13 Ιουνίου 2018

Οδοιπορικό στην Παλιά Καρυούπολη

Παλιά Καρυούπολις
"Ημείς δε την επομένην ημέραν ανεχωρήσαμε εκ του Οιτύλου κατευθυνόμενοι πρός την Κολοκυθιάν, δια να επισκεφθώμεν εκείνους τους πληθυσμούς και να τους αναγνώσωμεν την επιστολήν του Γαληνοτάτου. Ιππεύσαμεν καθ΄ όλον το διάστημα της ημέρας δια μέσου δρυμών συναντήσαντες περί τα μέσα της πορείας μίαν εκτεταμένην κοιλάδα εκ των πλέον ωραίων, την οποίαν δύναται να ίδη τις, περιβαλλομένην υπό τερπνοτάτων λόφων μετ΄αφθονίας υδάτων." 
Φαβιανός BARBO γραμματεύς 1571

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο στην πατρίδα μας, όποτε αποφασίσεις να το περπατήσεις, θα σε χορτάσει με την ομορφιά της αναζήτησης, και θα σου προσφέρει γνώση, και μαρτυρίες, από το πλούσιο ιστορικό παρελθόν.
Με αυτή την παραδοχή λοιπόν, ξεκίνησα αφήνοντας πίσω μου την Παναγίτσα για μία περιήγηση στο ιστορικό λόφο, που τα τελευταία χρόνια ονομάζεται Παλιά Καρυόπολις.
Η άνοιξη ήταν στις δόξες της, και το γνώριμο περιβάλλον των παιδικών μου χρόνων με φόρτωνε μυρωδιές, αναμνήσεις, και σκέψεις, με κυρίαρχη την επιθυμία της ανακάλυψης νέων στοιχείων, ή της διαφορετικής ερμηνείας, και των απαντήσεων στα υπάρχοντα.
Ανηφόρισα από την δυτική πλευρά του λόφου, ακολουθώντας το παλιό κατσικίσιο μονοπάτι, όπου εξακολουθούσε να υπάρχει, ενώ χάθηκα πολλές φορές μέσα στα αγριόματα, βλέπετε η εγκατάλειψη έχει αφήσει τα σκληρά σημάδια της, δεν υπάρχουν πια κοπάδια ζώων να βόσκουν, ούτε άνθρωποι να καθαρίζουν.
Στα μισά περίπου της διαδρομής πρόβαλλε δεξιά μου η «κουτσουνάρα», ένας μεγάλος ορθόλιθος, με ύψος ένα μέτρο, στημένη πάνω σε μια ριζομιά που μοιάζει με καράβι, ενώ εκείνη με το πανί του . Περίεργο κατασκεύασμα της φύσης, η πρώτη ύλη του ανθρώπου για το καμίνι, αφού έχει σχήμα αρκετά γεωμετρικό, με λίγο σπρώξιμο κινείται ελαφρά, και επανέρχεται λες και ζυγίζεται.
Εκεί κοντά και το ασβεστοκάμινο που μετέτρεψε κάποτε τους ασβεστόλιθους σε οικοδομική ύλη, για να δημιουργήσουν οι άνθρωποι τα κτίσματα τους. Αρκετά μακριά στο μονοπάτι που οδηγεί στους Απεράτες μέσω Ώριαχας υπάρχουν δύο κεραμιδοκάμινα, το ένα παλαιότερο από το άλλο. Χρησιμοποιήθηκαν άραγε οι μονάδες αυτές, και για οικοδομήματα στην Καρυόπολη;
Η «λάκα» μικρό καλλιεργήσιμο λιβάδι στα παιδικά μου χρόνια, έμεινε πίσω, καθώς διέσχισα τους Κουλούμαρδους, τον Τριτσέρο και ο ανήφορος άρχισε πια, να γίνεται απότομος, και περισσότερο κουραστικός.
Την ανάβαση δυσκόλευε η πυκνή βλάστηση, επειδή όλες οι περιοχές, οι περισσότερες από αυτές καλλιεργήσιμες στο παρελθόν, είχαν γίνει λόγγος, και κάποιος που δεν γνωρίζει τα κατατόπια, αποκλείεται να διασχίσει.
Μετά από κάμποση ώρα, αντίκρισα δίπλα στα Χαριάτικα, ένα παλαιό γνώριμο τον «ανεμόμυλο». Πόσο στάρι άραγε είχε αλέσει, και πόσα στόματα είχε χορτάσει με ψωμί, όταν ήταν στις δόξες του. Τώρα απέμεινε ο μισός, λες και κάποιος γίγαντας τον έκοψε κάθετα στη μέση.
Πεισματικά όμως το απομεινάρι του κυκλικού τοίχου αντιστέκεται στη μανία της τραμουντάνας, που κάποτε του έδινε ενέργεια, και αυτός με τη σειρά του προσέφερε ζωή, ενώ τώρα χωρίς πανιά, νομοτελειακά τον οδηγεί στον αφανισμό.
Εξουθενωμένος αλλά γεμάτος χαρά με τη φαντασία μου να τρέχει διαχρονικά σε εποχές παλαιότερης ανθρώπινης δραστηριότητας έφθασα επιτέλους, στην κορυφή. Με κάποια ανάμνηση παιδικού φόβου πέρασα δίπλα από τον «χαραμπό» και πρόβαλλε μπροστά μου το «γηστερνάκι» προς την ανατολή, και δεξιότερα ανάμεσα από τα τείχη της οχύρωσης του κάστρου η είσοδος από την δυτική πλευρά, με το σκαμνάκι σαν φρουρό της εισόδου, να προσφέρει ονειρεμένη θέα στον παρατηρητή, ιδίως το ηλιοβασίλεμα.
Αψεγάδιαστο πέτρινο κάθισμα (θρονί της βασίλισσας), που δημιουργεί την υποψία ότι δεν είναι φυσικό κατασκεύασμα, αλλά έχει βοηθήσει να φτιαχτεί και το ανθρώπινο χέρι.
Στάθηκα λοιπόν όπως άρμοζε πριν περάσω μέσα στην πόλη, και κοίταξα πίσω μου τον πλατύ ορίζοντα προς στη δύση.
Αριστερά η Αρέα το βουνό που μοιάζει με το σώμα τεράστιου αλόγου, και πίσω κρύβει τον Πύριχο (Κάβαλο), ενώ στο τελείωμα της, στους πρόποδες προς τη δύση αναπαύεται το Βαχό.
Σημαντικό βουνό αφού είναι το φυσικό σύνορο της Ταινάριας περιοχής από την Λακωνική. Πράγματι, και κατά την εποχή της 2ης Ενετοκρατίας (κεφ. χρονολογιών) η Μάνη διαιρέθηκε διοικητικά σε δύο περιοχές (territorii). Το βουνό ήταν το χώρισμα της Βόρειας (Alta Maina) από την Νότια (Bassa Maina),και από την ιδιότητά του αυτή, κατά την άποψή μου, πήρε και την ονομασία του. (λατινικό Αrea = όρια, σύνορα,)
Η χερσόνησος της Μάνης, είναι δύσκολα προσβάσιμη και από την στεριά και από την Θάλασσα.
Στα σημεία που η πρόσβαση είναι ευκολότερη από θαλάσσης, έχουν αναπτυχθεί πόλεις φυλασσόμενες με ακροπόλεις ή κάστρα.
Φυσικό λοιπόν είναι και οι στεριανές προσβάσεις να φυλάσσονται με τον ίδιο τρόπο, άλλωστε υπάρχουν μόνο δύο, όπως τις περπάτησαν και οι κατά καιρούς περιηγητές, από τις δυτικές ακτές και την Αρεόπολη,(πόλη των συνόρων) και από τα Τρικεφάλια, με κατεύθυνση από βορά προς νότο. Στην πρώτη δεσπόζει το κάστρο της Κελεφάς και μια σειρά άλλων μέχρι το Ταίναρο, και στην δεύτερη το ίδιο, με πρώτο το κάστρο της Καρυόπολεως, και άλλα στη συνέχεια.
Είναι λοιπόν ολόκληρη η Ταινάρια περιοχή ένα φυσικό κάστρο, που από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρξε κατά καιρούς τόπος συγκεντρώσεως μισθοφόρων στρατιωτών.
Το άγριο, και δύσκολο περιβάλλον καθώς και οι δραστηριότητες που γίνονταν εκεί, την καλύπτουν με ένα πέπλο μυστηρίου και ασάφειας, και πιθανόν να δικαιολογείται, το αόριστο όνομα «κάστρο Μαίνης» που δόθηκε από τον Κωνσταντίνο Ζ' Πορφυρογέννητο (826μ.Χ.) στο έργο του, προς τον γιο του Ρωμανό.
Πράγματι οι περιγραφές για την τοποθεσία, και τις δραστηριότητες των κατοίκων περισσότερο σε περιοχή αναφέρονται παρά σε συγκεκριμένο κάστρο.
Εκεί που τελειώνει κατηφορίζοντας η Αρέα, από πίσω υψώνεται, το βουνό της Αρεόπολης Μακρυλάκωμα, με τον προφήτη Ηλία στην κορυφή. Δεξιά, τα υψώματα σταματούν και αφού δημιουργείται ένα φυσικό πέρασμα, αρχίζει και πάλι να ανηφορίζει η κορυφογραμμή για να ξετυλιχθεί ο Κότραφος, που με τα βουνά του Τσίγκου στην πλάτη του Οιτύλου, καταλήγει στην κορυφή του Ταϋγέτου. Στο ψηλότερο σημείο του φαντάζει αγέρωχη η πυραμίδα, μαγικός πόλος επικοινωνίας με το στερέωμα, προφήτης Ηλίας κι αυτός.
Ανάμεσά τους, από το φυσικό άνοιγμα μεταξύ των βουνών, χαμογελά ο Μεσσηνιακός , ενώ απέναντι από τον όρμο του Οιτύλου, διαγράφονται αχνά οι ακτές με την Κορώνη, στη γραμμή του ηλιοβασιλέματος, όπως φαίνεται από το Λιμένι.
Σπαρμένες οι πλαγιές που απλώνονται γύρω με χωριά , ντύνουν με ανθρώπινη ζωή τα βουνά και συμπληρώνουν το θαυμαστό έργο της φύσης. Το Κρυονέρι, η άνω και κάτω Καρέα, η Γέρμα, είναι ορατά, ενώ το Οίτυλο, και την Κελεφά κρύβει ο Κότραφος.
Αρχή στον ορίζοντα η ψηλότερη κορυφή του Ταϋγέτου, με τις πολλές μικρότερες να σχηματίζουν ένα συμμετρικό ανάγλυφο, με χαράδρες πλαγιές, πεδιάδες και βουνά που ενώ στην αρχή είναι σκληρά και απότομα, μαλακώνουν και γίνονται ηπιότερα, όταν πλησιάζουν και καταλήγουν στον Λακωνικό. Στον ορίζοντα στο νότο, φαίνεται καθαρά μέχρι ο κάβο Μαλέας, και το Τσιρίγο (Κύθηρα) στην αγκαλιά της θάλασσας.
Βρίσκομαι στα μισά της απόστασης που χωρίζει την θάλασσα του Μεσσηνιακού από τον Λακωνικό ένα φυσικό πέρασμα που δημιουργείται από το χαμήλωμα των ψηλών βουνών του Ταΰγετου, το οποίο σχηματίζει την κοιλάδα που γεννιέται και διασχίζει ένας γραφικός χείμαρρος, ο ποταμός Σκύρας. Περιοχή κοντά στις πηγές του έχει το όνομα χαλικιά.
Στο πλέον ειδυλλιακό και στρατηγικό σημείο, στο κέντρο της κοιλάδας δεσπόζει ο λόφος της Καρυόπολης.
Ολόγυρα, άλλες κοντύτερα άλλες πιο μακριά, είναι στρωμένες ραχούλες ,που φαντάζουν στο σύνολο τους σαν ένας τεράστιος λεμονοστύφτης, με την Καρυόπολη στο κέντρο.
Βορινά η Κάλιαζη, το παλιό χωριό που εγκαταλείφτηκε με το ομώνυμο βουνό αριστερά από την Γέρμα, δεξιότερα μετά από το μικρό φαράγγι της Φράγκας τα Λεκάνια , που εκτείνονται σε ευθεία γραμμή και όταν φθάνουν στην ανατολή αρχίζουν να ανεβαίνουν.
Στο ξεκίνημα αυτής της ανηφόρας σε ένα ευρύχωρο μπαλκόνι, σταματούν να ξεκουραστούν στην Δροσοπηγή(τσεροβά) και στο τέλος, υψώνουν την Παλιοκοτρώνα Παλιά Τσεροβά, παρατηρητή της ανατολής και της δύσης. 
Παλιοκοτρώνα Παλιά  Τσεροβά 
Την σκυτάλη παίρνει πάλι η Αρέα, και ο κύκλος του ορίζοντα συνεχίζει, από εκεί που αρχίσαμε να τον παρακολουθούμε, να περιβάλει την ιερή γη.
Αξιοσημείωτο είναι ότι περιφερειακά, υπάρχουν, εκκλησάκια που έχουν δώσει το όνομα τους, και στα κτήματα με τα οποία περιβάλλονται, η έχουν το γενικό όνομα μοναστήρι, που υποδηλώνει ύπαρξη στο παρελθόν, μικρών μοναστηριακών κοινοτήτων.
Βασικό είναι ότι όλα συνοδεύονται απαραίτητα από πηγές νερού, πράγμα σημαντικό, αληθινό θείο δώρο, μέσα στην ευρύτερη άνυδρη περιοχή της Μάνης.
Βλέπουμε λοιπόν το Μοναστηράκι (Στρατιάνικα) στην πλαγιά της Αρέας, και στο ίδιο περίπου ύψος, αλλά ανατολικότερα ερείπια εκκλησίας στο Σελινάρι(την βρύση της Δροσοπηγής).
Κάτω από αυτά στο ίσιωμα στα Βαρικά υπάρχει ο Αϊ Γιώργης, και βορειοανατολικά στην άκρη στα Κολάδια (τα αμπέλια του χωριού) ο Αϊ Θανάσης ενώ πίσω από τη ράχη (400μ.)Διβολάδες και Ελαία (Μιτζιόλενα) . Στην πίσω πλευρά από τα Λεκάνια, βρίσκεται το «Καταφύγγι» Μοναστήρι, στην Αγριακώνα, και στην μέση της πλαγιάς του λόφου της Καρυόπολης, εκεί που δημιουργείται πλάτωμα (βίγλα) από την βορειοδυτική πλευρά η Παναγίτσα, (Παπαδοθωμιάνικα), που είναι και η γενέτειρά μου. Η γεωγραφική λοιπόν αυτή διάταξη, ενισχύει την άποψη ότι ο οικισμός και το κάστρο στην κορυφή του λόφου, ήταν το κέντρο, που δέσποζε σε όλη την περιοχή, και κατά συνέπεια την επόπτευε και την προστάτευε, κάτι σαν τις αρχαίες ακροπόλεις.
Θα τολμούσα να υποθέσω όχι μόνο στην κοντινή περιοχή, αλλά γενικότερα, έπαιζε σημαντικό ρόλο, και στην διαδρομή που ένωνε την μία θάλασσα, τον Μεσσηνιακό, με την άλλη, τον Λακωνικό, αλλά και στην διαδρομή που ένωνε, Μέσα και Κάτω Μάνη.
Αυτό ενισχύεται επειδή η περιοχή που παρουσιάζεται είναι αρκετά εύφορη με πολλές καλλιέργειες, λόγω της επάρκειας σε πηγές νερού, όπως προανέφερα . Το σημαντικότερο όμως επιχείρημα του ιστορικού της ρόλου στην διάρκεια του χρόνου είναι, η φυσική οχύρωση της περιοχής, και η ευκολία της οπτικής επαφής, σε όλη την έκταση της, μέχρι το βάθος του ορίζοντα.
Αν υποθέσουμε πρακτικά ότι η Δροσοπηγή (τσεροβά), ακόμη δε περισσότερο η Παλιά Τσεροβά, (Παλιοκοτρώνα) είχε τον ρόλο επικοινωνιακού κόμβου βιγλατόριου, τότε υπήρχε άμεση επικοινωνία με μια ευρύτερη περιοχή, (καμινοβίγλια)όπως φαίνεται σε χάρτες στην ομωνυμη υποσελίδα. Αντιθέτως δεν είναι ορατή σαφώς, από καμιά θάλασσα, πράγμα που την καθιστά, αρκετά προστατευμένη, έως και άτρωτη σε κακόβουλες διαθέσεις επιδρομέων από την θάλασσα, και πειρατών.
Κατά την άποψη μου δύο είναι τα βασικά επιχειρήματα τα οποία ακόμη και χωρίς ιστορικές αποδείξεις, μόνο με ορθολογική αξιολόγηση, αναδεικνύουν την ουσιαστική σημασία που είχε η Καρυόπολη και η ευρύτερη περιοχή μέσα στην διάρκεια του χρόνου.
Το πρώτο είναι τα πολλά νερά (δεν είναι υπερβολή ή σχήμα λόγου για τα δεδομένα στην Μάνη υπάρχουν στην περιοχή αρκετά νερά). Εδώ έχει τις πηγές του ο ποταμός που αναφέρεται και ονομάζεται από τον Παυσανία Σκύρας.
Συγκεκριμένα στο Σελινάριβρίσκονται οι αρχικές του πηγές, και από εκεί αφού διαρρέει τα Βαρικά, τα Προγόνια, και τα ισιώματα του Βαχού, σύρριζα στα Καπερναριάνικα χωματοβούνια, συνεχίζει φτάνοντας στον σημερινό δρόμο Γυθείου-Αρεοπολεως, που τον ακολουθεί παράλληλα μέχρι την Φράγκα, και τέλος σαν ρέμα Δίχοβας, συναντά τη θάλασσα στις Καμάρες.
Εκτός από το βασικό χείμαρρο, υπάρχει και παραπόταμος από την Ανατολική πλευρά, που ξεκινά από τα Φιλαδέλφεια συγκεντρώνοντας, νερά που αναβλύζουν από τον λόφο τηςΚαρυούπολης, διασχίζει την εύφορη ρεματιά Όριαχα, μέσα από τα περιβόλια με τα κηπευτικά και ενώνεται με το αρχικό τμήμα στο Λεβιάνικο μύλο, πριν τα Δεμιριάνικα.
Οι δύο χείμαρροι που περιβάλουν την Καρυόπολη δίνουν ζωή σε καλλιέργειες και ήταν ακόμη και στις μέρες μου σημεία ανθρώπινης δραστηριότητας (πλύσιμο ρούχων κ.λ.π.).Αλλά και ο ίδιος ο λόφος έχει περιφερειακά πηγές που αναβλύζουν νερό, γεγονός που δίνει την εντύπωση, ότι περιέχει στα σπλάχνα του αρκετή ποσότητα.
Το αξιοπερίεργο είναι, ότι και στον οικισμό που βρίσκετε στην κορυφή, υπάρχει αρκετό νερό σε στέρνες και πηγάδια, το οποίο παρ΄ολο που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι για το πότισμα των ζώων, παρέμενε ανεξάντλητο και κατά τους θερινούς μήνες.
Φαίνεται από τα παραπάνω ότι το νερό στον λόφο δεν είναι αποθηκευμένο στις στέρνες από την βροχή αλλά ανανεώνεται με αποθέματα, που στραγγίζουν στο, εσωτερικό του λόφου.
Το δεύτερο αφορά το συγκοινωνιακό δίκτυο και τις μετακινήσεις, ιδιαίτερα στην Ταινάρια περιοχή, που γινόταν από θαλάσσης, εξ αιτίας της γεωφυσικής διαμόρφωσης.
Αυτό είχε σαν συνέπεια την ανάπτυξη πολλών λιμανιών, σε απάνεμους όρμους, που ανάλογα με τις χρονικές συγκυρίες, χρησιμοποιήθηκαν είτε για πολεμικούς είτε για εμπορικούς σκοπούς.
Όπως και να χει η Μάνη είχε μόνιμη επαφή με την υπόλοιπη Πελοπόνησσο, τα νησιά του Ιονίου και την δυτική Ευρώπη. Κατ΄ εξαίρεση όμως, στην περιοχή που εξετάζουμε, η διαμόρφωση του εδάφους επιτρέπει, και οδικές μετακινήσεις και υποχρεωτικές μεταφορές, μεταξύ των ανατολικών και δυτικών ακτών, που θα προσπαθήσω να παρουσιάσω.
Για το λόγο αυτό θα πρέπει να αναδειχθούν οι παλιοί δρόμοι, που ένωναν τα χωριά και τις πόλεις της περιοχής, έχοντας σαν οδηγό τις γραπτές αναφορές των περιηγητών Παυσανία(200μ.χ.), και Κυριάκου από Ανγκόνα(1447μ.χ).
Υπάρχει σαφής ταύτιση αυτών των αρχαίων διαδρομών, με εκείνους τους δρόμους που αναφέρονται στις διηγήσεις των παλαιοτέρων, και χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι πριν από πενήντα και πλέον χρόνια, για να συντομεύσουν τις αποστάσεις.
Να σημειώσω εδώ ότι στο Σκουτάρι στην Αγία υπάρχει τοπωνύμιο Ανγκόνα, χωρίς να ισχυρίζομαι ότι μπορεί να έχει καποια σχέση με τον ομώνυμο περιηγητή.
Ξεκινώντας λοιπόν από την δύση, το Νέο Οίτυλο (Τσίπα) με κατεύθυνση προς την ανατολή, αρχίζει δρόμος, που αφού ανηφορίσει την Αρκουδόλατσα φτάνει στο Σταυρό (Λασκαριάνικα).
Μετά κατηφορίζει, και μέσα από τα ισιώματα στον κάμπο του Βαχού αποφεύγοντας το ίδιο το χωριό, φτάνει στην τοποθεσία Προγόνια, που ήταν η πύλη για την ανάβαση στο κάστρο, ενώ στη συνέχεια μέσα από τα Βαρικά, και τον Αη Γιώργηφτάνει μέχρι το Σταυροδρόμι, στους ανατολικούς πρόποδες της Καρυούπολης.
Η περιοχή ήταν πράγματι σταυροδρόμι, όπως και εξακολουθεί να είναι, μόνο που τότε είχε ουσιαστικότερο ρόλο και ένωνε άλλα χωριά.
Από το Σταυροδρόμι ο ένας δρόμος κατευθύνεται προς τον νότο, ανηφορίζει μέχρι το Σελινάρι, μετά συνεχίζει και από τα Τρικεφάλια κατεβαίνει στη Χιμάρα τον Κότρωνα και στις νοτιοανατολικές ακτές.
Του λόγου το αληθές, και από το παλαιότερο όνομα τής περιοχής Τσεροβά, που ονόμασε και τό ομώνυμο χωριό (βλέπε υποσελίδα ερμηνείες/ονομάτων επίσκεψις)
Ο άλλος κατευθύνεται προς την ανατολή, αφού διασχίζει τα Κολάδια, ανηφορίζει από τον Αη Θανάση, και κατηφορίζει προς τις βορειοανατολικές ακτές Σκουτάρι, Καμάρες, Αγερανός, Πασαβάς, Γύθειο. Ο σημερινός οδικός σχεδιασμός, έχει αρκετές διαφορές, αλλά ορίσθηκε από τις τεχνικές δυνατότητες, και τις σύγχρονες τοπικές ανάγκες.
Είναι φανερό ότι αυτή η διαδρομή επιβάλλεται φυσικά, επειδή είναι ο ταχύτερος δρόμος που συνδέει την δυτική, με την ανατολική ακτή, και είναι γνωστό επίσης, ότι την παλαιά εποχή οι μεγάλες δραστηριότητες των ανθρώπων ήταν κοντά στις ακτές. Από αυτόν τον κεντρικό άξονα δρόμοι οδηγούσαν στα χωριά που συνήθως ήταν κτισμένα σε υψηλά σημεία.
΄Έτσι λοιπόν από τα Προγόνια άρχιζε η ανάβαση στην Καρυούπολη, όπως μαρτυρά η μορφολογία του εδάφους, και δίνεται η εξήγηση της χρήσης των κτισμάτων Α1, Α2 & Β που υπάρχουν στην περιοχή, και αναφέρονται στην εργασία της αρχαιολόγου κας Ροδονίκης Ετζεόγλου (Καρυούπολις, μία ερειπωμένη Βυζαντινή πόλη).
Πιθανότατα λοιπόν, το συγκεκριμένο μέρος, ήταν η φρουρούμενη πύλη εισόδου στην πόλη, αλλά και ο ελεγκτικός μηχανισμός του οδικού άξονα που προαναφέρθηκε.
Υπό αυτή την έννοια εκτός από τον Πασσαβά, που έχει αναγνωρισθεί σαν πύλη διέλευσης, με είσπραξη τελών από την εποχή της ιδρύσεως του κάστρου τον 13ο αιώνα, να χρησιμοποιείτο για τον ίδιο λόγο και το συγκεκριμένο μέρος, σε προγενέστερες όμως εποχές. Ανάλογα λοιπόν με τις συνθήκες της κάθε περιόδου ανέβαινε η σημασία του ενός, απέναντι στο άλλο.
Και τοπωνύμια της περιοχής «Μερδιπά, Προγόνια» παραπέμπουν σε λέξεις αρχαίας προέλευσης ετυμολογικά, με την ανάλογη σημασία «της των ονομάτων επίσκεψης».Υπάρχει ακόμη, κατά τον Παυσανία μία αναφορά, που έχει να κάνει με τον γάμο του Πύρρου , γιου του Αχιλλέα, και της Ερμιόνης, κόρης του Μενελάου και της Ελένης.
Ο Πύρρος έφτασε για την τέλεση του γάμου του στις εκβολές του ποταμού Σκύρα (κεφ.ΧΧV1).
Σε κάποιο άλλο σημείο, περιγράφοντας την Καρδαμύλη, αναφέρει ότι υπάρχει τέμενος των θυγατέρων του Νηρέα, που βγήκαν στην ακτή, για να δουν τον Πύρρο καθώς πήγαινε στην Σπάρτη, για τον γάμο με την Ερμιόνη (κεφ.ΧΧVI 7).
Εφόσον λοιπόν, σε μία σημαντική βασιλική, στιγμή ακολουθείται αυτή η διαδρομή, με την λογική και μόνο, καθορίζεται η μεγάλη σημασία, και η λειτουργικότητα της.
Εξάλλου ακόμη και σήμερα, κάτοικοι της Κάτω Μάνης, επιλέγουν κατά κύριο λόγο, για τις εμπορικές τους δραστηριότητες την Καλαμάτα, και όχι το πλησιέστερο Γύθειο.

sites.google.com

6 Ιουνίου 2018

Ποιό «μυστικό» μπορεί να κρύβει τό Αιγαίo;

«Αιγαίο Πέλαγος ονομάζεται η θαλάσσια περιοχή της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου μεταξύ Α. Ελλάδας και Μ. Ασίας αποκαλούμενη ενίοτε και Αρχιπέλαγος. Έχει έκταση 240.000 τ.χλμ. και μέγιστο βάθος 2.249 μ. μεταξύ Κρήτης και Κυκλάδων. Μεγαλύτερη πόλη του γεωγραφικού διαμερίσματος είναι η Ρόδος. Υπήρξε η κοιτίδα του Αιγαίου πολιτισμού. Σύμφωνα με τη μυθολογία το όνομά του προέρχεται από τον Αιγαία, βασιλιά της Αθήνας και πατέρα του Θησέα, ο οποίος έπεσε και πνίγηκε στα νερά του πελάγους από το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο .»
Απόσπασμα από τη Βικιπαίδεια.
 Έχει μέγιστη αξία, για μας τους Έλληνες, είναι η κοιτίδα, η χαρά ,και η έμπνευση μας, ίσως και η ιερή μας θάλασσα. Μέσα σε αυτήν φανερώθηκε ένα κομμάτι γαίας μέσα στην θάλασσα η Δήλος , (Δα+αλος=Δηλος).
Εκεί πάνω η Λητώ (Λα+ατω=Λητώ=το φώς που ήλθε από ψηλά), γέννησε τον Απόλλωνα, το επί γης φως, και πνεύμα.
Μέσα και γύρω από αυτό δημιουργήσαμε πολιτισμό, που σηματοδότησε σε μεγάλο βαθμό τον παγκόσμιο.
Αλλά αυτό δημιουργεί αξία μόνο για μας, και για τους φίλους μας.

 Έχει μέγιστη σημασία, η γεωγραφική του θέση, η αιτία που έδωσε μεγάλη εμπορική και στρατηγική σημασία γι’ αυτό άλλωστε αποτέλεσε πεδίο ανταγωνισμού και συγκρούσεων των μεγάλων δυνάμεων.
Πολλοί λαοί (οι Πέρσες, οι Άραβες, οι Νορμανδοί, οι Ενετοί, οι Τούρκοι, οι Γερμανοί κ.ά. ) προσπάθησαν χωρίς επιτυχία να κατακτήσουν το Αιγαίο και να κυριαρχήσουν σε αυτή τη γέφυρα που ενώνει την Ευρώπη με την Ασία.
Αλλά αυτό είναι πρωτίστως ιστορικής αξίας.

 Έχει μεγάλη δημιουργική διάρκεια, όπως δηλώνουν τα σημάδια μιας ιστορικής διαδρομής και ταυτόχρονα μιας σημαντικής πολιτιστικής προόδου, που άρχισαν να εμφανίζονται στην περιοχή την έκτη χιλιετία, σύμφωνα με τις αρχαιολογικές και επιστημονικές μελέτες, μέχρι να αποδειχθεί ότι πηγαίνουν και πολύ παλαιότερα.
Αλλά αυτό έχει να κάνει μόνο με την μελέτη της εξέλιξης του ανθρώπου.

 Έχει πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και είναι γνωστό στους γεωλόγους ότι ολόκληρο σχεδόν το σημερινό Αιγαίο Πέλαγος ήταν κάποτε μία απέραντη πεδιάδα με πλούσια βλάστηση η οποία στην πορεία κατεποντίσθη για να δημιουργήσει μετά από χιλιάδες χρόνια το σημερινό Αιγαίο Πέλαγος.
Έτσι οι υδρογονάνθρακες των δασών έγιναν πετρέλαιο.
Αλλά πόσο ακόμη μπορεί να διατηρηθεί ή αξία του πετρελαίου, που καταστρέφει το περιβάλλον.

 Έχει ακριβά και σπάνια μέταλλα , πράγμα που εξηγείται εύκολα , καθώς η τεκτονική πλάκα της Αφρικής που υποχωρεί κάτω από αυτήν της Ευρώπης, και δημιουργεί μεταξύ άλλων και κατάλληλες προϋποθέσεις δημιουργίας τέτοιου είδους μεταλλευμάτων. Ο κ.Γιώργος Αϋφαντής στρατηγός ε. α. υποστηρίζει ότι, το επεισόδιο στα Ίμια έγινε γιατί κάτω από τη βραχονησίδα υπάρχει όσμιο, πολύς χρυσός αλλά και κόκκινος υδράργυρος, που είναι το δεύτερο κατά σειρά ακριβότερο μέταλλο. Δηλαδή ένα κιλό όσμιο, κοστίζει όσο 8 τόνοι χρυσού και ένα κιλό κόκκινος υδράργυρος αγοράζεται με 2 τόνους χρυσό.
Αλλά και αυτή η περίπτωση να ισχύει, δεν μπορεί να εξαργυρώσει την αξία που προσδίδεται σε αυτό το κομμάτι της υδρογείου.

 Ποιο είναι λοιπόν το μεγάλο «μυστικό» που κρύβει το Αιγαίο;

 Πριν δεκάδες χιλιάδες χρόνια ήταν στεριά, η Αιγηίδα , μια περιοχή με κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες, που δημιουργούσαν ευφορία, και στο ζωικό αλλά και στο φυτικό βασίλειο.
Ήταν μια άκρως σημαντική περιοχή, δια τούτο και προστατευμένη, όπως μαρτυρά η ονομασία της σύμφωνα με μια διαφορετική ετυμολογική ανάλυση.
Αιγίς =προστασία  Αιγηίς= προστατευμένη περιοχή  Αιγαίον= προστατευμένο .
Γιατί όμως προστατευόταν η περιοχή, παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα, τις απαντήσεις του οποίου μόνο με εικασίες μπορούμε να σκιαγραφήσουμε.
Στην βίβλο αναφέρεται σαν προστατευμένη περιοχή ο Παράδεισος, για να φιλοξενήσει το δημιούργημα του θεού τον άνθρωπο. Ήταν ο Παράδεισος, η κοιτίδα του ανθρώπου, πριν ενεργοποιηθεί ο χρόνος, που τον προγραμμάτισε για κάποιους άγνωστους σε εμάς λόγους να υφίσταται φθορά. Και ήταν ο Παράδεισος σχετικά κοντά στον θεό.
Σχετικά κοντά στο Αιγαίο είναι και ο Δίας. Το δηλώνουν οι κατοικίες του ,οι Όλυμποι, που είναι διάσπαρτοι στην περιοχή,. Το δηλώνει ή Αμάλθεια, ή Αίγα που προστάτευσε και ανάθρεψε τον πρώτο τον Ολυμπίων.
  • Τι γεννήθηκε και κατοικούσε στο Αιγαίο, Θεοί, Άνθρωποι ή και τα δύο;
  • Πού βρισκόταν, ο αληθινός και πρώτος ‘Όλυμπος (ολόλαμπρος), που γέμιζε με ενέργεια και προστασία όλη την περιοχή, όλη την Αιγιήδα ;
 Στο μέσον της προστατευμένης περιοχής, ήταν ο δέκτης και ο πομπός, ο πόλος που τον τροφοδοτούσε ο «κόσμος» με δυναμική ενέργεια και αυτός την διοχέτευε στο Αιγαίο.
 Έπειτα μπήκε σαν συνιστώσα ο χρόνος (κρόνος), και άλλαξαν τα πάντα, χάθηκε η γαλήνη και επικράτησε πανικός. Χάθηκε και ο Όλυμπος, κάτω από τόνους νερού, τα πάντα έγιναν πέλαγος.
Αλλά έμεινε η δύναμη, και το φως, στην θάλασσα, στα εκατοντάδες νησιά, στις γύρω περιοχές αλλά κατ’ εξοχήν στη συνείδηση των ανθρώπων.
Έμειναν και όλα τα άλλα που στις κατάλληλες συνθήκες, θα κληθούν και θα δραστηριοποιηθούν, και αληθινά, αυτό είναι το θεϊκό μυστικό που φτερουγίζει στο Αιγαίο.

utidanos.blogspot.com

Ποιος έκοψε...τα κεφάλια στον Πασσαβά;

"καθ΄άς κατόρθωσε να αποκόψη και φέρει μεθ΄ αυτού τέσσαρας κεφαλάς αυτών"
Η παραπάνω πρόταση αποτελεί μια πληροφορία, η οποία συνεπικουρούμενη από οστεολογική μελέτη ίσως αποδειχθεί ιστορικό γεγονός.
Στα πολυσυζητημένα έργα για την παράκαμψη στήν περιοχής Πασαβά, ήρθαν στο φως τέσσερις ακέφαλοι σκελετοί. 
Το γεγονός αυτό καθ εαυτό, μοιάζει ασήμαντο.
Τόσα και τόσα κεφάλια έχουν κοπεί στο πέρασμα τής ιστορία.
Το παρακάτω κείμενο όμως που αλίευσα το καθιστά σημαντικό, και ίσως αποδειχθεί ένα σημαντικό ιστορικό γεγονός, αν υπάρξουν οι σχετικές αποδείξεις από την επιστημονική έρευνα. 
Προσωπικά θεωρώ δραστη αυτής τής πράξης, τον προπροπροπαπούλη μου Θωμά Φωκά. 

Ακολουθεί το κείμενο του διπλώματος με το οποίο τιμήθηκε από την γαληνότατη δημοκρατία της Βενετίας.

Ο Θωμάς Φωκάς έχοντας την αρχηγία των Μανιατών πολέμησε σε όλες τις μάχες των Βενετών εναντίον των Τούρκων στην Πελοπόννησο, και η συμβολή του ήταν σημαντική. Για την προσφορά του αυτή στον πόλεμο τιμήθηκε από την Γαληνότατη Δημοκρατία με το ακόλουθο Δίπλωμα:

ΣΙΛΒΕΣΤΡΟΣ ΒΑΛΕΡΙΟΣ
Ελέω Θεού Δούξ Ενετίας
Είς αιώνιαν μνήμη


Μεταξύ των προυχόντων Κελεφά διεκρίθη δια των ατομικών αυτού πλεονεκτημάτων ο καπετάν Θωμάς Φωκάς κατά τας πρώτας προόδους των όπλων μας εν Πελοποννήσω δραμών μετά πολλών υπό την οδηγίαν του ανδρών όχι μόνον προς άλωσιν διαφόρων φρουρίων, αλλά και προς υπεράσπισην διαφόρων σημαντικών θέσεων. Διά των τοιούτων πράξεών του έδωκε τρανά δείγματα της προς την δόξαν της πατρίδος αφοσιώσεώς του και της ανδρείας αυτού εις τας κατά των Τούρκων μάχας, καθ΄άς κατόρθωσε να αποκόψη και φέρει μεθ΄ αυτού τέσσαρας κεφαλάς αυτών και πολλούς αιχμαλώτους ως αποδεικνύεται εκ των επισήμων εγγράφων των αντιπροσώπων της Δημοκρατίας των συνιστώντων την καρτερίαν και την γενναιότητα μεθ ών αείποτε προσηνέχθη εις τους κινδύνους.Επίσης, μετά πίστεως οδηγών μεθ΄εαυτόν πολλούς άνδρας ούς εν το τω τόπω συνέλλεξε, παρηκολούθη τους ημετέρους αντιπροσώπους όπου αι ανάγκαι των όπλων μας εκάλουν προς καταστολήν των Τούρκων, ‘ως τούτο έπραξε και κατά την επίθεσην του Σερασκέρου του εν Πελοποννήσω εισβαλόντος.Αι αποτελεσματικαί αυτού εκδουλεύσεις αντεμείφθησαν πρώτον δια της απονομής αυτώ χρυσού νομισματοσήμου και δεύτερον χρυσής αλύσου δυνάμει αποφάσεως της Γερουσίας εκδοθείσης την 21ην του τρέχοντος μηνός Απριλίου.Ημείς δε μιμούμενοι το παράδειγμα της μεγαλοδωρίας και της γενναιότητος της αυτής Γερουσίας εθεωρήσαμεν και δίκαιον και πρέπον να δώσωμεν τω ειρημένω καπετάν Θωμά Φωκά ειδικόν τι δείγμα της ευαρεσκείας Ημών, δυνάμενον να αναδείξη λαμπροτέραν την ατομικήν αυτού αξίαν και την προς αυτόν εύνοιαν ημών ένεκεν των λαμπρών αυτού κατορθωμάτων.Επί τούτω περιβάλλομεν αυτόν με τον τίτλον του ιππότου του Αγίου Μάρκου και τώ χορηγούμεν την άδειαν να φέρει την στολήν, την ζώνην, το ξίφος, τους χρυσούς πτερνιστήρας, και παν άλλο στρατιωτικόν κόσμημα ανήκον εις τα αξιώματα του ιπποτικού τούτο Τάγματος, και να απολαμβάνει του λοιπού όλων των με αυτό συνδεομένων τιμών και προνομίων.
Προς τον σκοπόν τούτον τω παρέχομεν το παρόν δίπλωμα, φέρον την συνήθη σφραγίδα εις μνημόσυνον τοίς μεταγενεστέροις.


Εκδίδοται εν τω Ημετέρω Δοικικώ Παλατίω την 30ην Απριλίου 1695.


Μετεφράσθη, εκ του εν μεμβράνη πρωτογράφου.
Εν Αθήναις την 25ην Δεκεμβρίου 1859
Δια την ακρίβειαν της μεταφράσεως
Γ.Σκιαδάς
 

Πηγή: Μάνη ερανίσματα ιστορίας και λαογραφίας, Ιωάννου Π. Λεκκάκου, εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη

27 Μαρτίου 2018

Νικήτας εξ Αμνείας

Ο Νικήτας γεννήθηκε το 785 στην Άμνια της Παφλαγονίας.
Ήταν εγγονός του Φιλαρέτου του Ελεήμονος και συγγραφέας του Βίου του. Το 801/802, σε ηλικία 18 ετών, έλαβε το μοναχικό σχήμα και το 821/822 συνέγραψε στην Καρυούπολη της Πελοποννήσου, όπου βρισκόταν εξόριστος, το μοναδικό γνωστό έργο του, το Βίο του αγίου Φιλαρέτου του Ελεήμονος.
Πέθανε πιθανώς στα μέσα του 9ου αιώνα.

1. Βιογραφικά στοιχεία
1.1. Γέννηση –Οικογένεια
Ο Νικήτας γεννήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 785 στην Άμνια, κωμόπολη της Παφλαγονίας.1
Ήταν εγγονός του Φιλαρέτου του Ελεήμονος (για την ακρίβεια τρίτος γιος του Ιωάννη, πρωτότοκου γιου του Φιλαρέτου). Περί το 788 η οικογένεια του Νικήτα μετεγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη, καθώς μία από τις εξαδέλφες του, η Μαρία, επελέγη ως αυτοκρατορική σύζυγος του Κωνσταντίνου ΣΤ΄ (780-797) και ο γάμος τους τελέστηκε το Νοέμβριο του 788. Το 801/802, σε ηλικία 18 ετών, ο Νικήτας εγκατέλειψε την πατρική εστία και εκάρη μοναχός.
Συνέγραψε το Βίο του παππού του Φιλαρέτου, έπειτα από 20 χρόνια μοναστικού βίου, το 821/822 στην Καρυούπολη της Πελοποννήσου.
Εκεί βρισκόταν εξόριστος,2 άγνωστο από πότε. Το πιθανότερο είναι ότι εξορίστηκε εξαιτίας της μοναστικής του ιδιότητας, των εικονόφιλων αισθημάτων του και των συγγενικών δεσμών του με το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον της αυτοκράτειρας Ειρήνης, η οποία και αποκατέστησε το 787 τη λατρεία των εικόνων.
Ωστόσο, ακόμη δεν έχει ξεκαθαριστεί απόλυτα το θέμα της ιδεολογικής του τοποθέτησης στο ζήτημα της Εικονομαχίας και ο ρόλος που αυτή έπαιξε στην εξορία του. Μέχρι τότε ήταν ο τελευταίος επιζών της οικογένειας του Ιωάννη.
Υπήρξε μοναχός της μονής του Αγίου Γεωργίου Πραιποσίτου στην Κωνσταντινούπολη, όπου δώρισε την περιουσία του και ενταφιάστηκε.
1.2. Εκπαίδευση –Ανατροφή
Ελάχιστα γνωρίζουμε για τη μόρφωση του Νικήτα. Τα μοναδικά στοιχεία που ο ίδιος παραθέτει είναι ότι, όσο ήταν μικρός, τον περισσότερο χρόνο του τον περνούσε κοντά στον παππού του Φιλάρετο, ο οποίος πρέπει να υπήρξε και ο πνευματικός του πατέρας.
Παρ’ όλα αυτά, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Nικήτας είχε λάβει επιμελημένη μόρφωση, καθώς μετά το γάμο της εξαδέλφης του με τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΣΤ΄ εθεωρείτο συγγενής του. Κάτι τέτοιο προκύπτει και μέσα από τον τρόπο γραφής του Νικήτα, που διακρίνεται για την υψηλή λογοτεχνική του ποιότητα και την άνεση στο χειρισμό της γλώσσας.

2. Δράση
2.1. Ιδεολογία
Η εξορία του Νικήτα στην Καρυούπολη της Πελοποννήσου θεωρείται ότι οφείλεται στα εικονόφιλα αισθήματά του.3 Το περίεργο όμως είναι ότι ο Νικήτας δεν κάνει οποιαδήποτε αναφορά στο έργο του στις εικόνες ή στην πρώτη αποκατάσταση της λατρείας τους το 787 από την αυτοκράτειρα Ειρήνη, τη στιγμή που αποτελούσε μέλος της ευρύτερης αυτοκρατορικής οικογένειας, γεγονός το οποίο έχει οδηγήσει ορισμένους μελετητές να θέσουν υπό αμφισβήτηση την εικονόφιλη ιδεολογία του.4 Αντίθετα, άλλοι ερμηνεύουν τη στάση του αυτή ως έκφραση μετριοπάθειας, ουδετερότητας ή αδιαφορίας του για την όλη θρησκευτική και πολιτική διαμάχη της εποχής του,5 ή ακόμα εντοπίζουν στοιχεία του αγιολογικού μοτίβου του αγίου-σαλού, οπότε αναφορές στις εικόνες και την εικονομαχική έριδα δεν θα άρμοζαν.6
2.2. Έργο – Βίος του αγίου Φιλαρέτου
Ο Βίος του αγίου Φιλαρέτου είναι το μοναδικό γνωστό έργο του Νικήτα.
Ήταν σε ηλικία επτά ετών (792) όταν πέθανε ο παππούς του, γι’ αυτό και χρειάστηκε να κάνει λεπτομερή έρευνα προκειμένου να συλλέξει το υλικό του Βίου, διαδικασία η οποία διήρκεσε 20 χρόνια, όπως ο ίδιος αναφέρει. Ο συγγραφέας μάς πληροφορεί ότι στηρίχθηκε για τη συλλογή του υλικού του στις προσωπικές του αναμνήσεις και εμπειρίες και τις διηγήσεις των γονέων του και των ευεργετηθέντων από το Φιλάρετο.
2.3. Λόγοι της συγγραφής
Ο Νικήτας συνέγραψε το Βίο του παππού του αφενός επειδή φαίνεται ότι είχαν μια στενή σχέση (ήταν ο αγαπημένος του εγγονός, παρότι ο Φιλάρετος πέθανε ενώ ο Νικήτας ήταν επτά ετών) και αφετέρου επειδή με αυτό τον τρόπο υπερασπιζόταν την ευρύτερη οικογένειά του και την αποκαθιστούσε πολιτικά και κοινωνικά, τη στιγμή που ο ίδιος βρισκόταν στην εξορία.
Κυρίως όμως ο Νικήτας συνέγραψε το Βίο του αγίου Φιλαρέτου με σκοπό να αποδείξει την αγιότητά του, όπως ο ίδιος χαρακτηριστικά δηλώνει μέσα στο έργο, πράγμα που σημαίνει ότι αυτή δεν ήταν δεδομένη.
Ο Φιλάρετος δεν ήταν ούτε μοναχός ούτε κληρικός, δε μαρτύρησε, δε θαυματούργησε εν ζωή, αντίθετα ήταν ένας πλούσιος νυμφευμένος λαϊκός. Για το λόγο αυτόν και ο Βίος αποσκοπεί να τεκμηριώσει την αγιότητα του Φιλαρέτου μέσα από τη συνεχή περιγραφή της φιλευσπλαχνίας του, γι’ αυτό άλλωστε και στερείται ηθικοδιδακτικών νοημάτων και άλλων αγιολογικών τόπων.
3. Αποτίμηση του έργου του
Ο Νικήτας συνέγραψε περισσότερο μία οικογενειακή βιογραφία, θα λέγαμε, παρά ένα αγιολογικό κείμενο με την καθιερωμένη μορφή του είδους και της εποχής του. Πρόκειται στην ουσία για τη συρραφή των γεγονότων της ζωής του Φιλαρέτου και την κατάταξή τους σε αυστηρή χρονολογική σειρά.
Ο Βίος περιλαμβάνει πολλές ακριβείς και ρεαλιστικές πληροφορίες και λεπτομέρειες που είναι πολύτιμες για την αγροτική ιστορία του 8ου αιώνα, γι’ αυτό και έχει χαρακτηριστεί ως το βασικό έργο του είδους της «αγροτικής αγιογραφίας», το οποίο αποτέλεσε πρότυπο για πολλούς μεταγενέστερους Βίους αγίων.7
Ο Νικήτας μάς παρέχει συγκεκριμένα και χειροπιαστά στοιχεία για την περιουσία και τη ζωή ενός πλούσιου γαιοκτήμονα του 8ου αιώνα και παραθέτει πολύτιμα στοιχεία για τους συσχετισμούς δυνάμεων μεταξύ των πλουσίων και των μικρών ιδιοκτητών γης κατά την ίδια περίοδο, καθώς και για τη σταδιακή ισχυροποίηση των δυνατών.
Θεωρείται ένας ιστορικά αξιόπιστος Βίος, παρά τις ορισμένες ενδεχόμενες υπερβολές του συγγραφέως,8 καθώς και ένα από τα πλέον δημοφιλή αγιολογικά κείμενα.
Η διήγηση του Νικήτα χαρακτηρίζεται από τα πρωτότυπα αγιογραφικά στοιχεία, σε συνδυασμό με την απλότητα και την κομψότητα του ύφους, τα οποία προκαλούν το θαυμασμό του αναγνώστη.
Για όλα τα παραπάνω θεωρείται ένα καινοτόμο έργο του 9ου αιώνα.
Συγγραφή : Βάθη Θεοδώρα

Παραπομπές
1. Για την Άμνια της Παφλαγονίας, βλ. Belke, K. – Mersich, N., Paphlagonien und Honorias (Tabula Imperii Byzantini 9, Wien 1996), σελ. 170-171.
2. Η Auzepy, M.-F., “De Philarete, de sa famille et de certains monasteres de Constantinople”, Jolivet, J. – Kaplan, Μ. – Sodini, J.-P. (επιμ.), Les saints et leur sanctuaire: textes images et monuments (Byzantina Sorbonensia 11, Paris 1993), σελ. 117-135, ιδ. 123, διαβλέπει πολιτικά κίνητρα στην εξορία του Νικήτα. Διατυπώνει την «αδύναμη» υπόθεση ότι η χρονολογία που ο Νικήτας εξορίστηκε είναι το 830 και ότι αιτία υπήρξε η συγγένειά του –ως θείου– με την Ευφροσύνη, η οποία νυμφεύτηκε με τη βία τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Β΄ (820-829), ενώ το συγγενικό περιβάλλον της διώχτηκε στη συνέχεια από το Θεόφιλο (829-842).
3. Οι Fourmy, M.H. – Leroy, M., “La Vie de S. Philarete”, Byzantion 9 (1934), σελ. 85-170, ιδ. 97, και ο Γιαννόπουλος, Π. Α., «Παρατηρήσεις στο “Βίο του αγίου Φιλαρέτου”», Βυζαντινά 13:1 (1985), σελ. 489-503, εδώ 501-502, οι οποίοι εικάζουν ότι ο Μιχαήλ Β΄ μπορεί να εξόρισε το Νικήτα, όταν μετά την επανάσταση του Θωμά του Σλάβου έλαβε σκληρά μέτρα εναντίον των μοναχών.
4. Ο Γιαννόπουλος Π. Α., «Παρατηρήσεις στο “Βίο του αγίου Φιλαρέτου”», Βυζαντινά 13:1 (1985), σελ. 489-503, ιδ. 492, θεωρεί πιθανότερη την εξορία του Φιλαρέτου από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Β΄ (820-829). Όμως, η εικονολατρική του ιδεολογία έχει αμφισβητηθεί από πολλούς μελετητές. Βλ.
Ševčenko I., “Hagiography of the Iconoclast Period”, Bryer, A. – Herrin, J. (επιμ.), Iconoclasm (Papers given at the Ninth Spring Symposium of Byzantine Studies, University of Birmingham, March 1975) (Birmingham 1977), σελ. 113-131, ιδ. 126-127, ο οποίος αμφισβητεί τα εικονόφιλα
αισθήματα του Νικήτα, καθώς και το γεγονός ότι μπορεί να εξορίστηκε εξαιτίας τους από ένα μετριοπαθή εικονομάχο αυτοκράτορα όπως ο Μιχαήλ Β΄, ο οποίος δεν προέβη γενικά σε διώξεις εικονοφίλων. Την άποψή του αυτή συνεπικουρεί και η Auzépy, M.-F., “De Philarète, de sa famille et de certains monastères de Constantinople”, Jolivet-Lévi, J. – Kaplan, Μ. – Sodini, J.-P. (επιμ.), Les saints et leur sanctuaire à Byzance: textes images et monuments (Byzantina Sorbonensia 11, Paris 1993), σελ. 117-135, ιδ. 121, παρατηρώντας ότι τα ονόματα των απογόνων του Φιλαρέτου έχουν ως επί το πλείστον σχέση με άνθη και δεν προέρχονται από αγίους της εποχής, ενώ και οι μονές όπου ενταφιάστηκαν τα μέλη της οικογένειας του Φιλαρέτου είχαν ιδιαίτερο κύρος και δύναμη κατά την Εικονομαχική περίοδο.
5. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει αναφορά στις εικόνες εκλαμβάνεται από το Γιαννόπουλο, Π. Α., «Παρατηρήσεις στο “Βίο του αγίου Φιλαρέτου”», Βυζαντινά 13:1 (1985), σελ. 489-503, ιδ. 501-502, ως απόδειξη της μετριοπαθούς στάσης του Νικήτα.
6. Πρόκειται για την άποψη των Kazhdan, A. – Sherry, L. – Angelidi, C., A History of Byzantine Literature (650-850) (Athens 1999), σελ. 281-294, ιδ. 289-290.
7. Όπως για παράδειγμα για τους Βίους του Πέτρου Ατρώας, του Νικηφόρου Μηδικίου, των Δαυίδ, Συμεών και Γεωργίου της Λέσβου κ.ά., βλ. Kazhdan, A. – Sherry, L. – Angelidi, C., A History of Byzantine Literature (650-850) (Athens 1999), σελ. 281-294, ιδ. 290.
8. Ševčenko, I., “Hagiography of the Iconoclast Period”, Bryer, A. – Herrin, J. (επιμ.), Iconoclasm (Papers given at the Ninth Spring Symposium of Byzantine Studies, University of Birmingham, March 1975) (Birmingham 1977), σελ. 113-131, ιδ. 126.

Βιβλιογραφία :
Belke K., Mersich N., Paphlagonien und Honorias, Wien 1996, Tabula Imperii Byzantini 9
Delehaye H., Synaxarium Ecclesiae Constantinopolitanae. Propylaeum ad Acta Sanctorum Novembris, Bruxelles 1902
Kazhdan A., Sherry L., Angelidi C., A History of Byzantine Literature (650-850), Athens 1999
"Makarios, αρ. 4672", Lilie, R.-J. et al. (eds), Prosopographie der Mittelbyzantinischen Zeit. Erste
Abteilung (641-867), Berlin – New York 2000, 120-123
Ševčenko I., "Hagiography of the Iconoclast Period", Bryer, A. –Herrin, J. (eds), Iconoclasm (Papers given at the Ninth Spring Symposium of Byzantine Studies, University of Birmingham, March 1975),
Birmingham 1977, 113-131
Auzépy M.-F., "De Philarète, de sa famille et de certains monastères de Constantinople", Jolivet-Lévi, C. –
Kaplan, M. –Sodini, J.-P. (eds), Les saints et leur sanctuaire à Byzance: textes images et monuments,
Paris 1993, Byzantina Sorbonensia 11, 117-135
Γιαννόπουλος Π., "Παρατηρήσεις στο “Βίο του αγίου Φιλαρέτου”", Βυζαντινά, 13:1, 1985, 489-503
Poljakova S.V., "Fol'klornyj sjuzet o scastlivom glupce v nekotoryh pamjatnikah agiografii VIII v.",
Vizantijskij Vremennik, 34, 1973, 130-136
Rydén L., "The revised version of the "Life of St. Philaretos the Merciful" and the "Life of St. Andreas Salos"", Analecta Bollandiana, 100, 1982, 485-495
Rosenqvist J.O., Rydén L., Ryda S., "Filaretos den Barmhartiges vita: ett editions-projekt i tre delar",
Bysantska sallskapet Bulletin, 13, 1995, 18-28
Vasiliev A.A., "Zitie Filareta Milostivogo", Investija Russkago Archeologiceskago Instituta v
Konstantinopole, 5, 1900, 49-86
Νικήτας, Βίος αγίου Φιλαρέτου, Fourmy, M.-H. – Leroy, M. (eds), "La Vie de S. Philarete", Byzantion 9,1934
Fourmy M.-H., Leroy M., "La vie de s. Philarete", Byzantion, 9, 1934, 85-170 [text 112-167]


Δικτυογραφία :
BB 34 (1973) | Византийский Временник Российской Академии Наук
http://vremennik.biz/BB%2034%20(1973)
PHILARETOS THE MERCIFUL
http://www.doaks.org/saints2/dohp.asp?cmd=SShow&Key=117
Μαρτυρίες γιὰ τὴ ν εἰ κονομαχικὴ ἔ ριδα στὴ ν Πελοπόννησο. Προβλήματα καὶ προσεγγίσεις
http://www.byzsym.org/index.php/bz/article/view/861Житие Филарета Милостивого
http://www.krotov.info/acts/08/2/filaret.html

Παραθέματα
Ταῦτα ἐγὼ θεασάμενος Νικήτας ὁ ἔγγονος καὶ υἱὸς πνευματικὸς τοῦ ἁγίου μου πάππου, ἔτη δέκα διατρίψας ἐν τῷ οἴκῳ μου, τάς ἐντολὰς τοῦ πάππου μου κατὰ νοῦν ἔχων ἐν τῇ καρδίᾳ μου καὶ κατὰ δύναμιν ἐργαζόμενος, χρόνων ὧν ὀκτὼ καὶ δέκα γενόμενος, ἀπόδρασα ἐκ τοῦ οἴκου μου, καὶ ἐγενόμην μοναχός. Μετὰ δὲ εἴκοσι χρόνους τῆς ἐμῆς ἀποταγής, ἀκριβὼς ἐρευνήσας τάς ἀρετὰς
τοῦ πάππου μου καὶ τὴν καλὴν ἀναστροφὴν αὐτοῦ, ἃ μὲν αὐτόπτης ἐγενόμην, ἃ δὲ ἤκουσα παρὰ τῶν ἐμῶν γονέων μεθ’ ὅρκωνδιηγουμένων, ἃ δὲ παρὰ τῶν πενήτων πληροφορηθεὶς συνεγραψάμην τὸν βίον αὐτοῦ ἔτους ʹστλʹ ἐν ἐξορίᾳ ὧν ἐν Πελοποννήσω, ἐν Καριουπόλει.
Fourmy, M.‑H. – Leroy, M., “La Vie de S. Philarete”, Byzantion 9 (1934), σελ. 165.

Ὁ δὲ τούτου ἔγγων καὶ πνευματικὸς υἱὸς Νικήτας, ὁ λαβῶν τάς πολλὰς εὐλογίας παρὰ τοῦ πάππου αὐτοῦ, μικρὸς τῇ ἡλικίᾳ
ὑπάρχων, ὠς ἐτῶν ἑπτά, εἰς τὴν τρίτην ἡμέραν καθεύδων ἐπὶ τῆς κλίνης αὐτοῦ, ἐγένετο ἐν ἐκστάσει καὶ ἠρπάγη εἰς τὸν ἐκεῖθεν κόσμον καὶ εἶδε τάς τε κολάσεις καὶ τὸν ποταμὸν τὸν πύρινον βαθὺν πάνυ [...] ἐθεάσατο δὲ καὶ τὸν πάππον αὐτοῦ ἐν μέσῳ τῶν φυτῶν καὶ καθεζόμενον ἐπὶ θρόνου χρυσοῦ πεποικιλμένου διὰ λίθου τιμίου καὶ σμαράγδου, ἐνδεδυμένον καὶ αὐτὸν στολὴνλευκὴν [...]
Fourmy, M.‑H.‑Leroy, M., ʺLa Vie de S. Philareteʺ, Byzantion 9 (1934), σελ. 162‑163.

http://asiaminor.ehw.gr/forms/filePage.aspx?lemmaId=5532

3 Μαρτίου 2018

Οι Μανιάτες οικιστές τής Ελαφονήσου, η κτίση του Αγίου Σπυρίδωνα,

ΟΙ ΞΑΚΟΥΣΤΟΙ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΔΕΣ ΚΑΙ Ο ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ Π. ΓΕΡΑΚΑΡΑΚΗΣ
Γενεαλογικό δέντρο οικογενείας Πασχάλη ΓΕΡΑΚΑΡΑΚΗ, και Φλωρούς Δραγονάκου-Γρηγοράκη, όπου αρχίζει η οικογένεια των Πασσιάνων στην Ελαφόνησο.
Σκουτάρι Μάνης, Λακωνία, φωτ. https://en.wikipedia.org/wiki/Skoutari,_Laconia








 Μελβούρνη: Τού ανταποκριτή τής Ελαφονήσου Τζώρτζη Πασσάκου. 


Ο Πασχάλης ΓΕΡΑΚΑΡΑΚΗΣ γεννήθηκε στο Σκουτάρι Μάνης Λακωνίας το 1799. Είχε ένα αδελφό, το Λυμπέρη, ο λεγόμενος κουρσάρος της Τζιάς. Εκείνη την εποχή, όποιος είχε κάποια γαλιότα (μικρό πλοιάριο)και προσέφερε για τον αγώνα της πατρίδος τον έλεγαν κουρσάρο.
Η γυναίκα του Πασχάλη Γερακαράκη, ήταν η Φλόρα ή Φλορού Δραγονάκου-Γρηγοράκη.
Η Φλόρα είχε τρία αδέλφια: τον καπετάν Μιχάλη μπουρλοτιέρη και αργότερα τον βρίσκουμε στη στεριά, μαζί με τα δυο του αδέλφια Γιώργη και Δημήτρη με δικά τους σώματα, να πολεμούν τους Τούρκους στο Μοριά.
Ο Πασχάλης Γερακαράκης έχτισε τον Άγιο Σπυρίδωνα στην Ελαφόνησο τα εγκαίνια του οποίου έγιναν 9 Ιουλίου 1858.
Ο Πασχάλης και η Φλορού, είχαν μια κόρη τη Μαρίτσα, την οποία παντρεύτηκε ο Τζώρτζης Πασσάκος, προπάππος του πατέρα μου. Το σπίτι τους ήταν στο Κοντογόνι το σημερινό Νικ. Χ. Αρώνη (Κουβαρακονικόλα), που σήμερα το κατέχουν οι κληρονόμοι.
Ο Πασχάλης και οι απόγονοί του είναι θαμμένοι ένα γύρω στον Άγιο Σπυρίδωνα.

Πασχάλης ΓΕΡΑΚΑΡΑΚΗΣ
Κάθε τόπος έχει και κάτι το ξεχωριστό να δείξει σαν στολίδι, που τον κάνει πιο όμορφο, και του προσφέρει κάποια μεγαλύτερη διασημότητα και τον κάνει πιο φημισμένο. Το στολίδι του Λαφονησιού, όπως όλοι γνωρίζουμε και όχι μόνο, είναι ο Άγιος Σπυρίδωνας.
Σχεδόν οι περισσότεροι έχουν παντρευτεί και βαφτιστεί εκεί. Αλλά το κάθε τι έχει και μια ιστορία, που στην περίπτωση του Αγίου Σπυρίδωνα, είμαι σίγουρος ότι πολύ λίγοι γνωρίζουν και καλό είναι αυτή την ιστορία, να την μάθουν οι μεταγενέστεροι για να μη χαθεί.
Αν κοιτάξεις στην ανατολική πλευρά πάνω από την κεντρική πόρτα, υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα που γράφει τα ονόματα Πασχάλης Γερακαράκης και Φλωρού Δραγονάκου 1858.
Αλλά ας πιάσουμε το κουβάρι να το ξετυλίγουμε από την άκρη. Να δούμε ποιος ήταν ο Πασχάλης Γερακαράκης με τη σύζυγό του Φλορού Δραγονάκου-Γρηγοράκη.
Ο Πασχάλης Γερακαράκης γεννήθηκε στο Σκουτάρι της Μάνης το 1799. Υπήρξε αγωνιστής για την ελευθερία της πατρίδας το 1821. Στη θάλασσα ήταν κυβερνήτης της γαλιότας του πλοίου “ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΣ” με 34 άνδρες πλήρωμα δυο κανόνια και πολλά λιανοντούφεκα.
Αφού τελείωσε η αποστολή του στη θάλασσα, πηγαίνει στην ξηρά ως ανθ/γός και καταλήγει στο τάγμα ακροβολιστών ως υπολοχαγός. Η σύζυγός του Φλορού επίσης Μανιάτισσα, ήταν αδελφή των αγωνιστών καπετάν Μιχάλη, Γεωργίου, και Δημητρίου.
Ο καπετάν Μιχάλης έπεσε ηρωικώς στη μάχη του Ναυπλίου. Η πατρίδα για να τον τιμήσει του έδωσε τον βαθμό του στρατηγού. Τα δυο αδέλφια που έμειναν και συνέχισαν τον αγώνα κατά των Τούρκων. Αυτά πιστοποιούνται το 1835, από το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Είναι καταγεγραμμένα στο βιβλίο του Γούδα, “Βίοι παράλληλοι” σελ 35.
Όταν ο Πασχάλης Γερακαράκης εγκαταστάθηκε στην Ελαφόνησο, ήθελε να χτίσει τον Άγιο Σπυρίδωνα στις Πλάκες. Βλέπει στ' όνειρό του τον Άγιο, να του λέει να χτίσει το ναό του στο νησάκι που είναι σήμερα. Τότε ήταν αποκομμένο από το υπόλοιπο νησί. Δεν του άρεσε η τοποθεσία που του υπέδειξε ο Άγιος και συνέχισε τις εργασίες στις Πλάκες.
Και πάλι βλέπει τον Άγιο να του λέει τα ίδια λόγια. Τότε κατάλαβε ότι δεν γίνεται αλλιώς και αποφάσισε να χτιστεί στη σημερινή του θέση.

Για να γνωρίσουμε καλύτερα τον Πασχάλη Γερακαράκη
“Τοίς ευγενεστάτοις άρχουσι και προκρίτους τής νήσου Ύδρας. Προλαβόντως εις Άργος έλαβον έ'ν ευγενές σας αλλά συγχρόνως 'επισυμβάσαι και 'επιπολάσασαι γνωσταί υμίν περιστάσεις και δεινά δέν μοί έδωσαν καιρόν νά κάμω μέχρι τούδε την 'απάντησιν. Ήδη δε, τή θεία συναίρσει και ευδοκία εξωμαλίσθησαν και τα ενταύθα και το σύστημα έλαβε στερεωσίν του, και αρμόζουσαν μορφήν ως τα παραστατικά μέλη των νήσων σας, θέλει σας πληροφορήσω εις πλάτος και ούτως ελπίζομεν εις θεόν τη κοινή συμπονοίας και ενασχολία τα πάντα να ευοδωθώσει και να λάβωσει την κατ'ευχήν μορφήν και πρόοδον. Ο δε αδελφικόν μοι επιφέρων ημέτερος Πασχάλης Γερακαράκης, Μανιάτης με το να έρχεται αυτόθι με την γαλιότα του δια να απεράσει κατά τα μέρη του Λεβάντε, παρακαλώ ως χαρακτήρ τίμιος όπου είναι και μεγάλως την πατρίδα εδούλευσεν και εν αυτώ οικείος μου να λάβει την αδελφικήν σας δεξίωσιν και να τον εφοδιάσετε με διαβατήριον θαλάσσιον, δια να έχει ελευθέραν και ανενόχλητον την διάβασιν και ταξιδιόν του, και την αναγκαίαν υπεράσπισιν από τας φιλικάς και ομογενείς δυνάμεις. Μη λείψετε παρακαλώ να μοι γράφετε συνεχώς τα της ποθητής σας υγείας αίσια κάθε ω τάξιον και δυνατήν μοι αφίωσίν σας. Τα κατά των εν Κορίνθων εχθρών μέχρι τούδε καλώς και ήδη όπου τα εσωτερικά έλαβον καλήν μορφήν θέλει λάβωσι την τέλειαν πρόοδον μάλιστα και την σύγχρονον κίνησιν της ναυτικής δυνάμεως περί ης δεν είναι αμφιβολίαν ότι θέλει κάμετε όλη την ταχυτάτην ενέργειαν. Μένω με όλην την ειλικρίνειαν ο αδελφός.
Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Μύλους 7 Αυγούστου 1822

Ημείς οι πρόκριτοι της νήσου Ύδρας δηλοποιούμεν ότι ο επιφέρων το παρών καπετάν Πασχάλης Γερακαράκης καπετανεύων την γαλιόταν ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ με σημαίαν Ελληνικήν, με την ναυτικήν του συνοδείαν, άνθρωποι συν τω ιδίω τριάκοντα τέσσαρες (34) έχων κανόνια δυο (2) και πολλά άλλα άρματα προς διευθέντεσίν των, αναχωρεί εκ του λιμένος τούτου δια τα Ψαρά και δια Τήνον, και επιστροφήν ενταύθα. Όντες δε τιμίου χαρακτήρος οι άθρωποι ούτοι παρακαλούμεν όλους τους ομογενείς και φιλικάς εξουσίας ίνα μη τοις δοθεί παραμικρόν εμπόδιον, αλλά να έχωσιν ελευθέραν και ανενόχλητον την διάβασιν και ταξίδιόν του, και μάλιστα να τοις προσφέρθεί χρείας τυχούσης πάσα υπεράσπισης και αζημίωτον βοήθειαν. Εδόθη δε το παρών κατά πληροφορίαν και αίτησιν του
γενναιοτάτου κυρίου Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, σήμερον τη δωδεκάτη (12) Αυγούστου του 1822 εν Ύδρα.
Οι πρόκριτοι της νήσου Ύδρας.

ΔΙΑΤΑΓΜΑ
Εφημερίδα Κυβερνήσεως 1837 σελ. 84.
Διορίσθη ο Πασχάλης Γερακαράκης εις βαθμόν ανθ/γού εις το 4ον ελαφρόν τάγμα πεζικού.
28 Μαΐου 1837 Βασιλεύς ΟΘΩΝ.

Εφημερίδα Κυβερνήσεως 1837 σελ. 151
Μετατίθεται ο Πασχάλης Γερακαράκης ανθ/γός απο το 4ον εις το 5ον τάγμα πεζικοί-ιππικού
Εν Αθήναις 27-6-1838 Βασιλεύς ΟΘΩΝ.

Διάταγμα του στρατού αριθμός νιι
Εφημερίδα Κυβερνήσεως 1838 σελ. 19.
Μετατίθεται ο ανθ/γός Πασχάλης Γερακαράκης απο το 5ον τάγμα ελαφρού πεζικού εις το 6ον ακροβολιστών. Μετατίθεται εκ της πρώην εθνοφρουράς, εις την φάλαγγαν.

Διάταγμα του στρατού αριθμός νιιι σελ 94.
Τίθεται εκ νέου εις ενέργειαν ο υπολ/γός Πασχάλης Γερακαράκης εκ Σκουταρίου και κατατάσσεται εις την νεοσχηματισθείσαν 4ην τετραρχίαν απολαμβάνων του βαθμού του ως αξιωματικός της φάλαγγας.
Εν Αθήναις τη 18-9-1839
Βασιλεύς ΟΘΩΝ.

Εφημερίδα Κυβερνήσεως 1860 σελ.102
Οριστικοί κατάλογοι του νομού Λακωνίας των εχόντων προσόντα ενόρκων πολιτών δια το έτος 1860 Ο Πασχάλης Γερακαράκης μόνιμος κάτοικος Ελαφονήσου κτηματίας ετών 61 αξία ακινήτου περιουσίας πέντε χιλιάδων (5000) δρχ. Ετήσιον εισόδημα χιλίων (1000) δρχ.

Εφημερίδα Κυβερνήσεως 1861
Οριστικοί κατάλογοι των εχόντων προσόντα ενόρκων του νομού Λακωνίας Πασχάλης Γερακαράκης μόνιμος κάτοικος Ελαφονήσου ετών 62 κτηματίας αξία ακινήτου περιουσίας πέντε χιλιάδων (5000) δρχ. Ουδαμόν αναφέρεται όνομα ενόρκου εις Ελαφόνησον πλην του Πασχάλη Γερακαράκη ο οποίος έχει μεγάλην ακίνητον περιουσίαν πάνω στο νησί. Ο Πασχάλης Γερακαράκης γεννημένος στο Σκουτάρι Μάνης Λακωνίας το έτος 1799 είναι θαμμένος κάπου στον Άγιο Σπυρίδωνα Ελαφονήσου. Εκεί είναι θαμμένοι αρκετοί που προέρχονται από την οικογένεια.

ΝΟΜΟΣ Περί παραχωρήσεως Εθνικών γαιών εις τους φαλαγγίτες.
Θέλοντας να δώσωμεν ασφαλή και διαρκή ύπαρξην εις τους ήδη φαλαγγίτες καταταχθέντας και εις εξής καταχθησομένους αξιωματικούς και εις τας οικογενείας των διά παραχωρήσεως Εθνικών γαιών και άλλων ακινήτων φθαρτών κτημάτων εις εντελή ιδιοκτησίαν των και έχοντες ιδίως προ οφθαλμών το ημέτερον διάταγμα από 28 Ιανουαρίου έως πρώτη (1) Ιουνίου 1834 περί παραχωρήσεως ακαλλιεργήτους μεν αλλά καλλιεργισήμων γαιών προς τους μη εν ενεργεία ένδε εις αξιωματικούς κλπ του ημετέρου κατά γην και θάλασσαν στρατού προς αμοιβήν των κατά των υπέρ ανεξαρτησίας αγώνα εκδουλεύσεων των ακούσαντες την γνώμην του Ημετέρου Συμβουλίου της της Επικρατείας αποφασίσαμεν και διατάσσομεν ως έπεται.


Άρθρον 1. Έκαστος εις την φάλαγγαν προ της δημοσιεύσεως του παρόντως νόμου, ήδη κατεταγμένος αξιωματικός, όστις ως τοιούτος λαμβάνει μισθόν από το Εθνικόν Ταμείον, δύναται εάν θέλει παραιτούμενος του μισθού του να λάβει υπό την πλήρη ιδιοκτησίαν του γην ή κτήμα φθαρτόν μέχρι τούδε εθνικόν υπό τους εξής όρους. Ο Πασχάλης Γερακαράκης έχει τα προσόντα ένόρκου δια την επαρχίαν Επιδαύρου Λιμηράς συμφώνως προς το εδάφιον 4 του αριθμού 45 του οργανισμού των Δικαστηρίων.
Εφημερίδα Κυβερνήσεως 1860 σελ. 102
Αγερανός. Το Πυργοκάστελλο του Αντωνόμπεη Γρηγοράκη ( Φωτ. από το βιβλίο:
Δρ. Μέντης Κων/νος «Η Ωραιόσπηλη και Πυργοστόλιστη Μάνη )
Καπετάν Μιχάλης Δραγονάκος- Γρηγοράκης. Αδελφός της Φλόρας Δραγονάκου -Γερακαράκη.
Ο Καπετάν Μιχάλης δεν ησύχαζε, αναζητούσε ευκαιρία να κτυπηθεί με τη Τουρκική αρμάδα.
Έτσι με το πυροβολικό ΦΛΟΓΑ βγαίνει σε αποστολή στις 14 Ιανουαρίου για την εκστρατεία του Πατραϊκού και την ναυμαχία των Πατρών. Βεβαίωση της βουλής των Ψαρών.
Αναχωρεί εκ της νήσου μας σήμερον ο καπετάν Μιχάλης με τη σακολέβα του ονομαζόμενη “Φλόγα” η οποία είναι κατασκευασμένη μπουρλότο.
Έχει συντρόφους συν τω ιδίω 16 δι'ο προς πιστοποίησιν πάντων ίνα μείνωσιν απείρακτοι και διαφεντευμένοι από κάθε φιλικήν σημαίαν όπου ήθελον απαντήσει. Δεδώκαμεν το παρών εσφραγισμένον παρά της κοινής καγκελαρίας.
Ψαρά 14 Ιανουαρίου 1822.
Τούτο είναι βέβαιον γιατί ο υποπ/ρχος Ιωάννης Θεοφιλόπουλος που καταγράφεται στο πλήρωμα στην καταδρομήν του Ελλησπόντου είναι στον Πατραϊκόν μπουρλοτιέρης.
Τελικά παίρνει μέρος με το “Φλόγα” στην ανατίναξη των Βασσέλων στην Τένεδο συντροφικά με τον Κων/νο Κανάρη.
Περνώντας ο Άγγλος Χάμιλτον από τα Ψαρά ζήτησε να γνωρίσει τους πυρπολητάς.
Ο Κανάρης στάθηκε τυχερός γιατί το μπουρλότο του μπόρεσε να προσδεθεί στα ξάρτια της τούρκικης ναυαρχίδας, και να την κάψει.
Το μπουρλότο του καπετάν Μιχάλη ξεκόλλησε αλλά έκανε μεγάλη ζημιά στους Τούρκους, γιατί το καιόμενο μπουρλότο έσπρωξε ο αέρας στο άλλο καιόμενο του Κανάρη, και έκαψαν όλες τις σωσίβιες βάρκες με τους Τούρκους που έφευγαν να σωθούν.
Όταν κάηκε η σακολέβα του γράφτηκε και το τέρμα της ηρωικής ναυτικής δράση του Μαραθονησιώτη, και συνέχισε στη στεριά τον αγώνα. Το Έθνος τον ονόμασε Στρατηγό.
Η τόλμη του υπήρξε ασυναγώνιστη, και αναζητούσε τους χώρους της σκληρής προσωπικής παλικαριάς. Χωρίς καράβι βγήκε στο Μοριά και ενωθεί με το σώμα των αδελφών του Γιώργη και Δημητρίου και έγινε ήρωας νέων κατορθωμάτων.
Ο ιστορικός Γούδας (βίοι παράλληλοι σελ. 36) γράφει.
Τη δε οικογενεία των Γρηγοράκηδων ήτο πατροπαράδοτον το μίσος των κατά των Τούρκων. Έτσι και ο Μιχαήλ Δραγονάκος -Γρηγοράκης, αφού δεν ηδυνήθη να κορέσει την επιθυμίαν του δια θαλάσσης εγκατέλειψεν την θάλασσαν και μετέβη στην ξηράν, στρατολογήσας ικανούς άνδρας, ερίφθει εις τας μάχας φονεύων αρκετούς Τούρκους. Εύρεν ένδοξον θάνατον εν τη πολιορκία του Ναυπλίου. Προ ταύτης δε ηνδραγάθησεν ως εμάθαμεν και εν Τριπόλει, εθαυμάσθει μάλιστα δια την ανδρείαν του, σώζων τας στο Άργος τον Ηλία Κατσάκο-Μαυρομιχάλη, όταν ο Γρηγοράκης ξιφήρης εφόνευσεν Τούρκον αξιωματικόν σώζωντας τον εφάμιλλον Μαυριχάλην. Έτσι μυθικά πολεμώντας, σκοτώθηκε νέος για τη λευτεριά της Πατρίδος αφήνοντας συνεχιστές τ'αδέλφια του.
Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι πιστοποιούμεν ότι ο Μιχαήλ Δραγονάκος -Γρηγοράκης, υπηρέτησεν την πατρίδα με τον βαθμό του στρατηγού, και υπό την οδηγίαν του εις τας μάχας της Πελοποννήσου κατά του Δράμαλη εφονεύθη στην Πολιορκίαν του Ναυπλίου δια την ανεξαρτησίαν της Πατρίδος.
Εν Αθήναις 11 Οκτωβρίου 1835.
Λ. Μοναρχίδης , Θ.Κολοκοτρώνης, Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, Τζανετάκης, Γρηγοράκης.

(Γούδας βίοι παράλληλοι σελ. 35).

Σημείωση: Ο ΤΖΩΡΤΖΗΣ ΠΑΣΣΑΚΟΣ, ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ Σ.Ε.Ε., ΤΙΜΗΘΗΚΕ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ

Κοινοποίηση από Σ.Ε.Ε, (https://www.facebook.com/sepistimonwnelafonisou)