H ανασκαφή του ασύλητου Προ- και Παλαιο-ανακτορικού μινωικού νεκροταφείου Πετρά Σητείας (2800-1800 π.Χ) συνεχίσθηκε για 12η χρονιά, υπό τη διεύθυνση της επίτιμης Διευθύντριας του ΥΠΠΟΑ, Δρ Μεταξίας Τσιποπούλου, με εξαιρετικά αποτελέσματα...
 |
| Εικ 1 |
Ο Πετράς ανασκάπτεται και μελετάται από διεπιστημονική ομάδα 26 ατόμων από 9 χώρες. Στο νεκροταφείο έχουν μέχρι σήμερα ανασκαφεί 17 μεγάλα ταφικά κτίρια (με εμβαδόν έως 125 τετρ.μ.) (Εικ. 1), μία ταφική βραχοσκεπή, τρεις λάκκοι και δύο εκτεταμένοι χώροι τελετουργιών (Εικ. 2),
που ανεγέρθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από εξέχουσες οικογένειες του ανακτορικού οικισμού.
Οι ταφές είναι δευτερογενείς, με επτά μόνον εξαιρέσεις πρωτογενών.
Η ποσότητα και η διατήρηση του σκελετικού υλικού είναι μοναδική, καθώς και η ποικιλία των κτερισμάτων, πολλά από αυτά πολύτιμα κατασκευασμένα εισηγμένες πρώτες ύλες.
Το ανάκτορο του Πετρά
... Το ανάκτορο
που ανεγέρθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από εξέχουσες οικογένειες του ανακτορικού οικισμού.
Οι ταφές είναι δευτερογενείς, με επτά μόνον εξαιρέσεις πρωτογενών.
 |
| Εικ 2 |
 |
| Το νεκροταφείο |
Το ανάκτορο του Πετρά
... Το ανάκτορο
Το ανάκτορο του Πετρά κτίσθηκε στη Μεσομινωική ΙΙΑ (1900-1800 π.Χ.), λίγο αργότερα από τα μεγάλα ανάκτορα της κεντρικής Κρήτης.
Το σωζόμενο τμήμα του έχει έκταση 2.500 τετρ. μ., αλλά oι αρχικές του διαστάσεις δεν είναι δυνατόν να υπολογισθούν, καθώς όλο το νότιο τμήμα έχει καταστραφεί.
Ήταν τουλάχιστον διώροφο, και διαθέτει σε μικρότερη κλίμακα όλα τα χαρακτηριστικά των μεγαλύτερων ανακτόρων.
Διάφορα τμήματά του είναι κτισμένα με πελεκητή τοιχοδομία, ενώ 29 από τους λαξευτούς κυβόλιθους έφεραν τεκτονικά σημεία (Α) (διπλοί πελέκεις, αστέρια και κλαδιά κυρίως). «Mνημειώδης» κλίμακα, πλάτους 4,20 μ. συνέδεε το χαμηλότερο ανάλημμα των Βόρειων Αποθηκών (2) με την Κεντρική Αυλή (1), η οποία διατηρεί άριστης ποιότητας δάπεδο από κονίαμα και σύστημα λαξευτών αγωγών για τα όμβρια ύδατα.
Το σωζόμενο τμήμα του έχει έκταση 2.500 τετρ. μ., αλλά oι αρχικές του διαστάσεις δεν είναι δυνατόν να υπολογισθούν, καθώς όλο το νότιο τμήμα έχει καταστραφεί.
Ήταν τουλάχιστον διώροφο, και διαθέτει σε μικρότερη κλίμακα όλα τα χαρακτηριστικά των μεγαλύτερων ανακτόρων.
Διάφορα τμήματά του είναι κτισμένα με πελεκητή τοιχοδομία, ενώ 29 από τους λαξευτούς κυβόλιθους έφεραν τεκτονικά σημεία (Α) (διπλοί πελέκεις, αστέρια και κλαδιά κυρίως). «Mνημειώδης» κλίμακα, πλάτους 4,20 μ. συνέδεε το χαμηλότερο ανάλημμα των Βόρειων Αποθηκών (2) με την Κεντρική Αυλή (1), η οποία διατηρεί άριστης ποιότητας δάπεδο από κονίαμα και σύστημα λαξευτών αγωγών για τα όμβρια ύδατα.
Το ανάκτορο έχει μακρά διάρκεια ζωής και τρεις κύριες αρχιτεκτονικές φάσεις.
Μεγάλη πυρκαγιά σηματοδοτεί το τέλος της πρώτης φάσης στη Μεσομινωική ΙΙΒ (1700 π.Χ.).
Με εξαίρεση την περιοχή του ιερογλυφικού αρχείου (3), το υπόλοιπο τμήμα του ανακτόρου ανακατασκευάστηκε στη δεύτερη φάση, την Υστερομινωική ΙΑ (1600-1480 π.Χ.), με προσθήκες και αλλαγές στην κάτοψη.
Το δεύτερο αυτό ανάκτορο υπέστη άλλες δύο καταστροφές, πιθανότατα από φυσικά αίτια. Στην τελευταία του φάση, την Υστερομινωική ΙΒ (1480-1425 π.Χ.), γίνονται σημαντικές αλλαγές, όπως η σμίκρυνση της κεντρικής αυλής και η αύξηση των αποθηκευτικών χώρων.
Από το τελικό στρώμα καταστροφής προέρχονται δύο πινακίδες Γραμμικής Α γραφής (Β), αλλά δεν είναι δυνατόν να καθορισθεί πλέον αν υπήρξε ποτέ αρχείο Γραμμικής Α.
Το ανάκτορο του Πετρά αποτελούσε διοικητικό, εμπορικό και θρησκευτικό κέντρο της ενδοχώρας του κόλπου της Σητείας.
Από αυτό εξαρτιόταν μεγάλη ομάδα τεχνιτών που παρήγαν κεραμική, λίθινα αγγεία και υφαντά. Οι εργαστηριακοί χώροι βρίσκονται σε υψηλότερο πλάτωμα και πιθανώς χωρίζονταν από το κυρίως κτίριο με κήπο.
Μετά την καταστροφή του ανακτόρου και την κατάρρευση του ανακτορικού συστήματος επακολούθησε σοβαρή κρίση.
Στην Υστερομινωική ΙΙΙΑ (1400-1300 π.Χ.) παρατηρείται μικρής έκτασης εγκατάσταση στο χώρο του ανακτόρου, αλλά και στις πλαγιές του λόφου.
Στα βυζαντινά χρόνια (12ος αιώνας μ.Χ.), πάνω στα ερείπια του ανακτόρου, ιδρύθηκε νεκροταφείο....
 |
| ΥΜ ΙΙΙ Ορθογώνιο Μεγαροειδές κτίριο και ΜΜ Ι Ταφικό κτίριο 1 από δυτικά. |
 |
| Εικ3 α |
 |
| Εικ 3 β |
 |
| Αριστερά: Λόφος 1 οικισμός και ανάκτορο Δεξιά : Λόφος ΙΙ νεκροταφείο |
»Το μνημειακό σύνολο του Πετρά τεκμηριώνει εξαιρετικά σπάνια ιστορική συνέχεια με τις μετακινήσεις των οικισμών μεταξύ των δύο λόφων. Η κατοίκηση ξεκίνησε στον Λόφο ΙΙ (ή Κεφάλα), όπου οικισμός της Τελικής Νεολιθικής-Πρωτομινωικής Ι (3300-3600/2500 π.Χ).
Στην ΠΜ ΙΙ ο οικισμός μετακινήθηκε στον Λόφο Ι, ενώ στον Λόφο ΙΙ εγκαταστάθηκε το νεκροταφείο.
Ο οικισμός στον Λόφο Ι έγινε στη συνέχεια ανακτορικός και κατοικήθηκε μέχρι το 1200 π.Χ. περίπου.
Μετά την εγκατάλειψή του οι κάτοικοι επέστρεψαν στον τόπο των προγόνων τους για να ιδρύσουν νέο οικισμό στο πλάτωμα του νεκροταφείου, αποφεύγοντας όμως –και σεβόμενοι προφανώς– τους αρχαίους τάφους, με μόνη εξαίρεση ένα επιφανές μεγαροειδές κτίριο και το συγκρότημα που το περιέβαλε.
»Το νεκροταφείο, ένα από τα μεγαλύτερα της Κρήτης αυτής της εποχής, περιλαμβάνει τάφους-οικίες, με αρκετά δωμάτια και επιφάνεια έως και 80 τ.μ. (εικ. 1).
»Το νεκροταφείο, ένα από τα μεγαλύτερα της Κρήτης αυτής της εποχής, περιλαμβάνει τάφους-οικίες, με αρκετά δωμάτια και επιφάνεια έως και 80 τ.μ. (εικ. 1).
Mέχρι σήμερα έχουν ανασκαφεί 14 τάφοι-οικίες καθώς και μια ταφική βραχοσκεπή.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο του νεκροταφείου του Πετρά είναι η χωροταξική οργάνωσή του με διαδρόμους μεταξύ των τάφων, αλλά και δύο εκτεταμένους χώρους τελετουργιών.
Φαίνεται πιθανό, λόγω του πλούτου των ευρημάτων και των σύνθετων αρχιτεκτονικών μορφών, ότι το νεκροταφείο αυτό κτίστηκε για επιφανείς οικογένειες και δεν ήταν το μόνο της κοινότητας του Πετρά.
Ο οικισμός του Χαλασμένου
ΑΠΟ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΕΤΩΝ
 |
| Στο ιερό του Παλαιού ανακτόρου του Πετρά, θρανίο μήκους 4 μ. επενδεδυμένο με κονίαμα |
Ο οικισμός του Χαλασμένου
 |
Το παλαιοανακτορικό οχυρωματικό τείχος Στη θέση που βρισκόταν κοντά στην μινωική ακτογραμμή, κτίσθηκε κατά την Παλαιοανακτορική περίοδο ένα ογκώδες τείχος, σχεδόν κυκλώπειας τοιχοδομίας, με συμπαγείς πύργους, ως τμήμα των σημαντικών πολεοδομικών έργων που έγιναν τότε (6).
Το τείχος αυτό είναι μοναδικό στην Κρήτη, ιδιαίτερα για τις διαστάσεις του, και είχε πιθανότατα οχυρωματική λειτουργία.
|
 |
| Κεραμική από το νεκροταφείο του Πετρά. |
 |
| Χάλκινα εργαλεία καλλωπισμού Νεκρ.Πετρά |
Σφραγίδες από το Μινωικό Νεκροταφείο Πετρά
ΒΙΝΤΕΟ
Το πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας "Από το Σκοτάδι στο Φως" υλοποιήθηκε από 2 καθηγητές και 14 μαθητές του 2ου Γυμνασίου Σητείας, στο πλαίσιο των Σχολικών Δραστηριοτήτων 2016-17.
Μέσα από μια σειρά δράσεων στο σχολικό εργαστήριο Πληροφορικής και διδακτικών επισκέψεων σε χώρους έρευνας και μελέτης ακολουθήσαμε την πορεία των ευρημάτων "από το σκοτάδι στο φως": από το χώμα στις οθόνες μας.
Η αρχαιολόγος Μεταξία Τσιποπούλου, επίτιμη διευθύντρια του Εθνικού Αρχείου Μνημείων και διευθύντρια των ανασκαφών Πετρά, ξεναγεί την ομάδα Αγωγής Σταδιοδρομίας 2ου Γυμνασίου Σητείας στο μινωικό ανάκτορο.
ΜΕ ΠΗΓΕΣ ΑΠΟ:
ΥΠ.ΠΟ
www.petras-excavations.gr
www.archaiologia.gr
www.youtube.com/
ellinondiktyo.blogspot.gr
ΒΙΝΤΕΟ
Το πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας "Από το Σκοτάδι στο Φως" υλοποιήθηκε από 2 καθηγητές και 14 μαθητές του 2ου Γυμνασίου Σητείας, στο πλαίσιο των Σχολικών Δραστηριοτήτων 2016-17.
Μέσα από μια σειρά δράσεων στο σχολικό εργαστήριο Πληροφορικής και διδακτικών επισκέψεων σε χώρους έρευνας και μελέτης ακολουθήσαμε την πορεία των ευρημάτων "από το σκοτάδι στο φως": από το χώμα στις οθόνες μας.
Η αρχαιολόγος Μεταξία Τσιποπούλου, επίτιμη διευθύντρια του Εθνικού Αρχείου Μνημείων και διευθύντρια των ανασκαφών Πετρά, ξεναγεί την ομάδα Αγωγής Σταδιοδρομίας 2ου Γυμνασίου Σητείας στο μινωικό ανάκτορο.
ΜΕ ΠΗΓΕΣ ΑΠΟ:ΥΠ.ΠΟ
www.petras-excavations.gr
www.archaiologia.gr
www.youtube.com/
ellinondiktyo.blogspot.gr
