Η Μάχη της Βέργας — Οι δρεπανηφόρες Μανιάτισσες του Διρού

ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΕΝΕΖΑΚΗΣ

Μόνο τα γυναικόπαιδα
και γέροντες ανώφελοι
γιατ’ ήτα θέρος βρέθησα
με τα τραπάνια στα λουριά…
Εκείνη η χρονιά, το 1826, ήταν η πιο δύσκολη και πιο κρίσιμη για την επαναστατημένη Ελλάδα.
Η απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, την προηγούμενη χρονιά, έδειχνε ότι η αρχή του τέλους της μεγάλης εξέγερσης είχε φτάσει. Μετά την πολιορκία και την άλωση του Μεσολογγίου, τον Απρίλη του 1826, και τις επιχειρήσεις στη Δυτική Στερεά, ο Ιμπραήμ επιστρέφει νικητής στον Μοριά.
Εξαντλημένος ο λαός της Πελοποννήσου, απογοητευμένος από τις νίκες του Ιμπραήμ και βαθιά απογοητευμένος από τον διχασμό στην ηγεσία του, εγκαταλείπει σιγά –σιγά την αντίσταση.
Ο Ιμπραήμ ζητά να προσκυνήσει μαζικά ο επαναστατημένος λαός.

Το τουρκοαιγυπτιακό στράτευμα μαζεύει μαζικές δηλώσεις υποταγής από ολόκληρες ομάδες ακόμα και περιοχές και μοιράζει στους προσκυνημένους «προσκυνοχάρτια».

Οι πρώην επαναστατημένοι γυρίζουν στην κατάσταση του νομιμόφρονα υπηκόου.
Ο Κολοκοτρώνης, για κείνη την δύσκολη περίοδο, σημειώνει στα Απομνημονεύματά του («Διήγησις Συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από τα 1770 έως τα 1836»):
«…εις τον καιρόν του προσκυνήματος εφοβήθηκα μόνον δια την πατρίδα μου, όχι άλλη φορά, ούτε εις τας αρχάς, ούτε εις τον καιρόν του Δράμαλη όπου ήλθε με 30.000 στράτευμα εκλεκτό, ούτε ποτέ. Μόνον εις το προσκύνημα εφοβήθηκα, η Ρούμελη ήτον όλη προσκυνημένη, η Αθήνα πεσμένη, τα ρουμελιώτικα στρατεύματα διαλυμένα. Μόνον η Πελοπόννησος ήταν μεινεμένη με τα δυο νησιά, Ύδρα και Σπέτζαις όπου είχαν δύναμιν. Ο Κιουταχής είχε πάρει προσκυνοχάρτια, επάσχιζε να πάρη και ο Ιμπραΐμης δια να τα στείλη εις την Κωνσταντινούπολιν, και όταν ή ο Μινίστρος της Αγγλίας ή άλλης δυνάμεως εμεσίτευαν εις τον Σουλτάνο δια την Ελλάδα να τους αποκριθή, ποία Ελλάδα; η Ελλάς είναι προσκυνημένη, να τα προσκυνοχάρτια τους. Εκτός από μερικοί κακοί άνθρωποι, ιδού οι άλλοι επροσκύνησαν. Τότε αι δυνάμεις δεν είχαν τίποτε να αποκριθούν και ημείς εχανόμεθα. Διότι αν δεν επρόφθανα το προσκύνημα και επροσκύναε η Πελοπόννησος, τότε τι ήθελε κάμει και η Υδρα και η Σπέτζαις; Ήθελε χαθούν…»
Τον Μάη του 1825 ο Ιμπραήμ παίρνει το Νεόκαστρο, το κάστρο δίπλα στην Πύλο, και κρατάει αιχμαλώτους τους υπερασπιστές του κάστρου, τους Μανιάτες Γεώργιο Μαυρομιχάλη[1], ο αδελφός του Ιωάννης Μαυρομιχάλης και ο Παναγιώτης Γιατράκος που είχαν σπεύσει αμέσως να ενισχύσουν το Νεόκαστρο.
Τον Σεπτέμβρη του 1825, μετά από μεσολάβηση του Χάμιλτον, ο Ιμπραήμ ανταλλάσει τους τρεις Μανιάτες με τους αιχμάλωτους πασάδες Σελήμ και Αλή, που κρατούνταν στο Ναύπλιο.
Οι όμηροι αφέθηκαν ελεύθεροι αφού υποσχέθηκαν ότι αυτοί και οι συγγενείς τους σταματούν την όποια πολεμική δραστηριότητα έξω από τα όρια της Μάνης.
Η υπόσχεση αυτή κρατήθηκε παρά την κατακραυγή των άλλων Ελλήνων, μέχρι το τέλος του Μάη του 1826.
Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Μεσολογγίου από τον Ιμπραήμ, ο Γ. Μαυρομιχάλης και οι άλλοι Μανιάτες χτίζουν ένα τείχος, ταμπούρι, στον Αλμυρό όπου σηματοδότησαν τη γραμμή άμυνας της Μάνης. Το τείχος είχε μήκος πάνω από ένα μίλι, το ύψος του έφτανε και έως δυο μέτρα και το πάχος του τα 80 εκατοστά. Λόγω του σχήματος του το ονόμασαν «Βέργα».

Ο ξερότειχος της Βέργας

Η πίεση των άλλων Πελοποννησίων προς τον Μαυρομιχάλη θορύβησε τον Ιμπραήμ, ο οποίος στις 29 Μάη στέλνει επιστολή στον Γεώργιο Μαυρομιχάλη, τον επιπλήττει ότι δεν τηρεί την υπόσχεσή του και τον διατάζει να πάει μέσα σε δέκα μέρες να προσκυνήσει, μαζί με τους λοιπούς σημαντικούς πρόκριτους της Μάνης, αλλιώς «δεν θέλει αφήσωμεν μήτε ίχνος οσπητίου, και όψεσθε εν ημέρα κρίσεως ίνα δώσετε λόγον προς τον Θεόν δι’ όσα ήθελε δοκιμάσει ο αθώος λαός…»
Ο Γ. Μαυρομιχάλης, όταν έλαβε την επιστολή και αφού την κοινοποίησε στους Μανιάτες επικεφαλής, απαντάει περήφανα:
«Από ημάς τους ολίγους Ελληνας της Μάνης και λοιπούς Ελληνας ευρισκομένους εις αυτήν

»Προς τον Ιμβραήμπασαν της Αιγύπτου
»Ελάβαμεν το γράμμα σου, εις το οποίον είδαμεν να μας φοβερίζης ότι, αν δεν σου προσφέρωμεν την υποταγήν μας, θέλεις εξολοθρεύσεις τους Μανιάτας και την Μάνην. Δια τούτο και ημείς σε περιμένομεν με όσας δυνάμεις θελήσης.
» Οι κάτοικοι της Μάνης γράφομεν και σε περιμένομεν»

Αμέσως μετά την επιστολή και την απάντηση, ο Ιμπραήμ ετοιμάζει την εισβολή στη Μάνη και οι Μανιάτες την άμυνά τους.

Τμήμα του τείχους της Βέργας

Η μάχη της Βέργας
Στις 21 Ιούνη οι δυνάμεις του Ιμπραήμ παρατάσσονται απέναντι από την Βέργα[2] του Αλμυρού.

Ο ίδιος ο Ιμπραήμ με δυο πολεμικά ακολουθούμενα από μερικά φορτηγά παραπλέει τα παράλια της Μάνης και παρακολουθεί τα γεγονότα.
Την Τρίτη 22 Ιούνη 1826, 8.000 πεζοί και 2000 ιππείς κάτω από τις διαταγές του κεχαγιάμπεη επιτελάρχη του Ιμπραήμ και του Γάλλου εξισλαμισμένου αξιωματικού Σουλεϊμάνμπεη (Οκτάβ ντε Σεβ) επιτέθηκαν στους 2.400 Μανιάτες που είχαν συγκεντρωθεί και ταμπουρωθεί στη Βέργα.
Το πρώτο κύμα αποτελούμενο από τους άτακτους του αιγυπτιακού στρατού πέφτει με μανία στους αμυνόμενους, αποκρούεται και αποδεκατίζεται. Ακολουθούν οι αλαζόνες και περήφανοι ιππείς που αιφνιδιάζονται από τις ομοβροντίες με τις οποίες του υποδέχτηκαν οι υπερασπιστές της Μάνης και υποχρεώνονται σε βαριές απώλειες και άτακτη υποχώρηση.

Σχεδιάγραμμα της «Μάχης Βέργας-Διρού», Μπέλσης, Κωνσταντίνος. ΚΕΝΙ, Πάντειο Παν/μιο

Τα τακτικά στρατεύματα με τους ευρωπαίους αξιωματικούς επιχειρούν κατά κύματα αλλεπάλληλες επιθέσεις στον ξειρότειχο, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Οι Μανιάτες ακλόνητοι στις θέσεις τους προκαλούν μεγάλες απώλειες στους επιτιθέμενους.
Μέχρι το αργά το απόγευμα τα αιγυπτιακά στρατεύματα επιχείρησαν δέκα μανιασμένες αλλά άκαρπες επιθέσεις.

«Νίκη του Μαυρομιχάλη και των Λακώνων περί Βέργαν»
(Λιθογραφία του Γερμανού ζωγράφου Peter von Hess)

Η μάχη κρατά όλη την ημέρα. Προς το τέλος της πρώτης μέρας μια ομάδα Μανιατών πολεμιστών από τα Σκυφιάνικα, που κρατούσαν το δεξιό μέρος της Βέργας, επιχειρούν έξοδο και έρποντες κατάφεραν να βρεθούν στα νώτα του εχθρού. Το αριστερό τμήμα των εχθρικών στρατευμάτων που δέχτηκε την αιφνιδιαστική επίθεση των Σκυφιάνων και τα εύστοχα πυρά τους, υποχωρεί άτακτα, μεταδίδει τον πανικό σε ολόκληρο την αιγυπτιακή παράταξη. Ταυτόχρονα δέχονται γενική αντεπίθεση από ολόκληρη τη φρουρά της Βέργας. Τα τουρκοαιγυπτιακά στρατεύματα υποχωρούν άτακτα και σκορπίζουν μέχρι την Αγιασώ. Εκείνη την ημέρα δεν ξαναεπιχείρησαν τίποτα άλλο.
Τις δυο επόμενες μέρες συνεχίστηκαν οι επιθέσεις των Αιγυπτίων, κατά της Βέργας, οκτώ με δέκα γιουρούσια την ημέρα, αλλά η πανωλεθρία της πρώτης μέρας είχε κλονίσει το ηθικό τους με αποτέλεσμα οι επιθέσεις τους ήταν ασθενέστερες και αποκρούστηκαν ευκολότερα από τους Μανιάτες.
Την Πέμπτη 24 Ιούνη τα στρατεύματα του Ιμπραήμ επιχειρούν, για Τρίτη μέρα, να επιτεθούν στη Βέργα. Όμως αυτή τη φορά δέχονται, εκτός από τα πυρά των αμυνόμενων στο ξερότειχο, την επίθεση, κύρια από την Αγία Τριάδα, άλλων Μανιατών που έσπευσαν να ενισχύσουν τους υπερασπιστές της Βέργας.

Η Μάχη του Διρού – η εποποιία των δρεπανηφόρων Μανιατισσών


Στο μεταξύ ο Ιμπραήμ διαπιστώνοντας ότι όλες οι δυνάμεις των Μανιατών είχαν παραταχτεί στη Βέργα, αποφασίζει να πραγματοποιήσει απόβαση στον κόλπο του Διρού και να πιέσει έτσι τους Μανιάτες να εγκαταλείψουν την Βέργα για να τρέξουν να υπερασπιστούν τα γυναικόπαιδα και τους γέροντες που άφησαν πίσω τους και ασχολούνταν με το θέρισμα και άλλες γεωργικές εργασίες.
Στις 22 Ιούνη, ταυτόχρονα με την πρώτη επίθεση στη Βέργα, δυο πλοία πλησιάζουν στον κόλπο του Διρού. Πριν ακόμα ξημερώσει η Τετάρτη 23 Ιούνη αποβιβάζονται 1.700 με 2.000 τουρκοαιγύπτιους στρατιώτες. Οι αποβιβασθέντες χωρίστηκαν σε δυο τμήματα. Το ένα κατευθύνθηκε προς την Τσίμοβα (Αρεόπολη) και το άλλο προς τον Πύργο και τη Χαριά.
Ηταν καλοκαίρι, εποχή του θέρους. Οι κάτοικοι, κύρια γυναίκες και γέροντες, κοιμούνταν στα χωράφια. Οι άνδρες είχαν πάρει τα όπλα και έδιναν την μάχη στη Βέργα. Η απόβαση έγινε γρήγορα αντιληπτή πρώτα από τους παπάδες που πήγαιναν πριν ακόμα ανατείλει ο ήλιος στις εκκλησιές δίπλα στα χωράφια. Ο πρωτοσύγγελος Ρηγανάκος, που λειτουργούσε στο Διρό και ο Παπα-Πουλάκος στον Άγιο Νίκωνα της Χαριάς, πρωτοβάρεσαν τις καμπάνες και το φοβερό μαντάτο μεταδόθηκε από χωριό σε χωριό σε όλη την Μάνη.
Αμέσως σήμανε συναγερμός, παράτησαν τα χωράφια κι οπλισμένοι με τα λιγοστά όπλα που είχαν απομείνει, με πέτρες, ξύλα και δρεπάνια άρχισαν να συγκεντρώνονται και να οργανώνουν επιθέσεις κατά των εισβολέων.

…Οι γι’ άντρες όλοι ελείπασι
τ’ ήτα στην Βέργα τ’ Αλμυρού
όπου Τρωάδα ο πόλεμος
έπααινε δύο μερόνυχτα

Μόνο τα γυναικόπαιδα
και γέροντες ανώφελοι
γιατ’ ήτα θέρος βρέθησα
με τα τραπάνια στα λουριά…

(σ.σ. γέροντες ανήμποροι για πόλεμο και γυναικόπαιδα βρέθηκαν να θερίζουν με τα δρεπάνια στα χέρια μέσα στις λουρίδες των χωραφιών…)

Ο Αμβρόσιος Φραντζής γράφει παραστατικά για τον πάνδημο συναγερμό της Μάνης:

«Οι Μανιάτες έκρουσαν τους κώδωνας των εκκλησιών των και όλοι συναχθέντες, Αρχιερείς, Ιερείς, άνδρες γυνάικες, γέροντες και παίδες έδραμον κατά το Διρό… γράφοντες προς τους εν Αλμυρώ αμυνομένους να μην ταραχθώσι ποσώς, μηδέν’ αφήσωσιν την θέσιν των»
Το τμήμα των Αιγυπτίων που κατευθύνθηκε προς την Τσίμοβα (Αρεόπολη) έπιασαν μερικούς γέροντες και γερόντισσες να κοιμούνται στ’ αλώνια, όπου εφύλαγαν τις θημωνιές τους και τους κατάσφαξαν. Εφτασαν τέλος στον συνοικισμό Τσαλαπιάνικα . Οσοι βρέθηκαν στην κωμόπολη οχυρώθηκαν στους πύργους και από κει χτυπούσαν τους εισβολείς. Απρακτοι οι στρατιώτες του Ιμπραήμ οπισθοχώρησαν στο Διρό.
Την επόμενη μέρα, αφού ο Ιμπραήμ τους κατσάδιασε ως φυγόμαχους επανήλθαν και προσπάθησαν λυσσαλέα να πάρουν την Αρεόπολη.
Ο Ιμπραήμ θεώρησε απροστάτευτο τον κόλπο του Διρού και εύκολη υπόθεση την κατάληψη του εσωτερικού της Μάνης.
Μα τότε υψώθηκε μπροστά του η δύναμη που κρατάει τη Μάνη ενωμένη με τις ρίζες της που φτάνουν μέχρι την γιγαντιαία μορφή της Σπαρτιάτισσας του «ή ταν ή επί τας». Η Μανιάτισσα που άρπαξε το δρεπάνι της και ξεχύθηκε ατρόμητη, ανίκητη Αμαζόνα, υπέρ βωμών και εστιών, πάνω στα στρατεύματα που απείλησαν να υποδουλώσουν την αδούλωτη ψυχή της Μάνης.

Με τις πέτρες και τα ξύλα τους σταμάτησαν οι Μανιάτισσες. Τα σκουριασμένα δρεπάνια τους θέριζαν κεφάλια. Καμιά τρακοσαριά οπλισμένοι Μανιάτες από τα γύρω χωριά μαζί με άλλες τόσες δρεπανηφόρες Μανιάτισσες τους υποχρεώνουν σε υποχώρηση. Ο καταδιωκόμενος τουρκοαιγυπτιακός στρατός καταλήγουν στην οχυρά θέση Τσουμπάρι και αμύνονται.
Την Παρασκευή 25 Ιούνη 1826, τα αιγυπτιακά στρατεύματα αποχωρούν νικημένα από τη Βέργα προς την Καλαμάτα. Από τον Αλμυρό καταφτάνει στο Διρό ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης με 300 πολεμιστές. Ολοι μαζί, άνδρες και γυναίκες, επιτέθηκαν με όπλα, πέτρες και δρεπάνια. Ο στρατός του Ιμπραήμ ηττήθηκε κατά κράτος. Πολλοί σκοτώθηκαν, άλλοι έπεσαν στη θάλασσα, άλλοι αιχμαλωτίσθηκαν και μόλις το ένα τρίτο κατάφερε να επιβιβαστεί στα αιγυπτιακά πλοία που ναυλοχούσαν στον Κόλπο του Διρού.
Το δημοτικό μανιάτικο τραγούδι θέλει τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη να αναφωνεί:

«Εύγε σας, μεταεύγε σας,
γυναίκες, άντρες γίνατε,
σαν αντρειωμένες μάχεστε,
σαν Αμαζόνες κρούετε»

Ο Σπυρίδων Τρικούπης στην Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως διηγείται:
«Άνδρες εφάνησαν κι αυταί αι δρεπανηφόροι Μανιάτιδες, και άξιον μνήμης το εξής ανδροαγάθημα μιας αυτών: Θερίζων ο γερο Βοζίκης τον επί της παραλίας αγρόν του, συνελήφθη αίφνης υπό δύο Αιγυπτίων Καταγινομένων δε εις δέσμευσίν του, επέπεσεν η συνθερίζουσα θυγάτηρ του, Πανώρηα, έκοψε δια του δρεπάνου της τον λάρυγγα του ενός και βοηθούμενη του πατρός της εφόνευσε και τον άλλον».
Σε ένα από τα ανακοινωθέντα τους οι οπλαρχηγοί της Βέργας σημειώνουν:
«…Το δε παράδοξον όλων είναι οπού μια ηρώισσα γυναίκα Σπαρτιάτισσα, πηδήσασα εις την θάλασσαν, άρπαξεν έναν Αλβανό, κολυμβώντα δια να σωθή, από τον οποίον εζητούσε ικανοποίησιν από τους καρπούς (τις θημονιές) που της έκαυσαν…»
Η Λαϊκή μνήμη, ανάμεσα σε δεκάδες περιστατικά ηρωικών πράξεων από τις Μανιάτισσες διασώσει και την ιστορία της Γερακαρίνας της γυναίκας του Γεωργούλια Γερακαράκου, όπου πήρε τον μικρό της γιό τον Κατσιβαρδά, να πάει λίγο ψωμοτύρι στον άντρα της πού πολεμούσε στη Βέργα νηστικός τρία μερόνυχτα. Μπλέχτηκε όμως στον πόλεμο μαζί με τις άλλες γυναίκες στο Λαγκάδι της Χαριάς, κοντά στα Ξεπαπαδιάνικα, κι ενώ το παιδί της πολεμούσε με το όπλο, εκείνη κυνηγούσε τους τουρκοαιγύπτιους με τις πέτρες. Κι όταν το παιδί της χτυπήθηκε θανάσιμα, πήρε το όπλο του και κλείνοντας τα ματάκια του, του είπε: «…Κοιμήσου, παιδάκι μου… κοιμήσου. Πήρα εγώ τη θέση σου…»
Κάτι παρόμοιο διηγούνται και για την Θερασέρη στο Φλομοκότρωνα της Χαριάς. Πηγαίνοντας ψωμί και νερό στους πολεμιστές, βρήκε το παιδί της σκοτωμένο στο ταμπούρι του. Οι άλλοι δεν το είχαν καταλάβει. Δεν είπε μιλιά σε κανέναν. Έπνιξε τον πόνο της, έκανε πέτρα την καρδιά. Πήρε το καριοφίλι του παιδιού της και τουφεκώντας αδιάκοπα τους εχθρούς, γύριζε κάθε τόσο και έβλεπε το παιδί της και του έλεγε:
«Κοιμήσου… ξεκουράσου, παιδάκι μου. Είμαι εγώ στη θέση σου…»
Μετά τις νικηφόρες μάχες στη Βέργα και το Διρό ο Ιμπραήμ εγκατέλειψε προσωρινά την προσπάθεια κατάληψης της Μάνης και το ηθικό των επαναστατημένων Ελλήνων τονώθηκε, σε μια περίοδο που η Επανάσταση περνούσε τη δυσκολότερη φάση της.

Ο Αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Φρατζής κλείνει την αναφορά του στις μάχες του Διρού και της Βέργας, λέγοντας, (τόμος Β’. σελ. 449):
«…Επιστρέψας δε ο Ιμπραήμ εις τα Μεσσηνιακά φρούρια μετά πολλής καταισχύνης εκινδύνευσε να καταστή φρενήρης. Οι δε περί αυτόν τον επαρηγόρουν υπισχνούμενοι ότι εις άλλην εκστρατείαν θέλουν καταστρέψει ολοσχερώς τους Μανιάτας και την Μάνην…»

Προσθηκη από ΟΥ ΤΙ  ΔΑΝΟ

Σκωπτικό της Μανης για την μαχη στο Διρό

Αν σου ξαναρέσει Τούρκο

ξαναπέρνα από τον Πούρκο

Τούρκο αν σου καλοφάνει

ξαναπάτα τη τη Μανη

Οι Μανιατισες θεριζαν στα χωράφια του "Πούρκου" στην μικρή εφορη πεδιαδα του Κάβαλου.

Πούρκος η παραφθορά της ονομασίας τής αρχαίας Πυρίχου. 

Η Μάχη του Πολυαράβου

Πολυάραβος 

Μετά την αποτυχία του να καταλάβει τη Μάνη, στη Βέργα και τον Διρό, δυο μήνες μετά, στις 28 Αυγούστου 1826, ο Ιμπραήμ επιχειρεί , νέα εκστρατεία από τα ανατολικά αυτή τη φορά. Με 4.000 άνδρες κατευθύνθηκε προς την ανατολική πλευρά του Ταΰγετου.
Η αποφασιστική αναμέτρηση δόθηκε στην τοποθεσία Πολυάραβος[3] (75 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Σπάρτης και 26 χιλιόμετρα βόρεια του Γυθείου), που βρίσκεται σε υψόμετρο 840 μέτρων στο όρος Ζίζαλι της οροσειράς του Ταΰγετου. Εκεί είχαν οχυρωθεί 2.000 Μανιάτες με αρχηγούς τον Παναγιώτη, Γεώργιο και Νικόλαο Γιατράκο, τον Ηλία Κατσάκο, τον Γεώργιο και Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και τον Ηλία Τσαλαφατίνο.
Ο Ιμπραήμ εξαπέλυσε ορμητικά κύματα επιθέσεων κατά των Ελλήνων, οι οποίοι όχι μόνο τις απέκρουσαν με επιτυχία, αλλά, κατά τη διάρκεια της ημέρας, πέρασαν στην αντεπίθεση, προξενώντας βαριές απώλειες στον εχθρό, που άφησε 200 νεκρούς στο πεδίο μάχης. Οι Μανιάτες είχαν μόνο 9 νεκρούς και ισάριθμους τραυματίες, σύμφωνα με τον ιστορικό Σπυρίδωνα Τρικούπη.
Στην περιοχή Πολυάραβος του Ταΰγετου οι Μανιάτες νικούν τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ και αποτρέπουν για τρίτη και τελευταία φορά την κατάληψη της Μάνης από τον αιγύπτιο στρατηλάτη.
Η τρίτη ήττα από τους Μανιάτες σε διάστημα δύο μηνών ανάγκασε τον Ιμπραήμ να παραδεχθεί την αδυναμία του να καταλάβει τη Μάνη κι έτσι πήρε το δρόμο της επιστροφής προς την Τριπολιτσά, όπου έφθασε στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Με τις νίκες αυτές των Μανιατών στη Βέργα, το Διρό και τον Πολυάραβο, το 1826, χρονιά που η Ελληνική Επανάσταση ψυχορραγούσε, κράτησαν τελικά τις ελπίδες της απελευθέρωσης ζωντανές. Το ότι εμπόδισαν τον Ιμπραήμ να θέσει υπό τον έλεγχό του ολόκληρη την Πελοπόννησο είχε σαν συνέπεια η μεν φωτιά της Επανάστασης να μείνει άσβεστη και άφησε ανοιχτό το δρόμο για την επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων και τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου.
Προσθηκη από ΟΥ ΤΙ  ΔΑΝΟ

Σθεναρή αντισταση από τους Μανιάτες υπήρξε και στην θέση "Τσεροβά" σημερινό όνομα Δροσοπηγή, από όπου ο στρατός του Ιμπραήμ επεχείρησε να εισέλθει στην Μανη από τα Τρικεφάλια, θεση στην οποία είχαν σε παλαιοτερο χρονο νικήσει οι Μανιάτες τον Χατζη Οσμάν.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης ήταν ο τρίτος γιος του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Ηταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία από το 1818. Πήρε μέρος σε διάφορες μάχες ανάμεσά τους η μάχη των Δερβενακίων, η υπεράσπιση του Νεόκαστρου και η μάχη της Βέργας. Στις 27 Σεπτέμβρη 1831, μαζί με τον θείο του Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη, δολοφόνησε τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο. Για τη δολοφονία αυτή καταδικάστηκε και εκτελέστηκε στις 9/22 Οκτώβρη 1831 στο Ιτς Καλέ.
[2] Τα χτήματα που φράσσουν με ξερολιθιά οι Μανιάτες συνήθως έχουν κυκλικό περιτείχισμα, γι’ αυτό και λέγονται γυρίσματα. Κάποτε, από τη φύση του χώρου, ο τοίχος για αρκετό διάστημα είναι ίσιος και το ευθύ αυτό τμήμα λέγεται βέργα του τοίχου (από την ιταλική λέξη verga). Μια τέτοια βέργα από ξερολιθιά είχε χτιστεί στον Αλμυρό. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης ενισχύθηκε η αμυντική δύναμη της θέσης. Μετά την απελευθέρωση οι Καπετανάκηδες ζήτησαν αποζημίωση για το χτίσιμο της Βέργας, γιατί φαίνεται πως είχαν πληρώσει με δικά τους χρήματα τα έξοδα χτισίματος. (Ανάργυρου Κουτσιλιέρη, «Ιστορία της Μάνης – Αρχαία – Μεσαιωνική – Νεώτερη) Εκδόσεις Παπαδήμα, Αθήνα 1996)
[3] Την εποχή της Επανάστασης ο Πολυάραβος ονομαζόταν Πολυτσάραβος (δηλαδή τόπος με πολλά τσάρα: αφάνες, ρεϊκια). Πολυάραβος επικράτησε να ονομάζεται παρετυμολογικά, μετά την πανωλεθρία των «Αράβων» του Ιμπραήμ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ:
–Απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη «Διήγησις Συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από τα 1770 έως τα 1836»
–Σπυρίδωνος Τρικούπη, «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως»
–Ανάργυρου Κουτσιλιέρη, «Ιστορία της Μάνης (Αρχαία – Μεσαιωνική – Νεώτερη)»
–Κωνσταντίνου Μπέλση «Μάχη Βέργας – Διρού», ΚΕΝΙ, Παντειο Παν/μιο
—sansimera.gr

.imerodromos.gr/

Ποιός είναι ο σαφής ρόλος του Αρχαιολογικού κτηματολόγιου;

Παρουσιάστηκε η Διαδικτυακή Πύλη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο είναι ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) για τη συστηματική καταγραφή, τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση και διαχείριση αρχαιολογικών δεδομένων που αφορούν στην πολιτιστική κληρονομιά της επικράτειας, και στην ακίνητη περιουσία του ΥΠΠΟΑ.
Κάπως έτσι με τυμπανοκρουσίες ενημερωθήκαμε για την ανάγκη υπάρξεως του σε ηλεκτρονικό πλαισιο. Η τεχνολογία εξελίσσεται και η ηλεκτρονική αποτύπωση είναι ένα θετικό στοιχείο, μάλλον όμως χρησιμοποιείται κυρίως από επονείδιστους ανθρώπους με αδιευκρίνιστους σκοπούς, και βασικό υφέρποντα στόχο να φακελώσει κατασχέσει και εν κατακλείδι να ακυρώσει οποιαδήποτε Δημοκρατική συνείδηση.
Δεν παρουσιάστηκε όμως η καταπάτηση και η απόκρυψη αρχαιολογικών χώρων το κουκούλωμα δηλαδή για κάποιους λόγους, τούς οποίους δεν μπορεί να κατανοήσει ένας ανιδιοτελώς σκεπτόμενος πολίτης.
Παρακάτω δύο στιγμιότυπα οθόνης του Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) "Αρχαιολογικό κτηματολόγιο “από δυο αρχαιολογικούς χώρους στην ίδια γεωγραφική περιοχή στην Λακωνία.
Πρώτο στιγμιότυπο οθόνης η Παλιά Καρυούπολις.
Σαφέστατα καταχωρημένος ο αρχαιολογικός χώρος Βυζαντινής περιόδου, ο οποίος καλύπτει όλον τον λόφο περιμετρικά. Τον λόφο στην κορυφή του οποίου υπάρχουν Βυζαντινά κατάλοιπα, πύργος, ναοί κτίρια, τάφοι δεξαμενές και άλλα.
Εύγε για τον χαρακτηρισμό της περιοχής με την ανάλογη υπερβολή σε δεσμευμενη εκταση από την  υπηρεσία, που εδώ εξασκεί με φειδώ τις αρμοδιότητες της επειδη δεν υπάρχει καποιος που να αντιδρά και η αντίδραση του να έχει ισχυ. Απλοί αγρότες οι ιδιοκτήτες βεβαίως βεβαίως.

Στο δεύτερο στιγμιότυπο οθόνης, η περιοχή όπου τοποθετείται η αρχαία πόλις Λάας, με πρώτη από όσο γνωρίζω αναφορά στα Ομηρικά έπη λόγω συμμετοχής της στον Τρωικό πόλεμο.
Εδώ κανείς χαρακτηρισμός ή επισήμανση παρά μόνο ψιθυριστά το κάστρο του Πασσαβά, και άκρα του τάφου σιωπή για όλα τα υπόλοιπα, που υπάρχουν μεν αλλά καλύφτηκαν χάριν της «εθνοσωτήριας» οδικής παράκαμψης,(Επαρχιακή οδός Γυθείου Γερολιμένα) την όποια διακρίνετε, νομοτελειακά με κόκκινο χρώμα, να κόβει στα δύο, σαν μαχαιριά την πανάρχαια γη της Λαας, την Γαλακώ, το στάδιο τους ναούς τα αρχαία κατάλοιπα που δεν ανασκάφηκαν και δεν θα ανασκαφούν ποτέ. Σε αυτή την παρίπτωση υπήρξαν οχι μόνο απλοί ανθρωποι που αντέδρασαν αλλά και φορείς, και ισχυρά συμφέροντα και αλλα πολλά. Μια κατάσταση οπώς εκείνη με τίς καταστροφικές φωτιές και τα αιολικά πάρκα. Συμφέροντα με καταστροφική εξέλιξη, που παρουσιάζεται σαν ευεργεσία.

Δεν χρειάζεται να διαθέτει κάποιος περισσή σοφία για να καταλάβει τις διαφορές της αντιμετώπισης των δύο περιοχών, την εξής μία δηλαδή το συμφέρον.
Επίσης δεν χρειάζεται να είναι αρχαιολόγος για να κρίνει ποια εκ των δύο έχει περισσότερη σημασία, για την αρχαιολογία και την Ιστορία.
Αυτά είναι τα συμπεράσματα από μια πρόχειρη εξέταση με το νέο εργαλείο, δύο περιοχών που γνωρίζω, αλλά καθίσταται σαφές ότι από το μέρος κρίνεται και το όλον.
Το όλον λοιπόν δεν προδιαθέτει για ευοίωνες προβλέψεις σχετικά με την κατοχύρωση, μελέτη, ανάδειξη και την αξιοποίηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Υπερέχουν άλλες ουσιαστικότερες προτεραιότητες, ιδιοτέλεια συμφέρον προσωπικά οικονομικά και πολιτικά κίνητρα.
Ώσπου να αλλάξει αυτό το κράτος η να καταστραφεί, θα παραμένουμε θεατές των εξελίξεων.
Άλλωστε δεν μας επιτρέπεται οτιδήποτε άλλο, έτσι όπως μας στρίμωξαν.

Στα αρχαία μας λοιπόν, με υγεία.

Η ιστορία του Οιτύλου

https://www.maxmag.gr/wp-content/uploads/2018/06/oitilo.jpg

Νικηφόρος Κατσουλέας Κομνηνός

Η Ιστορία της γης έχει διάρκεια 5.5 δισεκατομμυρίων χρόνων, με κύριο χαρακτηριστικό την εναλλαγή από την δημιουργία στην καταστροφή, σε έναν αέναο κύκλο.
Η ονομασία της Γης στην ελληνική γλώσσα προέρχεται από το όνομα της θεάς της ελληνικής μυθολογίας Γαίας.
Το παλαιότερο υλικό που βρέθηκε στο Ηλιακό μας σύστημα χρονολογήθηκε στα 4,5672±0,0006 δισεκατομμύρια έτη πριν από σήμερα. Μέχρι τα 4,54±0,04 δισεκατομμύρια έτη πριν σχηματίστηκε η πρωταρχική Γη.

Παλαιογεωγραφική και γεωτεκτονική θέση
Οι σύγχρονες απόψεις θεωρούν την Πελαγονική ως ένα μεγάλο ηπειρωτικό τεμάχιο, τμήμα της Κιμμερικής ηπείρου που αποσπάσθηκε απιό την Gondwana και εκατέρωθεν του οποίου αναπτύχθηκαν δυο ωκεάνιες περιοχές της Παλαιό ‐ Τηθύος (ζώνη Αξιού) και Νεο‐Τηθύος (Υποπελαγονική‐ Πίνδου) από τις οποίες προήλθαν με επώθηση οι οφιόλιθοι.
Πριν από 35 εκατομμύρια χρόνια , όταν η τάφρος της Πίνδου είχε γεμίσει από ιζήματα, σημειώνονται νέες κοσμογονικές αναστατώσεις στα έγκατα της Ελληνικής γης.
Ύστερα από μία πανίσχυρη ανοδική ώθηση πτυχώθηκαν τα υλικά της τάφρου και ανυψώθηκαν σχηματίζοντας την επιβλητική οροσειρά της Πίνδου.
Είναι η ίδια εποχή που δημιουργούνται οι υψηλότεροι ορεινοί όγκοι της γης , οι Άλπεις , τα Πυρηναία , τα Ιμαλάια και οι Αλπικές πτυχώσεις.
Εκατομμύρια χρόνια περνούν. Ύστερα από την τάφρο της Πίνδου γεμίζει και η "Ιόνιος Αύλαξ" από τα προϊόντα της γεωλογικής αναταραχής και των αποσαθρώσεων των οροσειρών του Γαβρόβου.
Στην αρχή του Μειόκαινου μία άλλη τεκτονική αναστάτωση πτυχώνει και ανορθώνει τον βυθό, για να προβάλει πάνω από το νερό το μεγαλύτερο τμήμα της δυτικής Ελλάδος.
Έτσι αναδύθηκε από τα βάθη της θάλασσας η Αιγαιΐς σαν ενιαία και αδιαίρετη μάζα ξηράς που ακάλυπτε περίπου τον σημερινό Ελληνικό χώρο, από το Ιόνιο ως την Μικρά Ασία και τα νότια της Κρήτης.
Ένα κομμάτι της πανάρχαιας αυτης γης είναι και όρμος του Οιτύλου.
Η ιστορία του Οιτύλου χάνεται στα βάθη των προϊστορικών αιώνων, στην δυσδιάκριτη από την ομίχλη του χρόνου εποχή των μύθων και των Θρύλων. Γεννιέται στους βράχους που αναδύθηκαν από την αρχαίγονη πρωτοθάλασσα. Είδε τους μεγάλους κατακλυσμούς, είδε την καταβύθιση της γης του βρίσκεται στά παλαιογεωγραφικά στρώματα των ιζηματογενών πετρωμάτων στους γκρεμούς του όρμου του Οιτύλου. Ανιχνεύεται στα θαλασσινά απολιθώματα που έφερε στην επιφάνεια η πανάρχαια ανάδυση της Αιγηίδος, της Ελληνικής πρωτογής από την αρχέγονη Πανθάλλασσα. Είναι ένας τόπος ανθρωπογέννησης, αλλά και αδιάλειπτης παρουσίας ανθρώπινων κοινωνιών ΕΙΝΑΙ ΤΟ FIΤΥΛΟΝ–ΒΙΤΥΛΟΝ-ΟΙΤΥΛΟΝ.

Η ονομασία
Πολλές είναι οι εκδοχές γιά την ονομασία του Οιτύλου:
Μια ότι το Οίτυλο FΙΤΥΛΟΝ ( ΒΙΤΥΛΟΝ) για την ακρίβεια, πήρε το όνομά του από το μυθικό ήρωα Βίτυλο που καταγόταν από το Άργος και ήταν γιός του Αμφιάνακτα και έφερε στους θηρευτές κάτοικους την γνώση της σποράς και της γεωργίας και γίνεται ο Ιδρυτής του 1ου γεωργικού οικισμού στον Όρμο του Οιτύλου.
Η αρχαιότερη εκδοχή είναι οτι το όνομα προήλθε από κομμάτι μετεωρίτου που κατέπεσε στην περιοχή και αργότερα ονομάστηκε "Βαίτυλος".
Οι βαίτυλοι περιγράφονται στα παλαιά κείμενα σαν «αερόλιθοι, οι οποίοι έπεφταν περιφλεγείς εκ του ουρανού».
Υπάρχει και η εκδοχή πως οι κάτοικοι του Fιτύλου( Βιτύλου) σε κομμάτια αργών λίθων και αργότερα σε ημηξέστων τιμούσαν μία Αώα (Ηλιακή) προ Ολύμπια θεότητα ή και μιά χθόνια (γήινη) .
Μπορεί βεβαίως να διατυπωθεί και η άποψη ότι οι αργοί λίθοι "Βέτυλοι λειτούργησαν ως μακρινή ανάμνηση του μετεωρίτου "Βαίτυλου" που είχε θεοποιηθεί πέφτοντας απο τον ουρανό.
κατά τον Ησύχιο παραδίδεται:
<Βαίτυλος>: Λίθος γινόμενος κατὰ τὸν Λίβανον τὸ ὄρος τῆς Ἡλιουπόλεως. Βαίτυλος δὲ ἐκλήθη καὶ
ὁ λίθος, ὃν ἀντὶ Διὸς ὁ Κρόνος κατέπιεν. Εἴρηται δὲ, ὅτι ἡ Ῥέα βαίτῃ αἰγὸς σπαργανώσασα τῷ Κρόνῳ δέδωκε· βαίτη δὲ σημαίνει τὴν διφθέραν.
Καὶ παρὰ τὸ βαίτη βαίτηλος. <Βαίτη>, στέγαστρον προβάτειον ἢ αἴγειον.
Δηλαδή Βαίτυλος ονομάστηκε ο λίθος που τύλιξε με δέρμα κατσίκας η Ρέα και πρόσφερε στον Κρόνο να καταπιεί αντί του Διός.
Από το βαίτη (δέρμα κατσικιού) πρέπει να προκύπτει και η λέξη "βετούλι" (κατσίκι).
Όποια και να είναι όμως η ετυμολογία και η καταγωγή της λέξης το βέβαιο είναι οτι το Οίτυλο στέκει στη θέση του από την αρχή των χρόνων.
Η ανθρώπινη παρουσία στον όρμο του Οιτύλου (Απήδημα – Καλαμάκια- Μελιτζιά- Πρόπαντη) και γενικά στη Μάνη (αλεπότρουπα - Βλυχάδα) είναι πανάρχαια, πρόσφατα βρέθηκαν λιθοποιημένοι ανθρώπινοι σκελετοί 300.000 περίπου ετών και ανθρώπινα εργαλεία 1.000.000 ετών και πλέον (Πίτσιος, Ταινάριος άνθρωπος).
Σύμφωνα με όλα τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί, επίκεντρο αυτού του χώρου παλαιοντολογικής δραστηριότητας πρέπει να αποτελούσε ο όρμος του Οιτύλου, στον οποίο σώζονται καλύτερα οι παλαιογεωγραφικές συνθήκες της περιόδου εκείνης.
Σε ψυχρές περιόδους του Πλειστοκαίνου η σημαντική ταπείνωση του θαλάσσιου επιπέδου πρέπει να μετέτρεπε την περιοχή του όρμου σε ευρεία κοιλάδα, στην οποία διοχετεύονταν οι υδατοροές της ρεματιάς του Οιτύλου (μυλολάγκαδο) δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες προσέλκυσης ζώων και ανθρώπων.
Η άποψη του καθηγητού της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρου Πίτσιου, υπεύθυνου του Παλαιοανθρωπολογικού Μουσείου, Πρόεδρου της Ελληνικής Ανθρωπολογικής Εταιρείας.
Ο οποίος ερεύνησε τη περιοχή στο Απήδημα του όρμου του Οιτύλου και ανακάλυψε τον Ταινάριο άνθρωπο τον πρόγονό μας - Προμανιάτη, Προ-Έλληνα!
Είναι: « Το Οίτυλο και γενικότερα η Μάνη αποτελούν όχι μόνο ένα μοναδικό ιστορικό φαινόμενο αλλά και παράδειγμα κοινωνικής οργάνωσης βασισμένης στην αυτογνωσία του ατόμου και την αρμονική ανάπτυξη των μέσων επιβίωσης και του πνευματικού πολιτισμού των ανθρώπων της».
Η Γεωλογική περίοδος του Πλειστοκαίνου περιλαμβάνει περίπου τα τελευταία δύο εκατομμύρια χρόνια, στη διάρκεια των οποίων ολοκληρώθηκε η εξέλιξη του ανθρώπου.
Την πλειστόκαινο περίοδο χαρακτηρίζουν κλιματολογικές μεταβολές του πλανήτη με κύριο χαρακτηριστικό στο βόρειο ημισφαίριο την εξάπλωση των παγετώνων στις ψυχρές περιόδους και την υποχώρηση στις θερμές που είχαν σαν συνέπεια τις κλιματικές αλλαγές και τις μεταβολές της θαλάσσιας στάθμης! Έτσι οι ευνοϊκές οικολογικές συνθήκες της περιοχής του όρμου του Οιτύλου δημιουργούσαν περιβάλλον γνωστό για την επιλογή του από τον παλαιολιθικό άνθρωπο.
Είναι βέβαιο ότι οι σπηλιές του όρμου του Οιτύλου, αλλά και των διπλανών όρμων ακόμη και αν δεν περιέχουν σήμερα παλαιοντολογικά κατάλοιπα έχουν χωρίς αμφιβολία κατοικηθεί από τον άνθρωπο στην ίδια περίοδο με το Απήδημα. Απόδειξη των πιο πάνω απετέλεσε η ανακάλυψη συμπλέγματος παλαιοντολογικών και προϊστορικών ευρημάτων στη θέση Μελιτζιά, της Τσίπας.
Ο μετακατακλισμιαίος άνθρωπος συνεχίζει την κατοίκισή των σπηλαίων του όρμου του Οιτύλου καθώς κα τα σπήλαια του όρμου του Διρού όπου φαίνεται οτι μιά πολυάριθμη ανθρώπινη κοινωνία κατοίκισε στις σπηλιές από τα πρώιμα παλαιολιθικά μέχρι τα ύστερα νεολιθικά συνεχούς παρουσίας ανθρώπινης κοινωνίας.

Οι Λέλεγες
Κατά την προϊστορική η περιοχή κατοικείται από Λέλεγες.
Οι Λέλεγες είναι Προϊστορικός λαός. Σύμφωνα με αναφορές αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων ήταν νομαδικός λαός και φιλοπόλεμος, ο οποίος κατοικούσε στις ακτές της ηπειρωτικής Ελλάδας, της Μικράς Ασίας και στα νησιά. Η ονομασία του προερχόταν από τον επώνυμό ήρωα, τον Λέλεγα (βλ. λ. Λέλεξ), ο οποίος παρουσιάζεται στις γενεαλογικές παραδόσεις της Σπάρτης, των Μεγάρων, της Λευκάδας κ.ά. Στην αρχαία γραμματεία γίνεται λόγος για τάφους Λελέγειους και φρούρια Λελέγεια, ανάλογα προς τα Κυκλώπεια.
Συχνά αναφέρονται ως οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Ελλάδας μαζί με τους Πελασγούς και σε μερικές περιπτώσεις ταυτίζονται με αυτούς. Ο Ηρόδοτος (Α, 171) τους ταυτίζει με τους Κάρες.
Κατά τον περιηγητή Παυσανία, (ΙΙΙ, 1. 1-). Ο Λέλεγας ή Λέλεξ ήταν μυθικός βασιλιάς της Λακεδαίμονος ήταν ο αυτόχθων που έδωσε το όνομά του στη χώρα, Λελεγεία και τους κατοίκους της, Λέλεγες.
Είχε τρία παιδιά από τη σύζυγό του Κλεοχάρεια , τον Μύλη (Μυλώνά) ο οποίος επινόησε τον Μύλο για την άλεση των σιτηρών , τον Πολυκάονα και τη Θεράπνη (Θεραπευτή).
Όταν πέθανε ο Μύλης την εξουσία την κληρονόμησε ο γιος του Ευρώτας.
"ὡς δὲ αὐτοὶ Λακεδαιμόνιοι λέγουσι, Λέλεξ αὐτόχθων ὢν ἐβασίλευσε πρῶτος ἐν τῇ γῇ ταύτῃ καὶ ἀπὸ τούτου Λέλεγες ὧν ἦρχεν ὠνομάσθησαν" "ἀποθανόντος Λέλεγος, ὃς ἐβασίλευεν ἐν τῇ νῦν Λακωνικῇ, τότε δὲ ἀπ' ἐκείνου Λελεγίᾳ καλουμένῃ" Κατά τους αρχαίους χρόνους ακολούθησαν, Μυκηναίοι Αχαιοί ή Δαναοί και τέλος οι Δωριείς

Οι Αχαιοί.
Οι Αχαιοί ήταν κατά τους ιστορικούς χρόνους της αρχαίας Ελλάδας η μία από τις τέσσερις φυλές (Αχαιοί, Ίωνες, Αιολείς και Δωριείς) του αρχαίου ελλαδικού χώρου που αποτέλεσαν το πρώιμο Ελληνικό έθνος. Επρόκειτο στην ουσία για ένα δυναμικό αιολικό φύλο, που με τη δύναμη των όπλων επικράτησε στην Ελλάδα της Μυκηναϊκής εποχής.
Ίδρυσαν εκατοντάδες πόλεις με ηγέτιδα πόλη τις Μυκήνες όπου έδωσε το όνομά της στην ιστορική περίοδο, στον πολιτισμό που δημιουργήθηκε αλλά και στους Αχαιούς όπου απο τότε καλούνται και Μυκηναίοι. Μυκηναίοι (Αχαιοί) στρατιώτες, επιβιβασμένοι σε 1186 πλοία αναχωρούν από όλα τα μυκηναϊκά κέντρα για την Τροία.
Οι Τρώες (πελασγοί απόγονοι του Αρκά Δαρδάνου) προετοιμάζονται από τη δική τους πλευρά και συνάπτουν λεόντεια συμμαχία με όλους τους λαούς της δυτικής Μικράς Ασίας Πελασγούς και Λέλεγες κυρίως και τους Θράκες.
Ο δεκαετής Τρωικός Πόλεμος έληξε με αχαϊκή νίκη, καταστροφή της Τροίας και σφαγή των Τρώων.
Κατά τον Τρωικό πόλεμο.
Οι πόλεις της Μάνης που πήραν μέρος στο πλευρό του Μενελάου (παρά την Λελεγική καταγωγή άρα φυλετική συγγένεια με τους Τρώες) και αναφέρει για πρώτη φορά ο Όμηρος στην Β΄ Ραψωδία (581-585) της Ιλιάδας ήσαν: Οίτυλον, Μέσσην, και Λάας. Επίσης αναφέρει (Ιλιάδα Ι 149-152, 291-293), πόλεις της σημερινής έξω Μάνης (Μεσσηνιακής) όπως η Καρδαμύλη, η Ενόπη, και Ιρή, υπό την εξουσία του Αγαμέμνονα και είχαν ταχθεί μάλιστα για προίκα στον Αχιλλέα
Το Οίτυλο στον Όμηρο Η σημασία και η αίγλη της πόλεως ήταν ισότιμη με όλες τις υπόλοιπες της Λακεδαίμονος που αναφέρονται στην Ιλιάδα από τον Όμηρο.
Στη συγκεκριμένη δε περιοχή είναι η κυρίαρχη πόλη μαζί με την Λάς.
Οἳ δ᾽ εἶχον κοίλην Λακεδαίμονα κητώεσσαν, Φᾶρίν τε Σπάρτην τε πολυτρήρωνά τε Μέσσην, Βρυσειάς τ᾽ ἐνέμοντο καὶ Αὐγειὰς ἐρατεινάς, οἵ τ᾽ ἄρ᾽ Ἀμύκλας εἶχον Ἕλος τ᾽ ἔφαλον πτολίεθρον,οἵ τε Λάαν εἶχον ἠδ᾽ Οἴτυλον ἀμφενέμοντο,
ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Β΄(στίχοι : 581-585

Οι Δωριείς
Οι Δωριείς που εισέβαλαν στην Πελοπόννησο ήταν τρεις φυλές, οι Πάμφιλοι, οι Υλλείς και οι Δυμάνες. Μόλις κατέλαβαν την Πελοπόννησο, την μοίρασαν μεταξύ τους με κλήρο διαιρώντας την σε τρία μέρη:
Στο Άργος, που δόθηκε στον Τήμενο, στη Μεσσήνη, που έλαβε ο Κρεσφόντης και στη Λακεδαίμονα που πήραν τα δυο αδέλφια Ευρυσθένης και Πρόκλης. Στους δυο τελευταίους ανήγαγαν την καταγωγή τους οι βασιλιάδες της Σπάρτης και γι αυτό, άλλωστε, ήσαν δύο στον αριθμό.
Μετά την καταστροφή των Μυκηνών και της Τίρυνθας από τους εισβολείς, το Άργος έγινε η βάση των εξορμήσεων του μυθικού Δωρικού ήρωα Τέμενου, απόγονου του Ηρακλή, και ο μεγαλύτερος των τριών αδελφών, του Κρεσφόντη και Αριστόδημου, οι οποίοι κυρίευσαν την Πελοπόννησο.
Οι γιοι και οι γαμπροί του διαδοχικά (Δειφόντης, Φαλκής, και Κεισός) κατέλαβαν την Τροιζήνη, Επίδαυρο, Αίγινα, Σικυών και Φλιούντα, οι οποίες έγιναν Δωρικές αποικίες.
Έχουν βρεθεί σε πολλές περιοχές επιγραφές και αρχαιολογικά δείγματα από τα χρόνια εκείνα.
Στο Οίτυλο βρέθηκε επιγραφή με πίνακα πολιτών και του Αρμοστή του Ηρακλείδα. [Inscriptiones Graecae. Vol. 1295 s.240-242 1913 (Καταγραφή από Forster 1904, Prott, 1903, Kolbe 1905) και Α. Κουτσιλιέρη «Ιστορία της Μάνης» Αθήναι 1993 σελ. 70].

Κοινό Λακεδαιμονίων
Το 195 π.Χ. ιδρύεται ο ιδιότυπος πολιτικός οργανισμός από 24 αρχικά πόλεις με την ονομασία «Κοινόν των Λακεδαιμονίων». Αποτέλεσε μια ουσιαστική ανάπτυξη στην περιοχή της Λακωνίας.
Για πέντε αιώνες αναπτύσσονται 24 πόλεις από τις οποίες απέμειναν 18
όπως μας τις παραδίδει ο Παυσανίας. Η έκταση που καλύπτουν γεωγραφικά είναι όλα τα παράλια του Λακωνικού κόλπου, ή ανατολική πλευρά του Μεσσηνιακού, φθάνοντας μέχρι τον Ταΰγετο, αλλά και το Αιγαίο στην ανατολική πλευρά του ακρωτηρίου Μαλέας.
Οι υπόλοιπες 6 πόλεις ή παρέμειναν χωρίς αυτονομία υπό την Σπάρτη (Καρδαμύλη), ή συγχωνεύτηκαν με άλλες (η Ασίνη με την Λας). Η Ίππολα αν και δεν αναφέρεται από τον Παυσανία ανήκε και αυτή στο κοινό όπως μαρτυρά αρχαιολογική επιγραφή. Το κοινό τών Λακεδαιμονίων σύμφωνα με τον Παυσανία αποτελείτο από τις παρακάτω πόλεις: Γύθειο ,Ακριαί, Επίδαυρος Λιμηρά ,Ασωπός, Βοιαί, Βρασιαί , Γερονθαί, Ζάραξ, Μαριός, Λας, Πύρριχος, Τευθρώνη, Καινήπολις, Οίτυλον, Θαλάμαι, Λεύκτρα Γερήνια, Αλαγονία

Κοινό Ελευθερολακώνων
Στά (21μ.Χ.) ο αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστος αναμορφώνει το «Κοινόν των Λακεδαιμονίων», σε ομοσπονδία από 18 πόλεις, η οποία διατηρήθηκε μέχρι τα χρόνια του Διοκλητιανού με το όνομα «Κοινόν των Ελευθερολακώνων» και έζησε ως τα μέσα του 300 μ.Χ. αι.
Το Κοινό των Ελευθερολακώνων αποτέλεσαν οι πόλεις Γύθειο, Τευθρώνη, Πύρριχος, Λας, Καινήπολη, Οίτυλον, Λεύκτρα, Θαλάμαι, Αλαγονία, Γερήνια, Ασωπός, Ακριαί, Βοιαί, Ζάραξ, Επίδαυρος Λιμηρά, Βρασιαί, Γερόνθαι, Μαριός

Πρώτη Βυζαντινή Περίοδος (330-586)

Κατά την εποχή του Μεγάλου Θεοδοσίου ξεκινούν οι διωγμοί εναντίον οτιδήποτε Εθνικού (Ελληνικού) ως ειδωλολατρικού , και συνεχίζεται με μεγαλύτερη ένταση, επί αυτοκράτορα Αρκαδίου. Τότε καταστρέφονται Ελληνικά μνημεία στην Ολυμπία, Σπάρτη, Κορίνθο και μαζί με αυτές και κάθε Ελληνική (Εθνική) ανάμνηση στην Πελοπόννησο .
Τους φανατικούς Βυζαντινούς διαδέχονται οι ορδές των Βανδάλων.
Οι Βάνδαλοι με αρχηγό τον Γιζέριχο, επιτέθηκαν στην παραταινάρια περιοχή με στόχο τα αρχαία ιερά. Η αντίσταση των Μανιατών, όμως δεν επέτρεψε στον Γιζέριχο να υλοποιήσει το σχέδιο του αποχωρώντας με μεγάλες απώλειες. Ετσι σώθηκαν τα ιερά στο Οίτυλο, στο Ταίναρο και αλλού στη Μάνη πράγμα που σημαίνει ότι υπήρχαν ισχυρές Μανιάτικες Πόλεις.
Γύρω στα 532 μ.Χ. έπεσε μεγάλη επιδημία πανούκλας, στην Πελοπόννησο που κράτησε περίπου 50 χρόνια και αποδεκάτισε τον πληθυσμό, η ενίσχυση ή η κατασκευή των κάστρων ήταν
επιβεβλημένη για να μην ερημώσει εντελώς από τις επιδρομές των εχθρών της αυτοκρατορίας.
Η παρουσία των Βυζαντινών στο Βίτυλο ηταν δυναμική λόγω θέσης έχτισαν πάνω στα Μυκηναϊκά ερείπια των κυκλώπειων τειχών ένα ισχυρό οχυρό το οποίο στα χρόνια της Φραγκοκρατίας θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο.

                                                                                                                      

Στό το χρονικό του Μορέος βλέπουμε να ονομάζεται κάστρο της Μαϊνης .
Εν «τούτω εκαβαλλίκεψεν ο πρίγκιπας ατός του,
καθώς τον εσυμβούλεψαν οι άνθρωποι του τόπου,
κ᾿ επέρασε τον Πασσαβάν κ᾿ εδιάβη εις την Μάϊνην·
εκεί ηύρεν σπήλαιον φοβερόν εις ακριοτήρι απάνω.
Διατί του άρεσεν πολλά, εποίησεν ένα κάστρον
και Μάϊνην το ωνόμασε, ούτως το λέγουν πάλιν.
Κι ωσάν είδαν οι άρχοντες κ᾿ οι αρχηγοί του δρόγγου
το πώς οι Φράγκοι εποιήσασιν εκείνα τα δύο κάστρη,
βουλήν επήραν ενομού το πώς να θέλουν διάξει.»
Το χτίσιμο του οχυρού πρέπει να γίνει σε τόπο με στρατηγηκή σημασία και τέτοιος τόπος είναι μόνον το Βίτυλο. Είναι φανερό αν κυττάξει κανείς έναν γεωφυσικό χάρτη της Λακωνικής θα διαπιστώσει αμέσως ότι όποιος ελέγχει το Οίτυλο εξουσιάζει όλη την Μάνη, πράγμα που αντιλαμβάνεται ο πολύπειρος Φράγκος πολέμαρχος.
Στο Βίτυλο η οροσειρά του Ταϋγέτου σχηματίζει ένα μεγάλο διάσελο, ανοίγοντας έτσι τον μοναδικό δρόμο επικοινωνίας της δυτικής Μάνης και της εκείθεν Μεσσηνίας με την υπόλοιπη Λακωνία προς Γύθειο αλλά και προς την μέσα Μάνη.
Είναι φανερό πως το Βίτυλο βρίσκεται σε μια στρατηγηκή θέση από την οποία ελέγχονται οι δρόμοι επικοινωνίας και εμπορίου ξηράς και θάλασσας μέσω των δύο Λιμένων, του Βόρειου (καραβοστάσι) και του Νοτίου(Λιμένι) και οι δύο στον ομώνυμο Όρμο του Οιτύλου. Είναι φανερό ότι ο τόπος εξασφαλίζει τα υψηλότερα στρατηγικά πλεονεκτήματα πρώτα το μοναδικό χερσαίο πέρασμα από την Δυτική Μάνη και την Μεσσηνία προς την Ανατολική Μάνη αλλά καιτην μέσα Μάνη.
Δεύτερον διαθέτει έναν λειτουργικό Λιμένα με κάθε καιρό μοναδική περίπτωση στην Μάνη.
Ο Τούρκος Εβλιγιά Τσελεμπή αναφέρει ότι όρμος με τους δύο λιμένες έχει περίμετρο τέσσερα μίλια και μπορεί να χωρέσει χίλια πλοία, για τούτο αποτελούσε την μεγαλύτερη ναυτική σκάλα.
7ος –8ος αιώνες. Οι Μελιγγοί
Οι Μελιγγοί Σλάβικο φύλο εγκαθίστανται αρχικά στον Μοριά (πιθανόν 856 μχ) επί Λέοντος στ΄ του επονομαζόμενου Σοφού της δυναστείας των Μακεδόνων υιού του Βασιλείου του Α΄.
Στις αρχές του 7ου αιώνα κατεβαίνουν δια μέσω του Ταϋγέτου στην περιοχή της Δυτικής Μάνης ( της λεγόμενης Μεσσηνιακής) μέχρι των περιχώρων του Βίτυλου. Ήταν γνωστοί και ως Μελιγγοί ή Μελίγγοι και Μηλίγγοι.
Το Οίτυλο αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας στην προοπτική της επέκτασης των Μελιγγών στην Μάνη διαθέτοντας ισχυρή Οχυρή θέση (Βυζαντινό Φρούριο) μέγάλης στρατηγικής σημασίας για τους Βυζαντινούς οι οποίοι εγκαθιστούν βυζαντινή φρουρά η οποία είναι δύναμη άμυνας και αποτροπής των ληστρικών επιδρομών των Μελλιγγών.
Στα δυτικά του Οιτύλου στο μέτωπο πρώτης προσβολής που θα δεχόταν το Οίτυλο από τους Μελιγγούς του ζυγού διατάσσεται προμαχώνας σε αρχαία οχυρωματική θέση που βρίσκεται μετά τον λάκο (βιγγλατόρια ) λίγο χαμηλότερα από αρχαία φρυκτωρία (καμινοβίγγλιον).
Η ληστρική συμπεριφορά των Μελιγγών επιβεβαιώνεται από τον Κωνσταντίνο Ζ' Πορφυρογέννητο, σύμφωνα με τον οποίο ζούσαν άτακτα και απείθαρχα, και δημιουργούσαν προβλήματα στους ντόπιους με τις αρπαγές και τους εμπρησμούς που έκαναν.
Γιά την Ελληνική καταγωγή των Οιτυλιωτών μας πληροφορεί ξεκάθαρα Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος, ότι οι κάτοικοι του κάστρου της Μαϊνης, δεν κατάγονται από τους Σλάβους, αλλά από τους αρχαίους Έλληνες.
Οι Μελιγγοί εξεγέρθηκαν αρκετές φορές κατά των Βυζαντινών.Το 842 στάλθηκε από τον Μιχαήλ Γ' στην περιοχή ο Θεοφύλακτος Βρυέννιος για να υποτάξει τους εξεγερμένους του θέματος Πελοποννήσου, ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι Μηλιγγοί και οι Εζερίτες, οι οποίοι υποτάχθηκαν και αναγκάστηκαν να πληρώνουν ετήσιο φόρο 60 και 300 χρυσά νομίσματα αντίστοιχα. Αλλά και ο τελευταίος τους ξεσηκωμός, στα χρόνια του Ρωμανού Α' Λακαπηνού είχε δυσμενή κατάληξη.
Το 921 ο στρατηγός Κρινίτης Αροτράς διατάχθηκε να τους υποτάξει. Η εκστρατεία διήρκεσε από την άνοιξη μέχρι το Νοέμβριο του ιδίου έτους. Οι Μηλιγγοί νικήθηκαν και υποχρεώθηκαν να πληρώνουν ετήσιο φόρο στην αυτοκρατορία 540 χρυσά νομίσματα, ποσό που αργότερα ελαττώθηκε.
Στα 802-812μ.Χ. Ιδρύεται το «Θέμα του Μοριά» από τον αυτοκράτορα Νικηφόρο τον Α΄.
Το κάστρο του Οιτύλου υπάγεται σε αυτό.

Επισκοπή Μάνης στο Οίτυλο
Στα 886-911μ.Χ Στην έκθεση του Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού μνημονεύεται για πρώτη φορά η επισκοπή Μαΐνης, ότι ήταν από τις αρχαιότερες του Μοριά και ανήκε στην Μητρόπολη Κορίνθου.

Εκχριστιανισμός στο Οίτυλο
Μιά από τις τελευταίες περιοχές της αυτοκρατορίας που εκχριστιανίστηκε ήταν το Οίτυλο .
968-998. Ο Νίκων «ο Μετανοείτε» εκχριστιανίζει με την βία τους κατοίκους του που λόγω της πανάρχαιας καταγωγής τους είναι προσηλωμένοι στην μητρώα θρησκεία. Ωστόσο μέχρι και το 1300 διατηρούνται στο Οίτυλο κυρίως σε σπήλαια (άντρα) λατρευτικές τελετές χθονίων θεοτήτων και κυρίως της μεγάλης μητέρας ( Γέας, Δα Μάτερ), αλλά και Αώων (ηλιακών) όπως ο Αώος Απόλλων.

συνεχίζεται.... 

‘’Αριστεία του 1821 σε Μανιάτες Αγωνιστές’’

Συμπλήρωμα του βιβλίου του ΣΤΑΥΡΟΥ Γ. ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗ 

Η μεγάλη συμβολή της Μάνης στην απελευθέρωση της πατρίδας μας είναι έργο όλων των Μανιατών και όχι μόνο oλίγων επωνύμων ανδρών.

Για αιώνες αγωνίστηκαν με τα όπλα και την αξιοσύνη τους οι Μανιάτισσες και οι Μανιάτες και κράτησαν μακριά από τον αγιασμένο τόπο τους τον Οθωμανό κατακτητή. Όλοι αυτοί με τις στερήσεις τους και το παράδειγμά τους ανέθρεψαν τη γενιά του 1821, που συνέβαλε αποτελεσματικά στην ενσάρκωση του ονείρου της αποτίναξης του τουρκικού ζυγού.

Και οι θυσίες συνεχίστηκαν μέχρι που η Ελλάδα σκέπασε με τα φτερά της όλα τα σκλαβωμένα παιδιά της. Έχουμε χρέος να μη φανούμε αγνώμονες προς τους Μανιάτες αγωνιστές της λευτεριάς και τους αφήσουμε να χαθούν στο σκοτάδι της λησμονιάς.

Στους δύσκολους καιρούς που έρχονται μας χρειάζονται. Ας αναζητήσει καθένας τους προγόνους του, να φθάσει μέχρις εκεί που μπορεί, να τους τιμήσει και να τους παραδώσει στις επόμενες γενιές.

Να μας γίνουν παράδειγμα, γιατί με επίμονη προσπάθεια, στερήσεις και μακροχρόνιες θυσίες πέτυχαν στο δύσκολο αγώνα τους.

Οι νέοι να κάνουν αυτούς πρότυπο, που θα τους οδηγήσει στην εργατικότητα γιά προκοπή και διάκριση στην κοινωνική άμιλλα. Το CD-ROM αυτό έγινε γιά να περιλάβει έγγραφα από τη συλλογή του συγγραφέα, τα οποία μας αποκαλύπτουν τους ξεχασμένους προγόνους μας.

Χωρίς κόπο γιά χρονοβόρες αναζητήσεις ή οικονομική επιβάρυνση γίνονται κτήμα όλων όσων ενδιαφέρονται γιά τις περασμένες γενιές της Μάνης.

Απότερος στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να φέρουμε τις επόμενες γενιές πιό κοντά στη Μάνη και στην παράδοσή της.

Στον καιρό της επερχόμενης ισοπεδοτικής και καταστροφικής παγκοσμιοποίησης, ας γυρίσουμε στις ρίζες μας, είναι ο μοναδικός τρόπος γιά να σταθούμε όρθιοι.