Ταΰγετος, το αρσενικό βουνό (Μέρος Α)

"Κανένα βουνό απ' όσα είδα στη ζωή μου -από το Μον Μπλαν με τα αιώνια απάτητα χιόνια ίσαμε τις πιο άγριες ισπανικές σιέρρες- δε μου έκανε ποτέ την εντύπωση που αισθάνθηκα, που δέχθηκα, κατάστηθα θα έπρεπε να πω, όταν από μια ψηλή καμπή του αμαξιτού δρόμου προς τη Σπάρτη αντίκρισα τον Ταΰγετο σ' όλο τούτο επιβλητικό ύψος.

Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα υπήρχε βουνό με τέτοιο χαρακτήρα, τέτοιαν ατομικότητα.

Η εικόνα του ήταν άφθαστα μεγαλοπρεπής.

Παρουσιάζεται στηριγμένος σε τεράστιες, συμπαγείς πλαγιές, παρόμοιες με στηρίγματα τειχών, χρώματος μωβ και μολυβένιου, και οι κορφές του, που έχουν σχήματα πυραμίδων ξεκόβονται στο γαλανό ουρανό κατακάθαρα και σκληρά.

Δεν υπάρχουν, όπως συμβαίνει μ' άλλα ψηλά βουνά, μικρότερες βουνοσειρές να τον μισοκρύβουν και να εμποδίζουν ν' αγκαλιάσει κανείς με μια ματιά ολόκληρο το ύψος του.

Από την κοιλάδα της Σπάρτης, όπου κάνει φιδίσιους ελιγμούς ο Ευρώτας, και που απλώνεται σα μια θάλασσα πρασινάδας,

O Ταΰγετος σηκώνεται ανεμπόδιστος, ίσιος, ώριμος και δυνατός με μια περήφανη ανάταση -ίσαμε το ύψος των χιονοσκεπασμένων κορυφών του.

Καθώς εμφανίζεται έτσι, δε δίνει μόνο μια εντύπωση μεγαλείου, αλλά και μια βαθιά συγκίνηση.

Δεν τον φαντάζεται κανείς άψυχο: παγερή αιωνιότητα ύλης.

Καθώς υψώνεται θεόρατος και δυνατός, σκιάζοντας τη μεγάλη πεδιάδα, φαντάζει σα μια έμψυχη παρουσία, σα να είναι ο τιτανικός, φρουρός της -και δίνει πραγματικά το μάθημα εκείνο της ενέργειας και της δύναμης, που ένιωσε ο Μωρίς Μπαρρές, όταν τον είδε και με το οποίο εξήγησε το πολεμικό θαύμα της αρχαίας Σπάρτης.

Αληθινά, αφού δει κανείς τον Ταΰγετο, εννοεί καλύτερα, εννοεί εντελώς, πως υπήρξε η φυλή αυτή περήφανη, η εξαίσια ανδρική, η λιτή, η αυστηρή και πολεμόχαρη, που έζησε στην κοιλάδα αυτή της Σπάρτης χωρίς να νιώσει ποτέ την ανάγκη να περιτειχίσει Ακροπόλεις για να καταφεύγει σ' αυτές σε ώρες εχθρικών επιδρομών.

Οι άνθρωποι που αντίκρυζαν καθημερινά τον Τιτάνα αυτόν αισθάνονταν όχι το βάρος του πάνω στην πεδιάδα τους, αλλά το αγέρωχο ύψος του, δεν ήταν δυνατό, στις εποχές εκείνες των πολέμων και των στενών πατρίδων, να μην αναπτυχθούν σε χαλύβδινους και περήφανους πολεμιστές και να μη θέσουν τη φυλή τους ανώτερη και από τον πολιτισμό των Αθηνών...
Άλλοτε, πριν δω ακόμα τον Ταΰγετο, θεωρούσα κι εγώ, μαζί με όλους τους άλλους, κατώτερη τη φυλή αυτή που χάθηκε από το πρόσωπο της γης χωρίς να αφήσει στους αιώνες τίποτα για να θυμίζει τη διάβασή της: ούτε ναό, ούτε ένα έργο τέχνης.

Τώρα αισθάνομαι ότι οι Σπαρτιάτες άφησαν ως μνημείο τους τον Ταΰγετο γιατί, εμπνεόμενοι από την περήφανη παρουσία του, ύψωσαν σαν την ψυχή τους ίσαμε την ψηλότερη κορυφή του κι έγιναν ένα μ' αυτόν..."
Κώστας Ουράνης: Ο Ταΰγετος (απόσπασμα από το βιβλίο "Ελλάδα")

Νομίζω ότι δεν υπάρχουν καλύτερα από τα παραπάνω λόγια για να εκφράσουν αποτελεσματικότερα τα συναισθήματα που γεννιούνται αντικρίζοντας τον Ταΰγετο.

Το επιβλητικό αυτό βουνό είναι το ψηλότερο της Πελοποννήσου, με όψη οροσειράς, στα σύνορα των νομών Λακωνίας και Μεσσηνίας.

Αρχίζει από το οροπέδιο της Μεγαλόπολης και καταλήγει στο ακρωτήριο Ταίναρο και έχει μήκος 110 χλμ.

Το πλάτος του στο πιο πλατύ σημείο, περίπου στη μέση είναι 29 χλμ.

Η κύρια κορυφογραμμή του είναι μια τέλεια κόψη και ταυτόχρονα το όριο ανάμεσα στις δύο όψεις του -την ανατολική, με άφθονα νερά και δάση και μικρά εύφορα οροπέδια και τη δυτική με γυμνές πλαγιές, ράχες και ρεματιές.

Από τον Ταΰγετο πηγάζουν ο Ευρώτας ποταμός, που χύνεται στο Λακωνικό κόλπο και ο Νέδοντας, που χύνεται στο Μεσσηνιακό κόλπο.

Οι νότιες απολήξεις του Ταΰγετου

Τον Ταΰγετο αυλακώνουν πολλοί χείμαρροι, οι οποίοι σχηματίζουν μεγάλες χαράδρες.

Οι ρεματιές με πυκνή βλάστηση στις όχθες τους αποτελούν καταφύγιο για μια αξιόλογη σε πληθυσμούς και ποικιλία πανίδα.

Στο ορεινό δάσος, που αποτελούν έλατα και μαυρόπευκα, φωλιάζουν αρκετά είδη πουλιών και μικρών θηλαστικών.

Η βόρεια πλευρά του Ταΰγετου 

Δυο φαράγγια χωρίζουν τον Ταΰγετο, το ένα της "Μεγάλης Λαγκάδας", που χωρίζει το Βόρειο από τον Κεντρικό Ταΰγετο στο ύψος του χωριού Τρύπη και το δεύτερο στην περιοχή Αρεόπολη-Κότρωνας, που χωρίζει τον Κεντρικό από το Νότιο Ταΰγετο και ονομάζεται Σαγγιάς.

Αγναντεύοντας το Λακωνικό κόλπο

Πήρε το όνομα του από την Ταϋγέτη, κόρη του Άτλαντα, ενώ η ψηλότερη κορυφή του ονομαζόταν Ταλετός.

Οι Μανιάτες όμως τον αποκαλούν Μακρυνό Ηλία.

Από την Ανατολική Μάνη τμήμα της κορυφογραμμής του Ταϋγέτου δίνει την εικόνα κλειστού χεριού, γροθιάς, και τα πέντε αντερείσματα έδωσαν το όνομα Πενταδάκτυλος.

Άποψη της Σπάρτης ανεβαίνοντας προς την κορυφή

Ο Ταΰγετος έχει ασβεστολιθικά πετρώματα εναλλασσόμενα με σχιστόλιθο, ενώ το πέτρωμα από τα μαύρα ζωνάρια ή στεφάνια, τα οποία σχηματίζει ο κρυσταλλικός σχιστόλιθος, είναι ιδανικό ως ακόνι για τρόχισμα εργαλείων.

Τα ζωνάρια του Ταϋγέτου

Κατά την αρχαιότητα από τον Ταΰγετο εξορύσσονταν μέταλλα και μάρμαρα, όπως τα κόκκινα μάρμαρα στα Δημαριώτικα της Μάνης, δηλαδή το πολύτιμο rosso antico των Ρωμαίων, το Λακεδαιμόνιο μάρμαρο που είναι Σερπεντίτης, η λευκή κρυσταλλίνα της Μάνης, καθώς και πέτρα για οικοδόμηση, η οποία χρησιμοποιείται και σήμερα.
Τα ασβεστολιθικά πετρώματα του Ταϋγέτου είναι πορώδη και τα νερά της βροχής και του χιονιού που κάθε χρόνο διαπερνούν τα έγκατα του βουνού, σχηματίζουν πηγές σε διάφορα σημεία, με το νερό των οποίων δροσίζονται οι περαστικοί.

Σημαντικές πηγές είναι της Αγίας Μαρίνας στην Άρνα, που στην πλατεία της βρίσκεται ένα από τα μεγαλύτερα πλατάνια στην Ελλάδα, με περίμετρο 13 μ. και ύψος 30 μ.

Ακόμα οι πηγές Πενταυλοί, Μαγγανιάρη, Αη-Γιάννη της Τρύπης, Αη Δημήτρη του δάσους της Βασιλικής, Μουζιά κ.α.
Στο Βόρειο Ταΰγετο υπάρχουν μικρές κορυφές: Ξεροβούνα (1.852 μ.), Νεραϊδόβραχος (1.784 μ.), Λεπενού (1.733 μ.) κ.α. Στον Κεντρικό Ταΰγετο βρίσκονται οι ψηλότερες κορυφές του: Προφήτης Ηλίας (2.407 μ.), Αθάνατη Ράχη (2.360 μ.), Σιδηρόκαστρο (2.228 μ.), Χαλασμένο Βουνό (2.204 μ.), Βασιλικό Βουνό (2.100 μ.), Σπανακάκι (2.098 μ.), Νεραϊδοβούνα (2.031 μ.), Αη Γιώργης (2.019 μ.), η Ζίζιαλη (1.468 μ.) κ.α.

Προφήτης Ηλίας (2.407 μ)

Αθάνατη Ράχη (2.360 μ.) 

Χαλασμένο Βουνό (2.204 μ.) 

Στο Νότιο Ταΰγετο, το Σαγγιά, η ψηλότερη κορυφή του έχει υψόμετρο 1.217 μ., ενώ υπάρχουν και μικρότερες κορυφές: Προφήτης Ηλίας της Φραγκούλιας (1.137 μ.), Προφήτης Ηλίας στον Πύργο Δυρού (1.079 μ.), οροπέδιο του Νικολακάκου σε υψόμετρο 866 μ., μεταξύ Κίττας-Λάγειας-Ολυμπιών με απαράμιλλη φυσικά ομορφιά κ.α.
Στην ψηλότερη κορυφή του βουνού, στον Προφήτη Ηλία, στέκει το ομώνυμο άσκεπο εκκλησάκι, που εορτάζει στις 19 και 20 Ιουλίου, οπότε πραγματοποιείται Θεία Λειτουργία από τον παπά που έρχεται από τα Τσέρια.

Κάθε χρόνο πλήθος πιστών για να τιμήσει τον Προφήτη, ανεβαίνει την κορυφή που ξεχωρίζει για το πυραμοειδές σχήμα της και είναι ορατή από την πλευρά της Σπάρτης και από την περιοχή της Καρδαμύλης.

Η πυραμοειδής κορυφή Προφήτης Ηλίας 

Δείχνει σαν μια καλοβαλμένη πυραμίδα ακουμπισμένη θαρρείς από θεϊκό χέρι, ένας τέλειος κώνος. Έτσι από τα πανάρχαια χρόνια δόθηκε η αφορμή να ονομάζεται η περιοχή αυτή από την οποία φαίνεται ο Ταΰγετος, και μάλιστα η χαρακτηριστική αυτή κορυφή του Λακωνία (Δηλ. Λα-κώνος). Στα αρχαία ελληνικά λάας, λάς είναι η πέτρα.
Στο παρακάτω video φαίνεται η σκιά που δημιουργεί η κορυφή του Ταϋγέτου στην πεδιάδα της Σπάρτης κατά το ηλιοβασίλεμα.

Το προσκύνημα στο μικρό πέτρινο εκκλησάκι που στέκεται στην κορυφή, αποτελεί καθήκον ζωής για πολλούς πιστούς που ανεβαίνουν κάθε χρόνο για να τιμήσουν τον Προφήτη Ηλία, στον οποίο αποδίδονται πολλά θαύματα.

Ο ναΐσκος έχει εξωτερικές διαστάσεις 3 μ.Χ6,5 μ. περίπου και βρίσκεται σε μικρό πλάτωμα της κορυφής, εμβαδού 65 τ.μ. περίπου.

Είναι χτισμένος από ξερολιθιά και είναι ξέσκεπος.

Ο Προφήτης Ηλίας

Το εσωτερικό του ναΐσκου 

Εξωτερικά βρίσκονται μικρές πεζούλες για την ανάπαυση των προσκυνητών, καθώς και χαμηλά σε ύψος ασκεπή κτίσματα, τα οποία κατακλύζονται από προσκυνητές και ορειβάτες και αποτελούν σημείο ανάπαυσης από την πολύωρη ανάβαση.

Συνεχίζεται...

Ταΰγετος, το αρσενικό βουνό (Μέρος Β), εδώ

hikingexperience.blogspot.gr