακτών της Κρήτης, από τα Φαλάσαρνα και τον Μπάλο έως και την Αγία Ρουμέλη και τον Πλακιά. Ομως υπάρχουν διάφορα σημεία που δεν συμφωνούν με αυτή την ερμηνεία για τη γένεση του σεισμού. Για παράδειγμα, στις γεωφυσικές μελέτες ή στις σεισμικές έρευνες που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην περιοχή, δεν έχει χαρτογραφηθεί σε εκείνο το σημείο ένα τόσο μεγάλο ρήγμα, που να δικαιολογεί σεισμό άνω των 8 Ρίχτερ. Αντίθετα υπάρχει μια τεράστια ζώνη ενεργών ρηγμάτων, από το ρήγμα της Φαλάσαρνας έως τη ρηξιγενή ζώνη των Σφακίων, που θα μπορούσε να έχει δώσει τέτοια μεγέθη σεισμών».
Η διεθνής επιστημονική ομάδα, η οποία έχει παρουσία στην Κρήτη μέσω διαδοχικών ερευνητικών προγραμμάτων και διδακτορικών μελετών την τελευταία 20ετία, προσέγγισε την υπόθεση με έναν νέο τρόπο. Η ομάδα υπό τον καθηγητή Ρίτσαρντ Οττ, από το Γερμανικό Κέντρο για τη Γεωεπιστημονική Ερευνα (German Centre for Geoscience Research) συνέλεξε και χρονολόγησε με άνθρακα απολιθώματα θαλάσσιων οργανισμών (όπως κοράλλια και γαστερόποδα) από οκτώ διαφορετικές θέσεις στη νοτιοδυτική ακτή της Κρήτης, ενώ στα Φαλάσαρνα, την Παλαιόχωρα και τη Χώρα Σφακίων πραγματοποίησε επιπλέον εγκάρσιες δειγματοληψίες ιζημάτων. Παράλληλα, δημιούργησε δύο νέα μοντέλα για να προσομοιώσει την ανύψωση που θα μπορούσε να έχει προκαλέσει στην Κρήτη ένας σεισμός όχι από την ελληνική τάφρο, αλλά από τα ενεργά ρήγματα Φαλάσαρνας – Σφακίων και το είδος του τσουνάμι που θα δημιουργούνταν από αυτά.
«Καταλήξαμε σε μια νέα υπόθεση. Κατ’ αρχήν, ότι ο σεισμός του 365 μ.Χ. δεν ήταν τόσο ισχυρός όσο θεωρείται, αλλά ότι δεν ξεπέρασε τα 8 Ρίχτερ. Επιπλέον, ότι η ανύψωση των εδαφών της Δυτικής Κρήτης δεν έγινε με μιας, με τον σεισμό του 365 μ.Χ., αλλά σταδιακά, με μια σειρά ισχυρών σεισμών που προηγήθηκαν τους προηγούμενους αιώνες», λέει ο κ. Φασούλας. «Οσο για το τσουνάμι, η γένεσή του από έναν σεισμό στη ζώνη των ενεργών ρηγμάτων Φαλάσαρνας – Σφακίων ταιριάζει καλύτερα με τις ιστορικές περιγραφές. Αν είχε προκληθεί από τη βύθιση της αφρικανικής πλάκας, στην Αλεξάνδρεια θα είχε γίνει μια πολύ μικρή απόσυρση της θάλασσας και μετά η επιστροφή της με πολύ μεγάλα κύματα, όπως είδαμε πριν από λίγα χρόνια με το τσουνάμι στην Ινδονησία. Αντίθετα ένα τσουνάμι από τα ρήγματα της περιοχής θα προκαλούσε πρώτα πολύ μεγάλη απόσυρση της θάλασσας και μετά διαδοχικά κύματα, όπως περιγράφει ο Αμμιανός Μαρκελλίνος ότι συνέβη».
Σεισμικός κίνδυνος
Η αξία της συγκεκριμένης επιστημονικής έρευνας, πάντως, δεν αφορά μόνο το παρελθόν, αλλά και το μέλλον. «Αν μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε τον μηχανισμό που προκάλεσε τις ανυψώσεις του εδάφους, αυτό θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε και τους ρυθμούς που επαναλαμβάνονται τέτοια ακραία γεγονότα και ποια ρήγματα συνδέονται με αυτά. Επομένως, θα μπορέσουμε να εκτιμήσουμε καλύτερα τον σεισμικό κίνδυνο που διατρέχει η Κρήτη και βέβαια όλη η Ανατολική Μεσόγειος», καταλήγει ο κ. Φασούλας.

24 Φεβρουαρίου 2021

Το κάστρο της Κελεφάς και η μονή Τσίγκου

Αντιπροσωπευτικά δείγματα της οχυρωματικής και μοναστηριακής αρχιτεκτονικής στη Μάνη

Βαγγέλης Στεργιόπουλος
Η μονή Τσίγκου, αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου (πηγή: Γιάννης Τούντας)
Trending
Όμορφο χωριό της Αποσκιερής Μέσα Μάνης, το Οίτυλο, χτισμένο στην κορυφή υψώματος, κατέχει τη θέση της αρχαίας πόλης Οιτύλου (Βοιτύλου), που μνημονεύεται από τον Όμηρο.
Το Οίτυλο έχει υπέροχη θέα στον ιδιαίτερα γραφικό, κλειστό όρμο της περιοχής, όπου οι ταξιδιώτες συναντούν, από βορράν προς νότον, τρεις παραλιακούς οικισμούς: το Καραβοστάσι, επίνειο του Οιτύλου, το Νέο Οίτυλο, παραθεριστικό οικισμό με ωραίο ηλιοβασίλεμα, και το Λιμένι, το ιστορικό επίνειο της Αρεόπολης.
Σε λόφο πάνω από το Νέο Οίτυλο ορθώνεται το κάστρο της Κελεφάς, σε μικρή απόσταση από το ομώνυμο χωριό με τα πετρόχτιστα σπίτια.
Το κάστρο οικοδομήθηκε από τους Τούρκους τη δεκαετία 1660-1670, με τη σύμπραξη του μανιάτη πειρατή Λυμπεράκη Γερακάρη.
Η στρατηγικής σημασίας θέση του καθιστούσε δυνατή την εποπτεία της ακτογραμμής και (σε συνδυασμό με το κάστρο του Πασσαβά, νοτιοδυτικά του Γυθείου) τον έλεγχο των προσβάσεων προς το νότιο τμήμα της βραχώδους και άνυδρης χερσονήσου της Μάνης.
Το κάστρο της Κελεφάς αποτέλεσε έδρα της τουρκικής διοίκησης και φρουράς από το έτος κατασκευής του έως το 1685, αλλά και έδρα των Ενετών κατά τα έτη 1685-1715.
Σε απόσταση 6 χιλιομέτρων βόρεια από το Οίτυλο, σε μια τοποθεσία σπάνιας φυσικής ομορφιάς, είναι χτισμένη η μονή Τσίγκου.
Το μοναστηριακό συγκρότημα με τη φρουριακή μορφή και την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο (Γενέθλιο) της Θεοτόκου.
Ως κτήτορας της μονής αναφέρεται ο Στέφανος Αλεξίου Κομνηνός, η δε αφιέρωση στο Γενέσιο της Θεοτόκου οφείλεται στην εικόνα της Παναγίας που είχε φέρει από την Τραπεζούντα στο Οίτυλο ο Νικηφόρος Κομνηνός το 1472.
Ο Στέφανος Κομνηνός αντιμετώπισε επιτυχώς την επίθεση των Οθωμανών κατά του Οιτύλου στις 7-8 Σεπτεμβρίου 1537 και έχασε τη ζωή του από ενέδρα το 1545, σε ηλικία μόλις 29 ετών.
Εξ όσων γνωρίζουμε από τις πηγές, ο Κομνηνός, μετά τη νίκη του επί των Τούρκων και θέλοντας να ευχαριστήσει την Παναγία για τη βοήθεια που του είχε προσφέρει, προέβη κατά τα έτη 1537-1540 στην ίδρυση ναού αφιερωμένου στο Γενέσιο της Θεοτόκου, όπως και στην οικοδόμηση οχυρωματικού περιβόλου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Κομνηνοί του Οιτύλου ήδη από το 1537, πολλώ δε μάλλον μετά τον αιφνίδιο χαμό του κτήτορα της μονής, το 1545, είχαν αρχίσει να υιοθετούν την προσωνυμία Στεφανόπουλοι, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί σταδιακά ο κλάδος των Στεφανόπουλων Κομνηνών.
Σύμφωνα με την επιθυμία που είχε εκφράσει ο κτήτορας του ναού στη διαθήκη του, στη θέση του οχυρού ιδρύθηκε μονή, με πρώτο μοναχό τον Παναγιωτάκη Στεφανόπουλο, γιο του Ιωάννη Νικολάου Στεφανόπουλου ή Τσίγκου (εξ ου και η ονομασία της μονής).
Η μονή Τσίγκου γνώρισε περίοδο ανάπτυξης από τα τέλη του 17ου αιώνα έως τα τέλη του 18ου αιώνα.